ҚазтұтынуодағЫ Қарағанды экономикалық

«Есептеуіш техника және бағдарламалық

қамтамасыздандыру» мамандығының студенттеріне арналған оқу, өндірістік, диплом алды тәжірибесі түрлерінің

БАҒДАРЛАМАСЫ

Қарағанды-2013

Тәжірибе бағдарламаны құрастырушылар: э.ғ.к, проф. Омарова Ш.Е., магистр Есмагамбетова М.М.

Рецензент: т.ғ. д., проф. Тен Т.Л.

Бағдарламады университет ректорымен бекітілген тәжірибе туралы Қосымшадан материалдар пайдаланылған.

Бағдарлама «____» __________ 20___ж бастап АЕЖ кафедрасының оқу-әдістемелік отырысында талқыланды және мақұлданды. Хаттама № ___.

Оқу-әдістемелік және редакция-әдістемелік Кеңестерімен баспаға шығаруға ұсынылған.

1	Кіріспе	4
2	Өндірістік тәжірибе туралы жалпы қосымша	7
3	І курс студенттеріне арналған есептеуіш тәжірибесінің бағдарламасы	10
4	ІІ курс студенттеріне арналған өндірістік тәжірибесінің бағдарламасы	15
5	ІІІ курс студенттеріне арналған өндірістік тәжірибесінің бағдарламасы	21
6	Соңғы курс студенттеріне арналған өндірістік тәжірибесінің бағдарламасы	27
7	Соңғы курс студенттеріне арналған дипломалды тәжірибесінің бағдарламасы	30
8	Қосымшалар	35

Жоғары оқу орындарындағы студенттердің кәсіби тәжірибесі жоғары кәсіби білім берудегі негізгі білім беру бағдарламасының құрамдас бөлігі болып табылады. Тәжірибе мақсаты – қазіргі ақпараттық жүйелер мен технологияларды ұйыдастыру мен енгізу аймағында қажетті тәжірибелік дағдыларды иеленуге, сонымен қатар жоо-да оқыту үрдісінде алынған студенттердің тәжірибелік білімдерін тереңдетіп, теориялық білімдерін бекіту.

Кәсіби тәжірибенің өтілуін анықтайтын негізгі оқу-әдістемелік құжаты студенттерді жүйелік және үздіксіз оқыту, тәжірибелік кәсіби дайындықты ұйымдастыруға бірегей комплекстік тәсілді қамтамасыздандыратын тәжірибенің алмаспайтын бағдарламасы болып табылады.

Тәжірибенің мақсаты мен тапсырмасы жоғарғы және жоо-дан кейінгі білімді ұымдастыру қызметінің типтік ережелері мен ҚР Мемлекеттік білім беру стандарттарымен анықталады. Нақты әдістемелік нұсқауларда келесі нормативті құжаттарға сілтемелер пайдаланылған:

Оқытудың барлық этаптарында тәжірибені ұйымдастыру бакалавр деңгейіндегі талаптарымен сәйкес кәсіби құзыреттіліктермен студенттердің үздіксіздік және тізбекті игерілуін қамтамасыздандырылуына бағытталған.

Қысқартулар

Соңғы курста өндірістік тәжірибе теориялық оқыту толық аяқталғаннан кейін ұйымдастырылады.

Оқытылатын мамандық бойынша кәсіби қызметтің тәжірибелік дағдылары мен тәжірибелерін иелену, кілттік құзыреттіліктерді бекіту өндірістік тәжірибенің мақсаты болып табылады.

Оқытылатын мамандық (немесе жақын кәсіпорындар) профиліне сәйкес кәсіпорындар өндірістік тәжірибенің базасы болып табылады.

Өндірістік тәжірибенің базасымен келісімдер оқу жылының басына дейінгі 1 айдан кем емес уақытта бекітілуі керек (1, 2 қосымша).

Өндірістік тәжірибенің ұзақтығы мен саны мамандықтың жұмыстың оқу жоспарымен анықталады.

Өндірістік тәжірибе мамандықтар жұмысының оқу жоспарымен сәйкестігінде күндізгі және сырттай-қашықтықтықтан оқыту формасының 2-4 курс студенттері үшін жүргізіледі.

Мамандық бойынша жұмыс істейтін, сырттай-қашықтықтан оқыту технологиялары бойынша оқытылатын студенттер өндірістік тәжірибеден босатылады. Осындай жағдайда студент кафедраға ұсынады: өзінің кәсіби қызметін көрсететін және оның қызметтік функционалды міндеттерінің көшірмесін көрсететін мінездемені, жұмыс орнынан анықтаманы кафедраға ұсынады.

Мінездемеде балды-рейтингті, әріптік жүйе бойынша жұмыс берушінің бағасы көрсетілуі керек.

Мамандық бойынша жұмыс істемейтін және сырттай-қашықтықтан оқыту технологиялары бойынша оқытылатын студенттер орнатылған тәртіпте өндірістік тәжірибеге бағытталады.

• 
  кәсіби тәжірибеге дейін студенттерге қажетті дайындықты ұйымдастыру, кәсіби тәжірибенің бағдарламасына сәйкес кеңес отырыстарды өтзізу;
  
• 
  кәсіпорыннан тағайындалған тәжірибе жетекшісімен бірге тәжірибе бағдарламасымен сәйкес тәжірибені өтудің күнтізбелі-тақырыпты жоспарын өңдеу;
  
• 
  тәжірибенің өтілуін қадағалау;
  
• 
  студенттің тәжірибеден өту күнделігіне тексеріс жүргізу;
  
• 
  тәжірибе бойынша оқытушылардың есептерін тексеру;
  
• 
  студентің кәсіби тәжірибеден өту жөніндегі есеп беруін қорғауды комиссиямен бірге жүргізу.
  

