Бекітілді: Пјні: информатика

Жаңа материалды пысықтау, оқушылардың меңгерген білімдерін талдау, бағалау.

а) ұйымдастыру

ә) сабақ сұрау

б) жаңа сабақ

в) бекіту

г) үйге тапсырма

д) үйге тапсырма

е) қорытынды

Оқушылардан өтілген сабақтарды қалай түсінгендіктерін тексеру үшін бақылау жұмысын аламын. Яғни оқушыларды үш топқа бөліп 4 тақырыптан бөліп беріп, қысқаша түсінгендерін жазғызамын.

1. Компьютердің программалық жабдықтары.

2. Windows 2000 қосымшаларындағы берілгендердің алмасуы.

3. Құрылымдық программалау.

4. Дыбысты қосу. Слайдтарды демонстрациялау.

ІІ топ

1. 
   Процедуралық программалау
   
2. 
   Power Point презентациясы.
   
3. 
   Әділ-нысаналық бағдарлау
   
4. 
   Программалау жүйесі.
   

1. 
   Программалдарды құрудағы модульдік қатынас
   
2. 
   Презентация құру. Графиктік объектілерді орнату.
   
3. 
   Power Point құжаттарының құрылымы.
   
4. 
   Операциялық жүйелер және олардың дамуы.
   

Жаңа материалды пысықтау, оқушылардың меңгерген білімдерін талдау, бағалау.

А) ұйымдастыру кезеңі

Б) сабақ сұрау

В) жаңа сабақ

Г) бекіту

Д) үйге тапсырма

Е) ) қорытынды

Үй тапсырмасын пысықтауға бірнеше сұрақтар қойылады.

Біз Visual Basic 6 версиясын – осы кең тараған бағдарламалау тілінің соңғы жаңалықтарының бірін оқып – үйренуі бастаймыз. Visual Basic өзін инструменттердің үлкен жиынтығын пайдалана отырып, пішімдер мен графикалық объектілерді көрнекі құрастұруға болатын графикалық орта ретінде ұсынады.

Visual Basic бағдарламалау тілі дегеніміз – көпке таныс Basic стандартттық тілінің кеңейтілген версиясы.

Visual Basic – ті іске қосу Пуск – Программы - Visual Basic - Visual Basic6 командасымен жүзеге асырылады.

Visual Basic – ті іске қосқанда экранда Project Wizart жобаларының менеджері өзінің New Project терезесімен пайда болады.

Терезе үш қосымша беттен тұрады. New (Жаңа жоболар), Existing (Қолданыстағы жобалар), Recent (Жақында пайдаланылған жобалар).

New қосымша бетінде жаңа қолданба үшін шаблон таңдайсыңдар.

Existing қосымша бетінде қолданыстағы жобаны таңдауға болады.

Recent қосымша беті Existing қосымша бетне ұқсас, бірақ онда өздерің соңғы кездерде жұмыс істеген жобалар ғана түседі.

Visual Basic пен жұмыс істеуді кез келген қосымшамен бастауға болады. Алайда біз жаңа жобаны бастап отырмыз, сондықтан New қосымшабетіндегі Standard EXE таңбашасын екі мәрте шертіңдер, бұл Project Wizart жобалар менеджері жұмысын аяқтауға әкеледі. New Project терезесінде проектінің типі таңдалғаннан кейін экранға бірнеше терезелерден тұратын Visual Basic ортасы шығады. Visual Basic ортасы терезесін жұмысқа қажетті барлық құрал-саймандармен программа терезелері бір ортада болғандықтан жинақталған орта деп те атайды.

1. Экранның жоғарғы жағында негізгі немесе Бас мәзір деп аталатын мәзірлердің қатары орналасқан.

2. Бас мәзірдің төменгі жағында құрал-саймандар панелі орналасқан. Бұл панельде Бас мәзірдің командаларын жылдам орындайтын батырмалар шоғырланған. Егер экранда құрал-саймандар панелі көрінбесе, онда оны View-ToolBars-Standard командасын орындау арқылы шығаруға болады.

3. Visual Basic компоненттері панелі

4. Үстіне Visual Basic компоненттерін орналастырып, терезелі қосымша жасау үшін қолданылатын қалып немесе форма терезесі орналасады.

5. Форманың астыңғы жағында орналасқан форма конструкторы

6. Форма макеті терезесі

7. Проектілер терезесі

8. Visual Basic компоненттерінің қасиеттерін өзгерту үшін қолданылатын Қасиеттер терезесі орналасқан.

Басты меню деп Visual Basic терезесінің жоғарғы жағында орналасқан мәтін жолын айтады. Сол жақта File меню тұр. Ол қолданбаларында құрайтын файлдармен жұмысістеуге арналған. Онда жобаларды жасауға, ашуға, басуға және сақтауға болады.

