12.11 Басқару тәсімдері
МП-нің ішіндегі басқару тәсімдерінің рөлі төтенше маңызды да, -
олардың міндеті МП-нің қалған басқа түйін-қораптардың талап етілетін
тізбектілікте жұмыс істеуін қамтамасыздандыру болып табылады. Басқару
тәсімдерінің "жарлығы" бойынша бұйрықтар регистрінен кезекті бұйрық
шығарып алынады, деректермен не істеу керектігі анықталады, ал содан
кейін қойылған мақсатты орындайтын әрекеттер тізбегі генерацияланады.
Әдетте басқару тәсімдерінің жұмысы ықшам бағдарламаланады. Бұл
МП-нің басқару жүйесінің архитектурасы кейбір арнайы міндет атқаратын
МП-нің архитектурасымен ұқсас екенін көрсетеді. Басқару тәсімдері - бұл
МП ішіндегі шағын МП деуге болады. Басқару тәсімдерінің басты
міндеттерінің бірі - бұйрықтар бейнышандағышының көмегімен бұйрықтар
регистрінің ішіндегі бұйрықтарды бейнышандау. Бұның нәтижесінде
бұйрықтар бейнышандағышы бұйрықты орындау үшін қажет болатын
дүңгірлерді береді.
9.3- суретте қарастырылып отырған МП-нің құрылымдық тәсімі
көрсетілген, ал басқару тораптары (сызықтары) бұл суретте басқа түспен
көзге түсерлік етілген. Бұл сызықтар басқару тәсімдерін МП-нің барлық
түйіндерімен және сыртқы қораптарымен, яғни жадымен, ЕШҚ-мен
жалғайды.
МП-ні сыртқы құрылғылармен қосатын кіре берістегі басқару
тораптарының маңыздыларының бірі - МП-нің жұмысын уақыт бойынша
үйлестіретін
(синхрондайтын)
таймермен
(ырғақ
импульстерінің
генераторымен) байланыс торабы болып табылады. Қабылданатын басқару
тәсімдерінің ырғақтық дүңгірлері көп фазалы үйлестіру дүңгірлеріне
синхросигналдарына түрлендіріледі. 3.4-суретте бастапқы ырғақтық
импульстерінен фазалары өзгеше екі үйлестіру дүңгірлерінің қалыптасу
мысалы арқылы айтылған түрлендіру келтірілген. (Кейде МП осыған ұқсас
түрде қалыптастырылған фазалары төрт түрлі үйлестіру дүңгірлерін
пайдаланады). 3.4-суретке сәйкесті ыргақ импульстерінің бір оралымы
периоды кезінде МП-нің ішінде екі топ уақиғалары болуы мүмкін: біріншісі -
фазасы
, ұйлестіру дүңгірінің әсері кезінде, екіншісі - фазасы
үйлестіру
дүңгірінің әсері кезінде. Дағдыдағыдай, басқару тәсімдері үйлестіру
дүңгірлерінің не ол, не бұл фазасына сәйкесті дүңгірлерді тудырады
89
(генерациялайды) да, осы мезеттерде жады немесе ЕШҚ сияқты құрылғылар
үшін сәйкесті шығыс дүңгірлерін қалыптастырады.
Ырғақ импульстерінің көзі ретінде әдетте МП ішіне кіргізіліп жасалған,
немесе сырттан жасалған кварц генераторы қолданылады.
Жоғарыда аталған әрекеттерден басқа басқару тәсімдері кейбір бөтен
арнайы бернелерді де орындайды. Оларға жататындар, мысалы, қоректендіру
көздерінің қосылу тәртібі, үзілу (прерывание) тәсірлерін басқару. Үзбелеу
(үзілу) дегеніміз, басқару тәсімдеріне басқа құрылғылардан жадыдан, ЕШҚ-
дан келіп түсетін өзінше сұрастыру (запрос) болып табылады. Үзбелеу МП
ішіндегі деректердің өре жолын пайдаланумен байланысты. Басқару
тәсімдері деректердің ішкі өрелік жолымен басқа құрылғылар қай тізбекпен
(тізбектілікпен) және қашан пайдаланыла алатынын шешеді.