• 
  окүнтізбелі-тақырыптық жоспармен, тәжірибе бағдарламаларымен сәйкес тәжибеленушілерге білікті жетекшіліктерді жүзеге асыру;
  
• 
  жұмыс орынында қауіпсіз жұмыс шарттарымен әрбір оқушы-тәжірибеленушіні қамтамасыздандыру;
  
• 
  тәжірибе өтуші студенттерге еңбек қауіпсіздігінің нұсқаулықтарын өткізу;
  
• 
  студенттерге қажетті түсіндірмелерді беру және істелінген жұмыстарының уақытылы әрі сапалы болуын талап ету;
  
• 
  баға қою, үлесті баға қорытынды бағадан 40% құрайды (тәжірибе күнделігі);
  
• 
  тәжірибе аяқталғаннан кейін әрбір тәжірибеленушінің жұмысы туралы жазбаша мінездеме беру (тәжірибе күнделігі);
  
• 
  жұмыс берушілер үшін сауалнама (8 қосымша) мен сұрақ беттерін (9 қосымша) толтыру.
  

• 
  тәжірибе бағдарламасын толығымен орындау;
  
• 
  тәжірибеден өту күнделігін бастау (7 қосымша),өзіне қосады:
  
• 
  тәжірибе базасы мен жетекшісі туралы жалпы мәліметтер (форма 2);
  
• 
  тәжірибе бағдарламасының орындалу кезеңінен құралатын күнтізбелі-тақырыптық жоспар (форма 3);
  
• 
  күнделіктің мазмұны (форма 4) – кәсіпорын тағайындаған тәдірибе жетекшісімен қол қойылған, тәжірибе уақытында оқытушымен орындалған күнделікті жұмысты сипаттау;
  
• 
  кәсіпорын тағайындаған тәжірибе жетекшісінің бағасы (форма 5);
  
• 
  кәсіпорын тағайындаған тәжірибе жетекшісінен студентке мінездеме (форма 6);
  
• 
  сәйкес тәжірибе базасында қызмет ететін ішкі тәртіптегі ережелерге бағыну;
  
• 
  еңбек пен техника қауіпсіздік тәртібімен, өндірістегі санитариямен танысу және қатаң сақтау;
  
• 
  университет тағайындаған тәжірибе жетекшісіне өндірістік тәжірибенің өтілуі туралы құжаттар пакетін ұсынады:
  

1. 
   бағытқа келгенін растайды;
   
2. 
   барлық тапсырмалардың орындалуы туралы тәжірибе базасы жетекжішісімен қол қойылған күнделік;
   
3. 
   жұмыс берушілер үшін сауалнама (8 қосымша) мен сұрақ беттері (9 қосымша);
   
4. 
   тәжірибе бағдарламасының орындалғандығын көрсететін тәжірибе туралы жазбаша есеп беру. Өндірістік тәжірибе бойынша есеп берудің титулды бетінің ресімделуінің үлгісі 10 қосымшада көрсетілген.
   
5. 
   тәжірибені өту және ұйымдастыру сапасы туралы сауалнаманы толтыру (13 қосымша).
   

Тәжірибе қорытындысы бойынша, оқытушылар университет тағайындаған тәжірибе жетекшісімен тексерілетін және Ф.КП-16.1-23 студенттерінің кәсіби тәжірибеден өту туралы есептерін тіркейтін журналда тіркелетін есептерін сәйкес кафедраға ұсынады.

Өндірістік тәжірибе бойынша есептерді қорғау кафедра меңгерушісінің тағайындауымен құрылған комиссиямен жүргізіледі.

Есепті қорғау нәтижесі бағалардың балды-рейтингті әріптік жүйемен бағаланады. Тәжірибе бойынша қорытынды баға есепті қорғау бойынша комиссия бағасының 60% мен кәсіпорын тағайындаған тәжірибе жетекшісінің бағасының 40% суммасы ретінде анықталады.

Тәжірибе аяқталғаннан кейін кафедрадан тәжірибені ұйымдастыруға жауапты СМЖ тапсыруы тиіс:

• 
  жұмыс берушілер үшін толтырылған сауалнаманы, сұрақ беттерін;
  
• 
  оқытушылармен өндірістік тәжірибені өту және кәсіпорын сапасы туралы толтырылған сауалнаманы.
  

Мамандық бойынша дағдылар мен алғашқы кәсіби білулерді алу үшін оқу тәжірибесі қолданылады.

1. 
   Тәжірибе мақсаты және тапсырмасы
   

Есептеуіш тәжірибенің негізгі тапсырмасы болып:

- «Информатика», «Алгоритмдар, бағдарламалау мәліметтерінің құрылымы» курстары бойынша оқу үрдісінде алынғантеориялық білімдерін бекітуі;

- нәтиже беруде және ақпаратты сақтауда және талдауда, жинауда тәжірибелік дағдыларды алу;

- қолданбалы бағдарламалауда қазіргі бағдарламалау дестелерін (пакеттерін) зерттеу;

- дерекқордың басқару жүйелерімен жұмысты қабылдауларын игеру;

- Бағдарламалау негіздерімен танысу;

- жаhандық компьютер желiлерiндегi ақпаратты iздестiрудiң әдiстемелiгi.

Берілген есептеуіш тәжірибені өту нәтижесінде оқушы келсі жалпы және кәсіби құзыреттерді иеленуі тиіс:

- ойлану мәдениетімен иелену, ақпаратты қабылдауға, талдауға, талқылауға, мақсаттарды қою мен оларға жету жолдарының қабілетіне, ауызша және жазбаша сөзді аргументті және анық құру.

- әлеуметті мәнді мәселелер мен үрдістерді ғылыми талдау қабілеттілігі, тәжірибеде гкәсіби және әлеуметтік қызметінің түрлі түрлеріндегі гуманитарлық, экологиялық, әлеуметтік және экономикалық ғылымдардың әдістерін пайдалана білу.

