23
топологияларда координатормен және торлық құрылымның аралығында болуы
мүмкiн ақпараттық айырбас тек қана екi транзакция, өйткенi тек қана
қолданылады. P2P топологияларда транзакциялардың барлық үш түрлерiнiң
iске асыруы болуы мүмкiн.
Торлық құрылым қашан кадрлардың қолдауы бар PAN-ң желiсiндегi
координаторына мәлiметтер тапсырғысы келедi, ол Вeacon кадрын
детекторлауға бастапқыда тырысады. Тиiстi уақыт, құрылымға өз ақпараттық
кадры, координаторға CSMA-CA-ң домен алгоритмы қолдана алып бередi.
Координатор -растауды кадрдың жiберуi табысты жеткiзудi жолымен растай
алады.
1.4 Сурет – Beacon шамшырақтарын қолдану арқылы PAN
координаторына деректердi тасымалдау
Торлық құрылым қашан шамшырақтардың жалғыздығының PAN-ң
желiсiндегi мәлiметтердi тапсырғысы келедi, ол координаторға ақпараттық
кадрды CSMA-CA-ң домен сұлбасыз қолданса жай ғана жiбередi. Координатор
опцион растауды кадрдың жiберуiнiң мәлiметтерiнiң табысты жеткiзуiн
растайды. Операциялар тiзбек осысы 1.5 суретте көрсетілген.
24
1.5 Сурет – PAN-ға координаторы бар коммуникациясы таңбалары
Қашан координатор PAN шамшырақтардың қолдауымен желiдегi торлық
құрылымына мәлiметтер тапсырғысы келгенiн, қандай мәлiметтер жiберулердi
күтетiнiн ол торлық шамшырақ бойынша анықтайды. Құрылым қатынастың
жiберу күтетiн Вeacon-нің торлық шамшырақтарын мерзiмдi тыңдайды, және
егер болады мәлiметтердiң сұрау салуын Мас, CSMA-CA-ның домен тетiгiнiң
қолдануымен берiледi. (ACK) тиiстi кадрдың көмегiменiн мәлiметтердiң сұрау
салуын алуды раста координатор. Егер болуы мүмкiн, мәлiметтердiң кадры
күтетiн жiберулер CSMA-CA-ң домен тетiгiнiң қолдануымен жөнелтедi, онда
растау iлесе . Құрылым растауды кадрдың жiберуi мәлiметтердiң табысты алуы
жолымен растай алады. Транзакция бұған бiтедi. Қатынас транзакциялар
табысты аяқтауда шамшырақта жазып алған күтетiн жiберулердi тiзiмнен
бошалайды.
Координатор қашан шамшырақтардың жалғыздығын PAN-ң желiсiндегi
торлық құрылымы, ол мәлiметтер тапсырғысы келедi тиiстi құрылымға
арналған мәлiметтердi есте сақтайды және мәлiметтердiң сұрау салуын
орындайды. Торлық құрылым MAC-ның жiберуi координатормен байланысу
жолымен тетiк домен CSMA-CA-лерiнсiз қолдана отырып орната алады -
мәлiметтердiң сұрау салуды командасы, айырбастың жылдамдықпен, тап
қалған қосымшамен. Координатор растауды 2~кадры арқылыны ақпараттық
сұрау салуды табысты алуды растайды. Егер ақпараттық кадр жiберуге қараса,
координатор мәлiметтердiң кадрын құрылымға CSMA-CA-ның домен тетiгiсiз
қолдана жiбередi. Егер мәлiметтердiң кадры, күтетiн жiберулер жоқ болса,
координатор бұл айғақ немесе мәлiметтердiң растауды пакет, келесi сұрау
салуына, немесе мәлiмет өрiсiнiң нөлдiк ұзындығы бар ақпараттық кадрында
бекiтедi. Егер керек болса, құрылым мәлiметтердiң кадрының табысты алуын
растайды.