File менюінен кейін Editменюі келеді. Онда алмасу буферімен ойып алу, көшірмелеу және кірістру іспетті стандартты операциялар орындалады.

View менюінде әр түрлі құрауыштар мен инструментттерді қарау режимдері қосылады. Пішіндер мен бағдарламалық модульдерді, сондай – ақ даярлама процесін неғұрлым өнімді ететін алуан түрлі көмекші объектілерді қарауға болады.

Project менюі – жобаның жүрегі.

Format менюі командалары элементтер мен пішіндердің өлшемдері мен орналасуын ан.ықтайда.

Run менюі командалары қолданбалы іске қосады және тоқтатады, бағдарламаның орындалуын үзіп жібереді және қайтадан бастайды.

Tоols менюінен процедралар қосуға және олардың қасиеттеріне мән беруге болады.

Add-Ins-менюінде қондырма аталатын қосымша тиімді құралдар бар.

Wіndоws менюінде ашық терезелермен жұмыс бойынша таныс командалар.

Неlр менюі дегеніміз-Visuаі Basic бағдарламалау тілінің қайсыбір қызметтері немесе

құрауыштары ортасымен жұмыс істеу бойынша жөн сілтегіш арқылы шақырылатын командалар. Жаңа сабақты бекіту:

Қосымша жасауда қолданылған барлық формуаларды модельдер мен элементтерді көрсетіп тұратын арнайы терезені объектілер терезесі деп атайды. Бір формадан екінші формаға немесе бір модульден екінші модульге белгішесіне курсорды апарып, екі рет шертсе жеткілікті. Visual Basic-тің басқа терезелері сияқты Проектілер терезесін жылжытуға, оның формасын өзгертуге болады.

Сондй-ақ бұл терезеде тышқан құрылғысының оң жақ батырмасын басу арқылы бірден File мәзірінің командаларын орындауға болады.

View Code – программалық код терезесін шығарады.

View Object – форманы шығарады

Toggle Forders – форма бумасын ашады.
Жаңа сабақты бекіту:

Ол үшін балалрға жаңа сабақтан бірнеше сұрақтар қоя отырып сабақты аяқтаймын.

деген қызығушылығын арттыру .

а) ұйымдастыру кезеңі

б) сабақ сұрау

в) бағалау

г) жаңа сабақ

д) бекіту

е) үйге тапсырма

ж) қорытынды

Қоңырау соғылып сабақ басталған соң балаларды ұйымдастыра отырып сабақ ты бастаймын. Кезекшіден оқушыларды түгелдеп журналға белгілеп алып үй тапсырмасын бірнеше сұрақтар қою арқылы сұраймын.

1. 
   Бас мәір дегеніміз не?
   
2. 
   Бас мәзірдің қатарын айт
   
3. 
   Проектілер терезесі дегеніміз не?
   

5. New парағын түсіндір?

4. 
   Existing парағын түсіндір?
   
5. 
   Recent парағын түсіндір?
   
6. 
   Visual Basic программаларында сақтаудың неше түрі бар?
   
7. 
   Visual Basic қосымшасын қалай сақтаймыз?
   
8. 
   Қасиеттер терезесі дегеніміз не?
   
9. 
   Экраннан қасиеттер терезесі көрінбесе, қалай ашамыз?
   

Visual Basic қосымшаларын жасауда қолданылатын компоненттердің орналасуы және оның дизайнын жасау үшін қызмет атқаратын басты терезені Форма деп атайды. Ол орындалған кезеңде көзге көрінбейтін нүктелі тордан тұрады. Тор пайдаланушының формадағы объектілердің дұрыс орналасуы үшін қызмет атқарады. Форма форма конструкторы терезесінде орналасады. Форма макеті терезесі қосымша орындалғанда программалаушыға форманың экранның қай жеріне шығатынын көрсетіп тұрады. Форманың экранға шығатын орнын өзгерту үшін программалаушы макеттегі форманың бейнесін курсормен шертіп қалаған жеріне сүйреп апарып қоюына болады.

Пайдаланушы Форма мен оның конструкторы терезелерінің өлшемдерін кәдімгі Windows терезелеріндегі әдістерді қолдану арқылы, өзінің қалауы бойынша өзгертіп алуына болады.

