Әдістемелік нұсқаулық Нысан

Әдістемелік нұсқаулық                                                                                           Нысан

                                                                                                                                  ПМУ ҰС Н 7.18.2/05

Қазақстан Республикасының ғылым және білім министрлігі

С.Торайғыров атындағы Павлодар мемлекеттік университеті

Филоcофия және мәдениеттану кафедрасы

ӘДІСТЕМЕЛІК НҰСҚАУ

дәріс сабақтар жүргізуге арналған

Философияның тарихы пәні бойынша

050204 

Мәдениеттану мамандығының

студенттері үшін

Павлодар

       

Әдістемелік нұсқаулықты                                                                                     Нысан

                 бекіту парағы                                                                                      ПМУ ҰС Н 7.18.1/05

                                                                                                   

                                                                      

БЕКІТЕМІН

                                                             Тарих және құқық

                                                             факультетінің деканы

                                                                                   ________ Акишев А.А.

   «___»________200__ ж.

                                                                                     

Құрастырушы: доцент ____________  Куленов Б.А.

Философия және мәдениеттану кафедрасы

дәріс сабақтарын жүргізуге арналған

Әдістемелік нұсқау

Философияның тарихы пәні бойынша

050204 

Мәдениеттану мамандығының

студенттері үшін

 

Кафедра отырысында қарастырылды «____»________200__ж. 

Хаттама №__

Кафедра меңгерушісі _______________ Г.Ғ.Ахметова 

Факультеттің оқу - әдістемелік кеңесінде мақұлданды 

«____»____________200__ж. 

 Хаттама №__

ОӘК төрайымы ___________________  Мошна Н.И.

Пәнді оқытудың мақсаттары мен міндеттері, оның оқу үрдісіндегі рөлі

Дәріс   сабақтары   студенттердің   ғылыми   білімін   арттыратын

маңызды   бµлім.   Жүйелі,   толық   аргументтері   келтірілген   кешенді

дәріс   сабақтары   мамандарды   дайындаудыің   басты   көзі.   Дәрістің

әдістемелік,   ғылыми   –   тәжірибелік,   қоғамдық-саяси   және   кәсіби

маңызы бар.

Дәрістерді тыңдау және қабылдау: Студенттердің оқытушының

дәрісіне дайындығына енетіндер:

Біріншіден,  психологиялық жағынан  дайын  болу, оның жүйелі

орындалуын   қадағалау;   екіншіден,   дәріс   алдындағы   мақсатты

танымдық – тәжірибелік қызмет, соның ішінде:  

А)   алдынғы   өткен   материалдарды,   жазғандарын   еске   тұсіру

мақсатында қарастыру;

Ә)   Алдыњғы   сабақпен   байланысын   анықтау   мақсатында

берілетін   дәрістің   материалдарымен   бағдарлама   және   оқулықтар

бойынша   танысу.   Оқулық   бірнеше   жылда   бір   рет

шығарылатындықтан,   бағдарламадағы   кейбір   сұрақтар   оқулықта

қарастырылмауы   мұмкін.   Осындай   сәйкессіздіктен   кейін   студент

дәріс барысында осы мәселелерге көңіл аударуы керек. 

Б)   Дәріс   барысында   істелінетін   негізгі   жұмыстардың   тұрлерін

анықтау (жазу, сызбалар, суреттер және т.б);

Г)   Бағдарлама   мен   оқулықтар   да   енгізілген   өздік   жұмысына

арналған   тапсырмалармен   танысу,   білімді   тереңдетіп,

тапсырмаларды орындауға қажетті әдебиеттерді таңдау;

Дәріске алдын–ала дайындықстудентті шығрмашылық жұмысқа

және ең бастысы дәрісті тыңдап, оның мазмұнын қабылдай білуге

ұйретеді.

Студент дәріс мазмұнын толық тұсіну ұшін оның мақсаты мен

міндеттерімен таныс болуы қажет. Сонымен қатар, дәрістің мақсаты

мен  міндеттерін  тұсіну студентке  баяндалып отырған  материалды

терең тұсініп, оған сын көзқараспен қарауына мұмкіндік береді.

