Бағдарламасы «Көлік құралдары»

Көлік құралдарының (автомобиль, теміржол, әуе, су, және құбыр) техникалық сипаттамаларының параметрлері. ТМД өндірісінде көлік құралдарының унификациясы мен стандартизациясы. Көлік құралдарының оқиға себептері, шу, қоршаған ортаны ластау көздері ретінде болуы. Теміржол экипаждары, автомобиль, ұшу аппаратының жалпы құрылысы.

Моторлардың түрлері, олардың жіктелуі. Мотрлардың жұмыс жасау негізі мен құрылысы. Піспекті моторлардың жүйелері мен механизмдері. Іштен жану қозғалтқыштарының жұмыс циклы. Индекаторлық диаграмма. Піспекті моторлардың негізгі параметрлері. Моторлардың жылдамдық мінездемелері. Моторлардың шуы мен уыттылығы (токсичность). Назатурбинді және роторлы – піспекті моторлардың жұмыс жасау принципі мен схемалары.

Авиациялық қозғалтқыштар жөнінде мәліметтер. Авиациалық қозғалтқыштардың жіктелуі.

1.3 Іштен жану қозғалтқыштарының өмірін қамтамасыз ететін көмекші жүйелер.

Салқындату жүйесінің тағайындалуы. Тоңазыту жүйесінің түрлері. Майлау жүйесінің негізгі элементтері, схемалары. ІЖҚ қоректену жүйесінің аспаптары мен схемасы, тағайындалуы.

Қоректену жүйелері: сырғу, датчиктер,басқарудың электронды блогының, отын және ауа сүзгілері аспаптарының жұмысы. Пайдаланған газдардың шығу жүйесі.

1.4 Көлік құралдарның элекир жабдықтары.

Электр энергиясының көлік құралдарына пайдалануы. Тоқ көздері мен электр энергиясын тұтынушылар. Электр жабдықтары жүйелерінің сипаттамасы. Электр жабдықтарының аппараттары мен құралдарының орналасуы. Көлік құралдарының электромашиналарнының құрылысы.

Қуатын берудің тағайындалуы (трансмиссия). 2 және 4 білікті автомобильдердің механикалық трансмиссиясының жүйелері. Автобус, жүк және автомобильдердің механикалық трансмиссияның құрылуы мен конструкцияның ерекшеліктері.

Гидромеханикалық және электромеханикалық трансмиссиялардың принципиалды схемалары.

Локомотив қуаты берілістерінің жіктелуі. Локомотив қуатының гидравликалық және жалпы құрылысы.

Автомобиль рамаларының конструкциясы мен түрлері, тағайындалуы. Тартып тіркегіш және жартылай тіркегіш құрылғылары. Автомобильдердің көтеру шанақтарының түрлері. Шанақтың активті және пассивті қауіпсіздігін жоғарылату бойынша жүргізілетін шаралар. Көпірлердің түрлері мен тағайындалуы. Басқарушы,жүргізуші, аралас және ұсиап тұрушы көпірлердің жалпы құрылысы. Аспаның тағайындалуы. Аспамен берілетін күштер мен моменттер. Аспаның негізгі бөліктері мен олардың тағайындалуы. Орақты қондырғылар беттік рессорлар, спиральды серіппелер, торсионмен пневматикалық орнықты элементінің конструкциясы. Телескопиялық амортизатордың жұмысы мен конструкциясы. Көлденең кран стабилизатордың конструкциясы мен тағайындалуы.

2.7 Көлік құралдарының тежеу жүйесі

Тежеу принциптері. Тежеу жүйелерінің тағайындалуы. Тежеу жүйелерінің іс-әрекетінің тиімділігін бағалаудың негізгі критерийлері. Тежеу қасиетінің норма келтіруі.

