Дипломдық жобаның тақырыбы Мұнай бергіштікті арттыру үшін asp

ББЗ (беттік белсенді заттар)

жүктеу 2,93 Mb.

Pdf просмотр

бет	25/42
Дата	07.03.2023
өлшемі	2,93 Mb.
	#41631

1 ... 21 22 23 24 25 26 27 28 ... 42

Мұнай бергіштікті арттыру үшін ASP айдау технологиясын бағалау Жамауов Арман, Темекова Малика - Arman Zhamauov(1)

ББЗ (беттік белсенді заттар)
Беттік-белсенді заттар-термодинамикалық фазалар бөлімінің бетіне
шоғырланып, беттік керілудің төмендеуін тудыратын химиялық қосылыстар.
Беттік-белсенді заттарды айдау — бұл химиялық төгу технологиясы, бұл
кезде ығыстыру араласпайды, себебі су немесе тұздық мұнаймен араласпайды.
Беттік-белсенді заттар қалдық мұнайды жұмылдыру үшін фазааралық керуді
азайта отырып (0:001 мН/М) аса аз мәндерге дейін азайтуы тиіс. Резервуарға
енгізілетін беттік-белсенді заттың құрамы мицелл ерітіндісін құрайтын
химиялық заттардың комбинациясы болып табылады.
Беттік белсенді затпен айдау кезінде күрделі жүйе қалдық мұнаймен
микроэмульсияны құруы маңызды, себебі бұл беттік керілудің азаюына ықпал
етеді. Алайда, микроэмульсиялардың пайда болуы да елеулі кемшілік болуы
мүмкін, себебі ол тесіктерді бітеп кетуі мүмкін. Жобалау кезінде беттік ағын,
жыныс түрі және басқа да ерекшеліктері тұздану мен температурадан
фазаларды адсорбциялау мен ұстап қалу салдарынан шешуші мәнге ие.
Молекула беттік белсенді зат болуы үшін, ол толық емес бөлігі,
көмірсутекті құйрығы және полярлық немесе иондық бөлігі болуы тиіс. Ионды
бөлігі су фазасында орналасқан. Толық емес бөлігі мұнай фазасында. Демек,
молекула мұнай-су бөлу шекарасын қосады. Беттік белсенді затпен суланған
кезде гидрофильді бас су молекулаларымен өзара әрекеттеседі, ал
гидрофобтық құйрық су-мұнайда немесе мұнай-суда эмульсиясын құрайтын
мұнаймен өзара әрекеттеседі. Беттік-белсенді заттың молекулалары
амфифильді болып табылады, өйткені олар гидрофильді және гидрофобты
болып табылады.
Беттік-белсенді заттар бас топтың иондық табиғаты бойынша анионды,
катионды, неионды немесе цвиттерионды болып жіктеледі. Аниондар теріс
зарядталған және олар негізінен МУН процестерінде қолданылады. Анионды
беттік-белсенді заттардың үш түрі бар, негізінен мұнай беруді арттыру
әдістерінде пайдаланылатын: сульфаттар, сульфонаттар және карбоксилаттар.
Көміртекті тізбектің ұзындығы-бұл гидрофильді және гидрофобтық балансты
өзгертеді. Сульфаттар мен сульфонаттар мұнай беруді арттыру әдістері
процестерде неғұрлым коммерциялық пайдаланылады. Карбоксилаттар Үлкен
тізбекті молекулалар болып табылады және көп перспективті құрамдарды
қамтамасыз етеді, бірақ экономикалық тұрғыдан тиімсіз. Сульфаттар кең
таралған, бірақ сульфонаттар жоғары температурада (терең резервуарлар)
қолданылуы мүмкін. 3.1.1.1 суретте сурфактант схемасының қарапайым үлгісі

37
көрсетілген. Беттік-белсенді заттар мынадай тәртіппен болады: неиондық,
аниондық, катиондық және цвиттериондық беттік-белсенді заттар.
Сурет 3.1.1
–
Сурфактанттың құрылымдық нысаны
Беттік белсенді затпен суланған кезде фазаның іс-әрекеті және
ығыстырушы және ығыстырылған ағымдағы ортаның арасындағы фазалық
тепе-теңдік шығарып алу тиімділігіне әсер ететін болады. Беттік-белсенді
жүйелерде фазалық әрекеттің үш түрі бар.
Уинсордың I жүйелері көпфазалы аймағы артық мұнай тепе-
теңдіктерінде төмен фазалы микроэмульсия бар жүйелер болып табылады.
Сурфактант су фазасында.
Уинсордың II жүйелері артық су немесе тұздығы бар тепе-теңдікте
тұрған жоғарғы фазаның микроэмульсиясы болып табылады. Беттік белсенді
зат мұнай фазасында.
Уинсордың III жүйесі орта фазалы микроэмульсияға жетеді, онда ең
төмен беттік керілу мұнай мен су арасында байқалады. Беттік-белсенді зат
мұнай мен су арасындағы эмульсиялық фазада болады.
3.1.1.2
суретте
көрсетілгендей,
Уинсордың
жіктелуі
және
микроэмульсиялардың фазаларының реттілігі көрсетілген [8].
Сурет 3.1.2
–
Уинсордың жіктелуі және микроэмульсиялардың фазалық
реттілігі

жүктеу 2,93 Mb.

Достарыңызбен бөлісу:

1 ... 21 22 23 24 25 26 27 28 ... 42