Егер экранда Форма көрінбесе, онда оны келесі командаларды орындап шығаруға болады:

1. 
   Бас менюден View-Object командасын орындау арқылы;
   
2. 
   Shift+F7 функциональды клавишаларын басу арқылы;
   
3. 
   Project терезесіндегі сәйкес батырманы басу арқылы
   

1. 
   Pointer – панельдегі екпінді күйде тұрған компонент батырмасының түрін кәдімгі режимге ауыстыру үшін қолданылатын көрсеткіш.
   
2. 
   Label – текстік және сандық шамаларды шығару үшін қолданылатын компонент.
   
3. 
   Frame – формаға ішіне әртүрлі компоненттерді топтастырып орналастыру үшін қолданылатын компонент.
   
4. 
   CheckBox – формаға жанында жалаушасы бар жазу шығаратын компонент.
   
5. 
   ComboBox – формаға бірнеше қатарлардан тұратын жазулар құрастыруға болатын өріс шығару үшін қолданылатын компонент.
   
6. 
   HscrollBar – формаға жатық айналдыру белдеушесін шығаратын компонент
   
7. 
   Timer – формаға уақыт-өлшеуіш шығаратын компонент
   
8. 
   DirListBox – формаға таңдалған дискінің құрамына кіретін каталогтар тізімін шығаратын компонент.
   
9. 
   Shape – формаға әртүрлі геометриялық фигуралар шығаратын компонент
   
10. 
    Imageформаға әртүрлі типті бейнелік файлдардан суреттер шығаратын компонент.
    
11. 
    OLE - Visual Basic ортасын Windows операциялық жүйесіне орнатылған басқа қолданбалы программаларымен байланыстыратын компонент.
    
12. 
    PictureBox –формаға графиктік өріс шығаратын компонент.
    
13. 
    TextBox – формаға текстік және сандық шамаларды енгізу және шығару үшін қолданылатын компонент.
    
14. 
    CommandButton – формаға командалық батырма орналастыру үшін қолданылатын компонент.
    
15. 
    OptionButton – формаға жанында ауыстырып қосқышы бар жазу шығаратын компонент
    
16. 
    ListBox – формаға бірнеше қатарлардан тұратн жазулар тізімін шығаратын компонент
    
17. 
    VscrollBar – формаға тік айналдыру белдеушесін шығаратын компонент
    
18. 
    DriveListBox – формаға компьютерге орнатылған дискілер тізімін шығаратын компонент
    
19. 
    FileListBox – формаға таңдалған каталогта орналасқан файлдар тізімін шығаратын компонент
    
20. 
    Line – формаға сызық салу үшін қолданылатын компонент
    
21. 
    Data – формаға белгілі бір объектілерді деректер қоры сақталған mdb-типті файлдармен байланыстыратын және олардың жұмысын басқаратын компонент.
    

Visual Basic объектілерінің қасиеттерін көрсету үшін арналған терезе Қасиеттер терезесі деп аталады. Проектідегі кез-келген объект белгіленген кезде оның қасиеттері қасиеттер терезесінде көрінеді. Бұл терезеден белгіленген объектінің әртүрлі қасиеттерін таңдап орнатуға болады. Мысалы: объектіге ат беру, түсін өзгерту, шрифтер орнату, экранда көрінбейтін ету т.б.

Объектінің мәндері сандық немесе символдық шама болатын қасиетіне жаңа мән беру үшін Қасиеттер терезесінің бірінші бағанындағы тізімде орналасқан қасиетің атына курсорды апарып екі рет шерту керек, нәтижесінде екінші бағанда қасиеттің бұрынғы мәні белгіленіп тұрады. Сол кезде клавиатурадан бірден жаңа мәнді теріп енгізуге болады.

Мәндері бульдік шама болатын не бірнеше тұрақты шамалар тізімінен тұратын қасиеттерге жаңа мән орнату үшін курсорды қасиет атына апарып екі рет шерту немесе қасиеттің бұрынғы мәні жазылған өрістегі тілсызықты шертіп ашылған тізімнен жаңа мән таңдау қажет.

Файлдық жол көрсететін элементтердің форматтарын өзгертетін қасиеттер параметрлерін курсорды қасиет атына апарып екі рет шерткенде немесе қасиеттің мәні жазылатын өрістегі үш нүкте белгісі бар батырманы шерткенде ашылатын терезеден таңдайды.

Сондай-ақ объектілер қасиеттерін программалаушы бірден код терезесінде программалау арқылы орната алады.

