АҢДАТПА
Берілген тапсырмаға сәйкес дипломдық жоба Қарағанды қаласындағы Қарағайлы карьерінің қазып ашу қаралған.
Дипломдық жоба екі бөлімнен тұрады.
1) Жалпы бөлім.
2) Арнайы бөлім.
Жобаның жалпы бөлімінде негіздеудің мән жайы берілген, өйткені онда барлық негізгі есептеулер мен көрсеткіштерді, техникалық жобалардың нормаларын молынан пайдаланып отырып жүргізілген.
Бұл арнайы бөлімде карьер борттарының соңғы жағдайындағы кемер беріктілігін анықтау.
А
ННОТАЦИЯ
В дипломном проекте в соответствии с выданным заданием предусмотрена разработка карьера «Карагайлы» по добыче борито - полиметаллического месторождении.
Дипломный проект состоит из двух частей:
1. Общей
2. Специальный
Общая часть проекта носит характер технико-экономического обоснования, так как в ней все основные расчеты и выбор оборудования произведены с максимальным использованием укрепленных пользованием укрепленных показателей, норма технологического проектирования.
М
АЗМҰНЫ
|
КІРІСПЕ
|
11
|
|
|
|
1
|
ҚАРАҒАЙЛЫ КЕН ОРНЫНЫҢ ГЕОЛОГИЯСЫ
|
12
|
1.1
|
Жалпы мәлімет
|
12
|
1.2
|
Қарағайлы кен орнының тау-кен геологиялық сипаттамасы
|
|
1.3
|
Қысқаша геологиялық сипаттама
|
|
1.4
|
Кен орынды барлау және пайдалы кеннің қоры
|
|
2
|
ЖОБАНЫ ЖАСАУҒА АРНАЛҒАН НЕГІЗГІ МӘЛІМЕТ, ОНЫҢ ЕСЕБІ
|
|
2.1
|
Карьер борттарының өшу бұрыштарын анықтау
|
|
2.2
|
Шектік аршу коэффициентін анықтау
|
|
2.3
|
Пайдалы қазбалардың жоғалым және құңарсыздануын негіздеу
|
|
2.4
|
Кен орнының күн тізбектік режимі
|
|
2.5
|
Карьерлердің бастапқы параметрлерін негіздеу
|
|
2.6
|
Карьер алаңының тау-кен геометриялық анализі
|
|
2.7
|
Карьер өнімділігі
|
|
2.8
|
Карьердің жұмыс істеу уақыты
|
|
3
|
КАРЬЕР АЛАБЫН АШУ ЖӘНЕ ОНЫҢ ҚҰРЫЛЫСЫ
|
|
3.1
|
Күрделі оржолдардың трассаларының параметрлерін есептеу және негіздеу
|
|
3.2
|
Оржолдардың жүргізудің технологиясы және механизациясы
|
|
4
|
ҚАЗУ ЖҮЙЕСІ
|
|
4.1
|
Қазу жүйесін таңдау
|
|
5
|
ТАУ-ЖЫНЫСТАРЫН ҚАЗЫП АЛУҒА ДАЙЫНДАУ
|
|
5.1
|
Дайындау әдістерін негіздеу
|
|
5.2
|
Аттырғыш заттарды, ұңғылардың санын, аттырудың схемасын таңдау
|
|
5.4
|
Бұрғылау аттыру жұмыстар кезінде қауіпсіздік технологиясы
|
|
6
|
К
ЕШЕНДІ МЕХАНИЗАЦИЯЛАУ
|
|
6.1
|
Қондырғының модулін және түрін таңдау
|
|
6.2
|
Эксковатор өнімділігін есептеу
|
|
6.3
|
Тау-кен массасын қазғандағы көмекші жұмыстар
|
|
7
|
КАРЬЕРДЕГІ ТАУ-КЕН ЖҰМЫСТАРЫН ТАСЫМАЛДАУ
|
|
7.1
|
Автосамосвалдың жүккөтергіштігін анықтау және пайдалану коэффициенті мен кузовтың сыйымдылығы
|
|
7. 2
|
Автосамосвал қозғалысының жылдамдығын есептеу
|
|
8
|
ҮЙІНДІЛЕУ ЖӘНЕ РЕКУЛЬТИВАЦИЯ
|
|
8.1
|
Рекультивация және арготехникалық шаралар және рекультива-ция жұмыстарының технологиясы
|
|
9
|
ҚОРШАҒАН ОРТАНЫ ҚОРҒАУ
|
|
10
|
ӨНДІРІСТІК ПРОЦЕСТЕРДІ ОҢТАЙЛАНДЫРУ
|
|
10.1
|