- ақпараттық жүйелер мен технологиялар аймағында тәжірибелік тапсырмаларды шешу үшін кең жалпы дайындыққа иелену;

- кәсіби қызметте ғылыми пәндердің негізгі заңдарын пайдалану дайындығы, теориялық және эксперименталды зерттеу, математикалық талдау мен модельдеу тәсілдерін қолдану.

Студенттің міндеті:

- алгоритмдер мен бағдарламалардың өңделуін жүргізу;

- қарапайым реляциялы деректер базасының өңделуін жүргізу;

- бағдарламалық қамтамасыздандырудың жобалануын жүргізу;

- бағдарлама мәтіні мен кострукциясын өңдеу;

- бағдарламалаудың түрлі орталарынан көмегімен алынған бағдарламаларға талдау жүргізу.

Студент тәжірибелік дағдыларға иеленуі тиіс:

алгоритмдер мен бағдарламаларды өңдеу;

есептеуіш және бағдарламалық құжаттамаларды өңдеу және рәсімдеу.

Есептеуiш тәжiрибенi өтудiң объектiсi кафедраның зертханасы болып табылады.

Студент мамандығына қатысы жоқ және тәжiрибенiң бағдарламасымен ескерiлмеген жұмыс орынында практиканттың қолдануына рұқсат етiлмейдi..

2. 
   Есептеуіш тәжірибенің ұзақтылығы
   

Шамамен тәжiрибенiң мерзіміне уақытты реттеу

3. 
   Студенттіңміндеттері
   

• 
  міндетті түрде сабақтарға қатысу;
  
• 
  қауіпсіздік техникасын, санитарлық талаптарды, еңбекті қорғау ережелерін білу және сақтау;
  
• 
  бағдарламада қарастырылған барлық жұмыстарды орындау, және ДЭЕМде жұмыс үшін барынша көп практикалық мәліметтерді меңгеру;
  
• 
  бекітілген нұсқада күнделік жүргізу, қысқаша жазбалар жүргізу және апта соңында жетекшінің қолымен растау;
  
• 
  бекітілген ережелерге сәйкес күнделік және есеп беруді жүргізу және тәжірибе соңында АЕЖ кафедрасына жазбаша есеп беру;
  
• 
  есеп беруде ақпараттық жүйелер және технологиялардың қолданылуы мен даму перспективаларын сипаттау;
  

Тәжірибенің оқу-әдістемелік жетекшілігін және сапалылығын кафедра жүзеге асырады. Тәжірибе жетекшісі міндетті:

• 
  қауіпсіздіктехникасы және қауіпсіздік бойынша нұсқаулар беру;
  
• 
  тәжірибе бағдарламасына сәйкес сабақтарды өткізу;
  
• 
  тәжірибенің күнтізбелік-тақырыптық жоспарына сәйкес студенттермен жасалған жұмыстардың көлемі, сапасын тексеру және бағалау;
  
• 
  студенттердің катысуын қадағалау;
  
• 
  студеттерге жеке тапсырмалар және жасалатын жұмыстар бойынша кеңестер беру;
  
• 
  тәжірибе бойынша есепті құруда студентке көмек көрсету;
  
• 
  студенттің еңбек тәртібін бұзғаны үшін ректорғашектету туралы ұсынысжіберу;
  
• 
  кафедра меңгерушісіне тәжірибенің өтілу барысы, ескертулер,қорытындылар және ұсыныстарды жазбаша түрде жіберу;
  

Мұрағаттармен жұмыс. Антивирустық бағдарламалармен күй табақтарға көмек көрсету. Ақпараттың ығы.

Зерттеме мен нақты мақсаттың қолданбалы бағдарлама арқылы қамсыздандыру:

Word мәтіндік редакторының мүмкіндіктерін игеру. Редакциялау және мәтінді форматтау. Құжатты безендіру.Таблицамен жұмыс жасау.

СУБД «Access» жұмыс жасау. Элементтердің қызметімен танысу.Әртүрлі режимде таблицаны қолдану тәсілдері.Сұраныс жасау.Көп таблицалы формаларды құрастыру.Есеп беруді рәсімдеу.

Студент оқу тәжірбиесінің нәтежиесін жазба түрде күнделік және есеп ретінде жинақтайды. ( приложения 3,4)

Күнделік пен отчет тәжірібиенің талаптары мен бағдарламасына сәйкес жазылуы тиіс.

• 
  есепті электронды нұсқада аралығы бір интервал ,Times New Roman каріпінен 14- ші нөмірімен; астыңғы және үстінгі өріс-2см , оң жақ пен сол жақ- 1,0см.,
  
• 
  Есеп пен күнделік мәтінінде титулдық бет жоғарыда көрсетілген үлгідегідей рәсімделеді.( Приложения 3,4)
  
• 
  титулдық беттен кейін есептеуіш тәжірбиеніңмазмұны бекітіледі, онда әр тарау неше беттен туратыны көрсетіліді.
  
• 
  тақырыптары және олардың рубрикациялық индекстері қатаң жарасымға мәтінмен бірге келтірілуі керек
  
• 
  Келесі бет күнделік пен есеп беру-қысқартылғантізім,мәтінде тек қана жалпы қабылданған қысқартулар енуі тиіс;
  
• 
  әр бөлім жаңа беттен басталуы тиіс;
  
• 
  барлық беттерараб цифрларымен нөмірленуі керек, беттердің нумерациясы титулдық беттен соңғы бетке дейн және оның ішіне графика, кесте, т.б. кіреді.Титулдық бетте және мазмұнында нумерация қойылмайды, бірақ жалпы еумерацияда ескеріледі.
  
• 
  Әр кестенің жоғарғы жағында өзінің тақырыпшасы болуы тиіс.
  

Тәжірибені қорытындылау жіне баға қорытындылау үшін студент күнделік пен есеп қосымшамен бірге тапсыруы тиіс.

