21
экранына бейнелеу жатады. Әрі қарайғы әркетті сервер өзіне алады. Ол сұра
нысты қабылдайды, сұралған құжатты іздейді және клиентке табылған файл
дың мазмұнын немесе мұндай файлдың табылмағанын не оған қосылуға қандай
да бір тыйым салынған қателіктер туралы хабар береді. Бұл үдерісті түсіну
үшін маңызды сәт, http-серверінің берілген құжатының мазмұнын талдамай
тындығы болып табылады. Ерсі айтқанда, сұралған файлдың ішінде не бар еке
ні http-серверге бәрібір, ол тек оны броузерге жеткізеді, алынған ақпараттың
бейнеленуі мен құрылымы жөніндегі барлық жұмысты браузер өзіне алады. Бі
рақ, бұл ережеде де өзгешеліктер болады.
Сондай-ақ, сұрастырылған парақты іздеу, серверлік компьютердегі осы
сайтқа бөлінген белгілі бір директорияда жүзеге асырылатынын атап өту керек.
Бұл директорияға сілтеме қолданушының енгізген адресінде болады. Егер
сұраныс нақты бір құжатқа емес, тұтастай сайтқа арналаған болса, онда http-
сервері берілетін файл атауының орнына автоматты түрде «бастапқы парақ»
деп аталатын файлды береді. «Бастапқы парақ» index.html атымен аталады
(кейбір жағдайларда – default.html). Бұл құжат міндетті түрде, сіздің сайтың
ызды орналастыру үшін бөлінген түпкі каталогта немесе егер бұл алдын ала
айтылған болса, WWW деп аталатын директорияда орналастырылуы қажет.
Қалған басқа файлдардың барлығын осы каталогта немесе салынған дирек
торияда орналастыруға болады. Әсіресе бұл, бірнеше тақырыптық тараулардан
немесе айдарлардан тұратын сайттарда өте қолайлы.
Сондай-ақ, серверлік директория құрамында сіз жасап салған бумалардан
басқа, тағы да бірнеше каталогтар болады. Біріншіден, бұл CGI-BIN папкасы.
Мұнда CGI-скриптері мен сіздің сайтыңызда қосылатын басқа да интерактивті
қосымшалар, сондай-ақ сервердің дұрыс жұмыс істеуі үшін қажетті бірнеше
қызметтік директориялар орналастырылады. Бастапқы кезде оған көңіл ау
дарудың қажеті жоқ. Кейде index.html сақталған каталогта бірнеше қосымша
файлдар болады. Олар: not_found.html – егер http-сервер қолданушы сұраған
файлды таба алмаған жағдайда бейнеленетін құжат, forbidden.html – сұратыл
ған құжатқа қосылуға тыйым салынған қателіктер туралы хабарлау ретінде бей
неленеді, robots.txt – іздестіру машинасымен сіздің сайтыңыздың индексация
лау тәртібін арнайы түрде сипаттайтын файл.
Барлық айтылғандарға қарай отырып, клиент броузері, ақпаратты сервер
ден тек ала алады және оны өңдей алады. Ал оны орналастыру мен өзгерту,
егер файлдарды серверге жүктеу серверлік web-интерфейсіне қосылған арнайы
CGI-скриптерінің көмегімен НТТР хаттамасының негізінде жүзеге асырылған
жағдайда ғана болады. Барлық басқа жағдайларда, арнайы программалық
құралы арқылы қажетті файлдарды автоматты түрде оларды сізге бөлінген
сайттағы директорияға бере алатын, ftp-серверін пайдалана аласыз. Бұл екі
жағдайда да жүйеге қосылу үшін сізге тіркеліп, атыңыз бен пароліңізді (құпия
код) білу қажет болады.
22
1.2.3 Apache сервері
Apache HTTP-сервері кроссплатформалы программалық жабдықтама
болып табылады, ол Linux, BSD, Mac OS, Microsoft Windows, Novell NetWare,
BeOS операциялық жүйелерімен жұмыс жасауға негізделген.
Apache – тің басты ерекшелігі ол сенімді әрі кез келген жүйемен жұмыс
жасауға арналған конфигурациясы болып табылады. Ол мәліметтерді көру үшін
ішкі модулдерді қосуға мүмкіндік берумен қатар, мәліметтер қорын басқару
жүйесін қолданушылар аутенфикациясына, қателер туралы хабарламаларды
түзетугежәне т.б. қолдануға мүмкіндік береді.
Сервер 1995 жылдың басында жазылған, оның атауының шығу тегі «a
patchy» сөзімен және ол NCSA HTTPd 1.3. бүкіләлемдік өрнектің серверінің
қателерін түзетуімен байланысты болып отыр. Кейіннен 2.х нұсқасына арналып
сервер қайта жазылып шықты да, бірақ NCSA кодтарын қабылдамады. Apache
веб – серверін Apache Software Foundation ашық қоғамы құрып, демеушілік
етуде. Қазіргі Apache веб – серверінің құрамына көптеген программалық
өнімдер, солардың қатарында МҚБЖ Oracle және IBM WebSphere. 1996
жылдың сәуірінен бері интернеттегі ең атақты HTTP – сервері болып табылуда.
Netcraft стасистикасына сүйенетін болсақ Apache өзінің қолдану аясын
төмендегеідей үлгіде көрсетуде:
− 2007 жылдың тамыз айында барлық веб – серверлердің 51% қамтуда;
− 2009 жылдың мамыр айында – 46 %;
− 2011 жылдың қаңтар айында – 59 %, бұл дегеніміз 160 млн астам сайт
осы Apache серверін қолданады деген сөз.
Apache архитектурасының ядросы мынадай негізгі функциональдық
мүмкіндіктерге ие:
− конфигурациялық файлдарды өңдеу;
− HTTP протоколын қамтиды;
− модульдерді жүктеу жүйесі бар.
Ядро (модулге қарағанда) толығымен Apache Software Foundation – де
бөгде программистердің көмегінсіз құрастырылады. Apache ядросы толықтай С
(си) программалау тілінде жазылған.
Apache – тың конфигурация жүйесі текстік конфигурациялық файлдарға
негізделген. Ол үш шартты конфигурация деңгейін қамтиды:
− сервер конфигурациясы (httpd.conf);
− виртуальды хост конфигурациясы (httpd.conf c версии 2.2, extra/httpd-
vhosts.conf);
− директория деңгейінің конфигурациясы (.htaccess).
Конфигурациялық файлдардың өзіне тән директив шығарларына
негізделген тілі бар. Іс – жүзінде ядроның барлық параметрлерін конфигурация
файлы арқылы МРМ басқаруына дейін өзгертуге мүмкіндік береді.
Модульдердің басты бөлігінің өзіндік параметрлері бар. Модульдердің жарты
бөлігі өзінің жұмысында операциялық жүйелердің конфигурациялық
