Гипермедиа – бұл мәліметтер көрінісі және оған кіру әдісі. Оның концепциясы граф
түрінде берілген мәліметтер кеңістігінің моделінде орналасады, түйіндерінде мәліметтер,
ал семантикалық байланыс граф доғасында қамтылады. Ақиқатты гипермедия
жүйесіндегі сақталатын мәлімет осы заманғы компьютер шығара алатын барлық мүмкін
формалармен көрсетіледі. Сонымен қатар, гипермедиа өзінде радио (аудио), теледидар
(динамикалық бейне), пресса (текст, суреттер, фотосуреттер) және компьютер
(видеотерминал) компьютерлік гиперортада құрамында жататын гипертекстік
байланыстарды орнатады.
Болу эффектісі
Интернеттің коммуникациялық моделінің басты мәселесі "болу эффектісі" болып
табылады, қоршаған ортамен клиенттің араласу процесі: жағдай, бөлме, компьютерлік
жұмыс орын және т.б., компьютерлік гиперәдіспен құралатын орта құрамына кіреді.
Дәреже қатынасы мен клиентке әсер ету "болу эффектінің" дәрежесін анықтайды. Айта
кеткен жөн ,"болу эффектісі" өзінің табиғатына сай, интерактивтік араласу мен
компьютерлік гиперортамен тығыз байланысты.
Желілік навигация
Желілік навигация компьютерлік гиперортада өзіндік қозғалыс процесі болып
табылады. Сызықты емес іздеуді және мәліметтерді талап ету құрамындағы әдісті
клиентке еркін түрде береді.
Internet сервисінің коммуникативті сипаттамасы
Интернет комплексті сервис болғандықтан, оның жеке сипаттамаларын таңдап
және қолдану кезінде көрсету керек. Кестеде коммуникация түріндегі Internet
коммуникациялық сервис анализінің нәтижесі, коммуникация моделінің құрамында
жатқан, көрсетілген мәліметтер түріне ,симметриялық кері байланыс және интерактивті
қарым-қатынасы көрсетілген.
Кесте 2.1 - Internet сервисінің коммуникативті сипаттамасы
Сервис
Аралық
қарым-
қатынас
Машинал
ық
қарым-
қатынас
Коммуник
ация
моделі
Мәліметтер
түрінің
көрінісі
Кері
байланыс
симметрия
сы
Интерактивті
қарым-қатынас
мүмкіндігі
Электрондық
пошта
Иә
Иә
Бірге-бір
Бірден-
көпке
Мәтін,
графика,
дыбыс
Иә
Жоқ
Жіберу тізбегі
Иә
Иә
Көпке-көп
Мәтін
Иә
Жоқ
Конференциялар
Иә
Иә
Көпке-көп
Мәтін
Иә
Жоқ
Сөйлесу
бөлмелері
Иә
Иә
Көпке-көп
Мәтін
Иә
Иә
WWW
Иә
Иә
Көпке-көп
Мәтін,
графика,
дыбыс, видео
Жоқ
Иә
Дауыс
байланысының
программалары
Иә
Иә
Бірге-бір
Дыбыс
Иә
Иә
Аудио- және
видео-
конференциялар
ы
Иә
Жоқ
Көпке-көп Дыбыс, бейне
Иә
Иә
Көрсетілген
мәліметтер
Интернет
ортасының
қолдану
әдістерінің
коммуникациялық кең диапазонды түрлері көрсетілген. Нақты есептерді шығару кезінде
әрбір Интернет сервисінің жеке анализдері қажет.
Бақылау сұрақтары:
1. Қандай коммуникативті модельдер Интернетте шығарылады?
2. Гипертекст ұғымы нені білдіреді?
3. Internet ортасындағы интерактивтік ұғымы нені білдіреді?
4.Pull- және Push-моделдерінің Internet коммуникациясының ерекшеліктері қандай?
5."Болу эффектісі" термині Internet ортасында нені білдіреді?
Дәріс 3.
Қолданушының Интернетке кіруі. «Соңғы миля».
Коммутация каналының желісі. Модем.