Студент күнделік пен есепті пікір сарапқа жетекшіге тапсырады.Жетекшінің оң бағасын алған соң тәжірибе жайлы есеп беру қорғалады.

Әр студент тәжірибе жайлы есеп беруін коммисия алдында қорғайды. Тәжірибе жайлы материалдар негізінде және қорғау нәтижесіне байланысты коммисия балдық- рейтингтік әріптік жүйе арқылы студентті бағалайды.Бағалау кезіндегі студенттке қойылатын критерий студенттің алдына қойған мақсатын орындау болып табылады.

Тәжірибелік бағдарламаны орындамаған, жұмысы туралы теріс пікір немесе есеп берудегі қорғау барысында қанағатсыз баға алған студент, студенттік демалыс кезінде қайта тәжірибеге бағытталады немесе оқудан шығарылады. Есеп берудегі қорғау нәтижесіндегі баға студенттің транскриптісіне енгізіледі. Одан басқа, комиссия мүшелері күнделіктің және есеп берудің басты бетінде: «Анықтауыштық практитка туралы есеп беру» осы бағамен қорғады «__», күнін және қолын қояды.

2. 
   КУРС СТУДЕНТТЕРІНІҢ ӨНДІРІСТІК ТӘЖІРИБЕ
   

Тәжірибе мақсаты- базалық компьютерлік бағдарламалармен жұмыс істеу және оны жетілдіру, техникалық құрылғылар мен ақпараттық технологиялармен қолдана білу.

Бағдарламалық қамтамасыз етумен жұмыс икемділігін дамыту және жетілдіру барысында өндірістік тәжірибенің негізгі талаптары мыналар:

- оқу үрдісінде алынған жалпы теориялық білімді студенттермен бекіту;

- өткен базалық және профильденетін пәндер бойынша тәжірибелік дағдыларға иелену;

- деректерді енгізудің автоматтандырылған және қолдық тәсілдерді игеру.

Студенттерді тәжірибе орнына бағыттау, университеттің және тәжірибе базасының, және тәжірибеге қолдау хаттарының келісімімен орындалады.

Өндірістік тәжірибенің базалық мекемесі, компьтерлік центрлер, түрлі организация және мекеме, мамандандырылған мекемелер, оқу орындары және ғылыми-зерттеу университеттері болып табылады. Мекемені таңдау,ең бастысы, тәжірибелік тапсырмаларды шешу белсенділігімен анықталады. Программалық тәжірибемен қарастырылмаған және аталған мамандыққа қатысы жоқ студент бұл тәжірибеге өткізілмейді.
2.3 Өндірістік тәжірибенің ұзақтығы

«Есептеуіш техника және бағдарламалық қамтамасыз ету» мамандығының II курс студенттері тәжірибені 5 апта көлемінде өтеді. Өндірістік тәжірибенің басталу уақыты мен соңы университет бұйрығына сәйкес жұмыс оқу жоспары бойынша бекітіледі.

Тәжірибе кезіндегі уақыттың салыстырмалы бөлінуі

Тәжірибе өтіп жатқан жерге дер кезінде келіп, тәжірибені белгілінген уақытында бастау (4 қосымша) .

Мекемедегі тәжірибе жетекшісіне келіп бірге тәжірибе жоспарын құру. (5 қосымша).

Кәсіпорындағы қолданыстағы ішкі ережелерге бағыну

Еңбек қорғау мен техникалық қауіпсіздік ережесін меңгеру мен қатаң орындау

Құрастырылған жұмыс бағдарламасын қатаң қадағалап, өз мамандығына байланысты дағдыларды үйреніп бойына сіңіру.

Күнделікті тағайындалған формада толтырып, қысқаша жазбаша жасап аптаның аяғында жетекшіге қол қойғызу керек (7 қосымша).

АЖ және технологияның қолданылуын және болашақтағы дамуын меңгеріп, суреттеу

Өз жұмысын жоғары жауапкершілікпен орындап, жұмыс нәтижесін штаттық жұмыскерлермен теңестіру.

Тағайындалған тәртіпе байланысты күнделік толтыру және тәжірибе соңында оны кафедра, тапсыру сонымен катар АЕЖ жазбаша түрде есеп тапсыру (6 қосымша).

Мәліметтерді жинақтау және оларды жүйелендіру

Ұйымның қоғамдық өміріне белсене қатысу

Ішкі тәртіп ережелерін бұзған студентке кәсіпорын басқармасынан сөгіс жариялануы мүмкін және ол университетке жария болады.

2.5 Тәжірибе жетекшісінің міндеттері

Тәжірибеніңжалпы оқу-методикалық басшылығынжәне тәжірибенің тиісті дәрежесі мен оның орындалуын АЕЖ кафедрасы жүзеге асырылады.

АЕЖ кафедрасынан тәжірибе жетекшісінің міндеті:

• 
  тәжірибе басталмай тұрып тәжірибеленушілерге дайындық ұйымдастыру
  
• 
  тәжірибе базаларын өту барысында оның мекемесін тексеру;
  
• 
  студент жұмысының сапасын, көлемін тәжірибенің бағдарламасыны сәйкес қадағалау
  
• 
  студентке жеке тапсырмасы және тәжірибелік есеп бойынша кеңес беру
  
• 
  студент ішкі тәртіпті бұзған жағдайда университет ректорына хабарлап тәжірибеден босатылуын ұсыну
  
• 
  ұйымдардағы, кәсіпорындардағы, мекемелердегі жақсы тәжірибе жетекшілерін көтермелеуін ұсыну немесе кәсіпорын басшысынан тәжірибе жетекшісі жұмысын жаман атқарған жұмыскерлерді жауапкершілікке тартуды талап ету
  
• 
  тәжірибеленушілердің есептерін қадағалау
  

- өндірістік тәжірибенің нәтижелері бойынша дайындықта және тәжірибе туралы есепті қабылдау бойынша комиссия жұмысына қатысу.

