Дәріс конспектісімен жұмыс Тақырып: Кәсіпкерлік қызметтегі тәуекелдер Мақсаты

жүктеу 32,7 Kb. бет 2/2 Дата 15.11.2022 өлшемі 32,7 Kb. #40155 түрі Конспект

Жоспарлаудың әдiстерi - бұл жоспарлы есептеулердiң нақты әдiстер және қабылдаулары. Қаржы көрсеткiштердi жоспарлау бiрнеше әдiстер көмегiмен iске асады. Оған есеп - аналитикалық, нормативтiк, баланстық, жоспарлы шешiмдердiң ықшамдауы, экономика-математикалық пiшiндеуi жатады. Жоспарлаудың есеп - аналитикалық әдiстiң мазмұны жеткен шаманың талдауын негiзіде қаржы көрсеткiштері олардың шамасы келешекке болжайды. Жоспарлауды осы әдiсі ,мерзiмдердiң қатарында олардың динамикасының зерттеуiнің қаржылай-экономикалық нормативтар болмайтын жағдайларда сол көрсеткiштердiң арасындағы өзара байланыс түзу емес,жанама орнатыла алғанда қолданылады. Алдын ала белгiленген нормалар және нормативтардың қаржы көрсеткiштер негiзінде нормативтiк жоспарлау әдiсiнiң қолдануында олардың бiлiмi қаржы ресурстерiндегi кәсiпорынның қажеттiгiмен анықталады. Мұндай нормативтармен банктiк пайыз ,салық мөлшерлемесi ,жиындар, мемлекеттiк әлеуметтiк қорлар,амортизациялық төлемдер нормасының бөлiп шығару тарифтары, есептiк жалакилер т.б. болып табылады. Нормативтiк әдiсi ең оңай және түсiнiктi болып табылады. Қаржы көрсеткiштердi жоспарлауда баланстық әдiстiң мазмұны қаржы ресурстер және оларда нақты қажеттiк байланыстыру бар болғанда баланстың арқасында жетіп тұрады. Жоспарлы шешiмдердiң ықшамдауы әдiстiң мазмұны әр түрлi белгiлер бойынша жоспарлы есептеулердiң бiрнеше варианттарының құрастыруына және таңдауға өте ұтымды олардың iшiнен апарады: капиталдың салуларының оның қолдануының тиiмдiлiгiнiң ең үлкен күйiндесi және тағы басқалар. Қаржы жоспарлауындағы экономика-математикалық пiшiндеудiң мазмұны ол қаржы көрсеткiштермен және олардың шама ықпал ететiн факторлардың арасындағы өзара байланыстардың сандық өрнегiн анықтауға мүмкiндiк береді. .3. Қаржы жоспарлауының әдiстердiң бiрлерi көлем көмегiмен"көлем- пайда" әдiсі : -(орны толатындық ) өндiрiстiң шығынсыздығын қамтамасыз ету, сату көлемдерi көз қарасы бойынша анықтау; -пайданың мақсаттық өлшемдерi туралы шешiмдi қабылдау; -сатуларға баға қою; -тұрақты және айнымалы шығындарды талдау. Осы әдiс қажеттi қаржы берiктiгiнiң қорын өндiрiс шығынсыздығын табыс және қамтамасыз ету кәсiпорынның игерiлген жоспарының сапасы көз қарасы бойынша бағалауға мүмкiндiк бередi. 4. Табыстар және құралдардың түсулерiн жоспарлау жоспарлалатын мерзiмге кәсiпорынның ақшалай ағындарының қозғалысының есептеулерiнiң негiзiнде iске асады. Ақшалай ағындардың жоспарлы қозғалысының есептеуi шаруашылық жұмысының ақшалай ағындарына бақылау, жүзеге асыру барысында қамтамасыз ету мақсатқа ие болады. Кәсiпорынның құралдарының кiрiс және түсулерi болып табылады: - өндiрiстiк - шаруашылық жұмысынаң алған пайдасы; - амортизациялық төлемдер; - тұрақты пассивтар; - бағалы қағаздардың сатуынан ақшалары; - ұзақ мерзiмдi банктiк қарыздар; - заемдер; - қайыр-садақа берулер және қайырымды жарналар; - құрылыстың процесс жұмылдырылатын қаржы ресурстер. шарттардағы; қолданыстағы баға және шарттардағы. Өнiмнiң сатудан түскен пайдасынан басқа кәсiпорынның пайда балансы қалған iске асырудан пайда және қолданылмаған операциялардан пайда қосады. Қалған