шайбалардың жағдайына ерекше назар аударылады. Айтарлықтай тозған
кезде оларды ауыстыру жүргізіледі. Төлкелерді отырғызу және шпонкаларды
тарту сапасы тексеріледі. Тістердің толық ілінуінің болуы жылжыған және
ажыратылған біліктерде белгіленеді. Біліктердің сәйкессіздігі тексеріледі.
Муфта маймен толтырылады. Консистентті майлау кезінде бос кеңістік
2/3-ке, ал сұйық майларда – 1/3 көлемге толтырылуы тиіс.
3.2 Желдеткіштердің негізгі ақаулары
Негізгі желдету желдеткіштері үшін МСТ 11004-84 сенімділік бойынша
келесі нормалар орнатылған. Құрастыру бірліктері мен ротор бөлшектерінің,
трансмиссиялық біліктің, қосатын муфталардың, диаметрі 2500 мм-ге дейінгі
жұмыс доңғалақтарының бағыттаушы аппараттарының істен шығуына
істелген жұмыс 15000 сағаттан кем емес, 2500 мм-ден жоғары және 3150 мм-
ге дейінгі доңғалақтар үшін – 19000 сағаттан кем емес, ал диаметрі 3150 мм-
ден жоғары доңғалақтар үшін – 23000 сағаттан кем емес құрауы тиіс.
Желдеткіштердің негізгі ақауларын үш топқа біріктіруге болады:
подшипникті тораптардың және оларды майлау жүйесінің ақаулықтары;
аэродинамикалық сипаттамамен салыстырғанда агрегат қысымының
төмендеуі; қондырғының дірілін көтеру.
Ақаулардың бірінші тобы бір немесе бірнеше келесі көріністермен
сүйемелденеді: подшипниктер температурасының жоғарылауы, түрлі шулар
(жиілігі бойынша өткір, ысқылау шуы, кезеңдік тоқырау), тығыздау арқылы
майлау ағуы. Аталған көріністердің негізгі себептері: майлаудың артығы
немесе кемшілігі, оның үлгісінің сәйкес келмеуі, майлаудың ластануы;
мойынтіректердің шаршау тозуы, сепараттардың бұзылуы, сыртқы жиектің
қысылуы; жекелеген роликтер өлшемдерінің рұқсат етілген нормаларға
сәйкес келмеуі, тығыздағыш құрылғылардың қанағаттанарлықсыз жағдайы
болуы мүмкін.
Желдеткіш
қондырғысының
қысымының
аэродинамикалық
сипаттамасымен салыстырғанда төмендеуі бағыттаушы аппараттар мен
жұмыс доңғалақтарының қалақтарын орнату бұрыштарының (осьтік
желдеткіштерде соңғылары) келісілуімен, лабиринттік тығыздаудың
саңылауының ұлғаюымен, лядтарды (есіктерді) нығыздау арқылы ағудың
ұлғаюымен, желдеткіштің ағынды бөлігінде бөгде заттардың (көлік
кергіштері, созылғылары және т.б.) болуымен байланысты болуы мүмкін.
Желдеткіш қондырғысының дірілі аэродинамикалық, электромагниттік
және механикалық сипатта болады.
Аэродинамикалық сипаттағы діріл үзік шумен сүйемелденеді. Олар
шағын ("жабық ысырмамен" жұмыс істеу), елеулі теріс (ағын айналу
бағытына
қарсы
бұралған)
бұрыштарда,
сондай-ақ
бағыттаушы
аппараттардың қалақтарын орнату бұрыштарын үлкен келісу кезінде пайда
болады. Сонымен қатар, осьтік желдеткіштерде аэродинамикалық сипатта
тербелістер бірінші және екінші сатылардағы пышақтардың орнатылуының
әр түрлі бұрыштарында және орнату сипаттамаларының қиылысуынан
туындаған тұрақсыз жағдайларда кездеседі. Аэродинамикалық тербелістерді
жою басшылық құрылғыларын реттеу арқылы қамтамасыз етіледі. Тұрақты
емес режимдер сорғышты көтеру немесе импульстік пышақтарды орнату
бұрыштарын өзгерту арқылы жойылады.
Электрмагниттік сипаттағы діріл асинхронды қозғалтқыштың фазалық
роторының қысқа тұйықталуы, статор мен ротор арасындағы біркелкі емес
саңылау, синхронды қозғалтқыштың қозу орамасының корпусына
тұйықталуы және электр жетектерінің басқа да кейбір ақаулықтары кезінде
туындайды. Бұл діріл қозғалтқышты ажырату және ротор қағу кезінде
жоғалады.
Механикалық тербелістердің табиғаты әртүрлі болуы мүмкін: шаң мен
қадалардың біркелкі емес жабылуына, қалақшаларда мұздың пайда болуына,
қалақтардың қуыс қуыстарына ылғалдың түсуіне байланысты теңгерімсіздік;
желдеткіш роторы мен жетек қозғалтқышының орталықтандырылуының
бұзылуы; біліктің майысуы; іргетас бұрандамалар мен подшипникті
тораптардың тартылуының әлсіреуі; үлкен саңылаулар дәнекер муфта,
мойынтірек және т. б. Барлық аталған себептері жойылуы мүмкін кезде
білікті техникалық қызмет көрсету, орнату. Ротордың тепе-теңсіздігінен
туындаған діріл соңғысының статикалық немесе динамикалық теңгерілуімен
жойылады.
Желдеткіш қондырғыларын пайдалану процесінде нақты жеке
сипаттамаларды алу мақсатында оларды тексеру аэродинамикалық
сынақтары кезең-кезеңмен жүргізіледі. Зауыт сипаттамасы бойынша
қысымнан берілген беру кезінде статикалық қысымның ауытқуы 5%-дан, ал
пайдалы әсер коэффициентінің төмендеуі – 2%-дан аспауы тиіс.
Орталықтан тепкіш желдеткіші бар қондырғылардың басты желдеткіш
каналында реверсивті ляданың болуы сынау кезінде оларды шахта желісінен
ажыратуға мүмкіндік береді. Сорғыштарды барынша азайту үшін реверсивті
ханымы мен ләди соратын будканың тығыздығын реттеу қажет. Сыналатын
желдеткіш ауаны резервтік арқылы сорады. Желі сипаттамасын өзгерту
бағыттаушы аппаратпен немесе резервтік қондырғының қуатын жою
құрылғысымен жүзеге асырылады. Егер беру мен рұқсатты анықтау үшін
қондырғылармен жабдықталған аспаптарды пайдалану мүмкін болмаса
(датчиктер реверсивті лядаға дейін желдету арнасында орналасқан, аспаптар
уақтылы тексеруден өтпеген), онда әдетте арнайы құрылғылар
пайдаланылады. Статикалық қысымды анықтау үшін желдету каналына екі
герметикалық
тығыздалған
құбырлардан
тұратын
крестовина
орналастырылады. Құбырларда орташалайтын қондырмалары бар датчикте
сияқты тесіктер бұрғыланған. Каналдағы жылдамдық векторына қатысты
тесіктердің қимасы. Түтіктердің бірінен қысым U-тәрізді сұйық құралмен
алынады. Желдеткіштің берілуін анықтау үшін желдету каналында және
бағыттаушы
аппараттан
шығатын
келте
құбырда
қарастырылған
құрылғыларды
пайдалана
отырып,
қысымның
микроманометрмен
статикалық ауытқуы өлшенеді.
Егер сынақ кезінде желдеткішті ажырату мүмкін болмаса, онда
төмендегілерді басшылыққа алады. 2 желдеткіштің шығыны (режимдер оң