Эксковатор және автокөлік кешенінің тасымалдау арақашықты-ғының әркелгілігінің көрсеткіші
|
|
11
|
ҚҰРҒАТУ ЖӘНЕ СУТӨКПЕ
|
|
11.1
|
Кешен сутөкпесінің қондырғысын таңдау және орналастыру
|
|
11.2
|
Экономикалық есептеулер
|
|
12
|
ТАУ-КЕН ЖӘНЕ КӨЛІК ЖАБДЫҚТАРЫН ЖӨНДЕУ
|
|
12.1
|
Карьердегі профилактикалық жөндеулердің құрылымы
|
|
12.2
|
ППР-дың жылдық есептеуін анықтау
|
|
12.3
|
Механикалық жөндеу жасау құрылысы
|
|
13
|
КАРЬЕРДІ ЭЛЕКТРМЕН ҚАМТАМАСЫЗ ЕТУ
|
|
13.1
|
Карьердің жалпы жарықтануын есептеу
|
|
13.2
|
Карьердің есептік электр жүктемесін анықтау
|
|
13.3
|
Карьердің тарату жүйесінің кабельдерін таңдау
|
|
13.4
|
Карьер желілеріндегі сымдарды таңдау
|
|
13.5
|
Карьердің негізгі энергетикалық көрсеткіштерін анықтау
|
|
14
|
ӨНДІРІСТІК ПРОЦЕСТЕРДІ АВТОМАТИЗАЦИЯЛАУ
|
|
14.1
|
Бұрғылау жұмыстарын автоматтандыру
|
|
14.2
|
Эксковаторлы автокөлікді кешенін автоматты түрде басқару
|
|
14.3
|
Сутөкпені автоматизациялау
|
|
14.4
|
Карьерде технологиялық, диспетчерлік басқармасын автомат-тандыру
|
|
14.5
|
Оперативті байланыс
|
|
15
|
КАРЬЕРДІҢ АЭРОЛОГИЯСЫ
|
|
15.1
|
Аймақтың ауа-райы, карьердің орналасуы, желдердің бағыты, жауын- шашын
|
|
15.2
|
Карьердің ауасын ластайтын қоспалар және шаңдарды азайту әдістері
|
|
15.3
|
Карьердегі автокөлік шаңдарын басу
|
|
16
|
ЕҢБЕК ҚОРҒАУ
|
|
16.1
|
Тау-кен өндірісіндегі зиянды факторлар
|
|
16.2
|
Тау- кен өндірісіндегі айтылып кеткен зиянды факторларға қарсы жасалынатын әрекеттер
|
|
16.3
|
Бұрғылау жұмыстарын жүргізгенде жұмсалатын шаралар
|
|
16.4
|
Аттыру жұмыстары кезінде жасалатын шаралар
|
|
16.5
|
Қазу-тиеу жұмыстарында қолданылатын шаралар
|
|
16.6
|
Тасымалдау кезінде қолданылатын шаралар
|
|
16.7
|
Үйінділеу жұмыстарындағы жасалынатын шаралар
|
|
16.8
|
Жалпы орындалатын қауіпсіздік шаралары
|
|
16.9
|
Электр қауіпсіздігі
|
|
16.10
|
Санитарлы-гигиеналық шаралар
|
|
16.11
|
Өртке қарсы шаралар
|
|
17
|
НЕГІЗГІ ЖОСПАР
|
|
17.1
|
Кен орнының өндірістік алаңы
|
|
17.2
|
Аттырғыш заттардың қоймасы
|
|
18
|
ЭКОНОМИКАЛЫҚ БӨЛІМ
|
|
18.1
|
Кен орнының жұмыс істеу режимін негіздеу
|
|
18.2
|
Жұмысшылардың саны және жұмыстың өнімділігі
|
|
18.3
|
Қ
аржылық талдау
|
|
19
|
АРНАЙЫ БӨЛІМ
|
|
19.1
|
Карьер контурындағы бұрғылау жұмыстарының технологиясы
|
|
19.2
|
Массивті жарған кезіндегі деформациялық ерекшелігі
|
|
19.3
|
Соңғы контурдағы еңістегі бұрғылау аттыру жұмыстарының технологиясын қалыптастыру
|
|
19.4
|
Отыз метр үшін сақтандыру бермасының енін есептеу
|
|
19.5
|
Опырылу тастарынан сақтау құрылысты есептеу
|
|
19.6
|
Сазды еңісті бекіту
|
|
19.7
|
Сазды еңістердің беріктілігін барлау
|
|
19.8
|
Контурфорстың параметрлерін есептеу
|
|
|
|
|
|
ҚОРЫТЫНДЫ
|
|
|
|
|
|
ӘДЕБИЕТТЕР ТІЗІМІ
|
|
КІРІСПЕ
“Қазақстан- 2030 ” стратегиясын қабылдаумен тау-кен өндіру өнеркәсібі ерекше мағынаға иеленеді.
