16
сауатты өлшеулерді жүргізу және өлшеу қателіктерін есептеу; нақты
жағдайларда дұрыс және тиімді өлшеу техникасын пайдалану.
Құзыреттер: өлшеу әдістері байланысты өз техникалық шешімдеріңді,
құралдарды және басқа да метрологиялық міндеттерді өлшеу жұмысын жасау.
Кафедра: инженерлік кибернетика.
АВТОМАТИКА ЭЛЕМЕНТТЕРІ МЕН ҚҰРЫЛҒЫЛАРЫ
Пререквизиттер: Физика I, Физика II, Электротехниканың теориялық
негіздері.
Постреквизиттер: Типтік технологиялық процестерді және өндірістерді
автоматтандыру, Басқару жүйелеріндегі микропроцессорлық кешендер,
автоматизация объектов ТЭС, Басқару объектілерін автоматтандыру,
Таратылған басқару жүйелерінің негіздері, Сандық техникаларды және басқару
микробақылауыштарын программалау, PLC программалық жасақтамасы.
Оқу мақсаты: автоматтандыру жүйесінің, микропроцессорлық жүйелердің
негізгі элементтерін оқу, микропроцессорлық бақылауыштардың құрылыммын
меңгеру.
Қысқаша мазмұны (негізгі бөлімдер): автоматика жүйесіндегі элементтердің
классификациясы. Реттеудің және басқарудың негізгі принциптері. ТП АБЖ-
ның құрылғылары және типті құрылымы. Басқарудың локальді жүйесі, оны
реттеу және басқару. Технологиялық процесстерді автоматты басқару жүйесі.
ТП АЖБ-дың құрылымдарының типтерге бөлу, унификациялау және
агрегаттау.
Автоматтандырылған
құрылғылардың
сәйкестендірілген
сигналдары. Автоматтандырудың функционалдық сұлбасы. Функционалдық
сұлбалардың автоматтандыру құралдары мен аспаптың шартты белгісін
құрудағы мысалдар. Автоматты жүйелердегі автоматты реттеуіштер.
Автоматика жүйесіндегі электронды элементтер. Программаланатын логикалық
контроллер. Автоматты электромагнитті құрылғылар. Типтік реле сұлбалары.
Автоматты жүйелердің элементтерін таңдау. Автоматтандыру құралдары мен
өндірістік аспаптар таңдалынуы. Трансформаторлар. Әрекет ету принципі және
құрылымы. Өлшеуіш түрлендіргіштер. Датчиктердің автоматика жүйесіндегі
негізгі сипаттамасы. Автоматика жүйесінің орындаушы механизмдері мен
құрылғылары. Айнымалы ток, тұрақты ток электрмашинасы.
Оқудың нәтижесі:
Білу
керек: топтамалы техникалық және программа техникалық
автоматтандыру құрылғыларын құру принциптері мен олардың жұмыс істеуі;
автоматтандыру жүйелерінің программалық қамтамасының құрылымы және
функционалдық мүмкіншіліктері; жергілікті өндірістік басқару желісінің
интерфейсінің жұмыс icтey және құрастыру принциптерін.
Қабілеті болу керек: АРЖ және АБЖ құруға арналған техникалық және
программа- техникалық құралдарды таңдау; арнайы сипаттамаларына сүйеніп
типтік элементтерден автоматтандыру құралдарының құрылымын орындау.
Дағдысы болу керек: автоматтандырудың техникалық және программа-
техникалық
құралдарының
жобалық
жинастыруын
орындау;
автоматтандырудың техникалық және программа-техникалық құралдарын
колдану.
17
Құзыреттер: автоматтандыру жүйелеріне негізделген құрылымы мен
компоненттері жайында кәсіби түсінік болуы. Дағдыларын, өлшеу
құралдарынның орналасуына және пайдалануына, бақылау аспаптары және
атқарушы органдардың өз таңдауыңның болуы.
Кафедра: инженерлік кибернетика.
АВТОМАТТАНДЫРУДЫҢ ТЕХНИКАЛЫҚ ҚҰРАЛДАРЫ
Пререквизиттер: Физика I, Физика II, Электротехниканың теориялық
негіздері.
Постреквизиттер: Типтік технологиялық процестерді және өндірістерді
автоматтандыру, Басқару жүйелеріндегі микропроцессорлық кешендер,
автоматизация объектов ТЭС, Басқару объектілерін автоматтандыру,
Таратылған басқару жүйелерінің негіздері, Сандық техникаларды және басқару
микробақылауыштарын программалау, PLC программалық жасақтамасы.
Оқу мақсаты: технологиялық процестерді автоматтандырудың техникалық
және программа техникалық құралдарын таңдау және қолдануы бойынша
студенттерде білім қалыптастыру.
Қысқаша мазмұны (негізгі бөлімдер): автоматтандырудың электрмашиналық
құрылғылары. Трансформаторлар. Айнымалы тоқ электрлік машиналары
жайлы негізгі ақпарат. Үш фазалы және екі фазалы асинхронды
қозғалтқыштардың механикалық сипаттамалары. Тиристорлармен және
тиристорлық түрлендіргіштермен басқару. Дискреттік жетекті қадамдық
қозғалтқыштар. Механикалық шамаларды түрлендіргіш ретіндегі электрлік
микромашиналар. Жылулық режимдер және электрлік қозғалтқыштарды
таңдау. Автоматтандырудың электромагниттік құрылғанда қолданылатын
магниттік материалдар. Автоматтандырудың электромагниттік құрылғылары
жайлы жалпы ақпарат. Электромагниттердің негізгі сипаттамалары және
оларды
қолдану.
Резистивті
өлшегіш
түрлендіргіштер.
Реостаттық,
тензометрлік, терморезистивтік түрлендіргіштер. Индуктивті, көлемдік
түрлендіргіштер.
МП
жұмыс істеу принциптері, интерфейстер.
МП-лық
жүйелерді ұйымдастыру.
Оқудың нәтижесі:
Білу керек: автоматтандырудың топтамалы техникалық құрылғыларын құру
принциптері мен олардың жұмыс істеуі;
Қабілеті болу керек: АРЖ және АБЖ құруға арналған техникалық және
программа- техникалық құралдарды таңдау; арнайы сипаттамаларына сүйеніп
типтік элементтерден автоматтандыру құралдарының құрылымын орындау.
Дағдысы болу керек: автоматтандырудың техникалық құралдарының
жобалық жинастыруын орындау; автоматты басқарудың техникалық әртүрлі
жүйелерін колдану.
Құзыреттер: автоматтандыру жүйелеріне негізделген құрылымы мен
компоненттері жайында кәсіби түсінік болуы. Дағдыларын, өлшеу
құралдарынның орналасуына және пайдалануына, бақылау аспаптары және
атқарушы органдардың өз таңдауыңның болуы.
Кафедра: инженерлік кибернетика.
