Дипломной работе рассматривается создание автоматизированного рабочего места диспетчера системно-технического

92
 
 
инженерлері  жұмыс  істейтін  бөлмелердің  қазан-турбиналық  цехтердің 
бөлмелерімен  ортақ  фундаменті  немесе  қабырғалары  болмау  керек.  Шудың 
сыртқы  көздерін  ,трансформаторлар,  бу  және  газ  құбырлары,  олардан 
алшақтап 
орналастыру 
керек. 
Қазан-турбиналық 
цехінің 
ауысым 
бастықтарының  және  аға  машинистерінің  жұмыс  орындарын  бөлек  шудан 
оқшауланған +0 м белгісінде орналастыру керек. Турбиналардың машинистер-
тексерушілері  үшін  шудан  оқшауланған  кабиналарды  орналастыру  жөн 
болады және де жеке қорғану құралдарын қолдану ұсынылады. 
 

93
 
 
Қорытынды 
 
Мәліметтер  қоры  әйгілі  PARADOX  локальды  мәліметтер  қорының 
форматында  ұйымдастырылған.  Бұл  формат  реляциондық  мәліметтер  қорын 
ұйымдастыруда  кеңінен  қолданылады.  Өйткені,  сақталатын  мәліметтер 
типінің дамыған жүйесіне, өрістерді индексирлеу мүмкіндігіне ие. Осылардың 
көмегімен аз уақыт ішінде мәліметтерге қатынас жасаймыз және реляциондық 
кестелер  арасында  бүтіндікті  қамтамасыз  ете  отырып  өңдеушіге  мәліметтер 
қорын құруда кететін уақытты азайтуға көмектеседі. Ал, ақырғы қолданушыға 
сақталатын  мәліметтердің  бүтіндігін  ұстау  шығын  азайтуға  және  мәліметтер 
қорынан сақталынған мәліметтерді алуға септігін тигізеді. Paradox мәліметтер 
қоры-  реляциондық  мәліметтер  қоры  болғандықтан  мәліметтерге  сұраныстар 
SQL  реляциондық  сұраныс  тілі  көмегімен  жүзеге  асырылады.  Дамыған 
жүйенің  көмегімен  кілттік  өрістерді  анықтау  және  сұраныс  таблицаларын 
тудыру  индекстері  минималды  уақыт  шығынымен  орындалады.  Бұл  фактор 
локальді  мәліметтер  қорлары  үшін  кілттік  болмасада,  сақталынатын 
мәліметтердің  көлемі  өскен  сайын  сұраныстардың  орындалу  жылдамдығы 
мәліметтер базасының форматын таңдауда шешуші фактор болып табылады.  
 
Paradox кестелерінде сақталынатын мәліметтер типі әртүрлі болып 
келеді.  Мұнда  символдық  мәні  бар  және  сандық  мәндерінің  әртүрлі  типі 
кездесетін,  оның  ішінде  бүтін  сандарды,  нақты  сандарды,  нақты  үтірлі 
сандарды,  екілік  және  екілік-ондық  сандар  форматындағы  сандары  бар, 
логикалық  типтегі,  уақыт  мәнін  сақтауға  арналған  арнайы  форматы  бар, 
ақшалай  суммаларды  көрсететін  графикалық  бейнелерді  сақтауға  арналған 
графикалық типтегі форматтар, онымен қоса шектеусіз ұзындығы бар жолдық 
мәнді  форматтарды  (оның  ішінде  rtf-те  кіреді)  және  Micrоsoft  фирмасының 
OLE  технологиясын  ұстанатын  (Object  Linking  and  Embedding)  форматтарды 
да жатқызуға болады.  
Дипломдық  жұмыста  жасалған  бағдарлама  қазіргі  уақытта  өте  тиімді 
және қажетті деп есептеймін. Бұл бағдарламаны пайдалана отырып, жүйелік-
техникалық  қызмет  көрсететін  диспечер,  яғни  біздің  жағдайдағы  Автобаза 
диспечері  өз  уақыттарын  үнемдеп  автоматты  жұмыс  атқарады.  Қажетті 
ақпаратты, іздеу арқылы тез арада табуға болады, сұраныстар арқылы қажетті 
ақпаратты өңдеуге және баспаға жіберуге болады. Бұл дипломдық жұмыстың 
тәжірибелік  бөлімі  ретінде  жасалған  автоматтанған  жұмыс  орынының 
программасы,  жүйелік-техникалық  қызмет  көрсететін  диспечер  жұмысын 
автоматтандырып,  қағаз  жұмыстардан  арылып,  уақытты  унемдеп  жұмысын 
жасауына көп көмегін тигізеді деп ойлаймын.  
Бұл  дипломдық  жұмыста  Delphi  ортасының  орасан  зор  мүмкіндіктерін 
пайдаландым.  

