ИС BestProfi©
11
3) Ҥлгілік оқу жоспарының вариативтік компоненті – білім алушылардың білімге деген
қажеттілігі мен бейімділігін ескере отырып, жалпы орта білім беретін ҧйымдар анықтайтын
оқу пәндері мен курстардың жиынтығы.
4) Оқу жҥктемесінің ең жоғары кӛлемі – ҥлгілік оқу жоспарының инварианттық және
вариативтік (мектеп және оқушы) компоненттеріндегі оқу пәндерінің мазмҧнын меңгеру
ҥшін қажетті және білім беру деңгейлері мен оқу жылы бойынша белгіленген оқу
уақытының кӛлемі.
5) Ҥлгілік оқу жоспары – орта білім берудің мемлекеттік жалпыға міндетті
стандартының қҧрамдас бӛлігі болып табылатын, оқу пәндерінің тізбесі мен кӛлемін
регламенттейтін, оқу жҥктемесінің инварианттық және вариативтік компоненттерін
белгілейтін және бастауыш, негізгі орта білім беру деңгейлерінде оқыту тілін, жалпы орта
білім беру деңгейінде оқыту тілі мен бағытын сипаттайтын нормативтік қҧқықтық акт; білім
беру ҧйымдарының қызметін қаржыландыру ҥшін негізгі қҧжат болып табылады.
6) Оқу жҧмыс жоспары – білім алушылардың білім алу мҥдделерін ескере отырып,
ҥлгілік оқу жоспары негізінде жалпы орта білім беретін ҧйымдар әзірлейтін қҧжат.
7) Міндетті оқу бағдарламасы – ҥлгілік оқу жоспарының инварианттық компонентіне
енетін әрбір оқу пәні бойынша білім, шеберлік және дағды мазмҧны мен кӛлемін
анықтайтын қҧжат.
8) Вариативтік оқу бағдарламасы – ҥлгілік оқу жоспарының вариативтік компонентіне
енетін әрбір оқу курсы бойынша білім, шеберлік және дағды мазмҧны мен кӛлемін
анықтайтын қҧжат.
9) Білім алушының дайындық деңгейі – тҧлғалық, жҥйелік-әрекеттік және пәндік
нәтижелерінен кӛрінетін білім алушылардың орта білім мазмҧнын меңгеру деңгейі.
10) Білім мазмҧнын меңгерудің базалық деңгейі – білім алушылардың білім, шеберлік
және дағдының міндетті кӛлемін меңгеру деңгейі.
11) Білім мазмҧнын меңгерудің жетік деңгейі – білім алушылардың білім, шеберлік
және дағдының кеңейтілген және тереңдетілген кӛлемін меңгеру деңгейі.
12) Білім алушының портфолиосы – білім алушының білім алудағы жеке жетістіктері
мен оқу, шығармашылық, спорттық, әлеуметтік, коммуникативтік әрекеттерде қол жеткізген
тҥрлі кӛрсеткіштерінің жиыны.
13) Қамқоршылар кеңесі – жалпы орта білім беретін ҧйымның алқалық басқару нысаны
болып табылатын сайланбалы орган.
5. Орта білім берудің мемлекеттік жалпыға міндетті стандарты білім берудің жалпы
нормалары мен мазмҧнын қамтиды және тҧлғаның, қоғам мен мемлекеттің мҥдделерін
кӛздейді.
6. Осы стандарт:
1) міндетті және вариативтік оқу бағдарламаларын, оқулықтар мен оқу-әдістемелік
кешендерін әзірлеу, сондай-ақ олардың сапасын сараптау ҥшін;
2) орта білім беру деңгейлері арасындағы сабақтастықты қамтамасыз ету ҥшін;
3) жалпы білім беретін ҧйымдарда білім беру процесін жҥзеге асыру ҥшін;
4) педагогтің, жалпы білім беретін ҧйымның іс-әрекет нәтижесін анықтаудың бағалау
жҥйесін әзірлеу ҥшін және білім алушылардың дайындық деңгейін айқындау мен оларды
қорытынды аттестаттаудың бақылау-ӛлшеуіш материалдарын дайындау ҥшін;
5) педагогикалық кадрларды даярлау, қайта даярлау және біліктіліктерін арттыру
бойынша бағдарламаларды даярлау ҥшін негіз болып табылады.
2. Білім мазмұнына қойылатын талаптар
7. Бастауыш білім берудің жалпы білім беретін оқу бағдарламалары баланы жеке тҧлға
ретінде қалыптастыруға, оның жеке қабілеттерін, оқу ісіндегі оң мотивациясы мен іскерлігін:
ИС BestProfi©
12
негізгі мектептің білім беру бағдарламаларын кейіннен меңгеру ҥшін оқудың, жазудың,
есептеудің, тілдік қатынастың, шығармашылық тҧрғыдан ӛзін-ӛзі кӛрсетудің, мінез-қҧлық
мәдениетінің берік дағдыларын дамытуға бағытталған.