Сонымен   қатар   дәріс   оқытушы   мен   студент   арасындағы

байланыс   ретінде   психологиялық-педогогикалық   талаптарға   да

сәйкес болу керек. Оның орындалуы студентке ғана қатысты емес,

оқытушының   баяндауына   студенттер   беделін   арттыра   білуіне   де

байланысты. 

Жазу   –   оқытушының   студенттердің   материалдарды

қаншалықты меңгергендігін бақылауға мұмкіндік береді. Егер дәріс

барысында студенттер тыңдап қана қоймай жазып отырса, оқытушы

дәрісті оқу кезінде оған көмек көрсетеді (қайталау, баяулау, басты

мәселелерге акцент жасау арқылы және т.б.)

Дәрісті жазуға қалай ұйрену керек? Бәрінен  бүрын  нені және

қалай жазу керектігін білу керек. Сабақтыњ кұні, тақырып, мақсаты,

сабақтыњ   жоспары   жазылады.   Жоспар   тақырыпты   игеруге   жєне

берілген   материалмен   өздігінше   жұмыс   істеуді   қамтамасыз   етеді.

Жоспарды жазғаннан кейін оның дәріс барысында оның мағынасы

қалай ашылғандығына баса назар аудару керек. 

Жазу   барысында   тақырыптар,   тақырыпшалар   және   сұрақтар

арқылы,   абзацтарды,   нөмірлеп   көрсетуді   пайдаланып   жүйелілікті

сақтауға болады.

Дәріс   жазудың   тұрлері   әртұрлі   болуы   мұмкін.   Оны   таңдау

пәннің   ерекшелігіне   байланысты.   Мысалы:   кейбір   сабақтарда

суреттер, сызбалар жєне т.б. қолданады. Гуманитарлық ғылымдар

бойынша жазудың әртүрлісі қолданады. Кең тараған түрі:

Дәрістің негізгі сұрақтары

Негізгі тезистермен, дәлелдер,

қортындылар. Негізгі сұрақтар бойынша өз

ойлары.

Дәріс материалының мазмұнын  келесідегідей тұрде де жазуға болады:

Дәрістің негізгі

сұрақтары

Негізгі ережелер, негізгі

фактілер, жалпылау, дәріс

мазмұнын қорытындылау

Студенттің ескертпесі

және оның оқытушыға сұраѓы

Дәрісті жазғанда онымен әрі қарай жұмыс істеу үшін және өз

ойларын   жазуға   шетінен   орын   қалдыру   қажет.   Немесе   дәптердіњ

келесі беттерін бос қалдыру керек.

Студенттің   жан-жақты   тұлға   болып   қалыптасуына,   білікті

маман   болуына,   кәсіби   және   т.б.   қызмет   тұрлеріне   дайындығын

арттыруға   дәріспен   бірге   тәжірибе   сабақтары   да   маңызды   рөл

атқарады. 

Дәріс   басты   ғылыми   білімнің   негізін   салады,   студентке   оны

жалпылама   тұрде   меңгеруге   мұмкіндік   береді.   Ал,   семинар   мен

тәжірибе   сабақтары   білімді   кеңейтіп,   нақтыландыра   тұседі,   оны

толықтай   меңгеруіне   көмектеседі.   Сонымен   бірге   оқу   үрдісінің

мұндай түрлері өздік жұмыстарды орындауға үйретеді 

Студентің жан-жақты дамыған тұлға, маман ретінде дамуына

және   оны   кәсіби   және   басқа   қызметтерге   дайындауда   семинар

сабақтарының   маңызды   зор,   олар   дәрісте   басталған   сабақтардың

логикалық жалғасы. Дәріс ғылыми білімнің негізін қалыптастырады,

олар   студентке   оларды   жалпы   түрде   меңгеруге   мүмкіндік   береді,

семинар   және   тәжірибе   сабақтары   бұл   білімдерді   тереңдетеді,

нақтылайды   және   кеңейтеді,   жоғары   репродукция   және

трансформация   деңгейінде   меңгеруді   көмектеседі.   Оған   қоса,   осы

оқу   процессінің   формалары   жеке   жұмыс   жасау   және   өзін-өзі

оқытуды үйретеді. 