94
 
 
ПАЙДАЛАНЫЛҒАН ӘДЕБИЕТТЕР ТІЗІМІ 
 
1.  http://www.kazatomprom.kz/kk/ 
2.  Дж.  Тельман,  "Основы  систем  баз  данных",  Москва,  Финансы  и 
статистика', 2003г. 
3.  Когловский  М.Р.,  "Технология  баз данных  на  персональных  ЭВМ", 
Москва, 'Финансы и статистика', 1992 г.  
4.  Джексон  Г.  Проектирование  реляционных  баз  данных  для 
использования с микроЭВМ. -М.: Мир, 1991. – 252 с.  
5.  Кириллов  В.В.  Структуризованный  язык  запросов  (SQL).  –  СПб.: 
ИТМО, 1994. – 80 с.  
6.  Брябрин  В.М.,  "Программное  обеспечение  персональных  ЭВМ", 
Москва, 'Hаука', 2009 г. 
7.  Шафрин Ю.А. «Основы компьютерной технологии». М., 1998 
8.  Подборка  рефератов  из  сети  Internet.  Московская  коллекция 
рефератов. 
(Адреса 
хранителей 
коллекции 
2:5020/240@fidonet.org, 
2:5020/630@fidonet.org). 
8.  Фаронов  В.В.,  Шумаков  П.В.  Delpi5.  Руководство  разработчика 
базы данных – М.: «Нолидж», 2000г. 
9.  Баженова И.Ю. Delphi5. Самаучитель программиста – М.: КУДИЦ – 
ОБРАЗ,2000г. 
10. Томас  Коннолли,  Каролин  Бегг,  Анна  Страган.  Базы  данных: 
проектирование,  реализация  и  сопровождение.  Теория  и  практика,  2-е  изд.: 
Пер. с англ.: Уч. пос: — М.: издательский дом «Вильямс», 2000г. 
11. 
Александровский  А.Д.,  Шубин  В.В.  Delphi  для  профессионалов. 
Опыт  практического  применения.-М.:ДМК,  2000г.  (серия  «для 
программистов»).  
12.  Ж.С.  Абдимуратов.  Еңбекті  қорғау  және  тіршілік  қауыпсіздігі. 
Алматы 2013 жыл. 
13. 
Т.Е. Хакимжанов. Еңбек қорғау. Алматы 2008 жыл. 
14. 
Жандаулетова 
Ф.Р.,Бегимбетова 
А.С. 
Безопасность 
жизнедеятельности.  Защита  от  производственного  шума  –  Методические 
указания к выполнению расчетно-графической работы. Алматы 2009. 
15. 
СниП II-12-77. Защита от шума. – М, 1978. 
16. 
проф.Базылов 
Қ.Б., 
проф. 
Алибаева 
С.А., 
аға 
лаб.Нурмағамбетов.Бітіруші  жұмысының  экономикалық  бөлімі  үшін 
әдістемелік нұсқаулар. /: Алматы 2009 ж. 
17. 
Оқу-әдістемелік және оқу жұмыстары. Оқу-әдістемелік және оқу 
жұмыстарының  құрылуына,  жазылуына,  рәсімделуіне  және  мазмұнына 
қойылатын жалпы талаптар, КЕАҚ СТ 56023-1910-04-2014, АЭжБУ, 2014. 
18. 
А.Г.  Ни  ,  А.Т.  Купарова  Методические  указания  к  выполнению 
дипломных  работ  (проектов)  для  студентов  специальности  5В070300- 
Информационные системы – Алматы: АУЭС, 2012.