Тежеу жүйелерінің құрамды бөліктері. Тежеу механизмдері мен тежеу жетегі, олардың тағайындалуы мен негізгі түрлері. Конструкцияның ерекшеліктері, темір жол экипаждарының тежеу жүйелерінің жұмыс жасау принципі мен құрылысы.

Барабанды және дисклі тежеу механизмдерінің конструкциясы мен схемасы, және олардың қасиеттері.
2. Көлік құралдары эксплуатацияның ұйымдары

2.1 Көлік шарттары. Жүктердің түрлері, көлемі мен тасымалдың ұзақтығы, жұмыс тәртібі, тасымалдау ұйымдары. Көлік құралдары эксплуатациясының ұйымдастырылуы.Көлік құралдарының эксплуатациялық мінездемелері мен оларды жақсарту жолдары.

2.2 Көлік құралдарын жөндеу, техникалық қызмет көрсету, сақтау шарттары. Жөндеу мен техникалық қызмет көрсету ұйымдарының жүйелері. Жөндеу өнімдерінің формалары (пішіндері) мен әдістері.
Негізгі әдебиеттер
1. Автомобиль: Основы конструкции /Н.Н. Вишняков. В. К. Вахламов, П.Н. Нарбут и др. –М.: Машиностроение, 1986,304с.

2. Жүнісбеков П.Ж. Автомобильдің құрылысы. Оқулық. Астана, Фолиант, 2004 ж. 335с.

3. Литвинов А.С, Фаробин Я. Е. Автомобиль: Теория эксплуатационных свойств. - М.:Машиностроение, 1989. 240 с.

4. Гришкевич А, И. Автомобили: Теория. - М.: Выш. шк„ 1986. 203 с.

5. Смирнов Г.А. Теория движения колёсных машин. М.: Машиностроение, 1981. 269с.

6. Автомобили: Конструкция, конструирование и расчёт. Трансмиссия. А. И. Гришкевич, В. А. Вавуло, В. А. Карпов и др.- Минск: Выш. шк., 1985. 240с,

7. Автомобили: Конструкция, конструирование и расчёт. Система управлении и ходовая часть /А. И. Гришкевич, Д. М. Ломако, В. II. Автушко и др./ -Минск: Выш.шк., 1987. 200 с.
«ТАСЫМАЛДАУДЫ ҰЙЫМДАСТЫРУ ЖӘНЕ ҚОЗҒАЛЫСТЫ БАСҚАРУ»

1 Тасымалды ұйымдастыру және теміржол көлігінде қозғалысты басқару

Темір жол және өнеркәсіптік теміржол стансаларының технологиясы. Стансаның тасымалдау үрдісін басқарудағы маңызы және олардың тасымалдау логистикалық тізбегіндегі алатын орны.

Темір жол және көліктік тораптардың жұмысын ұйымдастыру.

Желінің өткізу және тасымалдау қабілеті.

Желінің өткізу және тасымалдау қабілеттігі туралы ұғым. Жүк жеткізудің логистикалық тізбегінде желінің өткізу және тасымалдау кабілеті.

Теміржол және өндірістік теміржол көлігінде қозғалысты басқару.

Қозғалысты басқарудың мәні мен міндеттері. Тасымалдауды жоспарлау және оның пайдалану жұмысы үшін маңызы.

Пайдалану көрсеткіштерінің жүйесі.

Біртұтас көлік үрдісіндегі өнеркәсіптік көліктің алатын орыны

Өнеркәсіптік көліктің маңыздылығы, өнеркәсіптік көліктің даму қарқыны. Әртүрлі өнеркәсіптік көлік түрлерін тиімді пайдалану аумақтары. Өнеркәсіптік көліктің дамуының негізгі бағыттары.

