ҚОРЫТЫНДЫ Сонымен, зерттеу жұмысы бойынша мынадай қорытындыға

• 
  Тілді антропоцентристік тұрғыдан зерттеуге негіз болатын салалардың барлығы түптеп келгенде, мынадай мәселелерді шешуді көздейді: адамның тілге қалай ықпал жасайтынын анықтау және тілдің адам санасына, ойлауына, мәдениетіне қалай әсер ететінін, қандай қызмет ететінін анықтау, т.б. Тілді зерттеудің антропоцентристік бағыты тіл біліміндегі адамның тілдік факторы мәселесін, тілдің адамға қызмет ету мәселесі, тіл арқылы адамның табиғаты мәселесін ашумен тікелей байланысты;
  
• 
  Ақиқат дүниенің бейнесі – өзгермелі құбылыс. Ал адам санасында қалыптасатын ақиқат дүниенің бейнесі арқылы тілдік қорды, тілдің ішкі мағыналық формасындағы өзгерістерді зерттеуге мүмкіндік жасалатыны қазіргі тілді зерттеудің танымдық, антропоөзектік бағыты арқылы дәлелденіп отыр;
  

– Ақиқат дүниенің мәдени ақпаратын танытатын әрбір лингвомәдени бірлік дүниенің тілдік бейнесін айқындаушы лингвомәдени көрсеткіш ретінде қарастырылады. Ол тіл мен мәдениет арасындағы өзара байланысы тұрғысынан талданады және таңба мазмұнындағы лингвистикалық, мәдени ақпараттармен танылады.

– Концептіге берілген біртұтас анықтаманың болмауы оның көп өлшемді құрылым болып табылатынымен байланысты. Себебі, концептіге ұғымдық негізбен бірге тілді тұтынушы арқылы ой елегінен өткізіліп қана қоймай, сонымен қатар түрлі сезімдер туғызатын әлеуметтік-психо-мәдени бөлім де, яғни белгілі бір мәдениетке қатысты эмоциялар, ассоциациялар, бағалар, ұлттық бейнелер, түрлі коннотациялар енеді;

– Тілді антропоөзектік бағытта зерттеу ғылыми когнитивтік парадигмамен тығыз байланысты. Мұның өзі «әйелдік» (феминдік) ұғымына концепт мәртебесін беруге мүмкіндік туғызып отыр. Аталған ұғымды тек когнитивті ғана емес, мәдени мәнді деп тану арқылы лингвомәдениеттану және мәдениет пен қоғамды зерттейтін өзге ғылымдар саласына қарай ойыстыру да оны концепт ретінде қарастырудың тағы бір маңызды факторы екені айқындалды;

• 
  «Қазақ әйелі» концептісі когнитивтік лингвистика мен лингвомәдениеттану тұрғысынан зерттеліп, сипатталды;
  

– Тіліміздің алтын арқауын асыл қолдарынан шығармай ұстап, құнарын жоғалтпай сақтап, ұлттық тіліміздің қадірі мен құдіретін ұғындыруды аналардың қасиетті парызы ретінде қазіргі қазақ қоғамында қалыптастыру, оның әлеуметтік-материалдық негізін жасау – өзекті мәселелердің бірі;

– Қазақ әйелінің ойлау қабілеті, зейін–зерде ерекшелігі, парасат­пайым деңгейінің, мінезінің, еңбекқорлық, төзімділік, махаббат, сұлулық т.б. тілдік көрінісі этностың ерекше этноөзектік концептілері болып табылады;

– «Қазақ әйелінің» концептілік бейнесі көркем және прецеденттік мәтіндерде, мифологияда, сакральды, топонимдік, антропонимдік т.б. жүйеде жасалады;

– «Қазақ әйелі» концепті – ұрпақтан ұрпаққа беріліп, сақталған ұлттық таным ақпаратының санада қалыптасқан мән ­мазмұны, қызметі;

– Тілде, жадта бұрыннан сақталған ақпаратты қабылдау, өңдеу арқылы жаңа сапада жаңғыру таным мен мәдениет сабақтастығын дәлелдейді.