1. Философия тарихи ғылымы ретінде.

Философиялық білімдердің ерекшелігі. Философия тарихының пәні. Объективті философия тарихы. 

Субъективті философия тарихы. Әлемдік және ұлттық философия.

 2. Көне Үнді философия.

Көне Үнді философиясының кезеңдері. Веда – көне үнді мәдениетінің бастауы. Упанишадтар. 

Бхагаватгита. Буддизм.

 3. Көне Қытай философиясы.

Көне Қытай философиясының ерекшеліктері. Мифология. Конфуцийлік-даосистік мәдениет. 

Иероглифтік жазу.

 4. Антика философиясы.

Антика философиясына жалпы сипаттама. Милет мектебінің космологиясы. Сократ және 

софистер. Платонның философиялық жүйесі. Арстотель – тұтас философиялық жүйе жасаушы. 

Эллинистік ойдың жалпы сипаттамасы және философиялық бағыттары.

 5. Ортағасырлық христиандық философия.

Ортағасырлық христиан философиясының дамуының негізгі кезеңдері. 

Классикалықпатристика. Схоластика. Парасат және сенім. Номинализм және реализм.

 6. Ортағасырлық мұсылман философиясы.

Мұсылман елдеріндегі мәдениет және дін. Суфизм – мұсылмандық діни-философиялық 

ойдың бағыты. Әл-Кинди, Әл-Фараби, Ибн-Сина, Ибн-Рушд, Омар Хайям.

7. Қайта Өрлеу дәуірінің философиясы. 

Қайта Өрлеу дәуірінің антропоцентризмні және гуманизмі. Ақындардың шығармаларындағы 

поэзия және философия гармониясы. Қайта Өрлеу дәуіріндегі ғылым және әлеуметтік философия.

 8. Жаңа заман және ағартушылық философия.

Эмпиризм және рационализм. Субстанция туралы ілім. Таным және әдіс туралы ілім. 

Декарттың эстетикасы. Пантеизм. Аағртушылардың негізгі идеялары.

9. Классикалық неміс филосифсяы және марксизм.

Неміс философиясының пайда болуының алғышарттары. И.Канттың гносеологиясы. 

Гегельдің философиялық жүйесі. Я.Фейербахтың антропологиялық философиясы. марксизм 

философияның негізгі идеялары.

10. Қазақ философиясы.

Ұлттық философиясының қалыптасуының әлеуметтік-мәдени қалыптасуының әлеуметтік-

мәдени алғышарттары. Жыраулар мен ақындар шығармашылығындағы дүниетаным. «Зар-заман» 

ғасырындағы философиялық толғаныстар.

 11. ХІХ-ХХ ғасырлардағы Батыс философиясы.

«Өмір философиясы». Позитивизм және оны тарихи формалары. Фрейдизм және 

неофрейдизм. Прагматизм. Структурализм.  Экзистенциализм. Феноменология. Герменевтика. 

Постмодернизм.

Ұсынылған әдебиеттер тізімі

Негізгі:

1. Антология мировой философии. В 4-х т. Т.1., ч.1 , т. 4. М.: Мысль, 1969-1972

2. Абишев К.А. Философия . Алматы, 2000

3. Арендт Х. Истоки тоталитаризма. М., 1996

4. Аристотель. О софистических опровержениях – Аристотель Соч. в 4-хт. Т.2.

М., 1998

5. Бруно Дж. О бесконечности Вселенной и мирах. Дж. Бруно. Избранное. 

Самара.,2000.

6. Бэкон Фр. Новый Органон. – Фр.Бэкон соч. в 2-х т.Т.2 М., 1978

7. Гегель Г.В.Ф. Энциклопедия философских наук. Т.1. М., 1974.

8. Кант И. Критика чистого разума. _ ант И. Соч. в 6-ти т. Т.3. М., 1964, 

9. с.73-124.

