БЕКІТЕМІН
Тарих және құқық
факультетінің деканы
______________ А.А. Акишев
200_ж. «____»______________
Құрастырушылар: оқытушы Б.Ж. Бейсембаев _________________________
Қылмыстық құқық және қылмыснама кафедрасы
бақылау жұмыстарын орындауға
ӘДІСТЕМЕЛІК НҰСҚАУЛЫҚ
«Қазақстан Республикасының қылмыстық құқығы» (Жалпы бөлім) пәні бойынша
050301 – «Юриспруденция» мамандығының сырттай оқитын студенттеріне арналған
Кафедра отырысында ұсынылған «____»____________200___ж.
№_______хаттама
Кафедра меңгерушісі____________________________ С.Т. Иқсатова
Тарих және құқық факультетінің әдістемелік кеңесімен қабылданған
«____»_____________200___ж. №______ хаттама
ӘК төрағасы________________________________ Н.И. Мошна
Бақылау жұмысын жазу және безендіру
бойынша ұсыныстар
Оқу жоспарына сәйкес сырттай оқыту бөлімінің студенттері «Қазақстан Республикасының қылмыстық құқығы» пәні бойынша бақылау жұмысын орындайды. Бақылау жұмысын орындау студенттің өздік жұмысының бір формасы «Қазақстан Республикасының қылмыстық құқығы».
Мақсаты. Бақылау жұмысын жазу мақсаты студенттерді оқу материалымен және басқа дерек көздерімен өздігінен жұмыс істеуге уйрету, өздігінен ойлану қабілеттілігін тексеру және курстың ең маңызды тақырыптарын меңгеру, бұл тақырыптарға қатысты білімдерді бекіту және тереңдету.
Бақылау жұмысын жазу үшін студенттің алдын-ала дайындығы болу қажет:
бақылау жұмысының тақырыбын;
ұсынылатын әдебиеттерді меңгеру, сонымен қатар тақырыпқа сай қолданылатын әрекет етуші құқықтық нормативтік актілер.
Әдебиеттерді меңгергеннен кейін бақылау жұмысын жазуға кірісу керек. Негізгі талаптары. Бақылау жұмысының мазмұнына қойылатын негізгі талаптар оның өз еркімен орындауы және шығармашылық сипаты. Оқулықтардың, кітапшалардың, мақалалардың мазмұнын механикалық түрде көшіру рұқсат етілмейді. Мәтінде цитаталарды қолдануға болады, бірақ міндетті түрде оларға сілтеме көрсету керек.
Бақылау жұмысы қолжазба түрінде және машинаға басылған түрде де болуы мүмкін. Мұның өзінде қолжазба мәтіні 20-25 бет, ал машинаға басылғаны – 15-20 бет болуы қажет.
Бақылау жұмысының мынадай құрамдық бөліктерден тұуы қажет:
титулдық беті;
мазмұны;
кіріспе;
негізгі бөлім;
қорытынды;
тапсырмаларды шешуі;
пайдаланылған әдебиеттер тізімі.
Негізгі бөлімінде таңдап алынған тақырыптың жоспарланған сұрақтары қарастырылады. Олар жеткілікті дәрежеде жан-жақты ашылуы керек. Студент өз жұмысында әр түрлі авторлардың теориялық ережелерін келтіруге, олардың құқық тұрғысынан бекітілгенін көрсетуге, өзіндік ой қорытындыларын жасап, мысалдар келтіру керек. Әрбір жаңа сұрақты қарастыру жаңа беттен басталуы керек, соның өзінде сұрақтың аталуы толық жазылуы керек. Әрбір сұрақ студенттің қысқаша қорытындысымен аяқталуы қажет.
Қорытындыда жалпы жұмыс қорытындысы, және қарастырылған сұрақ төңірегіндегі негізгі тұжырымдар жасалады.
Тапсырма варианттарына телінген жауаптар мазмұны толық және Қазақстан Республикасының қылмыстық кодексіне жасалған сілтемелерге негізделген жауаптар болу қажет.
Пайдаланылған әдебиеттер тізіміне алдымен иерархиялық тізбектегі құқықтық нормативтік актілер, одан кейін берілген тақырып бойынша жұмыс барысында сілтемелер қолданылған барлық меңгерілген әдебиеттер жазылады.
Қатаң қателермен сондай-ақ басқа салмақты кемшіліктермен орындалған жұмыс бағаланбайды, студентке жөндеуге не болмаса қайта жазуға қайтарылып беріледі.
Бақылау жұмыстарының тақырыптар (варианттар) тізімі
1 тақырып Қылмыстық құқық жүйесі мен міндеттері, түсінігі
Қылмыстық құқық ретінде қылмысты және істегені үшін жазалауды белгілейтін заң нормаларының жүйесі. Қылмыстық құқық құқықтың өз алдына бір саласы және қоғам мен мәдениеттің көрінісі. Қылмыстық құқық пәні мен әдісі. Қылмыстық-құқықтық реттеудің пәні мен әдісі ерекшелігін және оның пәні мен әдісінің құқықтың басқа салаларынан айырмашылығы. Құқық жүйесінде өз алдына құқықтық кешен құратын қылмыстық, қылмыстық іс жүргізу, қылмыстық-орындаушы құқық салалары. Қылмыстық құқық пен құқықтың шектес салаларының өзара байланысы (конституциялық, әкімшіліктік, азаматтық және т.б).
Қылмыстық саясат мемлекеттік саясаттың бір бағыты сияқты. Қылмыстық саясаттың өзгерімпаздығы және тарихи серттестігі. Қылмыстық саясат және қылмыстық заң. Қылмыстық саясаттың конституциялық заң шығарушы және адам еркіндігі мен құқықтары декларациясына қатаң түрде сәйкес жүзеге асуы.
Тапсырмаларды шешу.
1 тапсырма
Сапрыкин көлікті мас күйінде жүргізіп келе жатып, жолаушыларға шабуыл жасады, олар оқиғы орнында қайтыс болды. Жаңа ҚР ҚК (1997 ж.) күшіне енбей тұрған кезде қылмыс жасалды, бірақ сотта істі қарастыру мерзіміне дейін бұл қылмыс үшін жеңілірек жазалау шарасы қарастырылған жаңа ҚК күшіне енді.
Көлікті жүргізуші тұлға көлікті пайдалану кезінде жүру ережелерін бұзғаны үшін жауапкершілік туралы жаңа қылмыстық заң бұрынғы күшіне ие бола ала ма? Саприкинге қандай заңды қолдану керек: Қаз. КСР ҚК 217 бабын немесе ҚР ҚК 297 бабын?
2 тапсырма
Гусейнов ауырлату жағдайында өлтіргені үшін жазасын өтеп жатты. Қаз. КСР ҚК 46-1 бабының негізінде оған мерзімінен бұрын шартты шығуына рұқсат етілмеді. Жаңа ҚР ҚК бойынша оның ертерек-шертты шығуына бөгеттер жоқ дегенге негізделіп, жаңа ҚР ҚК күшіне енгеннен кейін ертерек-шартты шығуы туралы қайта өтініш жазды.
Берілген жағдайда ҚР жаңа заңы Гусейновты ертерек-шартты шығару туралы бұрынғы күші бола ма?
Ұсынылатын әдебиеттер
Л.И. Спиридонов қылмыстық құқық социологиясы.- М., 1986.
Б.Т. Разгильдяев Россия Федерациясының қылмыстық құқығының міндеттері және олардың орындалуы.- Саратов., 1993.
Н.А. Беляев Қыпмыстық-құқықтық саясат және жүзеге асу жолдары. - Л., 1986.
Б.В. Яцеленко Қылмыстық-құқықтық реттеудің қарама-қайшылығы.- М., 1996.
Кеңес құқығының өзекті сұрақтары (теория және тәжірибе).- Қазан.,
1985.
Кеңес қылмыстық саясаттың мәселелері.- Владивосток., 1985.
Р.Т. Нұртаев Денсаулық сақтау органдар қызметінің қызметтік тиімділік мәселелері / Заң және уақыт.- Алматы.,1998 ж. № 22.
И.И.Карпец Қылмыстық құқық және әдеп.- М., 1995.
2 тақырып Қылмыстық құқық принціптері
Қылмыстық құқық принціпінің түсінігі.
Қылмыстық-құқықтық принціптер жүйесі, олардың мәні мен жалпы құқық принціптерімен өзара байланысы. Қоғам және мәдениет дамуы қылмыстық құқық принціптерінің негізін қалыптастырады. Заң шығарудың әр түрлі кезеңдеріндегі қылмыстық-құқықтық принціптері.
Әрекет ететін заң шығаруда қылмыстық-құқықтық принціптер, олардың түрлері мен жалпы сипаттамасы. Қылмыстық-құқықтық принціптердің қылмыстық заң шығарушы нормаларында жүзеге асуы, сонымен қатар сот және құқық сақтау органдарының қызметі.
Қылмыстық заң алдында азаматтардың теңдік принціпі. Қылмысты жасағаны үшін жеке жауапкершілік принціпі. Қылмысты жасағаны үшін күнә жауапкершілік принціпі және соттың шешімі бойынша және заңға сәйкес жаза қолдану. Қылмыстық заң шығарушы принціпі ретінде бір қылмыс үшін екі рет қылмыстық жауапкершілікті көтеру мүмкін емес. Құқықтық принціптердің қылмыстық құқық міндеттерін жүзеге асыру рөлі.
Тапсырмаларды шешу.
1 тапсырма
Қазақстанның азаматтары Қадыров пен Тохтахұнов Түркия территориясының әуесінде қазақстан жолаушылар ұшағына шабуыл жасады, және ұшқыштарды Біріккен Араб Эмиратына ұшуға, және сонда қонуға мәжбүрледі. Террористер Дубай қаласының әуежайында залалсыздандырылып және 4 және 6 жылға бас бостандықтарынан айрылып сотталды.
Біздің еліміздің басшылығы БАЭ террористерге тым жеңіл жаза белгіленген деп есептейді, оларды ұстау кезінде қару қолдануға тура келгендіктен, атысу кезінде стюардесса қайтыс болды.
Олар жазалау мерзімін өтегеннен кейін Қазақстанға қайтып келгенде қайта соттау мүмкін бе?
2 тапсырма
Ақтау қаласының портында тұру кезінде Иран теплоходының штурманы матростың денсаулығына ауыр зиян келтірді.
Біздің еліміздің заңы бойынша штурман қылмыстық жауапкершілікке тартылуы мүмкін бе?
Ұсынылатын әдебиеттер
Қазақстан Республикасының Конституциясы: 1995 ж. 30 тамыз – Алматы: Әділет Пресс, 1997. – 39 б.
Қазақстан Республикасының қылмыстық іс жүргізу кодексі.
ҚР қылмыстық іс жүргізу кодексіне түсіндірулер (жалпы бөлім). – Алматы: Жеті жарғы, 2003. - 448 б.
ҚР қылмыстық іс жүргізу кодексіне түсіндірулер (жалпы бөлім). – Алматы: Жеті жарғы, 2003. - 688 б.
Б.Х. Төлеубеков ҚР қылмыстық іс жүргізу құқығы. Жалпы бөлім: Оқулық. - Алматы, «Баспа», 1998.