iске асырудан пайда - бұл кәсiпорынның қосымша мүмкiндiгiнiң (шығын ) пайдасы Қолданылмаған ауылы негiзгi қорларды iске асыру, шикiзат, заттық құндардан қаржы нәтижесi, сонымен бiрге лицензиялар, патенттер, саудалық маркалар, бағалы қағаздар, шетелдiк валюта және өйткенi нарықтық шарттардағы табыстары алуға мiнездейдi. Көз мұндай табыстарының тiзiмi жеткiлiктi кең. Оған жатқызуға болады: - жалдауға және лизингке бергеннең табыстары; қысқа мерзiмдi және ұзақ мерзiмдi қаржы салуларынанғы табыстары; - төлелген және алған айыппұлдардың сальдосы, көбiктендiр, тұрақсыздық айыптары; - өткен жыл есептi мерзiм айқындалған пайда қалған табыстар; тауарлардың қайта бағалауынанғы табыстары; есептiге және кәсiпорын депозит есептерi қаржылар бойынша пайыздар. Пайда ғана емес, жоспарлы мерзiмдегi орындарды иемдене алатын шығындар да қолданылмаған операциялардың жоспарлауында маңызды ескеру.қысқа мерзiмдi және ұзақ мерзiмдi қаржы салуларынанғы табыстары; Амортизациялық төлемдер шығын және кәсiпорынның негiзгi құралдарының ұлғаймалы ұдайы өндiрiс бос тұруға қатысты қаржыландырулар үшiн арналған. Амортизациялық төлемдердiң сомасымен бұл есептi мерзiм iс жүзiнде пайда болатын топтар бойынша амортизациялалатын негiзгi қорлардың топтарының жылдық орта мөлшердегi құннан жоспарлалатын мерзiмге және амортизациялық төлемдердiң орташа нормасы сүйене анықталады. Тұрақты пассивтарына тәуелдi емес құралдың кәсiпорындарын жатады, бiрақ есептеулердiң шарттарына үнемi оның үндеулерiнде болатын. Тұрақты пассивтарға жатады: - жұмыс және кәсiпорынның қызметшiсiнiң қарызы; - бюджеттен тыс қорлар, қорға қатысты демалыстары бойынша жұмыс iстейтiн алдағы төлем еңбекақыларында, резервi бөлiп шығарулар; - жабдықтауларға неотфактура бойынша жабдықтаушыларға қарыз, аванстық төлеу клиенттер. 5. Бiртұтас қаржы жоспарды шығын бөлiгiнде келесi шығындар мақалалары ескерiледi: - жинақталу қоры, тұтыну қоры, резеретiк қоры, қайырымды мақсаттарға бөлiп шығарулар; - еркiн пайда кәсiпорынның қарамағында болып қалатын; - қалған шығындар; - шығындар және бөлiп шығарулардың жинағы. Кәсiпорынның жоспарлы шығындары оның қаражат қожалығы қызметiнiң барлық бағыттарына арналған қалыптасады: -өндiрiс шығыны және тауарлар, жұмыстар, қызметтердiң сатуы; -операциялық қызмет тағы басқалар бойынша шығындар қалған iске асырылғаны; -(салықтардың түрлерi бойынша) бюджетке және (төлемдердiң түрлерi бойынша) бюджеттен тыс қорларда төлеулер; -қарызды қайтаруға және пайыздардың есепке алуы бар заемдерiнiң үшiн төлеулерi; -қолданылмаған шығындар; -басқа ұйымдар заемдер; -әлеуметтiк сала және сипаттың әлеуметтiк төлемiн мазмұнға шығару; -дивиденттердiң төлеуiне шығындар; Негiзде көрcетiлген жоспарлы мәлiмет жоспарлы мерзiмге (кәсiпорынның бюджетi) кiрiс пен шығыс балансына қорытынды жасалады. Бiртұтас қаржы жоспар осы бөлiмде тек қана сол кәсiпорынның қаржы ресурстерi тағы басқалар пайда есебiнен қаржыландырылатын шығын қалған өндiрiстер кеңейтумен және дамытумен байланатын кәсiпорынның шығындары ұжымның әлеуметтiк-мәдениеттi және тұрмыстық ,еңбек қажеттiктерiнiң қанағаттандыруымен шағылысады Нақты бағыттар және кәсiпорынның қаржы ресурстердi қолданудың пропорциясын өз алдына анықтайды. Заң тек қана сол салықтар және төлемдердiң түрiндегi мемлекеттiк