Энергия тұтынуды ықшамдау басты есеп желiлердiң ZigBee-дiң
құрастыруында болып табылады. Бұл есептiң шешiмдерiнiң бiрлерi деректердi
беруде тек қана олардың түсуiнде және адресаттың жақтанын пакеттiң табысты
25
қабылдауын жағдайдағы растауды келесi күту негiзделген байланыстар
стратегия болып табылады. Әрбiр құрылым сонымен бiргелер кез келген
уақытта берiлудi бастай алады. Әдiстiң мәлiметiнiң анық кемшiлiгi бiрнеше
құрылымдармен бiр уақыттағы деректердi берудiң жанында интерференцияның
ықтималдығы болып табылады. Қосудың сенiмдiлiгi CSMA-CA-ның
хаттамасының қолдануының арқасында жоғарылайды. Нүкте немесе жұлдыз-
нүкте түрдiң қолданылатын тек қана Қосуларына көптiк рұқсатының бос
тұруын стратегия. Жағымсыз өзара әрекеттесудiң сақтап қалулары үшiн
қолдану болуы мүмкiн . Жағымсыз өзара әрекеттесудiң сақтап қалулары үшiн
(TDMA) уақытша бөлiнуi бар көптiк рұқсаттың қолдану хаттамалары болуы
мүмкiн. ZigBee/802.15.4 технология ұқсас TDMA-ң технологиясымен қағида
бойынша уақыт аралықтарына кепiлдiк бередi, бiрақ бөлiнудiң қолдану
мәлiметтерi синхронизация және кәдiмгi TDMA-лер салыстырғанда күрделiрек
және кем энергия тиiмдi алгоритм болып табылған уақытша бөлiнудiң тәртiбi,
рұқсатпен тек қана бiрлесiп талқылау болуы мүмкiн. Iшiнде жергiлiктi торлық
ұяшықтың құрылымдарына не бiлуге мүмкiндiк бергенiн, неткен уақыт
деректердi берудi жүзеге асырылатынын ZigBee-дің уақытша бөлiнуi
уақытының ұйықтап жатқан күй болатын көбiнеселерi қол астындағы торлық
құрылымдардың жанында торлық координатордан синхронизацияның
дабылдың қабылдауларына мерзiмдi төгiлетiн синхронизацияның тәртiбiнiң
қолдануында негiзделедi. Координатор арналарын айырбаспен басқарып,
ерекшелейдi және 15 мс интервалмен шақырулары 252-ге жүзеге асырады.
Дабылдық пакеттердiң берiлуi өткiзу қабiлетiн анықтайды, әрбiрiне желiдегi
қайшылығы шығарған бiрдей ұзақтықтың 16 уақыт аралықтарының рұқсаттың
кезегiнiң күтуiн бiтегенде және ерекшелеуiн қамтамасыз етедi.
Желiнiң түйiндерiнiң әрбiрi үшiн рұқсаттың уақыт аралығымен CSMA-
CA-ның тетiгi координатормен немесе арқылы да анықталады. Қажеттi
автономды қоректену көзiнен жұмыс iстегендерге торлық координатордың
энергия сақта тәртiптерiнiң iске асыруына орнатылған интервалдар.
Синхронизацияның дабылдарының күту күйi де кемшiлiк құрылым дабыл
өткiзбеу үшiн ертерек аздап төгiлдiре алатын ептеген уақытша
айырмашылықтардың бар болуы артынан энергия тұтынуды болмашы үлкеюге
алып келедi. Синхронизацияланылған рұқсаттың функциясы кластер ағашы
және көп ұяшықты желi ұлғаймалы топологиясы бар желiлер, сондайға
қолданылады [2].
1.2 кестеде координатормен және көптiк рұқсаттың бос тұруы және
синхронизацияның қызметі бар рұқсатының жағдайларға арналған желiнiң
түйiнiнiң аралығында мәлiмет жiберулердегi айырмашылықтар тура келедi.
Үйреншiктi көптiк рұқсат ZigBee-ң ұйымының жанында қауiпсiздiк және
ғимараттардың қорғауы жүйелерiндегi орынды иемдене алса (ену, қозғалыс,
түтiн және тағы басқалар) түрлi датчиктердiң желiсi. Қолданылғыштықтар
шарттармен желiдегi өз қатысуы туралы белсендi күйге құрылымдарының
координаторға қатынасқа арналған кездейсоқ уақыттарында күйдi ортақ уақыт,
өткел реттiң жүйелерi 99, 9% орнатыла санауға болады. Датчик кезде белсендi