Қазақстан Республикасының қылмыстық іс жүргізу құқығы. Жалпы бөлім: Академиялық курс. Бірінші және екінші кітап / з.ғ.д., профессор Б.Х. Төлеубеков ред. басшылығымен - Алматы: АҚҚ «HAS» компаниясының баспасы, 2004.
Г.Ж. Сүлейменова ҚР Қылмыстық процесі. Сызбалар мен анықтамалар. Жалпы және негізгі бөлім. — Алматы, 1999.
С.Д. Оспанов ҚР Қылмыстық процесі. (жалпы бөлім). — Алматы, 2000
Нормативтік-құқықтық актілер туралы: Қазақстан Республикасының Заңы 1998 ж. 24 наурызынан бастап //КП.1998. - 28 наурыз.
ҚР сот билігі туралы заң шығаруға кейбір мәселелерді қолдану туралы: ҚР Жоғарғы сот Пленумының Қаулысы 1998 ж. 14 мамырдан бастап /ДОГ. 1998 ж. № 224.
Сот әдебінің кодексі /1996 ж. 12 желтоқсанда соттың 1 съезінде қабылданды. Алматы, 1996.
ҚР әділет Министрлігінің тергеу Департаменті туралы ереже: Бекітілген. ҚР билігінің қаулысы 7 сәуірден бастап 1998 ж. //САПП. № 10.- 1998.
М.М. Нарықбаев, Р.Н. Юрченко, М.М. Алиев Қазақстан Республикасының жаңа қылмыстық және қылмыстық іс жүргізуде заң шығаруды қолданудың өзекті мәселелері. — Астана, 1999.
3 тақырып Қылмыстық заң
Қылмыстық заңның мәні мен түсінігі, оның негізгі мазмұны. Баспаның және қылмыстық заңның өзгеруінің негізі ретінде қоғам мен мемлекеттің, тұлғалар қызығушылығын қорғау қажеттілігі. Қылмыстық заңның қызметі. Қылмыстық заңның артықшылығы заңға қарасты нормативтік құқықтық актілер.
Қылмыстық заң шығарудың халықаралық-құқықтық құжаттармен міндетті түрде сәйкес келуі.
Республиканың қызмет ететін қылмыстық заң шығарушысы. Қылмыстық заңдардың құрылымы. Қылмыстық-құқықтық норманың ерекшеліктері мен түсінігі. Қылмыстық заң шығарудың Жалпы нормалары мен Негізгі бөліктерінің құрылымы. Диспозициялар мен санкциялар түрлері және түсінігі.
Қылмыстық заңдардың кеңістікте қызмет етуі. Қылмыстық заңдардың қызмет етуінің территориялық принципі. Қылмыстың болған орнын анықтау және қылмыстық заңдардың кеңістікте қызмет етуі.
Қылмыстық заңдардың шетелдіктермен және азаматтығы жоқ тұлғалармен жасалған істеріне қатысты әрекет етуі. Экстрадиция институты (қылмыскерді ұстап беру), оның мәні.
Қылмыстық заңдардың уақыт мерзімінде жұмыс істеуі. Қылмыстық заңдардың басылу, күшіне ену және қызмет етуінің тоқтау реті. Қылмыстық заңның кері күші.
Тапсырманың шешуі.
1 тапсырма
Қазақстан азматы Медетов Түркияда іссапарда болған кезде, жергілікті тұрғынмен төбелес шығарып, оның денсаулығына орташа ауырлықтағы зиян келтірді.
Қай елдің заңы бойынша Медетов жауап беру керек?
2 тапсырма
Қазақстаннның Франциядағы елшілік әріптесі Бортиков мас күйінде автомашынада Тузулу қаласына бара жатты. Жолдың бір бұрылысы кезінде Бортиков басқаруға ие бола алмай, қарама-қарсы автомашинамен соғылып қалды. Жол апатының нәтижесінде, қарсы келе жатқан автомобильде болған екі жолаушыға орташа ауырлық дәрежесіндегі зиян келді.
Бортиковтың жауапкершілігі туралы мәселе қалай шешілу керек? ҚР оралған кезде оны қылмыстық жауапкершілікке тарту мүмкін бе?
Ұсынылатын әдебиеттер
13.01.93. бастап «Қазақстан Республикасының мемлекеттік шекарасы туралы» Қазақстан Республикасының Заңы.
15.07.96 бастап «Шетел азаматтарына және Қазақстан Республикасындағы азаматтығы жоқ тұлғаларға саяси баспана беру тәртібі туралы» Қазақстан Республикасы Призидентінің Жарлығы.
М.И. Блум, А.А. Тилле Заңның кері күші. - М., 1969.
Я.М. Брайнин Қылмыстық заң және оның қолданылуы. - М., 1967.
Н.Д. Дурманов Кеңестік қылмыстық. - М., 1967.
В.Н. Кудрявцев, С.Г. Келина Қылмыстық заң: теориялық моделдеу тәжірибесі. - М., 1987.
Б.П. Спасов Заң және оның түсіндірілуі. - М., 1986.
А.В. Наумов Қылмыстық заңның жүзеге асуы. – Волгоград., 1983.
А.И. Бойцов Қылмыстық заңның уақыт және кеңістік ішінде қызмет етуі.- 1995.
В.М. Коган Әлеуметтік механизмнің қылмыстық-құқықтық әсері.- М., 1983.
М.Н. Сыздыков Қылмыстық заңның уақыт ішінде қызмет етуі. / Қазақ КСР қылмыстық құқығы. Жалпы бөлім./.- Алматы, 1986.
И.И. Рогов Қылмыстық заң // Қазақстан Республикасының қылмыстық кодексі.// Түсіндірілуі мен түсіндірулер /2-і баспа.- Алматы., 1998.
Г.Д. Тіленшиева Кеңестік қылмыстық заң // Қазақ КСР қылмыстық құқығы. Жалпы бөлім.- Алматы., 1986.
Г.Т. Тхетлелиадзе Соттық тәжірибе және қылмыстық заң.- Тбилиси.,
1978.
К А. Мами, А.Г. Жүкенов Қазақстан Республикасының заңы Қылмыстық және қылмыстық іс жүргізу кодекстерді қолдану мәселелері және соттық тәжірибе.- Алматы., 1998.
В.К. Звирбуль, В.П. Шувалов Қылмыстық қылмыскерлерді ұстап беру.- М., 1974.
4 тақырып Қылмыстық құқық ғылымы
Қылмыстық құқық ғылымы. Қылмыстық құқық ғылымының пәні мен әдісі. Қылмыстық құқық пәні мен әдісінің (құқық салалары ретінде) және қылмыстық құқық ғылымының пәні мен әдісінің ара қатынасы. Қылмыстық құқық ғылымының әдіснамасы. Қылмыстық құқық ғылымының әр түрлі тану әдістерін пайдалану: ойлы-заңдық, салыстырмалы-құқықтық, статистикалық, нақты-әлеуметтік және т.б
Қылмыстық құқық ғылымының міндеттері. Сот тәжірибелік қызметін меңгеру және талдап қорыту және құқық сақтайтын органдардың қылмыстық құқық ғылымының міндеттері ретінде қылмыстық заңды дұрыс қолдану ұсыныстарын әзірлеу мақсатында.
Қылмыстық құқық ғылымының қылмыснамамен, әлеуметтанумен, әлеуметтік психологиямен, басқа қоғамдық және жаратылыстану ғылымдарымен байланысы.
Қылмыстық құқық ғылымының заң шығаруды жетілдерудегі рөлі, қылмыстық заңды дұрыс түсіну және оның қызмет ету тиімділігн жоғарылату. Қылмыстық құқық курсының жүйесі. Қылмыстық құқық мәселесі бойынша оқу, мерзімді және монографиялық әдебиеттерге шолу.
Тапсырмаларды шешу
1 тапсырма
Мұратов өтінішімен аудандық милиция бөліміне оның пәтерінен қомақты сомаға әр түрлі заттар ұрланғаны жөнінде келді. Жәбірленуші ұрлықты өзінің бұрынғы бірге тұратын әйел Милейкинадан сезіктенеді. Тергеу барысында онымен айырылысуды ұйғарған Милейкина, Абакан қаласына кеткен, өзімен бірге оларға құқым бар деп, заттардың жартысын алып кеткен.
Біреудің мүлкін ұрлағаны үшін Милейкина жауапкершілікке тартыла ма?
Жоқ болса, оның жауапкершілігі туралы мәселе қалай шешілу қажет?
2 тапсырма
ИК 22 тұрғын аймағында сотталған мас күйінде бұзақылық жасаған Этиев сотталған Алиев ішінің айналасына үшкір нәрсемен екі өтпелі жарақат жасап, нәтижесінде ол ауруханада қайтыс болды.
Қылмысқа түсінік беріңдер және жасалған істе оның белгілерін анықтаңдар.
Ұсынылатын әдебиеттер
Қазақстан Республикасының Конституциясы: 1995 ж. 30 тамыз – Алматы: Әділет Пресс, 1997. – 39 б.
Қазақстан Республикасының қылмыстық іс жүргізу кодексі: офиц
ҚР қылмыстық іс жүргізу кодексіне түсіндірулер (жалпы бөлім). – Алматы: Жеті жарғы, 2003. - 448 б.
ҚР қылмыстық іс жүргізу кодексіне түсіндірулер (жалпы бөлім). – Алматы: Жеті жарғы, 2003. - 688 б.
Б.Х. Төлеубеков ҚР қылмыстық іс жүргізу құқығы. Жалпы бөлім: Оқулық. - Алматы, «Баспа», 1998.
Қазақстан Республикасының қылмыстық іс жүргізу құқығы. Жалпы бөлім: Академиялық курс. Бірінші және екінші кітап / з.ғ.д., профессор Б.Х. Төлеубеков ред. басшылығымен - Алматы: ТОО «HAS» компаниясының баспасы, 2004.
Г.Ж. Сүлейменова ҚР Қылмыстық процесі. Сызбалар мен анықтамалар. Жалпы және негізгі бөлім. — Алматы, 1999.
С.Д. Оспанов ҚР Қылмыстық процесі. (жалпы бөлім). — Алматы, 2000
Нормативтік-құқықтық актілер туралы: Қазақстан Республикасының Заңы 1998 ж. 24 наурызынан бастап //КП.1998. - 28 наурыз.
ҚР сот билігі туралы заң шығаруға кейбір мәселелерді қолдану туралы: ҚР Жоғарғы сот Пленумының Қаулысы 1998 ж. 14 мамырдан бастап /ДОГ. 1998 ж. № 224.
Сот әдебінің кодексі /1996 ж. 12 желтоқсанда соттың 1 съезінде қабылданды. Алматы, 1996.
ҚР әділет Министрлігінің тергеу Департаменті туралы ереже: Бекітілген. ҚР билігінің қаулысы 7 сәуірден бастап 1998 ж. //САПП. № 10.- 1998.
М.М. Нарықбаев, Р.Н. Юрченко, М.М. Алиев Қазақстан Республикасының жаңа қылмыстық және қылмыстық іс жүргізуде заң шығаруды қолданудың өзекті мәселелері. — Астана, 1999.
5 тақырып Қылмыстық заңдарды түсіндіру
Қылмыстық заң шығарудың Жалпы мен Ерекше бөліктерінің нормалар құрылымы. Қылмыстық-құқықтық нормалардың кейбір құқық салаларының нормаларынан айырмашылығы. Диспозиция мен санкция түрлері және түсінігі.