бюджетке бағытталуы керек болатын пайданың бiр бөлiгiн реттейдi. Жинақталу қоры үшiн арналған: қаржыландырулар iргелi салым; меншiктi айналымдағы ақшалардың өсуi; ғылыми зерттеулер және тәжiрибе-конструкторлық жұмыстар; ұзақ мерзiмдi қарыздар бойынша пайыздардың төлеулерi. Тұтыну қоры келесi шығындардың жамылғысын ескередi: -жұмыстың қорытындылары бойынша жылда еңбек ұжымына сыйлық беруi ; -еңбек ұжымының мүшелерiне көмегің көрсетуi; -ерекше маңызды өндiрiстiк тапсырмаларың орындауған қызметкерлерiнді мадақтау; -кәсiпорынның қызметкерлерiне мәдениеттi-тұрмыстық қызмет көрсету; -тұрғын үй, бала және спорт - мәдени мекемелердiң iргелi жөндеуi; - еңбек ұжымының мүшелеріне қоректенуге дотациялар тағы басқалар. Бұл кәсiпорын қорларының арасындағы байланыс өз алдына орнатады. Шаруашылық тәжiрибесi дегенмен олардың арасындағы өте ұтымды байланыспен келесi болатынын куәландырады: жинақталудың қоры - 60%, тұтынудың қоры - 40%.0 Резервттi(сақтандыру ) қоры кәсiпкерлiктен белгiлі факторлардың шабуылы табыстарды алу үшiн салдарынан арналған. Iргелi салымы кеңейту, өндiрiстiк және өнiмсiз тағайындаудың негiзгi қорларын техникалық қайта жабдықтау қалпына келтiру бағытталатын инвестициялар түбегейлi белгiлі болады. Кәсiпорындардың іргелi салымдарың көлем және құрылымдарын өз алдына жоспарлайды. Дегенмен айтып тұруға керек: инвестициялық қызмет жоспарға кейбiр шектеулер кiргiзе алатын мемлекетпен реттеледi. Мысалы, күрделi құрылыс лицензияланатын қызмет түрi жатады. Оны жүргiзу үшiн жобалардың мемлекеттiк сараптамасы, көлемдер және көз қаржыландыруының декларациясы қажеттi. Жоспарлаулар үшiн негiз iргелi салым жоба-сметалық құжаттамасының бар болуы болып табылады қаржылардың игеру кепiлдiк береді: жер телiмiнiң қарсылық бiлдiруi туралы өкiметтiң мемлекеттiк құрылымының лицензия, шешiмдерi, мердiгерлiк шарттары. Тұтынулар сметасы бойынша шығындарының жоспарлауында кәсiпорынның еңбек ұжымының мүшелерiнiң әлеуметтiк қорғауы бойынша қабылданғаннан ұжымдық келiсiмшартқа, кәсiпорынның жарғысы және мiндеттемелердiң салалық тарифтi келiсiмдерiнде шығуға керек. 3. Кәсiпорынның әрбiр бөлiмшесiнiң ырғақты өнiм өндiрулерiнің негiзінде кәсiпорынның бiртұтас өндiрiстiк стратегиясы жатады. Ырғақты жұмыс iстейтiн кәсiпорындар өз өндiрiс қуаттарын едәуiр нашар қолданады. Бұл өндiрiстiк жай қарапайымдарда, қандай болса да уақыт мерзiмiне жабдықтың нашар жүктiгi немесе оның шамадан тыс жүктеуi, жұмыс орындарының қысқартуы немесе мерзiмiнен тыс жұмыстар айқындалады. Графика бойынша жұмыс өндiрiстiк шаруашылық қызметті қамтамасыз етедi және iшкi резервтердiң қолдануы үшiн қолайлы мүмкiндiк туғызады. Мысалы, оперативтiк жоспарлаумен кәсiпорынның кварталдық бюджеттерiн жылғы өндiрiстiк бағдарламаның өңдеуi, құрастыру, алған нәтижелердiң бақылау және түзетуi жоспарлы-экономикалық қызметтердiң ағымдағы қызметiнiң жүзеге асыруы қысқа мерзiм iшiнде ұғылады Жедел - өндiрiстiк жоспарлаудың мазмұны төмендегiдей болады: озық календарлық - жоспарлы нормативтардың өңдеуi; өңдеу жоспар - еңбектiң мән-мағыналарының қозғалысының графиктерi уақытында және өндiрiстiң процессiнде кеңiстiк; игерiлген жоспар - цехтар, бөлiмшелер және жұмыс орындарына дейiн жеткізу; орындауының үстiнде бақылау берiлген жоспар - графиктер; кездесетiн