Кәсіпорындағы тәжірибе жетекшісі міндетті:

- екіжақты бекітілген келісім негізінде жоғарғы және жоо-дан кейінгі білімді ұйымдастыру қызметінің типтік ережелерімен сәйкес студенттің тәжірибесін ұйымдастыру және жүргізу;

- тәжірибенің тиімділігін қамтамасыздандыратын тәжірибе орнының бағдарламасымен сәйкес студенттерге ұсыну;

- тәжірибе бағдарламасын меңгеру;

- студенттердің индивидуалдық күнтізбе-тақырыптылық жоспарымен көмектесу ;

- студентті ішкі тәртеп ережесі , қолданылатын құжаттармен, нұсқамалармен және басқа да материалдармен таныстыру ;

- кеңес беру күндері мен сағаттарын бекіту;

- студентке кәсіпорынды толықтай таныстыруды ұйымдастыру және тиянақты өз жұмысын орындауға және өз мамандығы бойынша білім алуға тиісті жағдайлар жасау;

- ПЭЕМ жұмыс кезінде мідетті түрде еңбек қорғау мен қауіпсіздік техникасы жайлы нұсқаулар өткізу және оны құжаттарды рәсімдеуде де және керек жағдайда жұмыс жүзінде де қолдану;

- тәжірибенің бағдарламасына сәйкес жұмыстың орындалу сапасы мен уақытын қадағалау;

- күнделіктің толтырылуын қадағалау;

- студенттерге компьютермен, бар әдебиетпен және мүмкіндігінше бар техника мен қолдануға мүмкіндік беру;

- курстық жұмыстарға мәлімет жинауға көмек көрсету;

- ішкі тәртіпті бұзған студентке сөгіс жариялап, оны ректорға немесе АЕЖ кафедрасына хабарлау;

- тәжірибе өтіп жатқан студенттермен болған келеңсіз жағдайларға толық жауапты;

- тәжірибенің сапасы мен жағдайына толық жауапты;

- оқушы тәжірибеленушілерге есептерді дайындығын қадағалау және оларға жеке тапсырмалар мен тәжірибе бағдарламаларының орындалуы туралы деректерден тұратын кәсіби мінездеме құру.

Тәжірибе жетекшісі жұмыс орнындағы студенттердің жұмысын және олардың жұмыс тәртібін, күнделік толтырылуын қадағалап, тәжірибелік дағдыларды иемденуге көмектеседі.

Студент өндірістік тәжірибенің нәтижелерін жазбаша күнделік(6 қосымша) және есеп(7 қосымша) формасы түрінде жалпылайды.

Күнделiк және есеп беру кәсiпорында (мекеме) жазылуы және мазмұныбойынша тәжiрибе бағдарламасы талаптарына сәйкес келукерек.

Тәжiрибе туралы есеп 2 бөлiктен тұрады: негiзгi және қосымша.

Есептiң негiзгi бөлiгiнiң көлемi машинаға басылған және 25-30 парақты құрау керек. Қосымша бөлiк есепке қосымшаның өзiменiмен өкiлдiк етедi. Қосымша бөлiк студентке тәжiрибенi талдау кестелер, листинг бағдарламалары және негiзгi есептiң бiр бөлiгiнiң мазмұның суретпен көркемдейтiн басқа материалдарда өтетiн кәсiпорынның мәлiметтерiн түбегей толтырылған құжат тұратын есепке қосымша болады.

Тәжiрибе өту уақытында әр ұйымда және мекемеде студенттің тәжірибе өтіп жатқаны туралы,қол қойылуы және мөр басылуы керек.

Күнделiк және есеп компьютерде жадағай аралық арқылы басып шығару керек,қаріп Times New Roman, нөмер 14 pt; өріс мөлшері үстінгі және астынғы – 2см, сол – 3 см, оң – 1,0см., қажеттi құжаттармен және басқа материалдармен суретпен көркемдеу. Оған есеп және қосымшаның бетi нөмерлеуi керек.

Штаттық қызметте тәжiрибесiн өткенстудент,практика жөнінде және атқарылған жұмысқа сол жердегі ұжымнан(мекеме) бас есепшіден қол қойылған және аяқталған туралы анықтама көрсету.

Есеп берудіңтитулды парағы болу қажет,келтiрiлген (3-шi қосымша) үлгi бойынша.

Есеп беруге жетекшініңпрактика жөнінде кәсіптік мінездемесі,ұжымның құрылымы , студенттiң тәжiрибесiн өту сапасы туралы анықтама болу керек.

Сипаттаманың үлгiсi қосымшада 3 келтiрiлген.

2.8 Өндiрiстiк тәжiрибенің қорытындысы

Қорытынды мен баға нәтижесін білу үшін студент күнделік пен есеп беру қосымшасын көрсету тиіс.

Студентрецензияға күнделiкті және есептi алып бередi. Тәжiрибе туралыесеп оң рецензиялы болса,қорғуға шығарады.

Әр студент комиссия мүшелер алдында өз жұмысын қорғайды. Тәжірибенің негізгі материалдары,сонымен қоса комиссия мүшелерінің нәтижиелері студенттің тәжірибе өткені туралы анықталады. Тәжірибенің ең негізгі шарттарының бірі жұмыстың дәл орындалу нақтылығы болып саналады.

Егер студент тәжірибелік бағдарламаныатқармаса, қанағаттанарлықсыз баға менжұмыс жөнінде шағым алса,каникул кезінде практиканы қайта өтедінемесеуниверситеттен шығарылады.

Есеп берудің нәтижиесі мен бағасыстуденттің ведомостынажәне транскриптысына(есепке алынатын жалбыршақты) енеді.

