Дипломдық жобада ақпараттық жүйе архитектурасы, ДҚ құрылымы және

 

55

 

 

Материалдар  мен  көмекші  бөлшектер  шығыны,  бағдарламалық  өнімді 

жазу  барысында  қолданылды  (С

МжК

),  сонымен  қатар  техникалық  қызмет 

көрсету шығыны (С

ТО

), жабдықтың құнынан 1.5% және 2.5% [16] құрайды және 

мына формулалар мен есептеледі: 

С

МжК

 = 0,015



С

обор

 =0,015*500000 = 7500  теңге,                 (6.11)   

С

ТО

 = 0,025 



С

обор

 = 0,025*500000 = 12500 теңге. 

Амортизациялық аударым өнімнің физикалық және моральдық  

жарамсыздығына байланысты сол өнімді толық қалпына келтіру үшін 

жиналатын ақша қоры болып есептеледі. Амортизациялық аударым 

амортизация нормасы бойынша орнатылады,(6.12)-формуласы бойынша 

есептеледі: 

 

А=

t

N

Н

А









12

100

Cобор

                                                     (6.12)   

 

мұндағы  C

о ор

 –  компьютер құны;  

Н

А

 – амортизация нормасы;  

N – жұмыс орындалуына кеткен күннің саны;  

t – дербес компьютерді қолдануға кеткен жалпы уақыт. 

 

N =T/24 = 835,5/24 =34,8 күн 

 

бұл жерде T еңбек шығынына тең, оның мәні – 473  адам/сағ тең болған. 

Дербес  компьютерде  жалпы  жұмыс  істеу  уақыты  мына  формуламен 

есептеленеді: 

 

t  =Т

А

  +  Т

БС

  +  Т

Н 

+  Т

П

  +  Т

ОТ

  =78,75+78,75+118,125+63+330,75=669,375 

адам/ сағ 

 

Амортизация нормасы (6.13)-формуласы бойынша анықталады: 

 

%,

100









о ор

нор 

 и в

о ор

А

С

Т

С

С

Н

                                       (6.13)                                                       

 

мұндағы С

 и в

 – таратылым құны, жабдықтың құнынан  5% құрайды: 

 

С

ликв

 = 0,05*С

обор

 = 0,05*500000 = 25000 теңге.                  (6.14)                                                       

 

 Т

нор 

 – нормативті қызмет ету өтілі (дербескомпьютер үшін   ҚР да Т

нор 

= 

4жыл). Осыдан: 

 

С

Т

С

С

Н

о ор

нор 

 и в

о ор

А

%

100









= 

              

        

 *100% = 23,75%, 

 

56

 

 

 

    А=

t

N

Н

А









12

100

Cобор

 = 500000*23,75*669,125/100*34,812*12 = 190263,02 

теңге. 

 

 Бағдарламалық қамтаманы жазу кезіндегі электроэнергияның шығынын 

қоса есептеу керек. Электроэнергияның құны мына формула бойынша 

есептеледі (6.15):  

 

С

ЭЭ

=М*k

з

*F

эф

*С

кВт-ч

                                     (6.15)                                                            

 

мұндағы M –ЭВМ қуаты  (450 Вт);  

k

з

 – жүктеу коэффициенті (0.8);  

C

 Вт.ч

 –1 кВт-сағ  электроэнергияның құны, оның мәні ҚР – да 14,36 

теңгеге тең;  

F

эф

 –жұмыс уақытының  эффективті фонды, мына формула бойынша 

есептеледі (16): 

 

              F

эф 

= Д

ном

*d*(1-f/100) = 258*8*(1-2,2/100) = 2019 сағ.            (6.16)                             

 

мұндағы Д

но 

 = 258 – бір жылдағы жұмыс күнінің номиналды саны;  

d = 8 – жұмыс күнінің ұзақтығы [сағ];   

f = 2.2% – ЭВМ –ды жөндеуге кеткен жоспарланған уақыт. 

Берілген коэффициенттер мен парамтерлер бойынша электроэнергияның 

құны:  

С

ЭЭ

= 0,45*0,8*2019*14,36 =10437 теңге.                            

 

Дегенмен, алынған амортизациялық аударым мен электроэнергияға 

шығын – жылдық шығынның мәні, оны жалпы жылдық эксплуатациондық 

шығынмен анықталатын уақыт коэффициентімен дұрыстау керек(6.17): 

 

                                             Э

з

=t

Σ'

*С

э

/F

эф

, теңге                                        (6.17)                                              

 

мұндағы 

жы 

ТО

ЭЭ

Э

А

С

С

C







 – ЭЕМ-ның жалпы жылдық 

эксплуатационды шығын құны: 

 

жы 

ТО

ЭЭ

Э

А

С

С

C







 = 10437+3750 +57084,307= 71271,307 теңге. 

 

мұндағы F

эф 

– жұмыс уақытының эффективті фонды, (6.16) формуласы 

бойынша анықталды, t

Σ' 

- ЭВМ-нің (6.7) формуласы бойынша анықталған есепті 

орындау  үшін жалпы қолданылған уақыты, бірақ бұл жерде тек компьютердегі 

жұмыс уақытын ескере отырып анықталған:  

 

t

Σ' 

= t

пр

+ t

отл

+ t

д

 = 78,75+330,75+24 = 433,5 сағ.