• 
  «Қазақ әйелі» концептісінің әлеуметтік сипаты гендерлік лингвистика аясында айқындалады;
  

1 Аскольдов-Алексеев С. Концепт и слово // Русская словесность: Антология.– М.: Academia, 1997. – с. 271

2 Демьянков В.З. Понятие и концепт в художественной литературе и в научном языке // ВЯ; 2001, №1. – с.44-48

3 Степанов Ю.С. Константы. Словарь русской культуры . – - М.,1997. – 401 с.

4 Вежбицкая А. Язык. Культура. Познание. – М., 1996. – 411 c.

5 Философия. Учебное пособие / Под ред. В.Д.Губина. – М.: Тон, 1997. – .396-400

6 Шпренгер Я., Инститорис Г. Молот ведьм. / Пер. С латинского Н. Цветкова. –М.: Изд-во СП «Интербук», 1990. – с.51-52

7 Шопенгауэр А. Афоризмы и максимы. – М., –1991. – с.195

8 Ницше Ф. Соч. в 2-х т.,т.2. – М.,1990. – с.320- с.421

9 Фрейд З. Очерки по психологии сексуальности // «Я» и «Оно». Кн.2. –Тбилиси, 1991. – с.135

10 Вейнингер О. Пол и характер. – М.,1992. – 480 с.

11 Розанов В. Люди лунного света. М., 1990. – c. 36

12 Адаева Г. Қазақ халқының дәстүрлі дүниетанымындағы гендер мәселесі: Философия ғыл. кан... дисс. – Алматы, 2007. – 129 б.

13 Гумилев Л. Көне түріктер. – Алматы: Білім, 1994. – 460 б.

14 Жизнь и здоровье женщины. Том 2. – М.: Книжный дом АНС, 2004. – 816 с.

15 Пиз А. Как заставить мужчину слушать, а женщину молчать.– М.: ЭКСМО, 2006. – 352 c.

16 Этинген Л. Мифологическая анатомия. М. : ИОИ, 2006. – 528 с.

17 Жинкин Н.И. Речь как проводник информации. М.: Наука, 1982

18 Чекалина А. А. Гендерная психология. – М.; «Ось­­89», 2006.– 256 с.

19 Словарь гендерных терминов. – М., 2002

20 Шоқым Г. Тіл біліміндегі гендер мәселелері // ҚР ҰҒА Хабарлары. Филология сериясы. № 6. – 23-26 бб.

21 Гусейнова И.А., Томская. М.В. Гендерный аспект в текстах современной рекламы // Филологические науки . – 2000. -№3, с.81-91

22 Земская Е.А., Китайгородская М.А. Особенности мужской и женской речи // Русский язык в его функционировании. – М., 1993. – с. 90-136

23 Горошко Е.И. Функциональная ассиметрия мозга, языка и пола: Аналитический обзор. – Харьков, 2003

24 Мамаева Г. Ерлер мен әйелдердің сөз қолданысындағы ерекшеліктер (гендерлік зерттеу) :Филология ғыл.канд.ғылыми дәрежесін алу үшін дайындалған диссертацияның қолжазбасы – Алматы, 2003. – 150 б.

25 Нұржанова З. Невербальные средства общения: гендерный аспект: Автореферат... канд. фил. наук. – Алматы, 2005. – 23 с.

26 Хасанулы Б. Проблемы развития гендерных исследовании в казахском языкознании и вопросы женского языка // Язык и культура: функционирование и взаимодействие. Материалы международной конференции.– Шымкент, 2003. – 51-53 с.

27 Апресян Ю.Д. Лексическая семантика. – М., 1974. – 300 б.

28 Терехина М.А. Стереотипы восптиятия Италии и итальянцев во французских песнях / Вестник МГУ. Сер. 19. Лингвистика и межкультурная коммуникация. 2007, № 2. – с. 109-116

29 Маслова В.А. Лингвокультурология. – М.: Академия, 2001. – 208 с.