Өнеркәсіптік кәсіпорындардағы көлік жұмысын ұйымдастыру

Өнеркәсіптік көліктің жалпы сипаттамасы. Өнеркәсіптік теміржол көлігі жұмысын ұйымдастыру. Өнеркәсіптік автомобиль көлігінің жұмысын ұйымдастыру. Көліктің арнайы түрлері: конвейер көлігі, аспалы арқанды жолдар, құбыр көлігі. Тиеп-түсіру жұмыстарын ұйымдастыру және механизациялау. Әртүрлі жүктерді механизацияландырылған қайта өңдеу жұмыстары.

Өнеркәсіптік көлікті жобалаудың негіздері.

Өнеркәсіптік көлікті басқаруды ұйымдастыру. Өнеркәсіптік кәсіпорын көліктерін техникалық пайдалану ережелері. Техникалық жабдықтар мен құрылғыларды пайдалану.

Өнеркәсіптің негізгі түрлері, өнеркәсіптік көліктің пайдалану жұмыстарын ұйымдастырудың ерекшеліктері

Жол қозғалысындағы автомобильдендірудің дамуы

Қазақстан Республикасындағы автомобиль көлігінің манызы. Елдегі автомобильдендіру үрдісі, автомобильдендірудің оң және теріс факторлары.

Жол қозғалысы жүйелі ұғым. «Жүргізуші - автомобиль - жол - орта» кешені қозғалысын ұйымдастыру (ЖҚҰ) бойынша арнайы қызметтің қажеттілігі. Жол қозғалысын ұйымдастыру, басқару үрдісі ретінде.

Жол қозғалысын ұйымдастыру мен қауіпсіздігі саласындары халықаралық байланыс. Жол қозғалысы туралы Конвенция және жол белгілері мен сигналдары туралы Конвенция. Ковенцияларды Толықтыратын Еуропалық келісімдер. Олардың маңызы мен негізгі жағдайлары.

Жол қозғалысының сипаттамалары

Көліктік ағын. Жүргіншілер ағыны. Көліктік ағынның математикалық сипаты. Жолдың өткізу қабілеті. Жолдың өткізу қабілетін анықтау. Жол-көшелі желі.

Жол қозғалысының сипаттамаларын зерттеу әдістері.

Зерттеулер - жол қозғалысын ұйымдастыру үшін қажетті базис. Жол қозғалысын зерттеу әдістерінің жалпы сипаттамасы мен классификациясы. Құжатты зерттеу, натурлык бакылаулар, модельдеу.. Көліктік - жол апаттарьш есептеудің нормативтік құжаттары. Көліктік - жол апаттарының сипаттамасының берілгендерін сараптау.

Көліктік - жол апаттарын сараптау әдістері. Сандык сараптау. Топографиялык сараптау. Есептеу техникасын қолдану. Жол-көшелі желіде апаттар ошағын айқындау тәсілдері.

Жол қозғалысының параметрлерін зерттеу

Біртекті көлік ағындарын ұйымдастыру. Қозғалыстың жылдамдықтық режимін тиімді ету. Жол қозғалысын ұйымдастырудың тиімділігін (сапасын) бағалау әдістері. ҚАБЖ сін ендіру. Жол қозғалысын ұйымдастыруды жобалау.

Жол аралықтары мен қиылыстарында қозғалысты ұйымдастыру сұлбаларын өңдеу.

Спецификалық жағдайда қозғалысты ұйымдастыру. Тәуліктің қараңғы уақытындағы қозғалыс. Жарықтандыруды есептеу. Қыс мезгіліндегі қозғалыс. Мұз өткелдері. Паромдар. Таулы жердегі қозғалыс. Теміржолды кесіп өтетін жерлер. Жолды жөндеу желілерінде қозғалысты ұйымдастыру. Көлік құралдарын және қоғамдық көліктің аялдамаларын тұрағын ұйымдастыру.

Жол қозғалысын жобалауды ұйымдастыру

Жол қозғалысын ұйымдастыру бойынша жобалық құжаттарды кезеңдері.

4. 
   Автомобиль көлігінде қозғалысты басқару және тасымалдауды ұйымдастыру.
   