12.3 Сурет - 8-разрядты микропроцессордың құрылымдық тәсімі
12.4 Сурет - Фазалары әр түрлі екі синхроимульстің қалыптасуы
90
МАЗМҰНЫ:
КІРІСПЕ
6
БАЗАЛЫҚ АНЫҚТАМАЛАР
7
1
ЛОГИКА ЖӘНЕ ЦИФРЛЫ СХЕМОТЕХНИКА НЕГІЗДЕРІ
10
1.1
Буль алгебрасының операциялары. Логикалық константалар және
айнымалылар
10
1.2
Логика алгебрасындагы функциялардың жазылу тәсілі
11
2
ЛОГИКАЛЫҚ ЭЛЕМЕНТТЕР
15
2.1
Логикалық элементтер
15
2.1.1
Инверторлар
16
2.1.2
ЖӘНЕ, ЖӘНЕ-НЕМЕСЕ, НЕМЕСЕ, НЕМЕСЕ-ЕМЕС ЭЛЕМЕНТТЕРІ
19
2.2.
Көбірек күрделі логикалық элементтер
23
3
ЛОГИКАЛЫҚ АЛГЕБРАНЫҢ НЕГІЗГІ ЗАҢДАРЫ. ЛОГИКАЛЫҚ
ФУНКЦИЯЛАРДЫ МИНИМИЗАЦИЯЛАУ
25
3.1.
Логика алгебрасының заңдары мен ережелері
25
4
КОМБИНАЦИЯЛЫ ТИПТІ ЦҚ
32
4.1
Дешифратор және шифраторлар
32
4.2
Мультиплексорлар мен демультиплексорлар
34
4.3
Компараторлар
37
4.4
Сумматорлар
39
4.4.1
Жартылай сумматорлар
39
4.4.2
Бір разрядты сумматорлар
41
4.4.3
Тізбектелген сумматор
42
4.4.4
Тізбектелген тасымалдауы бар параллелді сумматор
42
4.4.5
Параллельді тасымалдауы бар параллельді сумматор
43
5
ТІЗБЕКТІЛІКТІ ЦИФРЛЫҚ ҚҰРЫЛҒЫЛАР.ТРИГГЕРЛЕР
45
5.1.
Триггерлер
45
5.2.
Біртактілі синхрондаушы RS – триггер
47
5.3
Т-триггер
49
5.4
D – триггер
49
5.5.
JK – триггер
49
6
АСИНХРОНДЫ ЖӘНЕ СИНХРОНДЫ ТРИГГЕРЛЕР
52
7
РЕГИСТРЛЕР ҚЫЗМЕТІ
55
7.1.
Регистрлер
55
7.2.
Жылжытқыш регистрлер
55
8
САНАҒЫШТАР
58
8.1
Санағыштар туралы жалпы түсінік
60
8.2
Цифрлы санағыштар
61
8.3
Санағыштар қызметі мен түрлері
63
9
ЕСТЕ
САҚТАУ
ҚҰРЫЛҒЫЛАРЫНЫҢ
ПАРАМЕТРЛЕРІ
МЕН
КЛАССИФИКАЦИЯЛАРЫ
65
10
ЖЕДЕЛ ЖӘНЕ ТҰРАҚТЫ ЕСТЕ САҚТАУ ҚҰРЫЛҒЫЛАРЫ
66
10.1.
Жадыны ұйымдастыру
66
10.2
Энергияға тәуелді және энергияға тәуелсіз жадылар
68
10.3
Адрестеу
70
91
11
Микропроцессордың жалпы сипаттамасы
73
11.1
Микропроцессордың қуаты
74
12
МИКРОПРОЦЕССОРДЫҢ ІШКІ ҚҰРЛЫМЫ
79
12.1
Микропроцессордың құрылымдық тәсімі
79
12.2
Арифметикалық-қисындық құрылғы (АҚҚ)
81
12.2
Микропроцессордың регистрлері
82
12.3
Аккумулятор
83
12.4
Бұйрықтар санаушы
84
12.5
Жаданың адрес регистрі
85
12.6
Бұйрықтар регистрі
86
12.7
Күй регистрі
87
12.8
АҚҚ-ның буферлік регистрлері
88
12.9
Жалпы міндет атқаратын регистрлер
90
12.10
Басқару тәсімдері
92
Достарыңызбен бөлісу: | 
