Аудандық сақтандыру компаниялары (филиалдары) масштабты
мекемелер болып табылады, оларды үлкен көлемді локальді есептеуіш
жүйемен қамтылады.
Сақтандыру компанияның бөлімшелері кішігірім локальді есептеуіш
жүйемен байланысады.
Клиенттермен жұмыс жасайтын сақтандыру компанияның агенттері,
инспекторлары және тексеруші қызметкерлері модеммен қамтылған
ноутбуктармен жұмыс жасайды, өйткені сақтандыру компанияның
жұмысшылары барлық жерде компанияның сақтандыру ақпаратын офиске
келмей тапсырыс алуына мүмкіншілік береді.
2 суретте сақтандыру компанияның автоматтандырылған ақпараттық
жүйесі көрсетілген.
1.2.сурет Сақтандыру компанияның автоматтандырылған ақпараттық жүйесін
ұйымдастыру
Көрсетілгендер үш берілгендер қорын қамтиды:
- орталық кеңсе — фирманың барлық ақпаратын қамтиды;
- аудандық кеңсе — бір ғана ауданның ақпаратын қамтиды;
- бөлімше — белгіленген аудан бойынша барлық мәліметтер қамтылады.
3
суретте
сақтандыру
компанияның
берілген
құрылымы
автоматтандырылған ақпараттық жүйесінде таратылғаны көрсетілген.
Орталық офис
Бір немесе бірнеше локальді есептеуіш жүйе
(ЛЕЖ)
Аудандық офис
1 деңгей. Үлкен ЛЕЖ
2 деңгей. Үлкен ЛЕЖ
3 деңгей. Бір компьютер пайдаланатын қолданушылар
Қашықтықтағы қолданушылар
Өкілділік, агенттік
Бөлімше
1.3 Сақтандыру компанияның берілген құрылымы автоматтандырылған
ақпараттық жүйесі
1.4сурет Сақтандыру компанияның желілік жиынтық
2
Сақтандыру компаниясының ақпараттық жүйесін тұрғызуды
негіздеу
2.1 Ақпараттық жүйесіне жалпы қойылатын талаптар
Ақпараттық жүйе (АЖ) – бұл жүйе, жинауға, сақтауға, іздеуге, қайта
өңдеуге және сұраныстарға қатысты ақпараттарды қолданушылармен
Есеп бөлімшелері, болжам
Сақтандыру компанияның
берілгендер базасы
Анықтамалар, негіздеме,
нұсқаулар
Қашықтықтағы
қолданушылар
Берілгендер
базасының филиалы
Анықтамалар, негіздеме,
нұсқаулар
Берілгендер
базасының филиалы
Анықтамалар, негіздеме,
нұсқаулар
Қашықтықтағы
қолданушылар
Сақтандыру компанияның өкіл және агент бөлімшелері
таныстыруға арналған. АЖ өзіне программалық құралдар жиынтығының
тікелей шешілетін есептерін қосады.
Қолданушыларға жүйе өте ыңғайлы және ұнамды болатын интерфейс
және рұқсат етілмеген қимылдардан қорғау.
Ақпараттық жүйе – бұл жүйе жинау, сақтау, жаңарту, өңдеу және
ақпараттарды беру, экономикалық объектіні басқаруға қажетті.
ҚР ақпараттандыру туралы заңында ақпараттық жүйенің келесідей
анықтамасы
көрсетілген:
ақпараттық
жүйе
–
бұл
ақпараттық
технологиялардың жиынтығы, ақпараттық желілер және құралдар олардың
бағдарламалық – техникалық қамтамасыз етілуі, ақпараттық процестердің
орындалуына арналған.
Осы АЖ ақпарат құпия болмайды және ішкі қолданушылар қолдана
алады. Бірақ жүйенің жұмыс істеу кезінде кедергілерден қорғауды қарастыру
қажет, қолданушылардың дұрыс емес қимылдарын, сондай – ақ істен шығуды
қалпына келтіру мүмкіншілігі бар.