10. Конт О. Дух позитивной философии. СПб.,2001

11. Мень А. Через страдания и смерть к вечному торжеству //Сын  

12. человеческий. М., 1992

13. Ницше Фр. Веселая наука. М., 2002.

14. Платон Теэтет – Платон Соч. в 3-х т. Т.2., М., 1970.

15. Сенека Луций Анний. О счастливой жизни. // римские стоики. М., 1995

16. Л.Фейербах. Предварительные тезисы к реформе философии. Л.Фейербах 

17. Л. Соч., Т.1. М., 1975.

18. Франк С.Л. Русское мировоззрение – С.Л.Франк Русское мировоззрение. 

19. СПб., 1996

20. Фромм Э. Искусство любви. М., 2004

21. Фромм Э. Иметь или быть? М., 2001

22. Фромм Э. Бегство от свободы. М.,2001

23. Хайдеггер М. Европейский нигилизм. _ Хайдеггер М. Время и бытие. 

24. Статьи и выступление. М., 1993.

25. Шопенгауэр А. Афоризмы житейской мудрости. М., 1990

БЕКІТЕМІН

         Ф және М каф.мең.

                         _______ Ахметова Г.Г.

                         «__»____200   г.

                         Хаттама№ ___

Оқу материалдарың өздігінен  оқып игеруге арналған тапсырмалар

Өздік   жұмысы   оқушылардың   оқу   іс-әрекетіндегі   маңызды   түрі   болып

табылады,   ол   олардың   білімдеріні   тереңдетуге   және   алған   білімдері   мен

икемділіктерінің   тұрақты болуына ықпал етеді және оқушылардың өздерінше

білім   алуға   және   өздік   дамуының   қалыптасуына   әрекет   етеді,   өздерінің

тәжірибелік   іс-әрекетттері   кезінде   шығармашылық   білімдерге   ие   болуға

мүмкіндік береді.

Оқушылардың өздік жұмысы мына қарастырады:

-

Үйге берілген тапсырмаларды орындау кезінде, курстық және дипломдық

жұмыс,   сабақтарға   дайындалу   мен   бақылау   жұмыстарына   дайындалу

кезінде оқу материалын тереңдетуге және 

-

Ғылыми әдебиеттермен жұмыс істей білу икемділіктерін қалыптастыруға,

ақпараты өздігінше   іздеуге, ғылыми-зерттеушілік және шығармашылық

қабілеттерін қалыптастыруға мүмкіндік береді

-

Еңбек   сүйгіштікке   тәрбиелеу,   үнемі   ақапатты   іздеу   және   оған

дайындыққа  және   оны     игеруге,  сонымен   қатар  жұмыс   уақытын   дұрыс

жоспарлап, ұйымдастыра білуге.

СТУДЕНТТЕРДІҢ ӨЗДІК ЖҰМЫСЫНЫҢ МАЗМҰНЫ

№

СӨЖ түрі 

Есеп беру

формасы 

Бақылау түрі 

Сағат

көлемі 

1

Дәріс сабақтарына дайындық 

Сабаққа қатысуы 

22,5 

2

Тәжірибе сабақтарына 

дайындық, үй тапсырмаларын 

орындау 

Жұмыс дәптері

Сабаққа қатысуы

22,5

3

Аудитория сабағының 

мазмұнына кірмеген 

материалды меңгеру 

Конспект 

(және

басқалар)

Коллоквиум 

(және басқалар) 

22,5

4

Бақылау шараларына 

дайындық 

МБ 1, МБ 2,

коллоквиум

(тестілеу және

басқалар)

22,5

       Барлығы:

90

Өздігінен меңгеру үшін білім алушыларға ұсынылатын тақырыптарды сипаттау үлгісі

1. Антикалық философия.

Элей мектебі.Демокриттің атомизмі. Сократтың моралдық философиясы.

2. Антикалық философия ерекшеліктері

Аристотельдің әлеуметтік философиясы. Эпикур, Лукреций Кар философиясы.

3. Ортағасырлық мұсылман философиясы.

Әл-Фараби философиясы. Ибн-Рушдтың діни философиясы.