Тау-кен жыныстарды өндіруден ашық әдіс алдыңғы орында 70% пайдалы қазбаны ашық әдіспен шығарады. Қолданып келген технологияны және техниканы практикада барлау зерттеу жұмыстары арқасында дамиды.
Тау-кен жұмыстарын технологияны ары қарай дамыту үшін технологиялық схемаларды тау-кен жұмыстарды кешенді механизациялау және қолданылатын қондырғыны оптималды пайдалану.
Жаңа технологияларды енгізу, циклды және үздіксіз техниканы қолдану прогрестік технологияларды қолдану.
Жобада қолданылатын арнайы бөлім “Карьер контурдағы бұрғылау аттыру жұмыстарын жүргізу технологиясы” Қарағайлы кен орны үшін актуалды.
Жыныстарды ұсату сапасы және массивтің беріктілігін сақтау тікелей жарылыстың жүргізу сапасына байланысты.
1 ҚАРАҒАЙЛЫ КЕН ОРНЫНЫҢ ГЕОЛОГИЯСЫ
1.1 Жалпы мәлімет
Қарағайлы кен орны Қазақстан Республикасында Қарағанда обылысында, Қарағанды қаласынан 250км жерде орналасқан.
Алғашында кен орын барлау - эксплуатациялық өнеркәсіптің құрылысынан басталды, жылына 100 мың тонна кен өндірілді. 1964 жылы кен орында темір жол салынды, оның ұзындығы 252км. Өндірісті электр энергиямен қамтамасыз ету үшін екі желілі ВП 10 Вт. Қарағайлы ГРЭС салынады, оның ұзындығы 250км. Ауыл және кен басқармасы Талды өзенінен сумен қамтамасыз етіледі.
Қарағайлы кен орнының қасында “Кенчубинск” темір кен орны және “Алайғыр” қорғасын орындары орналасқан.
Гидрографиялық желінің аз болуы. Аймақтағы ең үлкен өзен Талды өзені Қарағайлы аулынын 10-12км, шығыс аймақта тұрақты ағын сулар бар. Аймақтың ауа-райы континентальді қаңтарда -13º-16º, шілдеде +18º+18,5º. Қыста минималды температура +38º-41º, максималды жазда +37º+38º.
Жылдық жауын шашын мөлшері 136мм-ден 437 мм-ге дейін. Қыста қардың жатуы 190-170 күн. Қатты желдер жылдамдығы 25-30 мм-ге жетеді. Қыста желдің бағыты оңтүстік шығыс, солтүстік батыс, шығыс, жазда солтүстік батыс.
1.2 Қарағайлы кен орнының тау-кен геологиялық сипаттамасы.
Қарағайлы кен орны солтүстік шығыста Успенді синклинальді және Қарғалы синклинальді байланыста орналасқан. Созылымы солтүстік батысқа қарай кеннің жатуы күрт құлама (690-750).
Кен орны метосоматикалық өзгерістерімен вулканды тұнбамен және үстіңгі дивон шөгінділермен ерекшеленеді.
Кен орнының геологиялық құрылымы үстіңгі девонды шөгінді қалдықпен орналасқан. Олардың ішіне келесі жыныстар кіреді:
конгломератты 200м дейін қалыңдығы
поликтовит құмтас 690м қалыңдық
қатпарлы құмтас, сазды шақпақтас қалыңдығы 175м.
Барлығы 15 кенді дене табылған, оның 11-нің пішіні қиын линзалы. Құлау бұрышы 60º-80º оңтүстік батыс, шығыс бөлігінде 45º-50º батыс бөлігінде. Оның ұзындығы 45- 670м орналасқанда тереңдігі 100-ден 300м-ге дейін.