   0. 
      Тасымалдауды ұйымдастыру шешімдері.
      

Жүк және жолаушылар ағындарының сипаттамалары.

Жүктер - классификациясы мен сипаттамалары. Тара, маркировка және қаптау. Тиеу-түсіру жұмыстарын жүргізу нормативтер мен технологиясы, механикаландыру мен автоматтаныру. Қойма және қойма ішіндегі тасымалдар. Жүк ағыны және жолаушылар ағыны, оларды зерттеу әдістері. Халықтың көліктік қозғалысы. Қалалар мен агломерациялардың құрылуындағы көліктік заңдылықтар.

Автокөліктік құралдардың сипаттамасы

Жүк және жолаушы автокөліктік құралдарының классификациясы. Өнімділік, үнемдік, жол шарттарын ескере отырып, жүк және жолаушылар тасымалдары үшін автокөліктік құралдарды тандау.

. Автокөлік жұмысының көрсеткіштері.

Көлік жұмысының сандық және сапалық көрсеткіштері. Әртүрлі жұмыс көрсеткіштерінің өзара қатынастарындағы тәуелділік пен заңдылықтар. Бөлек тасымалдар түрлерін ұйымдастыру ерекшеліктері. Қозғалыс маршруттары, олардың түрлері. Маршруттарда жылжымалы құрамның қозғалысын ұйымдастыру жүйелері.

Көліктік – экспедициялық қызмет көрсетудің негіздері.

Көліктік-коммуникациялық жұмыстар мен қызмет көрсету. Кәсіпорындар мен халыққа көліктік-экспедициялық қызмет көрсету. Тарифтерді құру және көліктік қызмет көрсетудің даму принциптері. Көліктік қызмет көрсетудің сапасына қойылатын талаптар.

Біртұтас технологиялық үрдістің мазмұны.

Үрдістің нұсқалық пен экстрималдығы, іске асыру шарттары. Экономикалық ауданның көліктік желісі. Жүк және жолаушылардың орын ауыстыру үрдістері, автокөліктік құралдардың қозғалу үрдістері.

Жолаушыларды тасымалдауды ұйымдастыру негіздері.

Жолаушылар тасымалын ұйымдастыру ерекшеліктері, халыққа қызмет көрсетудің кепілдік жүйе технологиясы. Таксомоторлы тасымалдар, олардың классификациясы.

Тасымалдау үрдісін жедел-диспетчерлік басқару жүйесі. Автовокзалдар мен стансалар. Халықаралык автомобиль тасымалдары, жүргізушілер экипажы мен жылжымалы құрамға қойылатын талаптар.

Әуе көлігінде тасымалдауды ұйымдастыру

Әуе тасымалдарын ұйымдастырғанда қолданылатын негізгі терминдер мен анықтамалар. Тасымалдарды ұйымдастыру және бағыты бойынша әуе тасымалдарының классификациясы.

Жолаушыларды әуе көлігімен тасымалдау келісімінің құқықтық негізі. Қазақстан Республикасының Көлік туралы Заңының, 1929 ж. Варшава Конвенциясының; Қазақстан Республикасының

Әуе көлігіндегі халықаралық жолаушылар тасымалдары.

Жолаушыларды аэропотқа жеткізу ерекшеліктерінің, жолаушылар тасымалы нарығының дамуына тигізетін әсері. Жолаушыларды аэропортка жеткізу мен жолаушылар автовокзалының өзара байланысы.

Жолаушылар аэровокзалынын класстары, жоспарлау, орналасуы бойынша түрлері.

Әуе көлігіндегі жүк тасымалдары

Жүктерді әуе көлігімен тасымалдауды ұйымдастырғанда қолданылатын негізгі терминдер мен анықтамалар. Әуе тасымалдарын ұйымдастыру және бағыты бойынша классификациясы.