30 Масалимова Д. Когнитивно-прагматическое описание гармонии и дисгармонии речевого общения: Автореферат... канд. фил. наук. – Алматы, 2005. – 28 с.

31 Гачев Г.Д. Национальные образы мира: Евразия космос кочевника, земледельца и горца. – М.; Институт ДИ-ДИК, 1999. – 368 с.

32 Ислам А. Тілдік дүние суреті: «концепт» және «ұғым» //С.Аманжолов және қазіргі қазақ филологиясының өзекті мәселелері» атты халықаралық ғылыми-теориялық конференция материалдары. –Алматы, 2004.- 439-445 бб.

Ұлттық мәдениет контекстіндегі дүниенің тілдік суреті. Фил.ғыл. док. дис. авторефераты. – Алматы, 2004.

33 Нұрсұлтанқызы Ж. О. Бөкеев шығармаларындағы бейвербал амалдар: Ф.ғ.к. ...авторефераты. – Алматы, 2006 – 29 б.

34 Момынова Б., Бейсембаева С. Қазақ тіліндегі ым мен ишараттың қазақша-орысша түсіндірме сөздігі. – Алматы, 2003. – 136 б.

35 Балли Ш. Общая лингвистика и вопросы французского языка. – М.; Иностранная литература, 1955. – 416 c.

36 Бейcембаева С. Невербальные компоненты коммуникации в казахском языке: Автореферат на соискание ученой степени канд. фил. наук. – Алматы, 2002. – 28 с.

37 Боздағым . Қазақтың жоқтау жырлары. – Алматы: Жазушы, 1990. – 301 б.

38 Мадиева Г. Антропоцентрический подход в современной теоритической ономастике // Қазақ ономастикасының өзекті мәселелері. Республикалық ғылыми-практикалық конференцияның материалдары. – Астана, 2004. – 107-115 бб.

39 Керимбаев Е.А. Казахская ономастика в этнокультурном, номинативном и функциональном аспектах. –Алматы, 1995. – 248 с.

40 Аубакирова Г.Т. Идеоэтническая семантика и лингвостилистические функции собственных имен в художественном тексте: Автореферат...к.ф.н. – Алматы, 2004. – 30 с.

41 Асылбекова Н. Кісі есімдерінің уәжділігі мен танымдық сипаты: Ф.ғ.к. ...авторефераты. – Алматы, 2006 – 29 б.

42 Аманжолов С. Қазақ тілі теориясының негіздері. – Алматы, 2001

43 Оразалиева Э. С. Аманжоловтың антропонимдердің танымдық сипаты туралы ой-пікірлері // Қазақ ономастикасының өзекті мәселелері. Республикалық ғылыми-практикалық конференцияның материалдары. – Астана, 2004. – 149-155 бб.

44 Жанұзақов T. Қазақ есімдерінің тарихы. – Алматы: Ғылым, 1971. – 218 б .

45 Суперанская А.В., Суслова А.В. Современные русские фамилии. – М.: Наука, 1981.– 174 c.

46 Пюрбеев Г.И. Речевой этикет и язык жестов у монголов и калмыков // Национально-культурная специфика речевого поведения. – М.: Наука, 1977. – 127 с.

47 Жұбанов Қ. Қазақ тіліндегі зерттеулер. – Алматы, 1966. – 125 б.

48 Манкеева Ж. Мәдени лексиканың ұлттық сипаты. – Алматы: Ғылым, 1997. – 272 б.

49 Ғабитханұлы Қ. Қазақ мифологиясының тілдегі көрінісі. – Алматы:Арыс, 2006.- 166 б. – 21-б.

50 Жәнібеков Ө.Культура казахского ремесла. – Алматы: Өнер, 1982.– 144 с.

51.Қазақ тілінің сөздігі. // ред. Т.Жанұзақов. – Алматы: Дайк- Пресс, 1999. – 774 б.

52 Арғынбаев Х. Қазақ халқының қолөнері. – Алматы: Өнер, 1987 –128 б.

