57
а) Оңтайлы температура 23-25 С˚, рұқсат етілген температура 20-30 С˚.
ә) Салыстырмалы ылғалдылық 40-60%, рұқсат етілген ылғалдлық 55%.
б) Салыстырмалы ауа қозғалысының жылдамдығы 0,1 м/с, рұқсат
етілген ауа қозғалысының жылдамдығы 0,1-0,2 м/с.
Табиғи жарықтану – Күн сәулесінің әсерінен Жер бетінің жарықталуы.
Күн сәулесінің Жерге әсері өмір және фотосинтез үшін кілттік мәнге ие. Бұл
жарықтану типі адам көзі үшін ең жағымды болып табылады. Табиғи
жарықтану өндірістік және тұрғын бөлмелерде де қолданылады. Алайда күн
сәулесінің жарығы табиғи жағдайға, жыл мен тәулік кезеңіне, бұлттану
дәрежесіне және атмосфераның мөлдірлігіне тәуелді. Жарықтанудың нормасы
табиғи жарықтану коэффициентіне тікелей байланысты, ал ол өз кезегінде
арнайы құжаттарда бекітіледі.
Табиғи жарықтану адам үшін физиологиялық қажетті. Бірақ ол адамның
қалыпты қажеттілігін толықтай қамтамасыз ете алмайды. Сондықтан табиғи
жарықтанумен қоса жасанды жарықтану қолданылады.
Жасанды жарықтанудың 4 типі бар:
1. Жалпы жарықтану кезінде жарықтану бүкіл аудан бойынша бірегей
таралады. Бұл шамдардың бірдей арақашықтықта орналасу арқылы жүзеге
асырылады.
2. Жергілікті жарықтандыру белгілі объектілерді немесе аймақты
айқындау үшін қолданылады. Жарық көзі бұл кезде белгілі бір орында
орналасады.
3. Қосарланған
жарықтану
кезінде
жалпы
және
жергілікті
жарықтандурулар қатар қолданылады.
4. Апаттық жарықтандыру тұрғын үйлерде өте сирек қолданылады. Бұл
жарықтандыру негізгі қуат көзі өшкен кезде аккумуляторлардың есебенен
қосылады. Апаттық жарықтандыру жарық өшкен кезде жарақатқа алып келуі
мүмкін жерлерде қолданылады. Қарапайым мысал ретінде баспалдақты
келтіруге болады.
Берілген бөлмеде жасанды жарықтандыру жүйесі ескерілген. Қуаты 50
Вт болатын 4 шам орнатылған.
Өрт – арнайы жасалмаған, кенеттен болатын адамның өмірі мен
денсаулығына, мекемеге зиянын тигізетін, қоршаған ортаға үлкен
материалдық зақым келтіретін, қоршаған ортадағы заттардың бақылаусыз
жануы.
Өрттің пайда болуы мүмкін себептері:
- Аппарат элементтерінің жануы.
- Розеткалар мен қосқыштардың жануы.
- Қондырғыларды
қолдану
ережелерін
дұрыс
орындамау,
қызметкерлердің бұрыс әрекеті.
Өрт пайда болған кезде тек қана бөлме, қымбат тұратын аппаратура
жарамсыз жағдайға жетуі, адам өміріне қауіп тууы мүмкін. Сондықтан өрттің
пайда болу себептері мен оны жоюдың жолдары қарастырылуы қажет.
58
Жанудың көзі ретінде ЭСМ, құрылғылар, қондырғылар, кондиционерлер
болуы мүмкін.
Өрт қауіпсіздігінің ережесіне сәйкес бөлме 100 м2-қа ОУ-5
көмірқышқыл өртсөндіргішпен жабдықталуы қажет. Жобадағы бөлме ауданы
20 м2 болғандықтан бір ғана өртсөндіргіш орнатылады.
Берілген бөлме электр қауіпсіздігін толығымен қанағаттандырады. Яғни
бөлме едені ағаштан жасалған, бөлменің ылғалдылығы 60%-дан аспайды.
Жерге
тұйықтау
және
нөлдеу
сымдарының
қимасы,
олардың
жалғанымдарының бүтіндігі тексерілген.
Жұмыс орнында шудың қалыпты деңгейден асуы да адам денсаулығына
әсер етеді. Шудың ұзақ бойы адамға әсер етуі кезіңде көздің, естудің өткірлігі
төмендейді, қан қысымы артады, жұмыс істеу қабілеті түседі. Бұдан басқа шу
– жүрек-қантамыр және жүйке жүйе ауруларының пайда болуының себепкері.
Берілген дипломдық жобада қарастырлып отырған бөлме ғимаратта
ішінде орналасқан. Ғимарат өз кезегінде теміржол немесе жүк магистралі,
әуежай және тағы да басқа шулы орындарда орналаспаған. Осыған
байланысты берілген бөлмедегі жұмыс процесіне сыртқы шу көздері әсер
етпейді.
5.2 Жұмыс орнының жоспары
5.1-сурет – Жұмыс бөлмесіндегі заттардың орналасуы
мұндағы 1 – қызметкердің жұмыс орны; 2 – терезе жақтаулары; 3 – есік жақтауы; 4 –
кондиционер; 5 – өрт сөндіргіш баллоны.
59
Жасанды жарықтандыру жүйесінің сызбасы 5.2-суретте көрсетілген.
5.2-сурет – Жұмыс бөлмесіндегі шамдардың орналасуы
мұндағы 1 – шамдар, қуаты 50 Вт.
5.3 Тіршілік қауіпсіздігі бойынша есептеу бөлімі
5.3.1 Кондиционерлеу және конционерді таңдап, есептеу
Жұмыс бөлмесінде микроклиматты қалыпты күйде сақтау үшін желдету
жүйесі қолданылады. Мұндай әмбебап жүйе ретінде автономдық
кондиционерлерді мысал ретінде алуға болады. Кондиционерді орнату
алдында арнайы есептеулер өткізу қажет. Осы есептердің нәтижесі бойынша
талаптарға сай кондиционер таңдалынады.
Жұмыс бөлмесінде желдетуге арналған арнайы вентиляция каналдарын
қолданылады. Бұл каналдар ғимараттар соғылып жатқанда жасалынады және
жаз мезгілінде терезе ашық болған жа
ғдай да ескеріледі.
Микроклиматты қалыпты күйде сақтау жұмыс процесіне өте маңызды.
Себебі бөлмедегі микроклимат қызметкердің жұмыс істеу қабілетіне тікелей
әсер етеді. Осыған байланысты микроклиматты қалыпты күйде ұстау үшін
бөлмеге кондиционер орнатылады.