Қылмыстық заңдарды түсіндіру. Түсіндіру түсінігі, түрлері және тәсілдері.
Сот шешімдерінің және соттық-тергеу тәжірибесінде заңды дұрыс қолдануға арналған құқық сақтау органдарының нормативтік актілерінің мәні.
Тапсырмаларды шешу.
1 тапсырма
Он бес жастағы Кротов және он төрт жастағы Молчанов кешке Королев бағына кіріп кетті, үш килограмм шамасында алма мен біраз жеміс жинап алды. Одан басқа бір күннен кейін Бөгенбайев сарайынан өз еріктерімен велосипедті алған. Көрші көшенің жасөсіпірімдері велосипедті танып, Бөгенбайевқа хабарлады. Кротов пен Молчанов өз әрекеттерін велосипедті тебу үшін алғандарын және оны бұрынғы орнына қоймақшы болғандарын, бірақ үлгермей қалғандарымен түсіндірді.
Кротов пен Молчанов ұрлығы үшін ҚР ҚК 175 бабы бойынша жауапкершілікке тартыла ма?
2 тапсырма
Шаткулов жемісті бақшаны күзетті. Түнде ол бақшаға кіріп, қаптарына алма жинап жатқан екі белгісізді (Кусаинов пен Егоров болып шыққан) тапты, Шаткулов мылтығын оттап, олар жаққа атып, Егоровты жаралады.
Шаткуловты жауапкершілікке тартуға негіз бар ма?
Ұсынылатын әдебиеттер
13.01.93. бастап «Қазақстан Республикасының мемлекеттік шекарасы туралы» Қазақстан Республикасының Заңы.
15.07.96 бастап «Шетел азаматтарына және Қазақстан Республикасындағы азаматтығы жоқ тұлғаларға саяси баспана беру тәртібі туралы» Қазақстан Республикасы Призидентінің Жарлығы.
М.И. Блум, А.А. Тилле Заңның кері күші. - М., 1969.
Я.М. Брайнин Қылмыстық заң және оның қолданылуы. - М., 1967.
Н.Д. Дурманов Кеңестік қылмыстық. - М., 1967.
В.Н. Кудрявцев, С.Г. Келина Қылмыстық заң: теориялық моделдеу тәжірибесі. - М., 1987.
Б.П. Спасов Заң және оның түсіндірілуі. - М., 1986.
А.В. Наумов Қылмыстық заңның жүзеге асуы. – Волгоград., 1983.
А.И. Бойцов Қылмыстық заңның уақыт және кеңістік ішінде қызмет етуі.- 1995.
В.М. Коган Әлеуметтік механизмнің қылмыстық-құқықтық әсері.- М., 1983.
М.Н. Сыздыков Қылмыстық заңның уақыт ішінде қызмет етуі. / Қазақ КСР қылмыстық құқығы. Жалпы бөлім./.- Алматы, 1986.
И.И. Рогов Қылмыстық заң // Қазақстан Республикасының қылмыстық кодексі.// Түсіндірілуі мен түсіндірулер /2-і баспа.- Алматы., 1998.
Г.Д. Тіленшиева Кеңенстік қылмыстық заң // Қазақ КСР қылмыстық құқығы. Жалпы бөлім.- Алматы., 1986.
Г.Т. Тхетлелиадзе Соттық тәжірибе және қылмыстық заң.- Тбилиси.,
1978.
К А. Мами, А.Г. Жүкенов Қазақстан Республикасының жаңы Қылмыстық және Қылмыстық іс жүргізу кодекстерді қолдану мәселелері және соттық тәжірибе.- Алматы., 1998.
В.К. Звирбуль, В.П. Шувалов Қылмыстық қылмыскерлерді ұстап беру.- М., 1974.
6 тақырып Қылмыс пен қылмыскерлік түсінігі. Қылмыс құрамы.
Қылмыстың әлеуметтік мазмұны мен түсінігі. Қылмыстық заңда қылмыс түсінігі анықтамасының дамуы. Қылмыс тұлғаға, оның құқықтары мен бостандықтарына ең қауіпті озбарлық жасау, және қоғамдық және мемлекеттік қызығушылықтар. Қылмыс болып танылатын жасаған істерінің тарихи өзгерімпаз сипаты.
Криминализация және декриминализацияның қауіпті-қоғамдық істерінің мәселелері.
Қылмыс белгілері, қылмыстық құқықтағы олардың мазмұны: қоғамдық қауіп, қылмыстық құқыққа қайшылық, айыптылығы және қылмыстық жазалануы.
Қылмыстың басқа құқық бұзушылықтан және қоғамға қарсы әрекеттерден айырмашылығы. Қылмысты топтастыру. Қылмыс дәрежесі. Қылмыстық заңда ерекшеленген әрбір қылмыс дәрежесінің белгілері.
Қылмысты топтастыру мәні.
Әлеуметтік құбылыс ретіндегі қылмыс түсінігі. Қылмыс пен қылмыскерлік.
Қылмыстық құқық бойынша қылмыс құрамының түсінігі. Қылмыс пен қылмыс құрамының ара қатынасы.
Қылмыс құрамы қылмыстық жауапкершіліктің негіздемесі ретінде.
Қылмыс құрамның құрылымы. Қылмыс құрамының бөлшектері мен белгілері. Қылмыс құрамының түрлері.
Қылмыстық заңда қолдану үшін қылмыс құрамының белгілерін белгілеудің мәні. Қылмыстық іс бойынша дәлелдеуге жататын қылмыс құрамы мен жағдайы.
Тапсырма шешуі.
1 тапсырма
Алматы қаласында тұратын он төрт жастағы Киселев, Загор және он бес жастағы Бондырев, Кисилевтың әкесі жұмысқа кетуін тосып, оның «Москвич-412» маркалы автомашинасын есік алдынан тебу мақсатымен айдап әкетті.
Науаи көшесі бойында жүріп келе жатқан оларды МАИ қызметкерлері тоқтатпақшы болды. Қорыққандықтан жасөсіпірімдер машинаны тастап қашып кетті. Берілген дәйектер бойынша тергеуші ҚР ҚК 185 бабының 2 б. Белгілері бойынша қылмыстық іс қозғады, бірақ тергеу барысын қылмыс құрамының жоқтығынан тоқтатты.
ҚР ҚК 3, /5, /85 баптарымен танысыңдар және тергеушінің қылмыстық істі тоқтату туралы шешімінің дұрыс екендігін шешіңдер.
2 тапсырма
Алматы қаласының ішкі істердің аймақтық бөліміне Орлова мен Малахутаға ҚР ҚК 175 бабының 2 б. бойынша айып тағылып, қылмыстық іс қозғалды. Іс жағдайы мынадай:
Яковлева Алматы қаласының базарында, «Орбита-3» ықшам аудынында әр түрлі тауарлар, соның ішінде «Распутин» арағын да сатты. Оған үш жігіт жақындап саудаласа бастады. Солардың бірі Орлов, арақты қарау үшін қолына алып, оны қасындағысына берді де, төлеу үшін онда болмаған ақшаны қалтасынан алып шықпақшы болды. Бұл кезде екеуі арақты алып қашып кетті, ал Орлов болса жақындаған полиция қызметкерлерімен ұсталды. Біраз уақыт өткен соң оларға Малахута жақындап, Орловты қорғай бастады. Полиция қызметкерлері екеуін де ұстап алып, аймақтық бөлімге жеткізді. Тергеу барысында Орлов пен Малахута осы қылмысқа қатыстылығын жасырып, арақты алып қашып кеткен адаммен таныс еместіктерін мақұлдады.
Тергеуші олардың кінәсін дәлелдемегені үшін Орлов пен Малахутаға байланысты қылмыстық қудалауды тоқтатты.
Тергеушінің мұндай шешімімен келісуге бола ма?
Қылмыстық құрпамның қандай белгілері біреудің мүлкін ашық ұрлауды туғызады?
Ұсынылатын әдебиеттер
М.И. Ковалев Қылмыс түсінігі. – Свердловск., 1987.
Л.Н. Кривоченко Қылмысты топтастыру. – Харьков., 1983.
Н.Ф. Кузнецова Қылмыс және қылмыскерлік. - М., 1969.
А.А. Пионтковский Қылмыс туралы оқу. - М., 1961.
В.С. Прохоров Қылмыс пен жауапкершілік. - Л., 1984.
Н.Д. Дурманов Қылмыс түсініг.- М., 1948.
Ю.И. Ляпунов Істің қоғамдық қаупі кеңес қылмыстық құқығының әмбебеп дәрежесі.- М., 1989.
Қылмыс топтамасы және оның ішкі істер органының қызметі үшін мәні- М., 1993.
А.И. Мурзинов Қылмыс және әкімшіліктік құқық бұзушылық.-
М., 1985.
Р.О. Орымбаев Қылмыс пен қылмыскерлік туралы түсінік // Қазақ КСР қылмыстық құқығы Жалпы бөлім. - Алматы., 1986.
Ф. Полячек Чехословактық қылмыстық құқық бойынша қылмыстық құрам.- М., 1960 .
А.Н. Трайнин Қылмыс құрамы туралы жалпы оқу.- М., 1938.
Г.Ф. Поленов Қылмыс құрамы. // Қазақ КСР қылмыстық құқығы Жалпы бөлім. - Алматы., 1986.
7 тақырып Қылмыстық жауапкершіліктің түсінігі мен негізі
Қылмыстық жауапкершілік заңдық жауапкершіліктің түрлері сияқты. Қылмыстық құқық ғылымындағы қылмыстық жауапкершілік түсінігі. Қылмыстық жауапкершіліктің мазмұны.
Қылмыстық құқық теориясындағы қылмыстық жауапкершілік негізі. қылмыстық жауапкершілік негіздеу туралы қылмыстық заң.
Қылмыстық жауапкершілік және қылмыстық-құқықтық қарым-қатынасы. Қылмыстық-құқықтық қарым-қатынастың субъектілері, олардың құқықтары мен міндеттері. Қылмыстық құқық ғылымындағы қылмыстық-құқықтық қарым-қатынас мәселесі.
Қылмыстық жауапкершіліктің пайда болуы және оны жүзеге асыру формалары. Қылмыстық жауапкершіліктің тоқтауы, қылмыстық жауапкершіліктен босату. Қылмыстық жауапкершілік, жазалау және басқа қылмыстық-құқықтықтық шаралардың әсері.
1 тапсырма
Кеш уақытында Ахпанов Алматы қаласының Студенттік көшесінде қыздар тобымен теңелгендей, Ниязованың басынан қаракүзен бас киімін жұлып алып, жоғалып кетті. Қылмыскер ұсталында. Жәбірленуші бас киімді 10 мың теңгеге бағалады.
Ахпанованы ҚР ҚК 178 бабының 2 б. «г» п. бойынша қылмыстық жауапкершілікке тартуға негіз бар ма?
Бұл қылмыстың құрамдық белгілерін талдап, шешімді длелдеңдер.
В а р и а н т: Ахпанов, бас киімді талап еткенде, жәбірленушіге пышақты қолдану арқылы қорқытқан.
Ахпанов іс әркеті өзгереме және неге?
2 тапсырма
Ақтау қалалық сотының үкімі бойынша ҚК 176 бабы 2 б. және 314 бабтары бойынша Михайлов қызметтік бабымен өтірік айтқаны және мелекеттік ақша құралдарын ұрлағаны үшін айыпталып сотталды, ол келесі жағдайларға жүзеге асқан.