Гранитайттарға дейін қалыңдығы 1,5-37м. Кеннің екі технологиялық түрі: Аксольенді араласқан және сульфитті, 87 % қол сульфитті.
Сульфит екі түрге бөлінеді.
1 Полиметалды барит
2 Баритті. Протодеков шкаласы бойынша мүйізтас жыныстардың қаттылығы 12,4- 19,5.
Кеннің қалыңдығы 10-12м. Кеннің қопсу коэффициенті 1,76. Сілемнің орташа тығыздығы 3,25т/м3, жыныс үшін 2,7 т/м3.
Кесек кен штольпиялармен үнгілеу 100-130м. Жыныстардың сыйымдылығы радиоактивсіз және өртке қауіпсіз.
1.3 Қысқаша гидрогеологиялық сипаттама
Геологиялық құрылым жағынан карьер учаскесі оңтүстік-батыста Қарағайлы синклинальді, жанартау шөгінді жыныстардан, живески және франскі тік қабат девонды құралады. Карьердің оңтүстік жағы Қарағайлы жырасаймен шекаралған. Көктемде ғана су ағысы байқалады, уақытша сулар карьерді батыруға ешқандай кедергі жасамайды өйткені жыныстардың сыртына неогенді саз балшықтан жасалған сутірек орналасқан.
Жыныстардың ең дамыған жарықшақтары опырылым бұзылыстар зонасында. Жыныс ең активті таралған жарықшақтардың су сыйымдылығының тереңдігі 120м. 120м-ден жарықшақтар тектоникалық учаскеде ғана байқалған. Жыныстардың сулануы төмен. Барлау жұмыстары барысында фильтрация коэффициенті 0,05 м/тәу байқалған. Жер асты сулары солтүстік бөлікте 75м және 11-14,5м қалған учаскелерде. Қазу жұмыстарының бітуіне жер асты сулардың келуі 52м3/сағ болады.
1.4 Кен орынды барлау және пайдалы кеннің қоры
Кен денесі құлама, бедердің түрі және шөгінді борпылдақ қалпында болғандықтан, кенді барлау жұмыстары жарықшақтармен және жерасты горизонталь қазбалар мен көлбеу ұңғылар мен жүргізіледі (42×46 м) оптималды барлау жүйесі экспериментальді жұмыстарда таңдалған.
Кеннің қоры және пайдалы компоненттер С категориясы жалпы С +С деп 90-88% құрайды. Жалпы “Союзгеологофонд СССР” бойынша 1.01.1987 жылы С категория бойынша 2.4 млн.т цинк кені, оның ішінде 49,2 мың.т цинк құрайды. Қорғасын кеннің мөлшері 34,2 млн.т және оның құрамында 33,9 мың.т қорғасын кені оның мөлшері 0,81%. С категориясы бойынша 100 мың.т цинк және қорғасын кені оның ішінде 1,3 мың.т және 0,5 мың.т.
Қарағайлы кен орнының параметрлердің кондициясы:
Қорғасын – мырыш - баритті кендердің беткей мөлшері, қорғасын 0,5%, мырыш 0,5% және барит-20%.
Блоктағы кендердің минималды өнеркәсіптік мөлшері 1% және 50% құрайды. Беткейдегі қорғасын мен мырыш кендердің мөлшері қорғасын мен цинк 0,5% - тен және блоктағы минималды өнеркәсіптік мөлшері 1%.
Қорғасын кені үшін беткейде қорғасынның 0,5% және блоктағы минималды өнеркәсіптік мөлшері 1%.
Мырыш кен үшін беткейде бариттің 1,5% блоктағы минималды өнеркәсіптік мөлшері 2%.
Баритті кен үшін беткейде бариттің 20%, блоктағы минималды өнеркәсіптік мөлшері -50 %.
- Беткейдегі мыс кен мөлшері 0,5%, блоктағы минималды өнеркәсіптік мөлшері 1%.
Балансты қорларға келесілер жатады.
а) Беткейдегі қорғасын кенінің мөлшері 0,3- 1,49 %. Мырыш пен бариттің мөлшері кондициясыз.
б) Беткейдегі мырыш кенінің мөлшері 1- 1,49 % қорғасынмен бариттің кондициясыз болғанда. Кеннің минималды қалыңдығы 4м.
Достарыңызбен бөлісу: |