ИС BestProfi©
31
№ 1080 қаулысымен
бекітілген
Техникалық және кәсіптік білім берудің мемлекеттік жалпыға міндетті стандарты
1. Жалпы ережелер
1. Осы техникалық және кәсіптік білім берудің мемлекеттік жалпыға міндетті стандарты
(бҧдан әрі – стандарт) «Білім туралы» Қазақстан Республикасының 2007 жылғы 27 шілдедегі
Заңына сәйкес әзірленді, техникалық және кәсіптік білім беруге қойылатын жалпы
талаптарды белгілейді.
Осы стандартты меншік нысаны мен ведомстволық бағыныстылығына қарамастан,
техникалық және кәсіптік білім берудің бағдарламаларын іске асыратын білім беру
ҧйымдары және білім беру бағдарламаларын әзірлеушілер қолданады.
2. Осы стандартта мынадай терминдер мен олардың анықтамалары пайдаланылады:
1) базалық қҧзырет – ӛзін-ӛзі және жеке қызметін басқару қабілеті, ӛзін-ӛзі жігерлендіру
және ӛзіндік ҧйымдастыруға бейімділігі;
2) біліктілік – алынған кәсіп пен мамандық бойынша қызметтің белгілі бір тҥрін
қҧзыретті орындау дайындығының деңгейі;
3) қҧзырет – білім, шеберлік, дағды, кәсіптік тәжірибенің бірлігі негізінде маманның
әрекет ету және белгілі бір кәсіптік міндеттер жиынтығын шешу қабілеттілігі;
4) оқу жоспарының моделі – техникалық және кәсіптік білім беру мазмҧнының негізгі
инварианттық қҧрылымдық компоненттерін сипаттайтын оқу жоспарын ҧсынудың нысаны;
5) модуль – білім беру бағдарламасының тәуелсіз, ӛзіндік жеткілікті және толық бӛлімі
немесе оқыту кезеңі;
6) модульдік оқыту – нақты кәсіптік қҧзыреттерді қалыптастыруға бағытталған
жекелеген ӛзара байланысты блоктар тҥріндегі материалдарды оқытуды қҧрылымдап,
болжайтын оқыту жҥйесі;
7) оқытудың нормативтік мерзімі – нақты оқыту нысаны (кҥндізгі, кешкі, сырттай)
бойынша кәсіптік оқу бағдарламасын меңгеру мерзімі;
8) кәсіптер мен мамандықтардың тізбесі – оқытудың неғҧрлым жалпы параметрлерін
айқындайтын кәсіптер мен мамандықтардың жҥйеленген тізілімі (мамандықтың бейіні,
кәсіптік біліктілік деңгейі, базалық білім беруге байланысты оқыту мерзімі);
9) білім беру бағдарламасы – пәндер тізімі, оқу жҧмысының тҥрлері арқылы білім беру
жҥйесінің белгілі бір сатысының білім беру мазмҧнын және мақсатын, оларды меңгеру ҥшін
оқу уақытының кӛлемін айқындайтын қҧжат;
10) кәсіптік қҧзіреттілік – білім, шеберлік пен дағды, сондай-ақ кәсіптік қызметті тиімді
жҥзеге асыруға мҥмкіндік беретін жеке қасиеттер негізінде маманның кәсіптік міндеттер
жиынтығын шешу қабілеттілігі;
11) кәсіптік практика – кәсіптік білім берудің оқу процесінің ажырамайтын бӛлігі және
білікті техникалық және қызмет кӛрсету еңбегі жҧмыскерлерін еңбек қызметіне кәсіптік
даярлаудың тиімді нысаны;
12) оқу жҧмыс жоспары – білім беру ҧйымдарының басшылары бекітетін, оқу
пәндерінің тізбесі мен кӛлемін, бірізділігін, қарқындылығын және оқытуды ҧйымдастырудың
негізгі нысандарын, білім алушының білімі мен шеберлігін бақылауды және кәсіптік
даярлығын бағалауды регламенттейтін, ҥлгілік оқу жоспарының негізінде техникалық және
кәсіптік білім беру ҧйымы әзірлейтін қҧжат;
13) оқу жҧмыс бағдарламасы – білім беру ҧйымдарының басшыларымен бекітілетін
ҥлгілік оқу бағдарламасы негізінде оқу жҧмыс жоспарының нақты пәні ҥшін техникалық
және кәсіптік білім беру ҧйымдары әзірлейтін қҧжат;
ИС BestProfi©
32
14) ҥлгілік оқу жоспары – техникалық және кәсіптік білім беру ҧйымдарында кәсіп пен
мамандыққа оқыту мерзіміне қатысты оқу пәндерінің тізбесі мен кӛлемін белгілейтін, оқу
жоспарының моделі негізінде әзірленетін қҧжат;
15) ҥлгілік оқу бағдарламасы – ҥлгілік оқу жоспарының нақты бір пән бойынша
меңгерілуге тиіс білім, шеберлік пен дағдының мазмҧны мен кӛлемін айқындайтын қҧжат;
16) цикл – білім берудің бір бағытындағы оқу пәндерінің жиынтығы.