Көлік комбинаты саласының басқарушысы болып жұмыс істеген, ол кейбір жүргізушілерге материалдық көмек көрсету жайында өтініш жаздырған, олар арқылы алынған ақшалай соманы иеленген. Қол астындағыларға сыйлық беру кезінде де осылай істеген. Михайлов ақшаны иеленбегені туралы, оны автомашиналарды техникалық тексерістен өткізген комиссия мүшелерінің қатысуымен банкет ұйымдастыруға, мейрам кезіндегі сыйлықтарға және іссапарға шығатын жүргізушілерге жейтін азықтар алуға жұмсағанын айтты. Тергеу барысында және соттық талқылау кезінде дәлелденді.
Михайловты ҚР ҚК 176 бабы ьойынша біреудің мүлкін ұрлағаны үшін жауапкершілікке тартқаны заңды ма?
176, 307 және 314 баптардың мазмұнымен танысып, оның әрекетін болжаңдар.
Аталған баптардың ішінен қылмыстық құрам құрылысы бойынша түрін анықтаңдар (материалдық, қалыпты, қиылысқан, жай, қиын, негізгі, мамандандырылған және т.б.) және олардың қылмыстық-құқықтық мәнін түсіндіріңдер.
Ұсынылған әдебиеттер
1995ж.Қазақстан Республикасының Конституциясы (8.10.98ж. бастап өзгерістері бар).
1997 ж. Қазақстан Республикасының қылмыстық кодексі (өзгертулерімен және толықтыруларымен).
Е.И. Қайыржанов Қазақстан Республикасының қылмыстық құқығы (Жалпы бөлім). Оқулық. Толықтырылған 2-і басылым — Алматы: “VIТА” Компьютерлік-баспа орталығы 1998. — 220 б.
Қазақстан Республикасының қылмыстық кодексіне түсіндірулер. - Алматы, Баспа., 1999.—808б.
Г. Поленов Қазақстан Республикасының қылмыстық құқығы. Жалпы бөлім / Оқу құралы. — Алматы: «Әдiлет Пресс»., 1997. — 184 б.
Қазақстан Республикасының қылмыстық құқығы. Жалпы бөлім өзг. және тол. 2-і басылым. — Алматы: Жетi-жарғы. 2003. — 304 б.
тақырып Қылмыс объектісі. Қылмыстың объективті жағы
Қылмыстық құқық бойынша қылмыс объектісінің түсінігі. Қылмыстық-құқықтық күзеттің объектісі туралы қылмыстық заң.
Қылмыс объектісінің түрлері. Жалпы қылмыс объектісі. Рулық (арнайы) қылмыс объектісі және оның Қылмыстық кодекстің Ерекше бөлімін жүйелеудегі мәні. Тікелей қылмыс объектісі және оның қылмыс квалификациясы үшін мәні. Қылмыс объектісінің және қылмыстан жапа шегуші.
Көп объектілі қылмыс. Негізгі, қосымша және факультативтік объектілері.
Қылмыс заты және оның қылмыс квалификациясындағы мәні. Қылмыс объектісі мен қылмыс затының ара қатынасы.
Қылмыстың объективті жақтарының түсінігі мен мәні. Қылмыстың объективті жақтарының белгілері. Объективті жақтың мазмұны. Объективті жақты сипаттайтын қылмыс құрамының белгісі.
Қоғамдық-қауіпті әрекеттер және әрекетсіздіктер. Қылмыстық-құқықтық әрекетсіздік түсінігі және оның белгілері. Қылмыстық әрекетсіздік үшін жауапкершілігі. Қоғамдық-қауіп салдарлары. Салдарлар түсінігі мен түрлері. Материалдық және формальды қылмыс құрамдары.
Қылмыстық құқықта себепші байланыс түсінігі және оның мәні. Әрекеттер немесе әрекетсіздіктер және қоғамдық-қауіп салдарлары арасындағы себепші байланыстар. Себепші байланыстың объективті сипаты. Қылмыстық жауапкершілік мәселесін шешу кезіндегі себепші байланыс мәні. «Парапар себеп» теориясы, эквиваленттілік теориясы және т.б.
Тапсырманы шешу.
1 тапсырма
Терапевт-дәрігер Никонова өз анасына демалуға келді. Түнде оларға көршілері Бобровтар есік қағып, олардың аппендицит ауруының ұстамасы ұстап қалған ұлдарына көмек көрсетуді сұрады. Ауруды қарап шыққан Никонова хирург болмағандықтан, көмек көрсете алмайтынын айтып, аудандық аураханаға қоңырау шалуды ұсынып, үйіне кетті. Ауданмен байланыс жоқ болғандықтан, медициналық көмек уақытында көрсетілмегі үшін, бала қайтыс болды.
Никонованың әрекеті қылмыстық іс туғыза ма?
2 тапсырма
Караулов ҚР ҚК 96 бабының 1 б. бойынша Никоновпен ұрыс кезінде, оған пышақпен соққы жасап, жәбіржауапкершілікке тартылды. Никоновқа ауруханада операция жасалды, екі күннен кейін ол қайтыс болды. Тотбасқан пышақтың алмасымен енгізідген инфекция нәтижесінде қайтыс болғанын зерттеу көрсетті. Операция кезінде зақымданған көкшандыр қабырғалары мұқият дезинфицияланбағандықтан, жалпы жұғынуға алып келді. Облыстық сот кассациондық тәртіпте Караулов әрекетін ҚР ҚК юз бабымен қайта қарады.
Караулов жасаған қылмыс құрамының объективті жағын анықтаңдар.
Облыстық сот шешімі негізделген бе?
Жауаптының жауапкешілігіне аяқ астынан болған себепші байланыс, оның әрекеттерімен және болған салдарлар әсер ете ме?
Ұсынылатын әдебиеттер
Г.Ф. Поленов екі объектілі, көп объектілі қылмыс туралы //Заң ғылымдары. - Алматы: Каз.университеті. – 1973 ж. № 3.
В.Л. Таций Кеңес қылмыстық құқығы бойынша қылмыс заты мен объектісі. - Харьков, 1982.
С.Х. Жадбаев Қылмыс объектісі // Қазақ КСР қылмыстық құқығы. Жалпы бөлім.- Алматы., 1986.
В.Н. Кудрявцев Қылмыстың объективті жақтары. - М., 1960.
В. Мальцев Қоғамдық-қауіп салдарының қылмыстық-құқықтық бағалану мәселелері. - Саратов, 1989.
Н.Ш. Михлин Қылмысты жасау әдісі және қылмыстық жауапкершілік. – Харьков., 1982.
А.А. Тер-Акопов Әрекетсіздік қылмыстық тәртіптің формасы түрінде. - 1980.
Г.В. Тимейко Қылмыстың объективті жақтары туралы жалпы оқу.- Ростов-на-Дону., 1977.
Н.И. Панов Қылмысты жасау әдісі мен қылмыстық жауапкершілік.- Харьков., 1982.
Г.И. Баймурзин Қылмыстың объективті жақтары. // Қазақ КСР қылмыстық құқығы.- Алматы., 1986.
9 тақырып Қылмыс субъектісі. Қылмыс субъективті жақтары
Қылмыстың субъективті жақтарының түсінігі мен мәні. Қылмыстың субъективті жақтарын сипаттайтын белгілер. Қылмыстық құқықта күнә мәселесі. Күнәнің түсінігі мен формасы. Қылмысты квалификациялау үшін олардың мәні және жазаны тағайындау.
Пиғыл түсінгі. Пиғылдың интеллектуальды және еркін сәттері. Тура пиғыл және жанама пиғыл. Қылмыстық құқық теориясында ерекшеленетін пиғылдың басқа түрлері. Байқаусыздық және оның түрлері. Менмендік, оның интеллектуальды және еркін сәттері. Жанама пиғылдан менмендікті шектеу. Ұқыпсыздық; оны менмендіктен шектеу; ұқыпсыздық критериі.
Жазықсыз зиян келтіру және оның байқаусыздықтан айырмашылығы.
Қылмыс мақсаты мен дәлелі; олардың мәндері. Қылмыстың субъективті жақтарына эмоционалдық сәттердің мәні.
Қате түсінігі. Қылмыс субъектісі: міндетті факультативтік белгілердің түсінігі.
Қылмыс субъектісі және қылмыскер тұлғасы. қылмыскер тұлғасының қылмыстық-құқықтық мәні. Есі барлық және есі жоқтықтың түсінігі. Есі жоқтықтың заң шығару тұрғысынан анықтау; оның биологиялық, медициналық, психологиялық және заң критериилері. Азайған (шектелген) есі барлықтың мәселесі: психологиялық ауытқулары бер тұлғалардың қылмыстық жауапкершілігі, есі барларды да қосқанда.
Мас күйінде жасаған қылмысы үшін жауапкершілігі. Арнайы қылмыс субъектісі. Арнайы субъектінің түсінігі мен түрлері. Заң тұлғаларының қылмыстық жауапкершілік мәселесі.
Тапсырмаларды шешу.
1 тапсырма
Аржанов автобазаның жүрзушісі болып жұмыс істеді, жексенбі күні өз еркімен оған бекітілген автомашинаны алып, жанұясымен қала сыртына демалуға шықты. Жолдың нашар көрінуіне қарамай тежегіштің істейтініне сеніп, алдында келе жатқан көлікті озбақшы болды. Бірақ оған қарама-қарсы үлкен жылдамдықпен автомобиль келе жатты, Аржанов басқаруды меңгере алмай, бұл автомобильмен соғылды, нәтижесінде үш жолаушының денсаулығына әр түрлі ауырлық дәрежесінде зиян келді.
Аржанов күнәсі қандай формада көрінді?
Қылмыстық ұқыпсыздықты менмендіктен қандай белгілері бойынша айыру керек?
2 тапсырма
Өз үйінің маңындағы аула аймағында Никитин жемістер мен бүлдірген өсірді. Түнде Никитин бақшасына Иволгин кіріп кетті. Оны байқаған Никитин өз үйінің терезесінен мылтықпен екі оқ атты. Бас жарақатын алған Иволгин ауруханада қайтыс болды.
Никитин өзін байқаусызда өлім әкелгеніне кінәлі екенін мойындады. Сот отырысында ол Иволгин жаққа тек қорқыту үшін ғана бағыттап атқанын көрсетті. Алдын ала және сот тергеуі бекітті, бірінші оқтан кейін бүлдірген жиегінде отырған адам қашып кетті, екінші оқ адам тығылатын жалғыз жер қоршау мен сарайдың бұрышына, сарайдың бөренелеріне сүйеніп биік қоршаудан шығуға бағытталған еді. Бұл жерде Иволгин өлердей жараланған еді.
Бұл қылмыста Никитиннің кінә формасын анықтаңдар.
Иволгиннің өліміне не себеп болды?
Ұсынылатын әдебиеттер
В. Волков Қылмыс себептері.- Казань., 1982.
П.С. Дагель Байқаусыздық. Қылмыстық-құқықтық және қылмыснамалық мәселелер. - М., 1977.
П.С. Дагель, Д.П. Котов Қылмыстың субъективті жақтары мен оныбелгілеу.- Воронеж., 1974.
У.С. Джекебаев, Т.Г. Рахимов, Р.Н. Судакова қылмыс себебі және қылмыстық жауапкершілік.- Алматы., 1987.