Егер экранда Қасиеттер терезесі көрінбесе, онда оны төмендегі командаларды орындап шығаруға болады:

1. 
   Бас мәзірден View-Properties Windows командасын орындау арқылы;
   
2. 
   Құрал-саймандар панелінен сәйкес батырманы шерту арқылы;
   
3. 
   F4 функциональды клавишын басу ақылы;
   

Қасиеттер ретінде объектілердің сыртқы атрибуттарын, әдістер ретінде олардың әрекеттерін, ал оқиғалар ретінде қосымшалармен жұмыс істегенде белгілі бір әрекетті орындау үшін пайдаланушы тарапынан берілетін командаларды құрастыруға болады. Visual Basic-те пайдаланушының басты міндеті болып объектілерге қасиеттер мен әдістерді дұрыс таңдай білу мен код терезесінде оқиғаларды өңдеу процедураларын жазу болып табылады. Visual Basic объектілерінің өзіне тәнқасиеттерімен қатар көптеген ортақ қасиеттері де болады. Қасиеттер терезесінде олардың ортақ қасиеттерін бірнеше объектілерді бірден белгілеу арқылы орнатуға болады. Төменде келтірілген Form объектісінің кейбір қасиеттері басқа объектілерге де тән.

Name – формаға ат қою, программалық кодта Visual Basic объектіні осы ат арқылы таниды, сондықтан объектіге аттар ағылшынша қойған дұрыс.

Backcolor – форманың фонының түсін орнату түс мәндерін System немесе Palett тізімдерінен таңдауға болады.

Bolderstyle – форма жиегінің стильдерін орнату

Caption – форманың тақырыбын жазу

ControlBox – форманың өлшемдерін басқару батырмаларын орнату немесе алып тастау

Font – шрифт түрлерін орнату

Forecolor-формаға Print әдісімен шығатын текст түсін орнату, бұл қасиеттің мәні формада орналасқан басқа текстік объектілерге әсер етпейді.

Height, Top, Left, Width – форманың экранда орналасуын реттеу және оның өлшемдерін орнату үшін қолданылатын қасиеттер.

Пайдаланушының әрбір орындаған іс-әрекеті белгілі бір оқиғаны шақырады. VB-те әр оқиғаның өз аты болады, мысалы:

Initialize қосымшаны іске қосқанда пайда болады;

Load – қосымша жүктеліп жатқанда пайда болады;

Resize – қосымша жүктеліп болғаннан кейін пайда болады;

Deactivate – форма екпінсіз күйге өткенде пайда болады;

Activate – формаға екпінді күйге өткенде пайда болады;

Unload-форманы жапқанда пайда болады;

Terminate – форма жабылғаннан кейін пайда болады;

Change – текстік алаңға клавиатурадан символ енгізген сайын пайда болады;

Click – объектінің үстіне курсорды апарып тышқан құрылғысының сол жақ батырмасын шеріп, қайта жібергенде пайда болады;

Dbiclick – объектінің үсітне курсорды апарып тышқан құрылғысының батырмасын екі рет шерткенде ғана пайда болады

gotFocus – объект фокусқа кірген сәтте пайда болады;

LostFocus-объект фокустан шыққан сәтте пайда болады;

Paint – сурет салу

keyPress – объект белгіленген кезде кез-келген клавишты басқан сәтте пайда болады;

keyUp – объект белгіленген кезде кез-келген клавишты басып қайта жібергенде пайда болады;

MouseMove – объектінің үстіне курсорды апарғанда пайда болады;

MouseUp – объектінің үстіне курсорды апарып тышқан құрылғысының кез-келген батырмасын шертіп, қайта жіберген пайда болады;

MouseDown- объектінің үстіне курсорды апарып тышқан құрылғысының кез келген батырмасын шерткен сәтте пайда болады.
Жаңа сабақты бекіту : Ол үшін балаларға жаңа сабақтаң бірнеше сұрақтар қоя отыры сабақты аяқтаймын .
Жаңа сабақты бекіту : Ол үшін балаларға жаңа сабақтаң бірнеше сұрақтар қоя отыры сабақты аяқтаймын .

Үйге тапсырма : Пішін және басқару элементтері

Сабақты қортындылау : Жаңа материалды пысықтау, Оқушылардың менгерген білімдерін талдау , бағалау .


