Э. В. Фуфаев, Д. Э. Фуфаев

 
 
7.33-сур. Төменде шығатын мəзірі бар бет басы - 
нысанының ҥлгісі: 
а — мəзір жабық; б — мəзір ашық
 
а 
б 

 
Сұхбат  нысандарын  жасап  шығару.  Пайдаланушы  интерфейсі 
сҧхбат нысандарының реттілігі болып табылатынын анық. Сəйкесінше, 
сҧхбат  нысандарын  қҧрудан  бҧрын  пайдаланушы  интерфейсінің 
―сценарийін‖ жасау жҧмысы болу керек.   
Алдымен  жасап  шығарылған  жҥйенің  негізгі  тағайындалуын 
көрсету  қажет  болатын,  бет  басы  нысандары  жасалу  керек.  Осы 
нысандарда  пайдаланушы  мəзірін  де  ҧйымдастыруға  болады.  Олар 
төменде шығатын немесе пернелі мəзір болуы мҥмкін. 
Төменде  шығатын  мəзірі  бар  бет  басы  —  нысанның  ҥлгісі  (7.33-
сур). 
Төменде шығатын мəзірді макростардың белгілі бір реттілі тҥрінде 
жасауға болады. 
7.34-суретте Access жҥйесінің дəстҥрлі мəзірін алмастырған ―Жаңа 
мəзір‖  макросы  көрсетілген.  Осы  жаңа  мəзір  мына  тармақтардан 
тҧрады:  ―Дерекқорды  жҥргізу‖,  «Өңдеу  маршруты»,  «Операциялық 
технология», «Материалдар қажеттілігі» жəне «Жҥйе туралы». 
―Жаңа  мəзір‖  тармағының  əрбіреуі  ҥшін  келесі  деңгейлі  қосалқы 
мəзірдің қҧрамын орнататын келесі макрос жасап шығарылады.  
7.35-суретте  ―Дерекқорды  жҥргізу‖  тармағы  ҥшін  қосалқы  мəзір 
қҧрамын 
белгілейтін, 
―Мəзір_Дерекқорды 
толтыру‖ 
макросы 
көрсетілген.  Бҧл  макрос  əрбіреуі  тиісті  макросты  іске  қосатын  ҥш 
макрокомандадан тҧрады.  
 
 
7.34-сур.
Жаңа мəзірді қҧру макросының мəтінің ҥлгісі
 

 
 
7.35-сур. Мəнмəтіндік мəзірді жасайтын макрос мəтінінің ҥлгісі 
7.36-сур. Пернелі мəзір нысанының ҥлгісі 

 
 
 
Файл Правка Виц Вставка Формат Записи Сервис Окно Справка 
Т ahoma 
ПРОИЗВОДСТВА 
ТПП и СУЛА МАТИ 
РГТУ им. К.З. 
|Режим формы 
МЕНЮ-... | _JAcmn | РДСТПП 
А НI ОМ АТ ИЗ И HUHА Н Н А И СИСТЕМА ТЕХНОЛОГИЧЕСКОЙ ПОДГОТОВКИ СБОРОЧНОГО 
Творческая 
лаборатория 
прикладных 
информационнь ix 
технологии (Кафедра 
Циолковского и DAD 
Раменский 
приборостроительный 
Вход в 
яп,^|и 
о 0
ЕЭ 
&
aU
®
 
7.37-сур. Фотосуреті бар пернелі мəзір нысанының ҥлгісі 
Әрбір  орындалуға  іске  қосылатын  макростың  тағайындалуы  тиісті 
деректер  енгізу  нысанының  ашылуында.  Осы  тəсілмен  көп  деңгейлі 
мəзірді жобалауға болады.  
Пайдаланушы  ҥшін  мəзір  жасаудың  осындай  тəсілінен  басқа 
командалық  пернелер  тҥріндегі  мəзірді  қалыптастыру  тəсілі  барынша 
таралған,  оларға  баса  отырып,  пайдаланушы  интерфейс  сценарийі 
бойынша одан арғы жолды таңдайды.  
7.36-суретте пернелі мəзір нысанының ҥлгісі көрсетілген.  
Келтірілген  ҥлгіден  көрінетіндей,  нысанның  аясында  нысанды 
безендіре алатын суреттер қоюға болады.  
7.37-суретте  фотосуреті  бар  пернелі  мəзір  нысанының  ҥлгісі 
көрсетілген. 
«Нысанмен  жҧмыс  істеу  жағымды  болатындай  жасау  керек»,  - 
деген ниет білдіруге болады. 
Бақылау сұрақтары 
1.  Ақпаратпен жҧмыс істеудің қандай рəсімдері деректерді кестеге 
енгізу нысандарын қамтамасыз етеді? 
2.  Нысан 
тҥрлерін 
жəне 
оларды 
ACCESS 
жҥйесінде 
конструкциялау тəсілдерін атаңыз. 
3.  Нысандар құрастырушы қандай блоктан тҧрады? 

4. Нысандар  қҧрастырушының  элемент  панельдері  қандай  басқару 
командаларын  (пернелерін)  қҧрайды  жəне  олардың  тағайындалуы 
қандай? 
5. ―Көпшілікке  біреу‖  қатынасымен  байланысты,  деректерді 
кестеге  енгізудің  қҧрамдас  нысандарын  қандай  реттілікпен  жасап 
шығару керек?   
6.  ―Пайдаланушы интерфейсі‖ ҧғымы нені білдіреді?  
7. Объектті-бағдарлап бағдарламалау əдісінің негізі не?  
8. Пернелі  нысан дегеніміз  не? Пернелі нысандар қандай мақсатта 
жасап шығарылады? 
9. Макрос  жəне  модуль  дегеніміз  не  жəне  дерекқорды  басқарудың 
қандай міндеттері ҥшін жасап шығарылады? 
10. Деректерді  іріктеу  шарттарын  енгізу  нысандарын  сҧранысты 
жобалау реттілігі қандай?  
11. Құрастырушы  арқылы  тіркес  құру  кезіндегі  әрекеттер  реті 
қандай? 
12. Төмендегі  жазбадағы  «Forms»,  «Кафедраның  жҥктемесі», 
«Тізімі бар ая0» сөздері нені білдіреді: 
[Forms]! [Кафедраның жҥктемесі]! [Тізімі бар ая]? 
13. Деректерді  енгізу  нысанында  жазбаларды  қарау  ҥшін  қандай 
пернелер бар? 
14. Қҧрамдас нысандарды қолдана отырып, байланысты кестелерге 
деректер енгізу реттілігі қандай?  
15. Деректерді  енгізу  нысанында  бірінші  немесе  соңғы  жазбаны 
қарау ҥшін қандай əрекеттер ретін орындау керек? 
16. Жаңа жазба енгізу ҥшін қандай əрекеттер ретін орындау керек? 
17. Деректер  енгізу  нысанында  кез-келген  жазбаны  қарау  ҥшін 
қандай əрекеттер ретін орындау керек? 
18. Кез-келген жазба аясында деректерді редакциялау жəне одан əрі 
енгізу ҥшін қандай əрекеттер ретін орындау керек? 
19.  Дерекқордағы  есептер  не  ҥшін  (қандай  мақсатта)  жасап 
шығарылады? 
20.  Microsoft Access-те қандай есеп жасау тəсілдері бар? 
21. Деректер  топтастырылған  есеп  қандай  мақсатта  жасап 
шығарылады жəне не болып табылады? 
22. Қорытынды  есеп  қандай  мақсатта  жасап  шығарылады  жəне  не 
болып табылады?