Г.А. Злобин, Б.С. Никифоров Пиғыл және оның формалары.- М., 1972.
В.А. Квашко Қылмыстық абайсыздық: әлеуметтік-құқықтық және қылмыснамалық мәселелер. – Владивосток., 1986.
ВА. Якушин Қоның қылмыстық-құқықтық мәні. – Қазан.,
1988.
Е.В. Ворошинин, Г.А. Кригер Қылмыстың субъективті жағы.- М., 1977.
Б.С. Улевский Кеңестік қылмыстық құқықтағы кінә.- М., 1980.
Р.Т. Нұртаев Қылмыстық байқаусыздықтың социологиясы.- Карағанда., 1991.
В.В. Лунеев Қылмыстық әдептің себептер. - М., 1991.
И.Г. Филановский Қылмыс субъектісінің әлеуметтік-психологиялық қарым-қатынасы.- Л., 1970.
Г. Д. Тленшиева Қылмыстың субъективті жақтары. Қазақ КСР қылмыстық құқығы. Жалпы бөлім.- Алматы., 1986.
Ш.И. Чинхоев байқаусызда істеген қылмыс үшін жауапкершілік.- Алматы., 1983.
А.А. Пинаев Екі немесе аралас формадағы қылмыстық құрам ерекшелігі.- Харьков., 1984.
А.М. Лазарев Қылмыс субъектісі. - М., 1981.
Р.И. Михеев Кеңес қылмыстық құқығындағы есі барлық және есі жоқтық туралы оқудың негіздері. - Владивосток, 1980. Кеңес қылмыстық құқығындағы есі барлық және есі жоқтық мәселесі.- Владивосток., 1983. Психофизиологиялық және психогенетикалық ерекшеліктері мен аномалиялары бар тұлғалардың қылмыстық жауапкершілігі.- Хабаровск., 1989.
В.С. Орлов Кеңес қылмыстық құқығы бойынша қылмыс субъектісі. - М., 1961.
Р.О. Орымбаев Арнайы қылмыс субъектісі.-Алматы., 1977.
Б.С. Бейсенов Алкоголизм: қылмыстық-құқықтық және қылмыснамалық мәселелер.- М., 1981.
Ю.М. Антонян, С.В. Бородин Қылмыскерлік және психикалық аномалиялар.- М., 1987.
Ю.В. Голик Кездейсоқ қылмыскер.- Томск., 1984.
У.С. Джекебаев Заң тұлғаларының қылмыстық жауапкершілігі туралы./ Қазақстан кеңестері., 15 маусым 1992 ж.
Ж.Г. Калишева Қылмыстың арнайы субъектісі ретінде қызметкер тұлғасы / Известия АН Қаз.КСР. қоғамдық ғылымдар сериясы. 1990., № 6.
М.Н. Сыздыков Қылмыс субъектісі // Қаз. КСР қылмыстық құқығы. Жалпы бөлім.- Алматы., 1986.
Р.Т. Нұртаев Байқаусыз қылмыс субъектісінің арнайы есі барлық мәселесі. // Известия АН Қаз.КСР. қоғ. ғыл. сериясы, 1983 ж. № 5
10 тақырып Қылмыс субъектісі. Қылмыстың субъективті жағы
Екі формалы кінә қылмысы. Екі формалы кінә қылмысы үшін жауапкершілік.
Қылмыс жасайтын тұлғаның эмоционалдық жағдайының мәні.
Қате және оның қылмыстық-құқықтық мәні. Қылмыстық жауапкершілік туралы мәселені шешуге әсері және оның мәні. Заңды және нақты қателер.
Қылмыс субъектісін сипаттайтын белгілер. Қылмыстың арнайы субъектісі.
Мас күйінде жасалған қылмыс үшін жауапкершілік.
Тапсырмаларды шешу.
1 тапсырма
Панкратова үйде жалғыз болып, сіріңкені алып тередегі шымылдықты өртей бастады. Өрт басталды, оған және көршілеріне тиесілі барлық мүлік жанып кетті. Істеген әрекеті үшін Панкратова ҚР ҚК 187 бабы бойынша жауапкершілікке тартылды. Сотта істі қарау барысында екі класс бітірген Панкратова, 18 жасына қарамастан элементарлық заттарды түсінбейді, жалпы тәртіп ережелері туралы түсінігі де жоқ. Қылмыстық-психиатриялық сараптама нәтижесінде Панкратова жармес деп тапты.
Панкратова қылмыстық жауапкершілікке тартыла ала ма?
Есі жоқтық қандай критериилермен анықталад?
2 тапсырма
Махотин мен Лосев, қоғамдық тәртіпті бұзғаны туралы бірнеше ескертулер жасағаны үшін жергілікті инспектор Петрушинге ызалы болып, оны соғып тастауға шешім қабылдады. Қараңғылықты тосқан Махотин мен Лосев Петрушинді үйінің жанынан тосып тұрды. Адымдарды естіген олар қуыстан атып шығып, олардың ұсынысы бойынша Петрушинге жабылып соға бастады. Бірақ кейіннен Петрушин емес басқа азаматты соғып жатқандарын көрді. Белгісізді (Авдеев болып шыққан) соғу нәтижесінде, денсаулығына ауыр зиян келген.
Махотин мен Лосев кінәларына берілген жағдайдағы қателері әсер ете ме?
Ұсынылатын әдебиеттер
В. Волков Қылмыс себептері.- Казань., 1982.
П.С. Дагель Байқаусыздық. Қылмыстық-құқықтық және қылмыснамалық мәселелер. - М., 1977.
П.С. Дагель, Д.П. Котов Қылмыстың субъективті жақтары мен оныбелгілеу.- Воронеж., 1974.
У.С. Джекебаев, Т.Г. Рахимов, Р.Н. Судакова қылмыс себебі және қылмыстық жауапкершілік.- Алматы., 1987.
Г.А. Злобин, Б.С. Никифоров Пиғыл және оның формалары.- М., 1972.
В.А. Квашко Қылмыстық абайсыздық: әлеуметтік-құқықтық және қылмыснамалық мәселелер. – Владивосток., 1986.
ВА. Якушин Қоның қылмыстық-құқықтық мәні. – Қазан.,
1988.
Е.В. Ворошинин, Г.А. Кригер Қылмыстың субъективті жағы.- М., 1977.
Б.С. Улевский Кеңестік қылмыстық құқықтағы кінә.- М., 1980.
Р.Т. Нұртаев Қылмыстық байқаусыздықтың социологиясы.- Карағанда., 1991.
В.В. Лунеев Қылмыстық әдептің себептер. - М., 1991.
И.Г. Филановский Қылмыс субъектісінің әлеуметтік-психологиялық қарым-қатынасы.- Л., 1970.
Г. Д. Тленшиева Қылмыстың субъективті жақтары. Қазақ КСР қылмыстық құқығы. Жалпы бөлім.- Алматы., 1986.
Ш.И. Чинхоев байқаусызда істеген қылмыс үшін жауапкершілік.- Алматы., 1983.
А.А. Пинаев Екі немесе аралас формадағы қылмыстық құрам ерекшелігі.- Харьков., 1984.
А.М. Лазарев Қылмыс субъектісі. - М., 1981.
Р.И. Михеев Кеңес қылмыстық құқығындағы есі барлық және есі жоқтық туралы оқудың негіздері. - Владивосток, 1980. Кеңес қылмыстық құқығындағы есі барлық және есі жоқтық мәселесі.- Владивосток., 1983. Психофизиологиялық және психогенетикалық ерекшеліктері мен аномалиялары бар тұлғалардың қылмыстық жауапкершілігі.- Хабаровск., 1989.
В.С. Орлов Кеңес қылмыстық құқығы бойынша қылмыс субъектісі. - М., 1961.
Р.О. Орымбаев Арнайы қылмыс субъектісі.-Алматы., 1977.
Б.С. Бейсенов Алкоголизм: қылмыстық-құқықтық және қылмыснамалық мәселелер.- М., 1981.
Ю.М. Антонян, С.В. Бородин Қылмыскерлік және психикалық аномалиялар.- М., 1987.
Ю.В. Голик Кездейсоқ қылмыскер.- Томск., 1984.
У.С. Джекебаев Заң тұлғаларының қылмыстық жауапкершілігі туралы./ Қазақстан кеңестері., 15 маусым 1992 ж.
Ж.Г. Калишева Қылмыстың арнайы субъектісі ретінде қызметкер тұлғасы / Известия АН Қаз.КСР. қоғамдық ғылымдар сериясы. 1990., № 6.
М.Н. Сыздыков Қылмыс субъектісі // Қаз. КСР қылмыстық құқығы. Жалпы бөлім.- Алматы., 1986.
Р.Т. Нұртаев Байқаусыз қылмыс субъектісінің арнайы есі барлық мәселесі. // Известия АН Қаз.КСР. қоғ. ғыл. сериясы, 1983 ж. № 5
тақырып Қылмысты жасау кезеңдері
Қылмысты жасау кезеңінің түсінігі. Қылмысты кезеңінің түрлері:
дайындалу, шабуылдау, біткен қылмыс. Квалификацияға арналған қылмыс кезеңінің, қылмыстық жауапкершілік және жазалауды тағайындаудың мәні.
Біткен қылмыс. Жеке қылмыс түрлерінің біту сәті. Қылмыс құрамының келісілуі туралы мәселе. Бітпеген қылмыс (алдын ала қылмыстық қызмет).
Қылмысқа дайындалу түсінігі мен белгісі. Пиғылдың анықталуына байланысты шектеулі дайындық. Дайындалған әрекеттер формалары. Қылмысқа дайындалудың қоғамдық сипаты, оның анықтамаларының критериі.
Қылмысқа шабуылдау түсінігі. Шабуылдың объективті және субъективті белгілері. Жарамсыз шабуыл түрі мен түсінігі. Дайындалу шабуылының біткен қылмыстан айырмашылығы.
Дайындалу және шабуылдау үшін қылмыстық жауапкершілік шегі мен негізі. Қылмысты аяғына дейін апарудан өз еркімен бас тарту. Өз еркімен бас тарту түсінігі. өз еркімен бас тарту кезінде қылмыстық жауапкершілік шарты мен негіздері. Істі мойындау, оның өз еркімен бас тартудан айырмашылығы.
Тапсырмаларды шешу.
1 тапсырма
Яшин өзімен бірге тұратын әйел Наумовамен тұрып, жүйелі түрде соққыға жығыпжәне оны өлтіремін деп қорқытқан. Енді қанаушылық пен соққыға шыдамаған Наумова оны өлтіру шешіміне келеді. Бір күні Яшин үйге қатты мас күйінде келеді, оны ұйықтауға жатқызып, аузына у құйды. Бұдан кейін полицияға барып, тергеушіге барлығын айтып берді. Келген полиция қызметкерлері Яшинді өлі күйінде тапты.
Тергеу кезінде Яшиннің өлімі алкогольдік уланудан өлгені белгіленді. Аыз қуысынан табылған сұйықтық өлгеннен кейін енгізілген глицерин болып шықты.
Наумова қылмыстық жауапкершілікке тартыла ма?
Қылмыстағы шабуыл түрін атаңдар.
Берілген жағдайда қылмысқа шабуылдың қай түрі орын алған?