Пән аты: Информатика

Класы: 10 «А», 10 «Б»

І. Сабақтың тақырыбы: TextBox, Label, CommandButton компоненттері

ІІ. Сабақтың мақсаты:

А) Білімділігі: білімділікке, сауаттылыққа, ойлау ұшқырлығын дамыту

ә) Тәрбиелігі: икемділік қасиетімен шабытты болуға қалыптастыру

б) Дамытушылығы: оқушылардың ойлау қабілетімен қызығушылығын арттыру

ІІІ. Сабақтың түрі: Аралас сабақ

IV. Сабақтың көрнекілігі: компьютерлер, топтамалар, тест сұрақтары т.б.

V. Оқыту әдістері: сөздік, көрнекі, практикалық

VІ. Оқыту формалары: жеке, топтық және ұжымдық

VІІ. Пайдаланылған әдебиеттер: Н.Т.Ермеков, Н.Ф.Стифутина 7-8 класс оқулығы, Н.Ермеков, М.Ермеков, С.Ноғайбаланова Информатика 10-11 сынып оқулығы, Балапанов Информатикадан 30 сабақ, Информатика негіздері журналы. Ж.Динисламов «Visual Basic ортасы»

VІІІ. Сабақтың барысы:

а) ұйымдастыру

ә) сабақ сұрау

б) жаңа сабақ

в) бекіту

г) үйге тапсырма

д) үйге тапсырма

е) қорытынды

Техt 1.Техt=”” // текстік аланды тазарту

Техt 2.Техt= Техt1. Техt

Текстік объектінің мәнін төмендегідей анықтауға болады:

Х= Техt 1.Техt

DataSоurсе – деректер қорымен байланыс орнату.

DataField – деректер қоры өрістерімен байланыс орнату.

Lосked – құлып, алаңға текст енгізу мүмкіндігін алып тастайтын немесе орнататын бульдік шама. Егер қасиеттің мәнін Тrue етіп орнатса, онда объекті тек көру режимінде ғана шығады, курсор көрініп тұрады, ал тексті өшіруге немесе жаңа текст жазуға болмайды.

МахLenqtһ – енгізілетін символдар санына шектеу қою, үндемеген жағдайда

(МахLenqtһ=0) шектеу қойылмайды.

ВоІderStyle – жақтау орнататын бульдік шама.

SсrоІІВаr – айналдару белдеушелерін орнату.

Ғоnt – шрифт орнату.

FоrеСоІоr – шрифт түстерін орнату.

ВасkСоІоr – текст қорабын бояу.

Таblndeх – объектілердің табуляция тәртібіндегі реттік нөмірін орнату.

ТаbStор – табуляция тәртібінен алып тастау.

ТооІТірТехt – объектінің атқаратын қызметі туралы сыбырлап тұратын көмекші мәлімет орнату.

РаsswordСһаr – символдарды парольдік символмен ауыстырып көрсету.

ЕnаbledVіsіble – қосымша орындалғанда объектіні өшіру/қосуды және объектіні көзге көрінбейтін/көрінетін етуді орнататын бульдік шамалар(мәндері Тrue/Fаlse)

Lаbel компоненті информацияны шығару үшін қолданылатын компонент. Көптеген қасиеттері ТехtВох компонентінің қасиеттеріне ұқсайды. Негізгі оқиғасы – СІіск.

Lаbel компонентінің өзіне тән қасиеттері:

Сарtіоn – жазу орнату. Егер бұл қасиетке мән беру барысында кез-келген бір әріптің алдына «&» (амперсенд) белгісін қойып кетсе, онда сол әріптің асты сызылып тұрады.

АutoSіze – объектінің шекара өлшемдерін жазудың ұзындығына байланысты горизонталь бағытта автоматты түрде соза алатын бульдік шама.

WordWrар – шекара өлшемдерін вертикаль бағытта созу.

ВоІderStуle – жазу шығатын алаңнын түрін өзгерту, бұл қасиеттің мәнін 1-FiхеdSіnqle шамасына орнатқанда жазу алаңы ТехtВох секілді өзгереді, бірақ ондағы жазу редакциялауға келмейді.

СоmmandВutton компоненті негізгі қасиеттері:

Сарtion – батырманың бетіне жазу орнатады. Label компонентіндегі сияқты бұл қасиетке мән беру барысында кез-келген бір әріптің алдына «&» символын қойып кетсе, онда сол әріптің асты сызылып тұрады. Бұл батырмаларды басу орнына жылдам клавиштар қолдану мүмкіндігін береді. Орнату алдында «&»символын қосымшада бұл объектінің тышқан құрылғысының батырмасымен шертілуін, Сарtion қасиетінің қолдану арқылы, жылдам клавиштарға ауыстыруға болады.

Суреттегі мысалда (батырмада О әрпінің асты сызылып тұр ) курсорды «Ок» батырмасының үстіне апарып тышқан құрылғысының батырмасын шертудің орнына жылдам орындалатын АІt+О клавиштарын қатар басса болады.