Қолданушылардың көп бөлігі жоғарғы жылдамдықпен желіге кіру мүмкіндіктері
провайдерге қарағанда жоқ. Абонентпен провайдердің болу нүктесі арасындағы болатын
байланыс технологиясы технологияның соңғы милясы деп аталады. Бұл атау шартты
түрде, ал практика жүзінде осы айтылған қашықтық бір миляға сәйкес келу қажет емес.
Көп жағдайларда «соңғы миля» желіден компьютер қолданушысына ақпаратты жіберу
тар жол болады. Интернетке жіберу соңғы миля технологиясы әртүрлі бола алады, бірақ
«кіру жылдамдығы жоғары болған сайын, каналдарды қолдану ақысы жоғары болады»
деген принцип әмбебеапты болып келеді. Бар инфраструктураны қолдануға мүмкіндік
беретін көптеген технологиялар бар, олар - Интернетке кіру мүмкіндігіне арналған
телефонды линиялар, кабельді теледидар желілері және басқалар.
Интернетке кіру әртүрлі технологиялары: телефондық линия арқылы модеммен
қосылу, радиоканал арқылы қосылу,кабельді теледидардың желісімен қосылу, және
де,спутникті
канал
көмегімен.Интернетке
қосылудың
әртүрлі
әдістеріне
қарамастан,қолданушы үшін тек қосылу тұрақтылығы,мәліметтерді жіберу жылдамдығы
және жауап беру уақытында ерекшеліктер бар.Интернеттің барлық ресурстары кіру
мүмкіншіліктері бар,оның көмегімен ол провайдермен қосылады. Желіге қосылудың
әртүрлі варианттарын қарастырайық.
Интернетке кірудің әртүрлі варианттары
Коммутаторлық телефон линиясы арқылы қосылу. Коммутативті телефонды линияның
модем арқылы қосылуы – бұл әзірше үйдегі Интернет қолданушылардың СНГ-да таралған
қосылу әдісі.
Желінің коммутациялы каналдарымен. Коммутациялы телефонды желінің немесе желінің
коммутациялы каналдарымен жұмыс принципін айтайық.Сіз біреуге қоңырау шалған
кезде,сіздің аралығыңызда белгілі бір физикалық байланыс каналы орналасады,олар
коммутатор арқылы байланысатын жеке учаскелерден тұрады. Абоненттің әрбір учаскесі
бірінші коммутаторға дейін бөлінбейтін болып келеді.Яғни әрбір абонент осы учаскелерді
жеке өзі қолданады.Желіліердің қалған учаскелері коммутатор арасында ажыратылған
болып келеді, дәлірек айтқанда әртүрлі уақытта әртүрлі қолданушылармен қолданылады.
Бірақ, егер қайсыбір участок бір қолданушымен бос емес болса,онда келесі біреу оны осы
уақытта қолдана алмайды.Коммутативті телефонды линиямен қосылу - бұл уақытша
(сеансты) қосылу дейді. Телефонды линия телефонды әңгімемен немесе мәліметтерді
модем арқылы жіберумен бос болмауы мүмкін. «Модем» сөзі «МОДулятор» и
«ДЕМодулятор» деген сөздерден құралады. Модем телефонды линия арқылы
мәліметтерді жіберуде қолданылады. Жалпы жоспарда модем - бұл қондырғы,цифрлық
кодты әртүрлі екі жиелік дыбыстардың ауысу мен кері қайту – дыбыс тербелісін цифрлық
ақпаратқа ауыстырады. Екі модем қосылғаннан кейін модулятор тұрақты тербеліс
периодының басты сигналымен генерацияланады және болып жатқанды өзгертіп екінші
сигналды қосады.Сонымен,жүріп жатқанның бір параметрі жіберу сигналының өзгеруіне
байланысты.Демодулятор анализдайды, түсетін сигнал жүріп жатқан сигналдан қалай
ерекшеленеді де басты сигналды қалыптастырады.Басқаша айтқанда,жіберуші модем
болып жатқан жиелікті пайдалы сигналмен моделдейді және жоғарыжиеліктегі сигналды