3. Техникалық және кәсіптік білімі бар кадрларды даярлау осы стандартқа, сондай-ақ:
1) оқу-бағдарламалық қҧжаттамаға – оқу жоспарының моделіне, ҥлгілік және оқу
жҧмыс жоспарлары мен бағдарламаларына,
жеке оқу жоспарларына;
2) білім беру бағдарламаларына;
3) Қазақстан Республикасының білім беру саласындағы уәкілетті органдары бекіткен
нормативтік қҧжаттарға сәйкес жҥзеге асырылады.
2. Білім беру мазмұнына қойылатын талаптар
4. Техникалық және кәсіптік білім беру бағдарламаларының мазмҧны:
1) жалпы білім беретін пәндер бойынша интеграцияланған курстарды зерделеуді;
2) жалпы гуманитарлық, экономикалық, жалпы кәсіптік, арнайы пәндерді зерделеуді;
3) жоғары оқу орындарының 1-2 курстарының білім беру бағдарламаларымен қоса
техникалық және кәсіптік білім берудің интеграцияланған білім беру бағдарламаларын
зерделеуді кӛздейді.
5. Білім беру бағдарламаларын әзірлеу мен іске асыруда техникалық және кәсіптік білім
беру ҧйымдары:
1) кәсіптік оқу бағдарламасын меңгеруге бӛлінген оқу уақытының жиынтық кӛлемін
сақтаған кезде циклдар мен пәндер ҥшін оқу уақыты кӛлемін 25% дейін ӛзгертуге;
2) оқыту процесінің әртҥрлі технологияларын, оқу процесін ҧйымдастыру мен
бақылаудың нысандарын, әдістерін таңдауға қҧқылы.
6. Техникалық және кәсіптік білім беру бағдарламалары міндетті пәндермен қатар, білім
беру ҧйымы айқындайтын пәндерді, факультативтік сабақтар мен консультацияларды
қамтиды.
Консультациялар мен факультативтік сабақтар білім алушылардың жеке қабілеттері мен
сҧраныстарын қамтамасыз етуге бағытталған.
7. Техникалық және кәсіптік білім беру бағдарламаларын іске асыру базалық жоғары,
техникалық және кәсіптік білімі бар, оқытылатын пән бейініне сәйкес және педагогикалық
және әдістемелік қызметпен жҥйелі тҥрде айналысатын инженерлік-педагогикалық
кадрлармен қамтамасыз етіледі.
8. Ӛндірістік оқыту мен кәсіптік практиканы ҧйымдастыру:
1) кәсіптік дағдыларды игеру бойынша оқу-ӛндірістік жҧмысты (оқу практикасы мен
ӛндірістік оқыту);
2) кәсіптік дағдыларды (жҧмысшы мамандығын алуға, ӛндірісте оқытуға арналған)
игеру және бекіту бойынша оқу-ӛндірістік жҧмысты;
3) кәсіптік практиканы (технологиялық, дипломалды) қамтиды.
Практиканың әрбір тҥрінің ҧзақтығы маманның біліктілігіне байланысты маманның
біліктілік сипаттамасына қойылатын талаптарға сәйкес анықталады.
Ӛндірістік оқыту оқу-ӛндірістік шеберханаларда, оқу шаруашылықтарында және оқу
полигондарында ӛндірістік оқыту шеберінің басшылығымен жҥзеге асырылады.
Кәсіптік практиканың мерзімі және мазмҧны оқу жҧмыс бағдарламаларымен және оқу
жҧмыс жоспарларымен айқындалады.