цехтар, бөлiмшелер және жұмыс орындарының жұмысының ағымдағы үйлестiруi. Жедел - өндiрiстiк жоспарлау процессінде тапсырманың барлық бөлiмшелерiнiң жоспарланатын (тоқсан, ай) уақыт мерзiмдерiне дейiн өндеп болады, яғни олардың қызметiнiң күнтiзбелiк жоспарлауы iске асады. Бұдан басқа, жүйелi түрде жоспардың орындауын жүрiс тексередi, бастапқы жоспардан ауытқуларды есепке алынады және өндiрiстiң жедел реттеуiн апарады. Мазмұндар және оперативтiк жоспарлаудың әсер мерзiмдерiне байланысты екi түрге бөленеді\ күнтізбелік жіне күнделәкті Күнтiзбелiк жоспарлау орындаудың өндiрiстiк бөлiмшелер және мерзiмдерi бойынша жылғы жоспарлы тапсырмалардың үлестiрiлуi ң қосады, сонымен бiрге жұмыстардың нақты орындаушыларына дейiн қойылған көрсеткiштерiнiң жеткiзуi. Олардан көмекпен ауысымдық-тәулiктiк тапсырмалар өндейдi және жеке орындаушылардың жұмыс жасауын тiзбектi сәйкес келедi.Күнделiктi жоспарлау немесе өндiрiстiң диспетчирлеуi өндiрiстiк процесстердi жүрiстiң жедел бақылау және реттеуi, сонымен бiрге өнiм өндiру және әр түрлi қорлардың жұмсауын есепке алуды ескередi. Қолданылу аяларына байланысты оперативтiк жоспарлау цех аралық және цех iшiндегiге бөлшектенедi. Цех аралық жоспарлау қосады: көлем, номенклатура және мерзiмдер бойынша кәсiпорындардың өндiрiстiк бағдарламалардың өңдеуi; дербес өндiрiстiк бiрлiктер цехтарының өндiрiстiк бағдарламаларының орындауын жоспарлау, реттеу және бақылау (немесе цехсыз құрылымның жанында бөлiмшелермен) негiзiнен; негiзгi цехтардың жұмыстарын үйлестiру жәнекәсiпорынның қосалқы тағы басқа бөлiмшелермен байланысы Өндiрiстiк бағдарламалардың цех аралық жоспарлау процессiнде бiр айлық мерзiмдерге жиiрек қорытынды жасалады. Бағдарламалар жаппай өндiрiсте айлаптарға бөлуi бар тоқсанға өндей алады. Осы жағдайда айлық өндiрiстiк бағдарламалар алдыңғы айдың жұмысының нәтижелерiмен сәйкес түзетедi. Цех iшiндегi жоспарлауды қамтамасыз етедi: өндiрiстiк бағдарламалардың өңдеуiн және жоспар - бөлiмшелер, сызықтар және жеке жұмыс орындары үшiн графиктер; бiр айлықтың жоспарлы тапсырмалары және (онкүндiк, апта, сутки, ауысым) қысқа кесiндiлерден астам уақыттардың құрастыруы; жоспарлы тапсырмалардың орындауын бақылау; сабақтас бөлiмшелер, сызықтар, жұмыс орындарының жұмыстарың үйлестiру; негiзгi өндiрiстiң қамтамасыз етуi бойынша цехтың қосалқы қызметтерiнiң жұмысының реттеуi. Өз бетімен орындалатын тапсырмалар: 1.Тақырыпты оқып шық 2.Конспектілеп жаз 3.Мысалдар келтір Тұтыну қоры келесi шығындардың жамылғысын ескередi: -жұмыстың қорытындылары бойынша жылда еңбек ұжымына сыйлық беруi дегеніміз мысалдар келтір; -еңбек ұжымының мүшелерiне көмегің көрсетуi дегеніміз мысалдар келтір; -ерекше маңызды өндiрiстiк тапсырмаларың орындауған қызметкерлерiнді мадақтау дегеніміз мысалдар келтір; -кәсiпорынның қызметкерлерiне мәдениеттi-тұрмыстық қызмет көрсету дегеніміз мысалдар келтір; -тұрғын үй, бала және спорт - мәдени мекемелердiң iргелi жөндеуi дегеніміз мысалдар келтір; - еңбек ұжымының мүшелеріне қоректенуге дотациялар тағы басқалар дегеніміз мысалдар келтір. 4 Тәуекелдер сөзіне кластер құрастырыңдар.Әрқасысына сипаттам бер. 5.Келесі сабаққа сабаққа тақырыпты оқып, мазмұнын айту жүктеу 32,7 Kb. Достарыңызбен бөлісу:

©g.engime.org 2024
әкімшілігінің қараңыз