2 тапсырма
Фомина күйеуі жоқ кезде Шустровпен қосылып, одан балалы болып қалды. Өзінің өгей шешесі Яшина үй жағдайында босандырып, жаңа туған нәрестеден құтылу шешімін Фоминаға айтты. Ол оның жоспарымен келісті. Яшина босандырып алып, жаңа туған нәрестені шелектегі суға батырып өлтірді.
Соттық-медициналық зерттеу барысында бала өлі туған, бірақ Яшина асығып, оны байқамай бала тірі туған екен деп ойлады.
Яшина мен Фоминаның жауапкершілігі туралы мәселені шешіңдер.
Ұсынылатын әдебиеттер
В.Ф. Караулов Қылмысты жасау кезеңдері. - М., 1982.
Н.Ф. Кузнецова Кеңестік қылмыстық құқық бойынша қылмысқа дайындалу және шабуылдау жауапкершілігі. - М., 1958.
КА. Панько Кеңестік қылмыстық құқық бойынша қылмыстан өз еркімен бас тарту. - Воронеж, 1975.
А.А. Тер-Акопов Кеңестік қылмыстық құқық бойынша қылмыстан өз еркімен бас тарту. - М., 1982.
Н.Д Дурманов Кеңестік қылмыстық құқық бойынша қылмысты жасау кезеңдері.- М., 1955.
И.С. Тишкевич Қылмыстық құқық бойынша дайындалу және шабуылдау.- М., 1958.
В.Д. Иванов Қылмыстық шабуылдау жауапкершілігі.- Қарағанды., 1974.
С.И. Никулин қылмыспен күресудің ІІБ істік өкінуі және оның мәні.- М., 1985.
12 тақырып Қылмыстағы сыбайластық
Қылмыстық құқықта сыбайластық түсінігі мен мәні. Қазақстан Республикасының қылмыстық заң шығаруында сыбайластық институтының дамуы.
Сыбайластықтың объективті және субъективті белгілері. Сыбайластардың объективті және субъективті істерінің байланысы, сонымен қатар олардың әрқайсысының істерінің салдары. Бірлесә белгісі және оның мәні.
Сыбайластықтың түрлері, олардың бөліну критерилері. Ұйымдастырушының, көмекшінің және күтушінің орындау түсінігі. Оның істерін сипаттайтын объективті және субъективті белгілері.
Қылмыстық құқық бойынша сыбайластық формасы, олардың бөліну критериі: қылмысты адам топтарымен, алдын ала үйірлескен адам топтарымен, ұйымдасқан топпен, қылмыстық қоғаммен (қылмыстық ұйыммен) жасау. Қылмыс сыбайластарының қылмыстық жауапкершілік негізі мен шектері. қылмыстық жауапкершіліктің жалпы негізі және серіктестігі. Серіктестердің акцессорлығы және серіктестердің жеке жауапкершілігі. Серіктестердің әрекет квалификациясы. Ауыр және жеңіл жағдайларға байланысты Серіктестердің жауапкершілікке әсері. Қылмыстағы арнайы субъектіемен серіктестік.
Серіктестердің эксцессі. Серіктестік кезінде өз еркімен бас тарту ерекшелігі. Ұйымдастырушының, көмекшінің және күтушінің шықпай қалған әрекеттері. Қылмысқа жақындау түсінігі және оның серіктестіктен айырмашылығы. Жасыру, айтпау жауапкершілігінің шарттары.
Тапсырмаларды шешу.
1 тапсырма
Ерлі-зайыпты Бояровалармен шекаралас бөлмеде тұратын Марков, олардың арасындағы ұрыстың куәгері болатын. Бір күні ерлі-зайыптылар арасында әңгіме болды, Марковтың түсінгені бойынша Бояров өз әйелін у беріп өлтірмекші болды, бірақ уды қайдан аларын білмеді. Марков оған көмектеспекші болды. Дәріхана қазметшісі болғпн Марков у дайындады және оны ақырға қолданған Бояровқа білдіртпей берді. Сот отырысының барысында Бояров оның пәтерінде удың қайдан келгені белгісіз екені анықталды. Ол уды әйелі әкелген екен деп ойлады.
Марковты жасалған кісі өлтірудің сыбайласы деп есептеуге бола ма? Әрекет ететін тұлғалардың біржақты субъективті байланыс кезінде сыбайласуы мүмкін бе? ҚР ҚК қылмысқа қандай көмек түрлерін қарастарыды?
2 тапсырма
Амзеев пен Белов автовокзал маңында мас күйінде жерде жатқан Коротковты көрді, қол сағатын шешіп алған, ал Белов жерде жатқан Коротковқа қайтып келіп, оның костюмының қалтасынан 20 АҚШ доллары, 537 теңге, 10 юаны бар әмианды алды.
Сыбайластық формасын анықтаңдар. Орындаушы эксцессі деген не?
Ұсынылытын әдебиеттер
Ф.Г. Бурчак Кеңестік қылмыстық құқық бойынша сыбайластық туралы оқыту.- Киев., 1969.
Р.Р. Ғалиақбаров Қылмысты топ адамдарымен жасау. - М., 1980; Топтық қылмыс: тұрақты және ауытқымалы белгілер.- Свердловск., 1973.
У.С. Джекебаев, Л.М. Вайсберг, Р.Н. Судакова Қылмыстық сыбайластық: қылмыснамалық және қылмыстық-құқықтық мәселелері. - Алматы., 1982.
Н.Г. Иванов Сыбайластық түсінігі мен формалары. - Саратов, 1991.
П.Ф. Тельнов Қылмыстық сыбайластық үшін. - М., 1974.
М.Х. Хабибуллин Қылмысты жасыру және жеткізбеу жауапкершілігі. - Қазан, 1984.
Г.М. Миньковский Қылмысты ұйымдастыру: теории және практика мәселелері.- М., 1990.
Б.М. Нұргалиев Қылмысты ұйымдастыру қызметі.- Қарағанда., 1997.
Р.Н. Судакова Ұйымдасқан қылмыс. // Қазақстандағы экономикалық қылмыспен күресу мәселесі. - Алматы., 1996.
13 тақырып Қылмыстың көпшілігі
Қылмыстық құқық бойынша қылмыс көпшілігінің түсінігі. қылмыс көпшілігінің әлеуметтік және заңдық сипаты. Бірлі қылмыстардан көпшіліктің шектелуі. Күрделі құрамды, созылмалы, ұзақ қылмыстар.
Көпшілік түрі. Қылмыстың қайталануы. Қылмыстың жиынтығы. Қылмыстың жиынтығы бәсекелестіктен шектелуі. Идеалдық және шынайы жиынтық. Бірлі қылмыстардан идеалдық жиынтықтың шектелуі. Идеалдық және шынайы жиынтық квалификациясы.
Қылмыс рецидиві. Рецидивтің түсінігі мен түрлері.
қауіпті және өте қауіпті рецидивтің тәртібі мен құқықтары, шарты.
Тапсырма шешуі.
1 тапсырма
Бұрын іле аймағының халық сотымен сотталған ҚР ҚК 175 бабы бойынша ҚР ҚК 63 бабын қолданылған Бойцов сынаушы кезеңінің мерзімінде Артамоновтың үйіне балкон арқылы кіріп, 6500 теңгеге құпиялы мүлікті ұрлауды жұргізді. Магазинді тонағаны үшін іздеуде жүрген кәмелетке толмаған 3500 теңгеге құпия ұрлық жасады. Сот оларға жазалау мөлшерін ҚР ҚК 175 бабының 2 б. бойынша, ал Бойцовқа ҚР ҚК 131 бабының 1б. анықтады.
Қылмыс көпшілігінің түрін анықтаңдар.
2 тапысрма
Муканов атты жүргізушіге Силенов, Исаев, Рабатов шабуыл жасады, оның денсаулығына орташа ауырлық зиян келтіріп, қолын байлап, далада тастап кетіп, машинаны айдап әкеткен.
Жазықтылар қанша қылмыс жасады?
Құрамдық қылмыс дегеніміз не?
Ұсынылатын әдебиеттер
Қазақстан Республикасының Жоғарғы Сот Пленумының Қаулысы 1994 жылдың 25 мамырдан «Сотта рецидивті қылмыстық істерді қарау тәжірибесі туралы».
С.А. Бузынова қылмыс көпщілігі мен оның түрлері.- М., 1988.
П.Ф. Гришанин Кеңестік қылмыстық құқық бойынша қылмыскер-рецидивистердің жауапкершілігі. - М., 1979.
Л.Н. Кривоченко Кеңестік қылмыстық құқық бойынша рецидивистермен күрес.- Харьков., 1973.
В.П. Маяков Қылмыс жиынтығы. – Қазан., 1974; Кеңестік қылмыстық құқық бойынша қылмыстың көпшілігі және оның формасы.- Қазан., 1982.
К.А. Панько Кеңестік қылмыстық құқықтағы жалпы рецидивист теориясының мәселесі.- Воронеж., 1988.
И.И. Рогов Қылмыстың көпшілігі. // Қаз. КСР қылмыстық құқығы Жалпы бөлім.- Алматы., 1986.
Ю.А. Красиков Қылмыстың көпшілігі.- М., 1988.
Г.Г. Криволапов Кеңестік қылмыстық құқық бойынша қылмыстың көпшілігі және оның белгілерінің ішкі істер органдарымен белгіленуі.- М., 1989.
тақырып Жазалау түсінігі мен мақсаттары
Жазалау тиімділігінің түсінігі. Жазалау тиімділігі бойынша мемлекеттік және әлеуметтік мөлшері. Жазалау тиімділігінің жоғарылату мақсатына жету үшін құқық сақтау және сот органдарының рөлі.
Жазалау жүйесінің түсінігі мен мәні.
Тәртіптік әскери бөлімнің мазмұны. Тәртіптік әскери бөлімнің мазмұнының мерзімі. Тәртіптік әскери бөлімнің мазмұны жүрмейтін тұлғалар.
Әскери қызмет бойынша шектеулер. Әскери қызмет бойынша шектеулер мерзімі. Бостандықты шектеу. Бостандықты шектеу мерзімі. Жазалаудың бұл түрін өтеуден жалтару жауапкершілігі.
Арнайы әскери және құрметті мансабынан, класстық атағынан, дипломатиялық лауазымынан және мемлекеттік сыйлықтан айыру. Көрсетілген шараларды сотталғандарға қолдану тәртібі мен шарты.
Тапсырмаларды шешу
3 тапсырма
Баннер бұрын біреудің мүлкін ұрлағаны үшін сотталған ҚР ҚК 179 бабы бойынша сот шешімімен 4 жылға бас бостандығынан айырылып ИК қатаң тәртібімен сотталған. Сот мұндай жазалауды тағайындау кезінде Баннердің 2 жыл бойы тұрақты Германияда тұруы және екінші қылмысты Қазақстандағы туыстарына қонаққа келгенде жасаған жеңілдететін жағдайларға сүйенді. Баннерге жазалау кезінде соттың жіберген заң бұзушылығын анықтаңдар.
4 тапсырма
18 жас және з ай толған Симов Муслимовті қасақана өлтіргені үшін өлім жазасына кесілді. Кісі өлтіру Симовтың туған күнінде 21 сағ 40 мин болды.
Симовқа ең жоғары жазалау түрін қолдану заң бойынша мүмкін бе? ең жоғары жазалау түрін қолдану мәселесі қалай шешіледі?