Аэропорттардың жүк кешендері (түрлері мен формалары, классификациясы, ерекшеліктері). Аэропорттағы жүк ағынының технологиясы (әкімшілік-кедендік құжаттары). Жүк әуе тасымалдарын ұйымдастырған қатынасты қызметтер.

Ішкі және аймақтық жолаушылар тасымалының ерекшеліктері.
6. Су көлігінде тасымалдауды ұйымдастыру және қозғалысты басқару.

Флот жумысын уйымдастыру

Су көлігінің материалды-техникалық базасы. Жүк және жолаушылар тасымалының классификациясы. Жүк және жолаушылар тасымалының көрсеткіштері. Жүк және жолаушылар ағынын бейнелеу формалары.

Көлік кемелерінің жұмысын техникалық мөлшерлеу.

Техникалық мөлшерлерді өңдеу әдістері. Жүк кемелеріне жүк тиеуді мөлшерлеу. Кемелердің жылдамдығы мен жүру уақытын мөлшерлеу. Жүк кемелерін порттарда өңдеу уақытын мөлшерлеу. Техникалық мөлшерлеудің орындалуын сараптау және корректировка.

Көлік флоты жұмысының пайдалану көрсеткіштері.

Көлік флоты жұмысының пайдалану көрсеткіштерінің жүйесі. Жүктеменің пайдалану көрсеткіштерін есептеу. Жылдамдық пен уақыттың пайдалану көрсеткіштерін есептеу. Өнімдіктің пайдалану көрсеткіштерін есептеу.
Негізгі әдебиеттер

1. Сотников И.Б. Эксплуатация железных дорог в примерах и задачах. -М, Транспорт, 1984, 1990.335 бет.

2. Грунтов П.С., Дьяков Ю.В. Управление эксплуатационной работой и качеством перевозок.- М., Транспорт 1994.543 бет.

3. Гомаиков Ф.С., Бекжанова С.Е. Технология и организация перевозок на железнодо­рожном транспорте Алматы, 2004г.. 350 б.

4. Кобдиков М.А., Оптимизация диспетчерского управления поездной и грузовой работой на основе автоматизации перевозочного процесса. - Алматы, Гылым, 1999ж, 289 бет.

5. Сарбаев С.Ш., Берикбаев Н.Ж. Оптимизация переработки вагонов на сортировочных

станциях. Алматы, 1998ж., 155 бет

6. Клинковштейн Г.И. «Организация дорожного движения» - М.: Транспорт. 1996 ж,-239 б

7. Бабков В.Ф. Дорожные условия и безопасность движения. -М.: Транспорт, 1982ж, 260 бет

8. Сильянов В.В. Теория транспортных потоков в проектировании дороги.-М.:Транспорт, 1977 ж, 301 бет

9. Варелопуло Г.А. Организация движения и перевозок, -М.: Транспорт, 1990 ж-200 бет.

10. Гудков В.А. Технология, организация и планирование пассажирских автомобильных перевозок. –М.: Транспорт, 1996ж. 104 бет

.

1. Логистика жағдайындағы көлік

Логистиканың көлікке әсері. Көлік кәсіпорындарының саясаты және олардың қызметінің өзгеруі. Жүктерді жинау мен таратудың жаңа логистикалық жүйелері. Өндірістегі материалдық ағымдардың ұйымдастырушылығын арттыру жолдары мен мақсаттары, Матсриалдық ағымдардың ұйымдастыру және басқару шарттары. Өндіріс үрдісін ұйымдастыру заңы мен материалдық ағымдардың ұйымдастыру оптимизациясының мүмкіншіліктері. Өндірістің рационалды материалдық ағымдарын ұйымдастыру. Өндіріс үрдісін ұйымдастыруды тиімдендіру.

2. 
   Логистиканың өндіріс үрдісі.
   

