Ә0Ж 005. 21; Инновациялық дамудағы стратегиялық менеджмент

Тауасарова А.Қ. - э.ғ.к., доцент м.а.

Еуразия Технологиялық Университеті

e-mail: reakma79@mail.ru, akman1979@mail.ru

Стратегиялық менеджменттің басты ерекшелігі - кәсіпорынның бәсекелік артықшылықтарын құру болып табылады. Кәсіпорынның бәсекелестік артықшылықтары төменгі және жоғарғы деңгейлі болып қарастырсақ болады. Төменгі деңгейлі артықшылықтарды кәсіпорын арзан еңбек күшін жалдау арқылы, ресурстар мен технологияларды қолдану арқылы қамтамасыз етеді. Бұл олардың ұзақ мерзімге жетпейтіндігін айқын көрсетеді. Айтатын мәселе, нарық құрылымының өзгеруі болған жағдайда төмен деңгейлі артықшылықтардың жоғалып кетуі мүмкін.

Жоғары деңгейлі артықшылықтар туралы айтатын болсақ, оларды ұйымдастыру әлдеқайда қиын. Кәсіпорын инновациялық іс әрекетпен шұғылдануы белсенді түрде жүруі керек. Кәсіпорынға жаңа тауарды құруға алдыңғы қатарлы ойларды ендіре алатын жоғары мамандырылған кадрлар керек. Профессионалды менеджерлер командасы арқасында контрагенттермен тұрақты байланыстар орнатылуы тиіс, тауар маркасы ерекше бренд ретінде қалыптасуы керек, сондай ақ сату және клиенттерге қызмет көрсету жаңа әдістері енгізілуі керек. Сонымен қатар, біркелкі, тұрақты және жүйелі түрдегі кәсіпорынның инновациялық іс әрекеті ұзақ мерзімге кәсіпорынға жетістік әкеледі. Кәсіпорын өзгеру ниетіне, талпынысына ие болу керек, жаңа даму жолдарын табу керек, әрқашан өз өзін жетілдіру қажет.

Қазіргі кезде кәсіпорындар өз бәсекеге қабілеттіліктерін ұлғайтуға тырысады.

Бәсекелік артықшылықтар кәсіпорынға өте маңызды және де олар келесі факторларға тәуелді[1]:

• 
  Өндірісті ұйымдастыру және оны тиімді басқару;
  
• 
  Орналасуын таңдау;
  
• 
  Ұсынылып отырған тауарлар;
  
• 
  Іс әрекет аясы;
  
• 
  Жұмысшылары;
  
• 
  Техникалық қамтылуы және қондырғылары;
  
• 
  Жаңа заттарды енгіздіру және инновация.
  

Нарықтағы инновациялық стратегияның мінез құлқын кәсіпорынның ресурстары анықтайды, олар жаңалықтар мен сыртқы экономикалық аяның шарттарын қамтамасыз етеді.

Инновациялық үрдістің негізінде бәсекелестікті келесідей түрлерге бөлуге болады (кесте №1)[2]

Кесте №1 Инновациялық үрдістегі бәсекелестіктің түрлері

Стратегиялық партнерсіз ешқандай идея жүзеге асырыла алмайды. Сонымен қатар, бұл стратегиялық партнермен ертеңгі күні табысыңмен бөлісу мәселесі алдан шығады. Кез келген инновациялық тауарды нарыққа шығару үлкен шығындарды, ұзақ уақытты талап етеді.

Инновациялық стратегияны жасау барысында технологиялық аудитке көп көңіл аудару керек. Технологиялық аудит ретінде коммерциялық технологияларды жасауға қабілеті бар шешімдерді іздеу деп түсінуге болады. Технологиялық аудитті жүзеге асыру барысында тәуекелге, сондай-ақ идеяларға, инновациялық тауарды өндіріске шығара алатын кәсіпорындарға көп көңіл бөлу қажет.

Әрине, инновациялық стратегия құру қиын мәселе. Бұл еңбексыйымдылығы кең жұмыс, технологиялық білім мен құқық, маркетинг және менеджментті білу қабілеттерін талап етеді. Инновациялық іс әрекетті басқару әрқашан тәуекелділікпен байланысты. Сондықтан кәсіпорын заманға сай технологиялар мен жоғары мамандырылған кадрларды тартып, қаржы жағын оңтайландырып, өзгеріп тұруы қажет.

1. 
   Тауасарова А.К. Роль маркетинговых исследований в контексте глобализации мировой экономики ̸ Россия и Европа: связь культуры и экономики: Материалы VII Международной научно-практической конференции.- Прага, 2013.- 478 с.
   
2. 
   Викторова Т.С. Разработка ииновационной стратегии для формирования конкурентных преимуществ предприятия̸ Россия и Европа: связь культуры и экономики: Материалы VII Международной научно-практической конференции - Прага.- 2013.- 372 с.