Сонымен қоса комиссия мүшелері титульді параққа күнделік пен есеп беруді жазады:«Өндірістік тәжірибе бойынша есеп беру» қорғалды «_____»,күні және қолы.
3. III КУРС СТУДЕНТТЕРІ ҮШІН ӨНДІРІСТІК ТӘЖІРИБЕ БАҒДАРЛАМАСЫ
«Есептеу техникасы және бағдарламалық қамтамасыздандыру» мамандығының ІІ курс (орта білімнен кейінгі базада) және ІІІ курс (орта білім базасында) студенттері үшін өндірістік тәжірибе теориялық курстарды игеру аяқталғаннан кейін жүргізіледі.

Тәжірибеге барлық емтиханды тапсырған студенттер ғана жіберіледі.

Өндірістік тәжірибенің мақсаты–профильдік және базалық пәндер бойынша тәжірибелік дағдыны үйрену мен жалпы теориялық білімдерін бекіту болып табылады.

Өндірістік тәжірибені өту кезінде студенттің негізгі тапсырмалары келесілер болып табылады:

• 
  ақпараттық жүйелерді жобалау бойынша әдістемелік мәліметтерді оқу;
  
• 
  ақпараттық жүйелерді эксплутациялау бойынша дағдыларды иемдену;
  
• 
  аппараттық-бағдарламалық құралдар және жаңа ақпараттық технологияларды енгізу және өңдеуде өз үлесін қосу.
  

Тәжірибе өту орнына бағыттама университет және тәжірибе базалары арасында жасалған келісім (қосымша 1), растау хаттарына(қосымша 2) сәйкес беріледі.

Тәжірибе базасына жаңа есептеуіш техникаларда ақпараттық жүйелерді қолдану, өңдеумен айналысатын ұйымдар, кәсіпорындар, мекемелер,ақпараттық бөлімдер, зерттеу орталықтары және университеттер жатады. III курс студенті өндірістік тәжірибені ДК операторы,бағдарламалаушы-стажер,желілік администратор ретінде өтуіне болады.Сонымен қатар студент жазбаша түрде нақтв атқарылған жұмыстар туралы есеп жазады және вакантты қызметке бекітілгені туралы анықтама әкеледі.

Тәжірибе өтушіні тәжірибе бағдарламасында көрсетілмеген және студенттің мамандығына қатысы жоқ жұмыс орындарында қолдануға болмайды.

«Есептеу техникасы және бағдарламалық қамтамасыздандыру» мамандығынның III курс студенттері 5 апта өндірісттік тәжірибеден өтеді. Тәжірибе күнінің басталу және аяқталу мерзімі оқу жоспарына сәйкес университет бұйрығымен бекітіледі.

Тәжірибе кезеңін уақытпенжобалап бөлу

Тәжірибе өту орнына бекітілген күні бастау үшін уақытылы келу.

Келген бойда тәжірибе жетекшісіне ұйым атынанбарып, онымен бірге тәжірибе өтудің күнтізбелік-тақырыптық жоспарынжасау.

Ұйымда, кәсіпорында бекітілген ішкі еңбек тәртіптеріне бағыну.

Қауіпсіздік техникасын, санитарлық талаптарды, еңбекті қорғау ережелерін білу және сақтау.

Бағдарламада қарастырылған барлық жұмыстарды орындау және өз мамандығы барынша көп тәжірибелік мәліметтерді меңгеру.

Бекітілген нұсқада күнделік жүргізу, қысқаша жазбалар жүргізу және апта соңында жетекшінің қолымен растау.

Есеп беруде ақпараттық жүйелер және технологиялардың қолданылуы мен даму перспективаларын сипаттау.

Штаттық қызметкерлермен бірдей дәрежеде атқарылған жұмыстар және нәтижелері үшін жауапты болу.

Нести ответственность за выполненную работу и ее результаты наравне со штатными работниками.

Бекітілген ережелерге сәйкес күнделік және есеп беруді жүргізу және тәжірибе соңында АЕЖ кафедрасына жазбаша есеп беру.

Материалдарды жинау және жүйелеу.

Қызметкерлердің әлеуметтік өміріне қатысу.

Тәжірибе жетекшісіне жазбаша есеп беру.

Ішкі тәртіптерді бұзған студенттергекәсіпорынныңжетекшілерімен төлемдер талап етілуі мүмкін, ол туралы универститетке хабарланады.

3.5 Өндірістік тәжірибені басқару

Ұйым, тәжірибенің оқу-әдістемелік құралын және оның өткізілу сапасын АЕЖ кафедрасы жүзеге асырады.

• 
  Тәжірибе бастамай тұрып, үйренуші практиканттарды дайындауды ұйымдастыру;
  
• 
  Тәжірибенің базасына баруда, оның ұйымдастырылуын тексеру;
  
• 
  Күнтізбе –тақырыптық және бағдарламалық тәжірибеге байланысты студентпен жұмыс атқарудың сапасын, көлемін тексеру;
  
• 
  Тәжірибе туралы жеке тапсырмалар беріп, есептіжазу жөнінде студентке кеңес беру;
  
• 
  Студент еңбек тәртібін бұзғанжағдайда, студентті тәжірибеден аластату туралы ұсынысты университеттің ректорына жеткузі;
  
• 
  Ұйымнан, кәсіпорыннан тәжірибенің жақсы жетекшілерін мадақтауға кеңес беру немесе кәсіпорын жетекшілерненқанағаттанарлықсыз басқаруы үшін жауапқа тартуын талап ету;
  
• 
  Тәжірибелерде үйренушілердің есептерін қарастыру;
  
• 
  Студенттердің жұмысы туралы пікір беру;
  
• 
  Үйренуші тәжірибелерінің жаттығу әзірлеуді жетілдіру туралы ұсыныстарын, ескертулерімен қатар белгілерін жазбаша түрде есепті кафедра меңгерушісіне тапсыру;
  
• 
  Тәжірибе туралы есептерді қабылдау комиссиясының жұмысына араласып, өндірістік тәжірибенің қорытындыларына арналғаг конференцияларды әзірлеудеқатысу;
  