Ұсынылатын әдебиеттер
Н.А. Беляев Еңбекпен-түзеу мекемелеріндегі жазалау түрі және оларға жету құралдары. - М., 1963
И.М. Гальперин Жазалау: әлеуметтік қызметі, қолдану тәжірибесі. - М., 1983
И.И. Карпец Жазалау: әлеуметтік, құқықтық және қылмыснамалық мәселелер. - М., 1973
У.С. Джекебаев, Р.Н. Судаков және т.б. Жазалаудың қылмыснамалық және қылмыстық-құқықтық мәселесі.- Алматы., 1983
М.Д. Шаргородский Жазалау, оның міндеттері мен.- Л., 1973
Л.В. Багрий-Шахматов Қылмыстық жазалаудың теореялық топтастыру мәселесі . – Воронеж., 1971
И.А. Бушуев Түзеу жұмыстары. - М., 1968
И.М. Гальперин, Ю.Б. Мельникова Қосымша жазалау. - М., 1981
И.В. Смолькова Кеңестік қылмыстық құқық бойынша жазалау шарасы ретіндегі штраф. – Иркутск., 1979
А.Л. Цветинович Дополнительные наказания. - Куйбышев, 1989
Дементьев СИ. Лишение свободы. Уголовно-правовые и исправительно-трудовые аспекты.- Ростов-на-Дону., 1981
Цветинович АЛ. Қосымша жазалау: теория және тәжірибе.- Фрунзе., 1986
Ю.В. Мельникова Қосымша жазалау.- М., 1981
Өлім жазасы: қарсы және қолдайтындар. / С.Г. Келиной ред. бас.- М., 1989
А.А. Филимонова Жазалау жүйесі мен түрлері. //Қаз. КСР қылмыстық құқығы. Жалпы бөлім.- Алматы., 1986.
15 тақырып Істің қылмыскерлігін болдырмайтын жағдайлар
Істің қылмыскерлігін болдырмайтын жайдайлардың түрлері мен түсінігі. қылмыстық жауапкершілікті болдырмайтын жайдайлардан және істің жзалану жағдайларынан бұл жағдайлардың айырмашылығы. Тырмалауға қажеттілік құқығы азматтың конституциялық құқығы ретінде. Тұлғаны қорғауды күшейту үшін қорғаныс қажеттілігінің мәні, мемлекеттік және қоғамдық қызығушылықтар және қылмыскерлікпен күресуге азаматтарды тарту. Қорғауға және қол сұғушылыққа қатысты қажетті қорғаныс шарты. Қажетті қорғанысты арандату. Қажетті қорғаныс шегінен асыру, оның қылмыстық-құқықтық салдары.
Қажетті шеткі түсінік. Қажетті шеткі түсінік заңдылық шарты. Қажетті шеткіден қажетті қорғаныс айырмашылығы. Қажетті шеткі шараларды асыру жауапкершілігі. Озбарлық үшін тұлғаны ұстау кезінде зиян келтіру. Қылмыскерді ұстау кезіндегі әрекет заңдылығының шарты. Қылмыскерді ұстау кезіндегі шараларды асыру жауапкершілігі. Негізділген тәуекел. Негізділген тәуекел түсінігі. Физикалық немесе психикалық мәжбүрлеу; бұйрықты орындауы немесе билік жүргізу, олардың қылмыстық-құқықтық мәні.
Тапсырмаларды шешу.
1 тапсырма
ІІАБ біреуіне белгісіз біреу қоңырау шалып, хабарлады, оның көршісі Каримов мас күйінде қолына балта алып, жанұя мүшелерін қуалап жүргенін айтты. Оқиғы орнына патруль полицейлері Исабаев пен Тасмағамбетов шықты. Милиция қызметкерлері аула арқылы үйге кірмекші болғанда, Каримов «өлтіремін» деп оларға атыла кетті. Каримов Исабаевты балталап тастайды деп қорыққан Тасмағамбетов атып жіберді, нәтижесінде Каримов қайтыс болды. Каримовтың әйелі прокуратура полиция қызметкерін кісі өлтіргені үшін жауапкершілікке тарту тарулы өтініш жазды. Сондай-ақ ол күйеуінің бұрын да балтамен жанұя мүшелерінің аротынан жүгіргенін, бірақ ешкімді өлтірмегенін хабарлады.
Тасмағамбетов әрекеті заңды болды ма?
2 тапсырма
Соснина үйінде босана бастады. Оның күйеуі жедел медициналық көмек шақыртуға әрекеттенді. Біріа жақын маңдағы телефон-автомат бұзылған екен. Сонда Сорокин өз еркімен Мухинге типесілі автомашинаға отырып, әйелін аураханаға апарды. Мухиннің өтініші бойынша Сорокин ҚР ҚК 185 бабының 1б. бойынша жауапкершілікке тартылды.
Сорокин жауапкершілікке тартылу керек пе?
Шеткі қажеттілік деген не және оның заңдылығының шарттары қандай?
Ұсынылатын әдебиеттер
Қазақстан Республикасының Жоғарғы Сот Пленумының Қаулысы 1997 жылдың 23 желтоқсанынан «азаматтардың денсаулығы мен өміріне қол сұғу жауапкершілігін регламенттеуді, соттармен заң шығаруды қолдану туралы».
Ю.В. Баулин Қылмыскерді ұстау кезіндегі азаматтарың құқықтары. – Харьков., 1986.
В.Н. Козак Шеткі қажеттіліктің теория және тәжірибе мәселелері.- Саратов., 1986; Қажетті жаққа азаматтардың құқығы.- Саратов., 1972.
С. Рахметов, Н. Турецкий Қажетті қорғаныс. – Алматы., 1996.
И.С. Тишкевич Қажетті қорғаныстың шарты мен шегі. - М., 1969; Қылмыскерді ұстау кезіндегі азаматтарың құқықтары.- Минск., 1974.
В.И. Ткаченко Қылмыстық құқықтағы қажетті қорғаныс. - М., 1979.
К. Халиков Кеңестік қылмыстық құқық бойынша қажетті қорған,ыс. - Алматы., 1970.
М.И. Якубович Қоғамдық қауіп тударатын жағдайларды болдырмай және істің заңдылығы. - М., 1979; Қажетті қорғаныстың теория және тәжірибесі.- М., 1961.
В.А. Владимиров, Ю.И. Ляпунов Қоғамдық қауіп тударатын жағдайларды болдырмай және істің заңдылығы. - М., 1979.
И.И. Слуцкий Қылмыстық жауапкершілікті болдырмайын жағдайлар.- Л., 1956.
Н.Н. Поше-Озерский Қажетті қорғаныс және шеткі қорғаныс.- М., 1962.
С.А. Домахин Кеңестік қылмыстық құқық бойынша шеткі қажеттілік.- М., 1955.
Е.О. Алауов Ю.И. Каракетов Қылмыскерден қалай сақтану керек.- Алматы., 1996.
тақырып Жазалау түсінігі мен мақсаттары
Қылмыстық жазалау түсінігі мен мазмұны. Жазалаудың және басқа қылмыстық-құқықтық шаралар әсерінен және мемлекеттік мәжбүрлеудің басқа шараларынан айырмашылығы.
Жазалау мақсаттары. Әлеуметтік мейірімділікті жаңғырту. Сотталғандардың түзелуі. Жаңа қылмыстарды жасауды ескерту. Жалпы және арнайы ескерту.
Қылмыстық жазалау шарасы ретіндегі штраф. Оны талап ету тәртібі. Штраф мөлшері. Штрафты жазалаудың басқа түрлерімен ауыстыру. Штрафты төлеуден қашудың салдары.
Белгілі бір лауазымды немесе белгілі бір қызметпен айналысудан айыру. Бұл жазалаулардың белгіленген тәртібі мен негізі. Сотталғанның жазалаудан қашу жауапкершілігі.
Қоғамдық жұмыстарға жұмылдыру. Оның түсінігі мен мерзімі. Қоғамдық жұмыстарға жұмылдыруды тағайындауға келмейтін тұлғалар.
Түзету жұмыстары. Бұл жазалаудың мазмұны, мәні мен мерзімі. Бас бостандығынан айыруынсыз түзету жұмыстарынан қашудың салдары.
Бостандықтан айыру түсінігі. Қылмыстық заң шығару тарихы мен қызмет еттін құқық бойынша бостандықтан айыру. Бостандықтан айыру мерзімі. Бостандықтан айыру мерзімінің бөлігін түрмеде өтеу. Түзету колонияларының түрлері. Тәрбиелеу колониялары. Олардың мәні. Бұл колониялардың түрлері.
Өлім жазасы. Өлім жазасын қолданудағы шектеулер. Өлім жазасыеың алтернативі ретінде өмірлік бас бостандығынан айыру тәртібі.
Мүлікті тәркілеу және оның түрлері. Мүлікті тәркілеу қолдану шарттары. Тәркілеуге жатпайтын мүлік. Мүлікті тәркілеу мен арнайы тәркілеуді қылмыстық жазалаудан айырмашылығы.
Тапсырмаларды шешу.
1 тапсырма
Қала аралық автобус жолаушыларымен жолда келе жатып, полиция формасын киген үш белгісіз адамдармен тоқтатылды, олар қарумен қорқытып, жолаушылардың құнды заттарын алып, «Волга» маркалы автомашинаға отырып кетіп қалды. Автобус жүргізушісі Коромыслов жолаушыларды түсіріп тастап, артвынан қуып кетті. Рудный қаласынан шыға бергенде ол қылмыскерлерді қуып жетіп, олардың автомобилін соқты. Нәтижесінде автобусқа үлкен зақым келіп, авиошаруашылыққа мағыналы залал келді, бірақ қылмыскерлер ұсталынды.
Коромыслов әрекетіне талдау жасаңдар.
2 тапсырма
Ұшақ апатынан кейін тірі қалған бес жолаушы шөл арқылы жүруді шешті. Екі күн өткеннен кейін басқаруды өзіне алған Спиринге топтың сусыз тұрғын жерге жетуі екіталай екендігіне көзі жетті. Оған қоса 70 жастағы Хасанов күшінен айырылып, оны көтеруге тура келді. Спирин Хасановтан су құтысын жасарын жасап болды деп тартып алып, 16 жастағы Осиповқа берді сусыз жалғыз қалған Хасанов шөл далада өлі табылды. Спирин бастааған қалғандары тұрған жерге жақсы жетті.
Спирин әрекеті шеткі қажеттілктен туындады ма?
Бір адамның өмірін кәрі болса да екінші адам өмірі арқылы құтқарып қалу өзін ақтады ма?
Ұсынылатын әдебиеттер
Қазақстан Республикасының Жоғарғы Сот Пленумының Қаулысы 1997 жылдың 23 желтоқсанынан «азаматтардың денсаулығы мен өміріне қол сұғу жауапкершілігін регламенттеуді, соттармен заң шығаруды қолдану туралы».
Ю.В. Баулин Қылмыскерді ұстау кезіндегі азаматтарың құқықтары. – Харьков., 1986.
В.Н. Козак Шеткі қажеттіліктің теория және тәжірибе мәселелері.- Саратов., 1986; Қажетті жаққа азаматтардың құқығы.- Саратов., 1972.
С. Рахметов, Н. Турецкий Қажетті қорғаныс. – Алматы., 1996.
И.С. Тишкевич Қажетті қорғаныстың шарты мен шегі. - М., 1969; Қылмыскерді ұстау кезіндегі азаматтарың құқықтары.- Минск., 1974.