54 Рыжкова В.А.Языковое сознание:стереотипы и творчество.– М.,– 269 с.

55 Әмірбекова А.Б. Концептілік құрылымдардың поэтикалық мәтіндегі вербалдану ерекшеліктері. Филол. ғыл. канд. дис. – Алматы, 2006. – 125 б.

56 Жолдыбай Қ. Бірнеше дінді қабылдаған ұлт–ұлттық тұтастығын жоғалтады //Айқын. № 194, 18 қазан, 2006 ж.

57 Толыбаев Қ. Бабадан қалған бар байлық. – Алматы: «Қазақстан» баспа үйі – 2000. – 256 б. – 239 б.

58 Деловые женщины Казахстана / Под ред. А.Кенжегалиевой и др. – Алматы, 2002. –345 c.

59 Байбатша Ө.Б. Қазақстанның антропогендік тарихы. – Алматы: Ғылым, 2003. – 125 б.

60 Шойбеков Р. Қазақ зергерлік өнерінің лексикасы. –Алматы: Қазақстан, 1993. – 203 б.

61 Қасиманов С. Қазақ халқының қолөнері. – Алматы : Қазақстан, 1995. – 240 б.

62 Керімбаев А. Қазақ тіліндегі сакральды атаулардың этнолингвистикалық сипаты: Филол. ғыл. канд. дис. – Алматы, 2007. – 25 б.

63 Сыздық Р. Сөздер сөйлейді. – Алматы : Арыс, 2004. – 232 б7

64 Шаханова Н. Мир традиционной культуры казахов.– Алматы: Қазақстан, 1998. – 184 c.

65 Шойбеков Р. Қолөнер лексикасының кейбір қырлары // ҚР ҰҒА Хабарлары. Филология сериясы. – Алматы, №3, 2006. – 15-19-б.

66 Этническая ономастика. – М., 1984. – с.5-15

67 Сейдімбек А. Қазақ әлемі. Оқу құралы. – Алматы: Санат,1997. – 464 б.

68 Қазыналы қара шаңырақ. Елді мекендер мен жер-су аттарына байланысты аңыз-әңгімелер мен деректер // Құрастырғандар : Байғұтов М., Файзуллаев Ә. – Алматы: Ана тілі, 1996. – 176 б.

69 Құдайбердіұлы Ш. Түрік, қырғыз-қазақ және хандар шежіресі. – Алматы: Сана, 1991. – 80 б.

70 Қондыбай C. Арғықазақ мифологиясы. 3 кітап. – 488 б.

71 Қайдар Ә. Ұлтты ұйыстыратын құдіретті ұйытқы. – Алматы, 2003. – 319 б.

72 Айталы А. Ұлттық жаңарудың алғы шарттары // Тіл және қоғам – Астана, 2004, № 3. 31-38-б.

73 Кекілбайұлы Ә. Ұлттық руханиятымыздың өзегі – тіл. // Тіл және қоғам – Астана, 2004, № 3. 15-18-б.

74 Айтбайұлы Ө. Тіл мүддесі не ойлатпас саналыға! // «Тіл майданы. Алматы, 2000. – 244 б.

75 Қордабаев Т., Қалиев Ғ. Жалпы тіл білімі. – Алматы, 2004

76 Воробьев В. Лингвокультурология (теория и методы). – М.: РУДН,1997. – 331 с.

77 Авакова Р.А. Фразеологизмдер – ұлттық мәдениеттің айнасы. – Алматы, 1999.

78 Уфимцева А.А. Понятие языкового знака // Общее языкознание. – М., 1970.

79 Швырев В.С. Научные познание как деятельность. – М., 1984 .

80 Елемесова Ш. Көркем мәтіндегі ұлттық мәдениеттің тілдік релеванттары: Ф.ғ.к. дис. Алматы, 2003. – 127 б.

81 Телия В.Н Русская фразеология. – М., : Школа «Языки русской культуры»; 1996. – 288 с.

82 Тіл мен мәдениет // Әлемдік мәдениеттану ой-санасы. – Алматы, 2005.