8. Бастауыш білім беру баланың жеке тҧлға ретінде адамгершілік қасиеттерінің, оның
қоршаған ортаға эмоционалдық-қҧндылық қатынасының, оқу процесіне оң мотивациясының
қалыптасуын және таным әрекетіндегі жеке қабілеттері мен шеберліктерінің дамуын
қамтамасыз етеді.
9. Бастауыш білім мазмҧнын жеті білім саласы қҧрайды: «Тіл және әдебиет»,
«Математика», «Жаратылыстану», «Адам және қоғам», «Ӛнер», «Технология», «Дене
шынықтыру».
10. Негізгі орта білім берудің жалпы білім беретін оқу бағдарламалары білім
алушылардың ғылым жҥйесінің базалық негіздерін меңгеруге, олардың бойында
тҧлғааралық және этносаралық қатынастың жоғары мәдениетін қалыптастыруға, жеке тҧлға
ретінде ӛзін-ӛзі билеуіне және кәсіптік бағдарлануына бағытталады.
11. Негізгі орта білім білім алушының базистік ғылым негіздерін меңгеруін, жоғары
рухани-адамгершілік және тҧлғааралық, этносаралық қарым-қатынас мәдениетінің
қалыптасуын, тҧлғаның ӛмірде ӛз орнын табуын және ӛзін-ӛзі билеуін, функционалдық
сауаттылығының қалыптасуын, бейіналды дайындықтың іске асырылуын қамтамасыз етеді.
12. Негізгі орта білім мазмҧнын жеті білім саласы қҧрайды: «Тіл және әдебиет»,
«Математика және информатика», «Жаратылыстану», «Адам және қоғам», «Ӛнер»,
«Технология», «Дене шынықтыру».
13. Жалпы орта білім берудің жалпы білім беретін оқу бағдарламалары жаратылыстану-
математикалық және қоғамдық-гуманитарлық бағыттар бойынша бейіндік оқытуды енгізе
отырып, саралау, кіріктіру және білім беру мазмҧнын кәсіптік бағдарлау негізінде әзірленеді.
14. Жалпы орта білім білім алушының табиғат, қоғам және адам туралы біртҧтас,
аяқталған білім жҥйесін меңгеруін, функционалдық сауаттылығының дамуын, тҧлғаның
интеллектуалдық, рухани-адамгершілік және физикалық дамуын, білім мазмҧнын саралау,
кіріктіру және бейіндеу негізінде болашақ мамандығының бағытын таңдау жағдайын
қамтамасыз етеді.
15. Жалпы орта білім мазмҧнын алты білім саласы қҧрайды: «Тіл және әдебиет»,
«Математика және информатика», «Адам және қоғам», «Жаратылыстану», «Технология»,
«Дене шынықтыру».
16. Әрбір білім саласы ҧқсас оқу пәндерін қамтиды.
17. «Тіл және әдебиет» білім саласына енетін пәндер: «Сауат ашу (оқу, жазу)»,
«Әдебиеттік оқу», «Қазақ тілі», «Қазақ әдебиеті» (қазақ тілінде жалпы білім беретін ҧйымдар
ҥшін, оқыту тілі қазақ тілінде емес жалпы білім беретін ҧйымдар ҥшін), «Орыс тілі», «Орыс
әдебиеті» (орыс тілінде жалпы білім беретін ҧйымдар ҥшін), «Орыс тілі», «Орыс әдебиеті»
(қазақ тілді және басқа да орыс тілді емес жалпы білім беретін ҧйымдар ҥшін), «Шетел тілі».
18. Қазақстан аумағында тҧратын этностың тілінде оқытатын жалпы білім беретін
ҧйымдарда «Тіл және әдебиет» білім саласына осы этностың «Ана тілі мен әдебиеті»
қосымша енеді. Нақты этностың шоғырланып орналасқан жерлерінде олардың тілін оқыту
мәселесін шешу білім саласындағы жергілікті атқару органдары қҧзырына беріледі. «Ана
тілі» («Ҧйғыр тілі», «Ӛзбек тілі», «Тәжік тілі») мен «Әдебиет» («Ҧйғыр әдебиеті», «Ӛзбек
әдебиеті», «Тәжік әдебиеті») пәндері ҥлгілік оқу жоспарының инварианттық компонентіне
енеді.
19. «Математика және информатика» білім саласына енетін пәндер: «Математика»,
«Алгебра», «Алгебра және анализ бастамалары», «Геометрия», «Информатика».
20. «Жаратылыстану» білім саласына енетін пәндер: «Дҥниетану», «Жаратылыстану»,
«География», «Биология», «Физика», «Химия».
21. «Адам және қоғам» білім саласына енетін пәндер: «Қазақстан тарихы», «Дҥниежҥзі
тарихы», «Адам. Қоғам. Қҧқық», «Ӛзін-ӛзі тану».