Дәстүрлі аймақтық ғылыми-әдістемелік конференция материалдары

54 
 
 
      
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
   
 
 
 
 
 
 
 
 
 
    
 
 
Сан   қырлы
  талант иесі Ж.Аймауытовтың артында қалған шығармашылық мұрасы аса 
бай.  Оның  шығармашылығы  өлең  жазудан  басталады.  Өлеңдерінде  өз  дәуірінің  көріністерін 
сезімталдықпен жырлады.Ал драматург ретінде Ж.Аймауытов ерте танылды. Оның драмалық 
шығармаларына қоғамдағы әлеуметтік қайшылықтар негіз етіп алынды. Халықты оқу – өнерге 
шақырды.Әйелдер теңдігін қорғайды. Өздеріңіз жақсы білесіздер біз оқып біліп жатқан әдеби 
тұлғалар  тек  қана  ақын  немесе  жазушы  емес  ғылымының  әр  саласын  зерттеген  ғалым.  Мыс 
А.Байтұрсынов  қай  саланы  зерттеді,  қандай  еңбек  жазды?    Ал,  Аймауытов  оқу  –  ағарту 
мәселелеріне қатысты бірқатар ғылыми еңбектер жазды. Ұстаздық қызметті атқара жүріп жас 
ұрпақты  жаңаша  тәрбиелеу,  жаңаша  білім  беру  мақсатын  көздеген  «Тәрбиеге  жетекші», 
Ғылыми—педагогикалық мұрасы
 
«Тәрбиеге жетекші» 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
3 
«Психология» 
«
Жан жүйесі және 
өнер таңдау»
 
«Комплексті оқу 
жолдары» 
Прозалық шығармалары 
Романдары 
Хикаяттары 
Сын 
мақалалары 
Әңгімелері 
   «Қартқожа» 
«Ақбілек» 
«Күнікейдің 
жазығы» 
«Абайдан 
кейінгі 
ақындар» 
«Аударма 
туралы» 
«Сұңқар 
жыры» 
«Абайдың 
өмірі мен 
қызметі» 
«Бетім – 
ау,құдағи 
ғой» 
«Өмір деген 
осы ма?» 
«Мысыққа 
ойын,тышқа
нға өлім» 
«Әнші» 
«Боранды 
болжағыш 
әулие» 

55 
 
«Психология»,  «Жан  жүйесі  және  өнер  таңдау»  атты  ғылыми  еңбектерін  жазды. 
Аймауытовтың  әдеби  мұрасының  ең  салмақты  саласы  –  прозалық  шығармалары.  Проза 
саласында әңгімелерден бастап, жазушы қаламынан «Қартқожа», «Ақбілек» романдары туды. 
ІV Жаңа сабақтың мақсаты  
Біз  осы  шығармалардың  ішінен  «Әнші»  әңгімесінің  мазмұнымен  танысамыз. 
Жазушының  «Әнші»  әңгімесі  нақты  оқиғаға  құрылып,  өмірде  болған  тарихи  адамның 
төңірегінде өрбиді.                                                                                                                                 
V Жаңа сабақ  
 
 
                                                                                                                                                            
 
-  Құрметті  оқушылар,  әңгіменің  мазмұнымен  танысуды  бастамас  бұрын  сіздерге  №  1 
кесте  таратылады.  Кесте  3  бөлімнен  тұрады.    1-бөлім  салт-дәстүрлер.  2  -  бөлім  орыс  тілді 
сөздер,  3  –  бөлім  –  әңгіме  кейіпкерлері  деп  аталады.  Оқушыларға  әңгіменің  мазмұнымен 
танысу барысында кестелерді толтырып отыру ұсынылады.                                                                                                                    
Әңгіменің кіріспе бөлімі оқылады. Содан кейін қойылатын сұрақтар.    
- Жетішатыр деген қай қала?   
-  Семей  қаласы  Ертістің  оң  жағалауына  орналасқан.  Оның  негізі  1718  жылы  әскери 
бекініс  ретінде  қаланады.  Бекіністің  Семей  атану  себебі  оған  таяу  жерде  ежелгі  жеті 
ғимараттың  қиранды  қалдығы  бар  еді.  Патша  үкіметі  Қазақстан  аумағын  қоныс 
аударушылардың  бес  аймағына  бөлді.  Олар:  Торғай  –  Жайық,  Ақмола,  Семей,  Жетісу 
аймақтары еді. 1870 – 1914 жылы аралығында Ақмола, Семей, Жетісу, Сырдария, Торғай және 
Орал  облыстарының  аумағына  1,4  миллионға  жуық  шаруалар  қоныстандырылды.  Міне,  сол 
кезден бастап орыс ұлты мен қазақ ұлты етене араласып, тіл үйрене бастаған кезеңі еді. 
 
Мұғалімнің әңгіме арасын байланыстыратын түсіндіру кезеңінен 
кейін 
әңгімеден 
үзінді оқылады.                                                                          
 
Үзінді бойынша қойылатын сұрақтар: 
 
 
 
 
                                                                                  
- Қымыз сусынын ішіп көргендеріңіз бар ма?  
- Қымыз сусыны жайлы не білесіздер? 
 
 
                
 Мұғалімнің  әңгіме  арасын  байланыстыратын  түсіндіру  кезеңінен  кейін,әңгімеден 
үзінді оқылады.Үзінді бойынша қойылатын сұрақтар.  
- Қариялардың бейнесі қалай суреттелген ? 
- Сұлу қызды кімге теңеген?      
- Елді тамсандырған қай әнші?     
Мұғалімнің  әңгіме  арасын  байланыстыратын  түсіндіру  кезеңінен  кейін,  әңгімеден 
үзінді оқылады.Үзінді бойынша қойылатын сұрақтар. 
- Сауық кеші жақсы ұйымдастырылуы  үшін адам бойынан қандай қасиеттердің болуын 
талап етеді?   
- Адам бойындағы қандай жақсы қасиеттер ашылады?                   
- Қандай жаман қасиеттер кері әсер етеді? 
- Наурыз мерекесі жайлы не білесіздер?      
- Балалар, Біз әңгіме етіп отырған қай әнші деп ойлайсыздар? 
-  Ендеше,  Әміре  Қашаубаев  жайлы  жеке  тапсырма  бойынша    дайндалып  келген 
оқушыға сөз берейік.     
 
Өздік жұмыс             
№2  кесте  бойынша  оқушылар  топқа  бөлініп,  мәтін  бойынша  берілген  тапсырмаларды 
орындайды.          
1 – 1- топтың тапсырмасы.    
Мәтіннен халықтың әннен алған әсерін теріп жазу.      
 
2—топтың тапсырмасы       
Әміренің ән айтқан кездегі болмысын мәтіннен тауып жазу.             
 
VI Жаңа сабақты пысықтау