83 Сейілхан А. Қазақ тіліндегі этнографизмдердің лингвомәдениеттанымдық мәні. Фил.ғыл.канд. дисс. қолжазбасы. – Алматы, 2001.– 154 б.

84 Снасапова Г. Ғ.Мүсіреповтің «Ұлпан» повесіндегі лингвомәдени бірліктер. Ф.ғ.к. ... дис. авторефераты. – Алматы, 2003 . – 29 б.

85 Ислам А. Ұлттық мәдениет контексіндегі дүниенің тілдік суреті: Фил.ғыл.док.дис. – Алматы, 2004 . – 340 б.

86 Уәли Н. Кейбір этнографизмдердің лексика-семантикалық аясы // ҚР ҰҒА Хабарлары, №2, Алматы, 2000

87 Ақбердиева Б. Лексика-фразеологиялық жүйедегі мифтік-танымдық құрылымдар. 10.02.02 – фил. ғ. к. дис. авторефераты. Алматы, 2000. – 30 б.

88 Күштаева М. «Тары» концептісінің семантикалық құрылымы мен лингвомәдени мазмұны. 10.02.02 – ф.ғ. к. дис. авторефераты. Алматы, 2002. – 29 б.

89 Сағидолла Г. Поэтикалық фразеологизмдердің этномәдени мазмұны (қазақ және моңғол тілдерінің фразеологизмдері бойынша). Фил.ғыл. док. дис. авторефераты. – Алматы, 2003.

90 Мықтыбаева Т. Қазақ және ағылшын тілдеріндегі анималистік фразеологизмдердің коннотативтік семантикасы: фил. ғ. к. дис. авторефераты. Алматы, 2005. – 28 б.

91 Cадыбекова C. Сопостовительный анализ народной метрологии в казахском, русском и английском языках.: автореф.к.ф.н. . – Алматы, 2006. – 29 c.

92 Айтпаева Ә. Бесік жырларының этнолингвистикалық сипаттамасы (қазақ, орыс, неміс тілдерінің материалдары бойынша). фил. ғ. к. дис. авторефераты. . – Алматы, 2006. – 26 б.

95 Ақатай С. Древние культы и традиционная культура казахского народа. – Ааматы, 2001. – 363 с.

96 Жұртбаев Т. Дулыға. Алматы: Жалын, 1994. – 368 б.

97 Өзбекұлы С. Көшпелі қазақ өркениетіндегі құқық. . – Алматы: Мектеп, 2002. – 224 б. – 173 б.

98 Соловьева Г. Современная западаная философия. Алматы: 2002. – 465 с.

99 Қаирбаева Қ. Қазақ тіліндегі этномәдени атаулардың символдық мәні. Филол. ғыл. канд. дис. – Алматы, 2004. – 136 б.

100 Жанпейісова С. Қазақ тілінің рухани мәдениет лексикасы: Фил.ғ.к... дис.автореф. – Алматы, 1996. – 30 б.

101 Кенжеахметұлы С. Ұлттық әдет-ғұрыптың беймәлім 220 түрі. – Алматы: Санат, 1998. – 256 б

103 Жылқыбаева А.Ш. Салт ­дәстүрлердің тілдегі көрінісі. –Өскемен, 2004. –84 б.

104 Ғабитханұлы Қ. Наным-сенімге байланысты қазақ тіліндегі тіркестер. Фил.ғ.к... дис. – Алматы, 1995. – 182 б.

105 Авакова Р.А. Фразеологизмдер – ұлттық мәдениеттің айнасы. – Алматы, 1999.

106 Әзімжанова Г. Көркем проза прагматикасы. Алматы: – Санат, 2005. – 300 б.

107 Сыздық Р. Абайдың сөз өрнегі. – Алматы: Санат, 1995. – 206 б.

108 Караулов Ю. Русский язык и языковая личность. – М.: Наука, 1987. – 216 c.

109 Жапақов С. Эпикалық фразеологизмдердің когнитивтік негіздері. Ф.ғ.к. ... дис. авторефераты. – Алматы, 1996. – 30 б.