Фактілерді ескеріп, компьютерлік жүйенің архитектурасына әсер етеді,
оған мынандай басты талаптар құрастырады:
- АЖ архитектурасы барлық жүйенің жұмыс тәртібінің бұзылу
ықтималдығын азайту қажет (жүйенің істен шығуы, ақпараттық базаның
бұзылуы, ақпараттардың жоғалуы немесе өзгеруі) қолданушылардың
кездейсоқ және әдейі жасалған қимылдары;
- ақпараттар легінің қатысуымен элементтер жүйесі арасындағы
ақпараттардың байланысы мен алмасуын іске асыру қажет;
- берілген тапсырмаларды қарастыру және ақпараттардың жаңартуын
жабдықтау;
- қарым – қатынас тәртібінде қолданушылардың сұраныстарының
тапсырмаларын іздеу;
- ақпараттарды ыңғайлы енгізу;
- ерте енгізілген ақпараттарға тез арада қол жеткізу;
- нормативтік – анықтама ақпараттарын қайта – қайта қарап отыру
қажет;
- ақпараттық жеткілікті жылдамдық, ақпараттың ауысу көлемі және
жиілігі ағымдағы процестердің үдейі қозғалысына сәйкес келу керек.
Ақпараттық жүйе – бұл қиын жүйелер және элементтерді бөлек
бөлімдерге бөлуін талап етеді. Барлық жүйелерге бірден жасау мүмкін
болмаса, олардың бөлек бөлімдеріне жасау мүмкін болады. Бөлімдердің
белгіленуі толығырақ және нақтырырақ болса, жүйе элементтері, бөлімдердің
ара – қатынасы және тұрған жері анықталса, онда жүйенің қызмет істеуі және
құру процесі тиімдірірек болады.
АЖ құрылымы – бұл ішкі жазықтық – уақыттық байланыстарының
тұрақты тәртібі және элементтер мен жүйеасты бөлімдерінің арасындағы
қатынасы, жүйеастының атқаратын қызметтердің анықталуы және сыртқы
ортамен өзара байланысы.
АЖ жабдықтаушы және функционалды бөлімдерден тұрады.
Жабдықтаушы бөлімі – бұл есептердің және есептер комплексінің немесе
жүйе астыларының жиынтығы, бұл басқарудың маңызды бөлігін құрайды /18/.
Есептер комплексі – бұл есеп жиынтығы, белгілі бір қасиетіне қарай
топталған.
Есеп – бұл автоматтандырылған функциялардың бөлігі, ақырғы немесе
ортааралық қорытындының нақты формада көрсетілуі (құжат, хабарлама және
т.б.)
Экономикалық есептердің келесідей ерекшеліктерін көрсетуге болады:
- жоғары алгоритмдеу;
- иерархиялық, яғни жүйе астыларына, блоктарға, есептер комплексіне
кіруі;
- шешімнің бір қалыптылығы;
- шешімге белгілі бір уақыттың болуы;
- типтік алгоритм шешімінің мүмкіндігі және жалпыламалығы;
- жүйенің шығу – кіру тапсырмаларының құрылымы және үлкен көлемі.
Мысалы, автокөлікті сақтандырудың АЖ қойылатын талаптар кесте
түрінде бейнеленген, бұл кестеде есептер комплексі және мүлікті
сақтандырудың есептері көрсетілген, сондай – ақ кіріс және шығыс
көрсеткіштері берілген есептерге келтірілген.
2.1 кесте - АЖ құрылымына қойылатын талаптар
Есеп
кешені
Есеп атауы
Кіріс ақпараттары
Шығыс
ақпараттары
Қолданушыла
р
Сақтанд
ыру
көліктер
ін
есепке
алуды
және
сақтанд
ырушы-
лармен
есептесу
ді
автомат
тандыру
Көлік
жүйесінің
мәлімдемесі
Тіркелу куәлігі,
мемлекеттік номері,
двигателінің номері,
көліктің түсі және
т.б.
АНКЕТА
және
ПОЛИС
Сақтандыру
компаниясы-
ның
қызметкерлері
Зиян
келтіруден
сақтандыру
Сақтандырушының
жасы, жүргізушінің
стажы және соңғы
3жыл ішіндегі жол
апатының саны
АНКЕТА
және
ПОЛИС
Сақтандыру
компаниясы-
ның
қызметкерлері
Ұрлықтан
және айдап
кетуден
сақтандыру
Түнгі уақытта көлік
қай жерде тұрады,
айдап қашуға қарсы
құрылғылардың бар
болуы
АНКЕТА
және
ПОЛИС
Сақтандыру
компаниясы-
ның
қызметкерлері