• 
  Ұйымның (кәсіпорынның) тәжірибе жетекішісінің міндеті:
  
• 
  қос тарапты келiсiм-шартты негiзде ҚР жоғары оқу орындарының студенттерiн кәсiби тәжiрибе туралы сәйкестiкте тәжiрибе ұйымдастырып өткiзу;
  
• 
  - тәжiрибенiң орны, оның өтуiн қамтамасыз ететiн ең үлкен тиiмдiлiк бағдарламасы бар сәйкестiкте студенттi таныстыру;
  
• 
  - тәжiрибенiң бағдарламасын зерттеу;
  
• 
  Жеке күнтізбе-тақырыптық жоспарға байланысты студенке көмек көрсету;
  
• 
  Студентті ішкі тәртіп ережелерімен таныстыру, сонымен қатар құжаттармен, нұсқаулармен және басқа материалдармен пайдалануды үйрету;
  
• 
  консультациялардың күндер және сағаттарын тағайындау;
  
• 
  ұйыммен (кәсіпорынмен ) студенттің танысуын ұйымдастыру және барлық түрдегі жұмыстарды табысты орындау үшін қажетті жағдайлар жасау,сонымен қатар мамандығы бойынша білім алу.
  
• 
  Жұмыстың орындалу сапасы мен мерзімін бақылауды іске асыру;
  
• 
   тәжiрибе туралы күнделiктiң жүргiзуi тексеру;
  
• 
  Студентке әдебиеті бар компмьютерлік техниканы қолдануды көрсету;
  
• 
   курстық жобалар (жұмыстар )үшiн материалдарды таңдап алуда көмек көрсету;
  
• 
  iшкi еңбек тәртiбiнiң ереже бұзған студенттерді ректорға және АЕЖ кафедрасына хабарлау;
  
• 
  тәжірибе кезінде студенттермен болған жазатайым оқиғаларда толықтай жауапкершілікті алу;
  
• 
   тәжiрибенiң ахуалына және сапасына жауапкершiлiк алу;
  
• 
  үйренушi практиканттардың есептерiн әзiрлеуде бақылау жүргізудіiске асыру және олардың тәжiрибе бағдарламасының, жеке тапсырманыңорындауы туралы мәлiметті құру
  

Кәсіпорында қолданылатын телекоммуникация жүйелерімен танысу. АЖ кәсіпорынның жаһанды есептеу желілерімен, нақты айтқанда Internet-пен байланысын игеру.

Бағдарламалаушы басшылығы өзіне қосады: бағдарламаны қолданудың тағайындалуы және шарттарын; бағдарлама сипаттамасын; бағдарламаға үндеуді; кіріс және шығыс деректерін; хабарламаларды.

Қолданушы басшылығы өзіне қосады: құжат құрамының қысқаша мазмұны мен оның тағайындалуы келтірілетін аннотацияны; берілген басшылықтың қалайша дұрыс пайдалану туралы ақпарат пен байланысқан құжаттарға сілтемелерден тұратын кіріспені; мазмұн беттерін; жүйенің аса маңызды функцияларын пайдалану туралы бөлімдерді; мүмкін мәселелер мен олардың шешілу жолын сипаттайтын бөлімдерді;

Кәсіпорын сайтының интерфейс макеті мен кәсіпорын логотипін өңдеу. Кәсіпорын логотипін құру. Графикалық бағдарламаларды пайдаланып сайт интерфейсінің экрандық формаларын өңдеу.

Кәсіпорындағы ақпараттық жүйелердің кемшіліктері мен оларды жою жолдарын анықтау. Деректерді өңдеудегі қызмет етуші талдауы барысында анықталған кемшіліктерді сипаттау. Оларды жою бойынша ұсыныстарды нұсқау. Қазіргі бағдарламалық құралдарды пайдалану бойынша ұсыныстарды ұсыну. Кәсіпорынның даму перспективалары.

Өндірістік тәжірибе бойынша есепті дайындау. Өндірістік тәжірибе мәліметтеріне компьютерде жазбаша есеп құру және аяқтағаннан кейін оны кафедраға ұсыну.

3.7 Өндірістік тәжірибе бойынша есептемені құру тәртібі.

Студент өндірістік тәжірибенің нәтижесін есептеме және жазбаша күнделік түрінде көрсетеді.(қосымша 6,7).

Өндірістік тәжірибенің талабына сәйкес күнделік пен есептеме ұйымда (кәсіпорын) жазылуы керек.

Тәжірибе туралы есептеме екі бөлімнен тұрады: негізгі және қосымша.

Есептеменің негізгі көлемі 25-30 мәтіндік беттен тұрады. Қосымша бөлік құрамына тәжірибе өтетін студенттіңісі бойынша,ұйымдағы деректердің негізінде толтырылған құжаттардан тұратын қосымша есепті, аналитикалық кестелер, листингтік бағдарламалар және сонымен байлынысты есепті көрсететінөзге де мәліметтер кіреді.

Әртүрлі ұйыммен кәсіпорындардағы тәжірибеден өткен кезде күнделіктің әрбір бөлігіне студент тәжірибе өтіп жатқан ұйым (кәсіпорын) жетекшісі қол қояды және мөрмен бекітіледі. Күнделікті және есептемені компьютерде бірегей интервалмен теру керек, Times New Roman шрифтімен, 14 pt нөмерімен; жолдар нөмері: жоғарғы және төменгі- 2см, солжақ – 3см, оңжақ – 1,0см, керекті құжатармен және басқа да материалдармен иллюстрациялау керек. Есептеме бетімен қосымшасы нөмерленген болуы тиіс.

Тәжірибе кезінде штаттық қызметте жұмыс істейтін студент істелінген жұмыс қосымшасымен және штаттық қызметте жұмыс істегені туралы мөрмен бекітілген бас бухгалтердің және ұйымның жетекшісінің қолымен анықтаманы көрсетеді.