110 Ахманова О.С., Гюббент Н.В. Вертикальный контекст как филологическая проблема // Вопросы языкознания. М., – 1997, №3, с.49

111 Қазақстан. Ұлттық энциклопедия // Бас редактор Б.Аяған. т.6, – Алматы: Қазақ энциклопедиясы, 2004. – 696 б.

112 Мифологический словарь // Гл.редfктор Е.Мелетинский.– М., 1991. – 644 с.

113 Кондыбай С. Казахская мифология. Краткий словарь. – Алматы; Нурлы Алем, 2005. – 272 c.

114 Уәлиханов Ш. Қазақтардағы шамандықтың қалдығы // Қазақ бақсы ­балгерлері // Құрастырғандар: Ж. Дәуренбеков, Е. Тұрсынов. Алматы: Ана тілі, 193, – 36-40 бб.

115 Диваев Ә.Приметы на разные случаи // Этнографические материалы. Ташкент, 19016 вып.7

116 Пропп В.Я. Исторические корни волшебной сказки. –Л., 1946.– 328 c.

117 Оразалиева Э. Қазақ тіл біліміндегі когнитивті парадигма. Ф.ғ.д. дис. қолжазбасы. – Алматы, 2006. – 321 б.

118 Манкеева Ж. Қазақ тілін зерттеудің когнитивтік негіздері // Тілтаным. № 4, 2001, 39-44 б.

119 Гиздатов Г. Типология и динамика когнитивных моделей в речевой деятельности. Дисс. док. филол.наук. – Алматы, 1999.

120 Лакофф Дж. Язык и интеллект. – М., 1995.

121 Гумбольдт В. Избранные труды по языкознанию. М.: ОАО НГ «Прогресс», 2000. – 400 c.

122 Павиленис Р.И. Проблемы смысла: современный логико-функциональный анализ языка. – М.: Мысль, 1983. – 286 c.

123 Филмор Ч. Основные проблемы лексической семантики // НЗЛ. Вып. 12. Прикладная лингвистика. – М., 1983

124 Касевич В.Б. Язык и самосознание // Этническое и языковое самосознание: Тезисы конференции. - М., 1995. – 68c.

125 Кубрякова Е.С. Части речи с когнитивной точки зрения. М.: Институт языкознания РАН, 1997. – 331 c.

126 Фрумкина Р. Психолингвистика. – М., 2001. – 310 c

127 Елемесова Ш. Көркем мәтіндегі ұлттық мәдениеттің тілдік релеванттары: Фил. ғыл. канд. дис. автореф.. – Алматы, 2003. – 32 б..

128 Аитова Н. Қазақ тіліндегі түр-түс атауларының когнитивтік семантикасы. Фил. ғыл. канд. дис. қолжазбасы. – Алматы, 2005.

129 Қожахметова Ф. Тұрмағамбет Ізтілеуов тілдік тұлғасының дискурстық сипаты. Филол. ғыл. канд. дис. – Алматы, 2004. – 125 б.

130 Имашева Г. Міржақып Дулатұлының шығармаларындағы «Ғаламның тілдік бейнесі». Филол. ғыл. канд. дис. авторефераты. – Алматы, 2007. – 28 б.

131 Нерознак В.П. Национальное самосознание: концепт и структура // Этническое и национальное самосознание: тезисы конференции. . – М., 1995.

132 Ананьев Г. Психология чувственного познания. – М., 1960.

133 Сералиева Психолингвистикадағы ассоциативті тәжірибе // ҚазҰУ Хабаршысы. Филология сериясы. – Алматы, 2004, №7.

134 Психологический словарь. – М.: Педагогика – Пресс, 1999. – 440 с.

135 Холодная М.А. Когнитивтные стили о природе индивидуального ума. – М. : ПЭРСЭ, 2002. – 304 с.

136 Свинцев В.И. Логика. Элементарный курс для гуманитарных специальностей. – M.:Скорина – Весь Мир, 1998. – 351 c.