В.И. Ткаченко Қылмыстық құқықтағы қажетті қорғаныс. - М., 1979.
К. Халиков Кеңестік қылмыстық құқық бойынша қажетті қорған,ыс. - Алматы., 1970.
М.И. Якубович Қоғамдық қауіп тударатын жағдайларды болдырмай және істің заңдылығы. - М., 1979; Қажетті қорғаныстың теория және тәжірибесі.- М., 1961.
В.А. Владимиров, Ю.И. Ляпунов Қоғамдық қауіп тударатын жағдайларды болдырмай және істің заңдылығы. - М., 1979.
И.И. Слуцкий Қылмыстық жауапкершілікті болдырмайын жағдайлар.- Л., 1956.
Н.Н. Поше-Озерский Қажетті қорғаныс және шеткі қорғаныс.- М., 1962.
С.А. Домахин Кеңестік қылмыстық құқық бойынша шеткі қажеттілік.- М., 1955.
Е.О. Алауов Ю.И. Каракетов Қылмыскерден қалай сақтану керек.- Алматы., 1996.
17 тапсырма Жазаны тағайындау
Жазаны тағайындаудың жалпы бастамасы. Жазаны тағайындауға арналған қылмыстық заң шығарудың жалпы бөлімінің ережелер мәні. Жазаны тағайындаудың кезінде қылмыстық заң шығару ерекшеліктерінің баптар санкциясын ескеру; жасалған қылмыстың қоғамдық қауіп дәрежесі мен сипаты; айыпталушы тұлғасы, қылмыс жасалғанғанға дейін және кейін оның тәртібі; жазалауды ауырлататын және жеңілдететін жағдайлар; тағайындалған жазаның сотталғанның түзелуіне, оның жанұясыеың жағдайына әсері. Оның мақсаттары жүзеге асу үшін жазаның индивидуализация мәні.
Қылмыстық жауапкершілік пен жазалауды, олардың түрін ауырлататын және жеңілдететін жағдайлар. Берілген қылмыста қарастырылған жазалаудан жеңілірек жаза. Қылмыс жиынтығы кезінде жазаны тағайындау; рецидив кезіндегі үкім жиынтығы.
Бітпеген қылмыс үшін, сыбайластық кезіндегәі қылмыс үшін жазаны тағайындау.
Оларды қосқан кездегі қылмысты анықтау мерзімінің тәртібі. Жазалау мерзімін санау және жазалауды сынау .
Шартты соттау. Шартты соттауды қолдану негіздері мен шарттары. Сынау мерзімі, оның мәні мен жалғастығы. Шартты соттау алып тастау немесе сынау мерзімін ұзарту. Шартты соттауғанға белгіленген міндеттерді орындау және олардың тәртібін бақылау қойылады .
Тапсырмаларды шешу.
1 тапсырма
Теміртау қалалық сотының үкімімен Есинов ҚР ҚК 164 бабының 1 б. бойынша сотталды, жалақыдан 15 пайыз мемлекет табысын ұстап қалатын 1 жыл түзеу жұмыстарын орындауға тиіс. Есинов 2 айдан кейін жазалауды өтеу кезінде қатты ауырып, 2-топ мүгедегі ретінде танылды.
Бұған байланысты Есиновқа шығарылған жаза өзгере ме?
2 тапсырма
ІІ топ мүгедегі Инвалид Хлудов, үлкен мөлшердегі ұрлық жолымен біреудің мүлкін ұрлауда көмекші ретінде. Сот оған жаза тағайындау кезінде оның мүгедектігін, қылмысты жасау кезінде Хлудов рөлі мардымсыз болғандықтан, және ол қылмыстық жауапкершілікке тартылмағанын ескере отырып, оның мүлігін тәркілеп, 3 жыл мерзіміне бас бостандығын айыру жазасын тағайындады. ҚР ҚК 63 бабы негізінде айыпталушыға шартты жаза түрінде 3 жылғы сынау марзіміндегі шешім қабылдады.
Хлудовқа қатысты қылмыстық соттаудың негізі бар ма, және оның шарттары қандай?
Ұсынылатын әдебиеттер
Қазақстан Республикасының Жоғарғы Сот Пленумының Қаулысы 1993 жылдың 24 маусымынан бастап «Жазаны тағайындау кезінде соттардың заңдылықты сақтауы туралы».
С.С. Галкин Ауырлататын жағдайлар. – Иркутск., 1984
А.С. Горелик Қылмыс жиынтығы бойынша жазалар мен үкімдер. - Красноярск., 1991
Г.Ф. Поленов Жазаны тағайындау және кеңес қылмыстық құқығының жалпы бөлім ережелері. // Заң ғылымдары. - Алматы: Қазақ университеті., 1976 ж. № 6 басылым
М А. Скрябин Жазаны тағайындаудың жалпы бастауы жіне олардың кәмелетке толмағандарға қолдану. – Қазан., 1988
И.А. Тарханов кеңес қылмыстық құқығы бойынша жазаны ауыстыру.- Қазан., 1982
Е. Қаиыржанов, Г.Ф. Поленов Қазақ КСР заң шығаруы бойынша қылмыстық саясаи пен жазалаудың кейбір мәселелері. //Известия АН Каз.КСР. жалпы ғыл. сериясы , 1973 ж. № 3.
Г.Ф. Поленов Жазалаулы тағайындау // Қазақ КСР қылмыстық құқығы Жалпы бөлім.- Алматы.,1986; Жалпы жазалау басы. //Жинақ. Заң ғылымдары. Қазақ Университеті.- Алматы., 1974
А.Д. Соловьев кеңес қылмыстық құқығы бойынша жазаны қолдану мәселелері.- М., 1958.
18 тақырып Қылмыстық жауапкершіліктен босату
Қылмыстық жауапкершіліктен босату түсінігі мен мәні. Бұл институттың қыдмыстық құқықтағы мәні. Қылмыстық жауапкершіліктен босатудың тиімділігі. Қылмыстық жауапкершіліктен босату және қылмыстық заң шығару міндеттерін жүзеге асыру.
Қылмыстық жауапкершіліктен босату негізі мен тәртібі. Қылмыстық жауапкершіліктен босату түрлері. Қылмыстық жауапкершіліктен босатудың қылмыстық-құқықтық салдары.
Істеген ісіне өкінуіне байланысты қылмыстық жауапкершіліктен босату. Қажетті қорғаныс шегінен асу кезіндегі қылмыстық жауапкершіліктен босату. Жәбірленушімен татуласқан жағдайда қылмыстық жауапкершіліктен босату. Жағдайдың өзгеруіне байланысты қылмыстық жауапкершіліктен босату.
Ескілік мерзімінің бітуіне байланысты қылмыстық жауапкершіліктен босату. Ескілік мерзімі және оларды есептеу. Ескілік мерзімі ағымын тоқтату және үзілісі. Ескілік мерзімі қолданбау.
Тапсырмаларды шешу.
1 тапсырма
Акишев ҚР ҚК 104 бабының 1 б. бірінші рет қылмыстық жауапкершілікке тартылды. Сот кінәсін мойындағанын, айыпталушының жұмыс орнынан ұнамды сипаттаманы және оның жанұясының ауыр материалдық жағдайын ескере отырып, ҚР ҚК 65 бабы бойынша Акишевті қылмыстық жауапкершіліктен босату туралы шешім қабылдады.
Сот шешімі заңды ма?
2 тапсырма
Жұмыс орнынан ұнамды сипаттамасы, оның қарауындағы жұмысқа қабілетсіз ата-аналары және екі кіші жастағы бала бар, бұрын сотталмаған Айтқұлов, ҚР ҚК 114 бабының 3 б. бойынша қылмыс жасады. Тергеу органдарына айыпталушы жұмыс істейтін жер ұжымынан жағдайдың өзгеруіне байланысты оны қылмыстық жауапкершіліктен босату туралы өтініш тілегі келіп түсті.
Өзгерген жағдайға байланысты Айтқұлов қылмыстық жауапкершіліктен босатуға жата ма?
ҚР ҚК 68 бабын қолдануға қандай негіздер бар?
Ұсынылатын әдебиеттер
А.Т. Магомедов Қылмыстық жауапкершіліктен босатудың құқықтық салдары. - Саратов, 1994
В.Б. Смольников Қылмыстық құқықтағы ескілік. - М., 1973
А.П. Чугаев Жазалаудың индивидуализациясы және жауапкершілік дифференциациясы. – Краснодар., 1986
Қылмыстық жауапкершіліктен және жазалаудан босатудың және жазалауды тағайындаудың мәселелері. / Г.Б.Виттенберг ред. Бас.- Иркутск., 1976
Ю.М. Ткачевский Кеңес қылмыстық құқығындағы ескілік. - М., 1978
Х.Д. Алекперов Қылмыстық және келісім.- Баку., 1992
С.Г. Келина Қылмыстық жауапкершіліктен босатудың теоретикалық міселелері.- М. 1974; Жағдайдың өзгеруіне байланысты қылмыстық жауапкершіліктен босату.- М., 1969
Н.В. Григорьев, Р.А. Сабитов РСФСР ҚК ерекше бөлімінің нормасы қылмыстық жауапкершіліктен босату.- Харьков., 1993.
19 тақырып Жазадан босату. Сотталуды шешу және төмендету
Жазадан босату түсінігі және бұл институттың мәні. Жазадан босатудың негізі мен түрлері.
Жазаны өтеуден мерзімінен тыс шартты босату. Жазаны өтеуден мерзімінен тыс шартты босатуды қолдану тәртібі. Өтелген жаза бөлігін жазаның жеңіл түріне ауыстыру. Сотталғандарды түзету үшін және жаңа қылмыстарды ескерту бұл институттың мәні. Өтелген жаза бөлігін жазаның жеңіл түріне ауыстырудан өтелген жазаны мерзімінен ерте босатудан айырмашылығы.
Екіқабат әйелдерге және кіші жастағы балалары бар әйелдерге жазаны өтеу жеңілдігі. Жеңілдік мерзімі. Көрсетілген тұлғалардың жазаны өтеу жеңілдігіның тәртібі.
Жазалаудан ауруына байланысты босатылуы. Жазадан босату және үкімді жеңілдету, төтенше жағдайлар кезіндегі жазаны өтеу жеңілдігі. Ескілік жазалау үкімінің мерзімінің өтуіне байланысты жазаны өтеуден босатылу. жазалау үкімінің орындалу ескілігі. Ескіліктің шарты мен мезгілі. Ескілік ағымының үзілісі. Ескілік ағымының тоқтауы. Заң бойынша ескілік мерзімін қолданбау жағдайы. Қылмыстық жауапкершіліктен және жазалаудан амнистия және кешірім жасау негізінде босатылу. Амнистиялық кешірудің қылмыстық-құқықтық регламенті. Басқа босату түрлерінен қылмыстық жауапкершілік пен жазалакдан айырмашылығы.
Сотталудан арылу және түсірілу. Қылмыстық құқықтағы бұл институттың мәні. Сотталаудан арылу шарты. Сотталудан түсірілу тәртібі мен шарты. Алдында жасаған қылмысы үшін өтеп жатқан тұлғаның өтеу мерзімінің аяқталуына дейін жаңа қылмыс жасағанға дейін сотталаудан арылу тәртібі.
Достарыңызбен бөлісу: |