Өндірістік үрдісті ұйымдастыру заңдары және материалдық ағымның кеңістіктегі және уақыт мөлшеріндегі тиімдендіру мүмкіндіктерін ұйымдастыру. Материалдык ағымдардың ағымнан тыс өндірістегі тиімділікті ұйымдастыру. Уақыттағы өндірістік үрдісті ұйымдастыруды тиімдендіру.

Материалдық ағым мен логистикалық операциялардың түсінігі. Материалды ағымдарды талдау моделі. Жұмыстың абсолютті шамаларының негізгі өлшемдері.

Көлік ағымдарының потенциалды теориясы. Аймақтық көлік қызметін көрсету. Сапар жолдардың аса пайдалылығы. Торапты бекеттердің орналасуы. Дұрыс геометриялық көлік торлары.

Көліктің айналым қаржысы. Пойыздар мен құрамдарды құрудың негізгі жоспары. Ретке келтіру міндеті. Жылжымалы құрамдағы мұқтаждықты анықтау. Қозғалыстың графигі мен кестенің байланысуы. Көлік өнімінің минимум заңы.

Қозғалыс көлемінің ауытқуы. Жылжымалы құрамның санын белгіленген дәрежеде ұстау. Толық емес ақпарат кезінде қызмет көрсету.

Тасымалдау жүйесіндегі үрдістер. Тасымалдаудың технологиялық жүйесін құрастыру. Математикалық ойлауды қолданып жүйені бейнелеу. Графалардың көмегімен бейнелеу. Эксплуатациялық жүйелері бақылау.

Көліктік қызмет көрсетуді жоспарлаудың әдістері мен модельдері. Көлік құралдарын жөндеуді басқарудың әдістемелік негіздері. Автокөлік кәсіпорнының материалдық-техникалық жабдықтау жүйесінің әдістері мен модельдері.

Көлік кәсіпорнын дамытуды болжалдау әдісі. Көлік кәсіпорынының өндірістік бағдарламасын болжау әдісі. Эвристикалық болжалдау. Көлік кәсіпорнының микрологистикалық жүйесін ұйымдастыру нұсқалары.

Қойылу мақсаты. Тасымалдау үрдісін ұйымдастыру жүйесі. Жолаушыларды тасымалдау жүйесі. Жүктерді тасымалдау жүйесі. Жүйенің модульдік құрылымы. Теміржол көлігінің жүйелік жағдайын жобалаудың логистикалық сызбасы.

Әртүрлі көлік түрлерінің салыстырмалы логистикалық сипаттамасы. Тасымалдау баламалары мен логистикалық делдалдарды таңдау көрсеткіштері. Терминалды тасымалдар. Көлік шығындары және тарифтер. Тасымалдауды ұйымдастыру және баскару.

Қоймалаудың қисынды шешімдері. Тара мен ораудың логистикалық аспектілері. Жүкті өңдеу.

Логистикадағы ақпарат ағымы. Логистикалық ақпарат жүйелері. Логистикалық ақпараттық-компьютерлік технологиялар. Логистикадағы штрих кодтарды сканерлеуді қолдану.

Кәсіпорында ішкі тасымалдауды сақтау және манипуляцтялаудың мәні мен кызметтері. Қойма жұмыстарын ұйымдастыру. Ақпарат жүйелері. Ішкі тасымалдауды жобалау.

Логистикалық шығындардың мәні мен құрылымы. Логистикалық шығындардың құрылымдық анализін талдауы. Логистикалық шығындардың қалыптасу мен қысқарту факторлары. Логистикалық шығындардың дәрежесі және құрылымы. Логистикалық шығындарды қаржыландыру.

16. 
    Логистиканың дамуының негізгі тенденциялары.
    

2. Гордон М.Л., Тишкин Е.М., Усков Н.С. Как осуществлять экономичную доставку товара отечественному и зарубежному покупателю. М.:Транспорт, 1993.

3. Смехов А.А. Основы транспортной логистики. М.: Транспорт. 1995.

