Базалық анықтамалар

ТІЗБЕКТІЛІКТІ ЦИФРЛЫҚ ҚҰРЫЛҒЫЛАР.ТРИГГЕРЛЕР

жүктеу 3,65 Mb.

Pdf просмотр

бет	22/54
Дата	17.02.2022
өлшемі	3,65 Mb.
	#37503

1 ... 18 19 20 21 22 23 24 25 ... 54

Цифрлық сұлбатехника 2019 Дайырбаева Еримбетова Нугуманов

5 ТІЗБЕКТІЛІКТІ ЦИФРЛЫҚ ҚҰРЫЛҒЫЛАР.ТРИГГЕРЛЕР

5.1. Триггерлер

Триггер – екі түрлі тұрақты қалпының біреуінде бола алатын,

электрондық құрылғы. Тұрақты қалпының біреуі логикалық «1» деп, ал

екіншісі логикалық «0» деп қабылданады.

Триггердің шығысынан алынатын сигнал, тұрақты кернеудің екі деңгейі

болады: жоғарғы мен төменгі. Кіріске берілген басқару сигналдарының

әсерінен, триггер секірмелі түрде бір тұрақты қалпынан келесісіне өтеді.

Триггердің қалпы, оның шығыс сигналдарымен анықталады. Бұндай

триггерді асинхронды RS триггер деп атайды және ол 5.1-кестедегі күйге

сәйкес қызмет атқарады.

R=1 және S=0 – де триггер нөлдік күйге (Q=0) түседі, ал R=0 және S=1

бірлік күйге (Q=1) өтеді, ал R=S=0 болғанда триггердің кірісіне басқарушы

сигналдар берілгенге дейін қалпын сақтайды.

Ал R=S=1 сигналдарының комбинациясына тыйым салынады.

а)

б)

5.1-сурет. НЕМЕСЕ-ЕМЕС элементі триггер сұлбасы және оның графикалық

шартты белгісі.

5.1-кесте.

T+1

Ескертулер

0/1

0 немесе 1 – ді сақтау

1 – ді құру

0 – ді құру

тыйым салынған

5.2-сурет. Тура (а) және инверсті (б) кірістері бар интегралды тиггердің

графикалық шартты белгісі.

RS – триггердің жұмысының теңдеуі:

Q(t+1)=S(t)



Q(t)R(t)

түрінде жазылуы мүмкін, мұндағы S(t)^R(t)=0.

5.2-суретінде келтірілген есептегіш кірісі бар триггердің жұмысын

түсіндіретінен уақыттық диаграммадан, есептегіш режиміндегі триггердің

жұмысы, жиілік бөлгіш болып табылады, себебі: кіріс сигналының Т өзгеру

периодынан, шығыс сигналының Т

өзгеріс периоды 2 есе аз. Триггердің екі

шығысынан да алынатын сигналдары инверсті.

Микропроцессорлық

жүйеде

триггердің

әр

түрлі

сұлбалары

қолданылады да, оларды: RS – триггерлар R, S орнатқыш кірістері бар;

есптегіш кірісі бар Т – триггер; біркірісті D – триггер және универсалды JK–

триггер сияқты бірнеше типтерге бөледі.

Егер триггерге ақпарат синхрондаушы сигнал әсерімен енгізілсе, онда

триггер синхронды (синхрондалатын) деп аталады.

Егер триггерге ақпарат синхрондаушы сигнал әсерінсіз енгізілсе, онда

триггер асинхронды деп аталады.

5.3-суретінде

триггерлердің шартты белгілерінің ортақ белгісі

көрсетілген. Т және ТТ символдары сәйкесінше біртакті немесе екітактті

триггер дегенді білдіреді; R мен S символдары – триггердің 0 және 1

күйіндегі синхрондалмайтын кірістері (триггерлердің барлық типтерінде

бірдей белгіленеді), X

және X

синхрондалатын қалып құрушы кірістерінің

символдары (триггерлердің әр түрлі типтерінде белгіленеді), С –

синхронизация кірісі.

Егер кірісі дөңгелекпен белгіленсе, онда ол кіріс сигналының

әрекеттеуші мәні инверсті болатынын білдіреді. Яғни бастапқы ақпарат

триггерге сигналдың нөлдік мәнінде енгізіледі.

а)

б)

5.4-сурет. ЖӘНЕ-ЕМЕС элементінде (а) бір тактілі синхрондылы RS –

триггердің сұлбасы және оның шартты белгісі (б).

Триггердің күйі Q сигналымен анықталады (тікелей шығыста).

Триггерлердің функционалды қызмет атқару заңдары қалып-күй өзгеру

кесте арқылы беріледі, онда триггердің жаңа күйінің қалпы алдыңғы күйімен

сәйкес келетіндігін немесе оның кері күйі болатындығын анықталады.

Кейбір

кеңінен

тараған

триггерлердің

құралу

принциптерін

қарастырайық.

жүктеу 3,65 Mb.

Достарыңызбен бөлісу:

1 ... 18 19 20 21 22 23 24 25 ... 54