4. Қайта өрлеу дәуірінің философиясы.

Қайта өрлеу дәуіріндегі ғылым. Пантеизм. Қайта өрлеу дәуіріндегі мемлекет туралы идеялар

5. Жаңа заман және ағартушылық философиясы.

Француз ағартушылық философиясындағы адам және қоғам мәселесі.

6. Қазақ философиясының тарихы

Қазақ ағартушылық философиясы және оның ерекшеліктері. Абай іліміндегі адам мәселесі.

БЕКІТЕМІН

Ф және М каф.мең.

                  _______ Ахметова Г.Г.

                   «__»____200   г.

                   Хаттама№ ___

Сабаққа дайындық тапсырмалары

Тақырып 1. Философия тарихы ғылым ретінде.

1. «Философия тарихы» курсының пәні. 

2. Курстың міндеттері мен мақсаттары.

3. Философия тарихы және мәдениетану.

4. Философия тарихы және өнер

Тақырып 2. Көне Үнді философиясы.

1. Ведалық кезең.

2. Индуизм жүйелері.

3. Көне үнді эпостық шығармалары.

Тақырып 3. Көне Қытай философиясы.

1. Қытай философиясының ерекшелігі.

2. Қытай мифологиясы.

3. Конфуций ілімі.

4. Даосизм.

Тақырып 4. Антикалық философия.

1. Антикалық ойдың негізгі ұғымдары: космос, табиғат, логос, жан.

2. Антикалық философиясындағы алғашқы негіз мәселелері.

3. Гераклит – мәңгі тірі от.

4. Платонның идеалды мемлекеті.

Тақырып 5. Антикалық философия.

1. Аристотельдің онтологиясы.

2. Аристотельдің логикасы

3. Стоицизм, скептицизм.

Тақырып 6. Ортағасырлық христиан философиясы.

1. А.Августиннің философиялық идеялары.

2. Ф.Аквинскийдің іліміндегі  құдай идеясын негіздеу.

3. Универсалий мәселелері.

Тақырып 7. Ортағасырлық мұсылман философиясы.

1. Әл-Кинди және араб тілді философиясының бастауы.

2. Ибн-Синаның таным теориясы.

3. Әл-Фараби философиясы.

Тақырып 8. Қайта өрлеу дәуірінің философиясы.

1. Қайта өрлеу дәуірінің негізгі сипаттары.

2. Философия және өнер.

3. Қайта өрлеу дәуіріндегі ғылым. Пантеизм.

Тақырып 9. Жаңа заман және ағартушылық философиясы.

1. Декарт философиясындағы күмәндану принципі.

2. Субстанция туралы ілім.

3. Д.Беркли мен Д.Юмның субъективтік философиясы.

Тақырып 10. Неміс классикалық философиясы және марксизм.

1. Гносеология – Кант философиясының негізгі мәселесі.

2. Гегельдің диалектикалық әдісі.

3. Марксизм эволюциясы.

4. Марксизм қоғамның әлеуметтік құрылымы туралы.

Тақырып 11. Қазақ философиясы.

1. Қазақ ағартушылық философиясы және оның ерекшеліктері.

2. Абай іліміндегі адам мәселесі.

3. Уәлихановтың әлеуметтік-саяси көзқарастары.

4. Заманауи қазақ философиясы.

Тақырып 12. ХІХ-ХХ ғасырлардағы Батыс философиясы.

1. Өмір философиясы: А.Шопенгауэр, Ф.Ницше, А.Бергсон.

2. Неоканттық мектептер.

3. ХІХ ғасырдағы позитивизм.

Тақырып 13. ХІХ-ХХ ғасырлардағы Батыс философиясы.

1. Американдық прагматизм.

2. Э.Гуссерльдің феноменологиясы.

3. Экзистенциализм.

Тақырып 14. ХІХ-ХХ ғасырлардағы Батыс философиясы.

1. Структурализм. К.Леви-Стросстың концепциясы.

2. Герменевтика және мәтінді түсіндіру мәселесі.

3. Постмодернизм.

4. Философиялық антропология.