4. Зайцев Е.И. Все для перевозок грузов. СПб.: Закон и бизнес, 1998.

5. Никифоров В.С. Основы логистики на водном транспорте: Учеб. пос. Новосибирск: НГАВТ, 1995.

6. Щербаков В. В., Уваров С.А. Современные системы хозяйственных связей и логистика. СПб.: СПбГУЭиФ, 1997.

7. Под ред. Л.Б. Миротина и В.И.Сергеева. Основы логистики: Учеб.пос, - М: ИНФРА-М. 1999,- 200 с.

«Жол қатынастарын жобалау негіздері және олардың мазмұны»
1. Автомобиль жолының иегізгі элементтері.

Автомобиль жолы туралы түсініктер. Автомобиль жолдарын және аэродромды жобалаудың негізгі мақсаттары мен міндеттері.

Автомобиль жолының Қазақстан Республикасындағы ролі (қызметі). Автомобиль жолының халық шаруашылық және әкімшілік жіктелінуі: көпшілік қолданатын автомобиль жолы, қалалық жолдар, заңды тұлғалар автомобиль жолдары, өндіріс және ауылшаруашылығының кәсіпорындарының және бірлестіктер.

Жол шаруашылығының заманауи жағдайы. Автомобиль жолының нарық экономикасындағы, мәдениет пен әлеуметтік саясатқа тигізетін әсері (ролі).

Автомобиль жолдарының заманауи жагдайы: тиімділік, жылдамдық, қауіпсіздік, ынғайлылқ және экологиялылығы. Қала көліктерін, қаланы жобалаудың негізгі мақсаттары мен міндеттері.
2. Автомобиль жолын жобалау негіздері

Автомобиль жолын жобалау негіздері (трассаның бағытын таңдау, жергілікті рельефтің ролі, метеорологиялық мағлұматтарды қолдану және т.б. факторлар).

Жол төсемін жобалау. кіші су ағызатын құрылыстарын, көпірлерді жобалау. Қала жолдары мен көшелерін жобалау.

Қаланы жобалау принципы, қаланың, құрылымдары және олардың қызметі, яғни функциялары. Қала аймағында /жерінде/ қала көлігінің арнайы функциясы. Қала көлігінің қаланы біртұтас біріктіруге, қаланың элементтерін қосуға, олардың бірігіп жұмыс істеуіне тигізетін әсерлері. Қаланы экологиялық қорғау. Қалада қала көлігін, жұмысын ұйымдастыру, жолаушылар ағымын анықтау т.б.

Аэродромның, аэропорттың негізгі элементтері. Әуе жолы (трассасы), аэропорттар, аэродромдар. Аэропорты жобалау. Аэропорттың тікұшақ қонатын, ұшатын жолының ұзындығы мен енір және бұру жолдары. Аэродромның тігінен жобалауы. Су ағызатыи және дренажды жүйе. Аэродромның үстіңгі жабдықтары. т.б.

1. 
   Бабков В.Ф. Андреев О.В. Проектирование автомобильных дорог.Часть 1,2.-М.:Транспорт,1987.
   
2. 
   Андреев О.В. Проектирование мостовых переходов. М. : Транспорт, 1980.
   
3. 
   Бабков В.Ф. «Автомобильные дороги», М.: Транспорт, 1983.-280с.
   
4. 
   Лобанов Е.М. Транспортная планировка городов. - М.: Транспорт, 1989.
   
5. 
   Фишельсон Е.Н., Ланцберг Ю.С. Изыскание и проектирование городских дорог. -М.: Транспорт, 1981.
   
6. 
   СНиП РК 3.03.09-2006 Автомобильные дороги.. Взамен СНиП РК 3..03-09-2003. Алматы, 2007ж.
   
7. 
   СНиП РК 3.01-01-2002. Градостроительство. Планировка и застройка городских и сельских населений.