Есептеме келтірілген үлгі бойынша толтырылған бастапқы беттен тұрады.

Студенттің тәжірибеден өту сапасы және есептеменің мазмұны бойынша ұйымдағы тәжірибе жетекшісінен кәсіби мінездемені есептемеге қосылады. Мінездеменің үлгісі қосымша 3-те көрсетілген.

3.8 Өндірістік тәжірибе қорытындысын жасау

Тәжірибенің қорытындысы мен нәтижесін бағалау үшін студент АЭЖ кафедрасына күнделік және есептеме қосымшаларымен ұсыну қажет.

АЭЖ кафедрасы күнделік пен есепті оқытушыға рецензияға береді.Оқытушы рецензияға оң баға берсе, есептеме бойынша тәжірибе қорғауға жіберіледі.

Есептеме бойынша өндірістік тәжірибені кафедра меңгерушісі қорғауға қабылдау үшін комиссия мүшелерін құрады:оқытушы,тәжірибе бойыншакурс жетекшісі,университеттен тәжірибе жетекшісі ,мүмкіндік бойынша кәсіпорыннан.

Әрбір студент комиссия отырысында есептеме бойынша тәжірибесін қорғайды. Тәжірибе бойынша оның негізі мәліметтері,сонымен қатар комиссия қорғаудың қорытындысын студенттің қатысуымен тәжірибеге баға беріледі.

Студент,тәжірибе бағдарламасын орындамаған жағдайда,жұмысынатеріс пікір алған болса немесе есептемені қорғау барысында қанағаттанарлықсыз баға алса, университтетен шығарылады.Белгіленген тәртіп бойынша студенттердің қатарына қайта қосылу құқығы сақталады.

Есептеменің қорытындысы бойынша студенттіңбағасы ведомостқа және транскрипқа қойылады(сынақ кітапшасына).

Сонымен қатар, комиссия мүшелері есептеменіңалдыңғы парағынажазба енгізеді:өндірістік тәжірибе есептемесі бағамен қорғалды «»,күні мен қолы қойылады.

Өндірістік практиканың мақсаты студенттердің бекітілген және теориялық білімі жағынан тереңдетілгендігінен , оқыту үрдісінде алған білімі, сонымен қатар қазіргі заманғы ақпараттық технологияларды ұйымдастыру аумағында қажетті практикалық икемділіктері бар студенттерден тұрады.

Өндірістік тәжірибе үрдісінде оқушылар кәсіби және ұйымдастырушылық жұмыстың тәжірибесіне иеленуі керек.

Өндірістік тәжірибенің ұзақтығы

Соңғы курстың студенттері (орташа білімнің базасындағы IV курс, ІІІ курстар – орта білімнен кейінгі базада) “Есептеуіш техника және бағдарламалық қамтамасыздандыру” мамандығы бойынша 10 апта аралығындағы практикадан өтеді. Өндірістік практиканың басталу және аяқталу күндері оқу жоспарына байланысты университеттің бұйрығымен қойылады.

«Есептеуіш техника және бағдарламалық қамтамасыздандыру» мамандығының соңғы курс студенттері үшін өндірістік тәжірибе теориялық курстарын игеру аяқталғаннан кейін жүргізіледі.

Тәжірибеге барлық емтихандарды тапсырған студенттер жіберіледі..

• 
  АЖ деректер базаларын мен қосымшаларды құрумен байланысқан мүмкін болатын болашақ еңбек қызметі мен еңбек нарығына бейімделу;
  
• 
  тәжірибе өтетін кәсіпорын қызметінің шегінде АЖ өңдеушінің тәжірибелік жұмысымен танысу және игеру;
  
• 
  бағдарламалық және ақпараттық құралдарды жобалаудың барлық кезеңдерімен байланысты тәжірибелік дағдыларға иелену;
  
• 
  жалпы кәсіби және арнайы пәндерді игеру барысында алынған теориялық білімде тәжірибеде бекіту.
  

Тәжірибе мезгілінің шамамен көрсетілген уақыты

Кәсіпорынның АЖ автоматтандырылған (функцмионалдардың ішкі жүйелері) тапсырмалардың тізімін көрсету. Деректердің өңдеу жүйесінің тиімділігін және АЖ дамыту перспективаларын көрсету. Тәжірибеде ақпараттандыру обьектісін жоба алдын зерттеу әдісін, ақпараттық жүйе модельдерің құрастыру кезінде зерттеу нәтижелеріне жүйелік талдау жүргізуді меңгеру қажет. Бюджеттік саладағы ұйымдарда мемлекеттік қызметкердің(ар-намыс кодексі) әдебін оқып үйрену.

Диплом алды тәжірибенің мазмұны дипломдық жобанң (жұмыстың) тақырыбымен анықталады. Студенттер жобаалды тәжірибесі кезінде мекеменің, ұйымның өндірістік қызметі туралы фактілік ақпараттарды жинайды, және оны дипломдық жобаны (жұмысты) жазу кезінде қолданады.

Диплом алды тәжірибесі мақсаты, тапсырмалары, мазмұны және уақыты бойынша өндірістік тәжірибемен сәйкес өтуі мүмкін.

Диплом алды тәжірибесі өндірісітк оқудың соңғы кезеңі ретінде студенттердің білімдерін және ептіліктерін жалпылауынан және жетілдіруінен, еңбекті ұйымдастыру әдістері мен тәсілдері арқылы білімді меңгеруінен, сонымен қатар дипломдық жоба үшін ақпаратты жинауынан тұрады.

Диплом алды тәжірибе кезінде жеке тапсырмаларының мазмұны дипломдық жобалауына қажетті ақпараттарды жинауымен байланысты. Жобаалды тәжірибесінің басқарушысы студенттерге дипломды жобалауы үшін қажетті ақпаратты алатын мекеме бөлімшелерінің тізімдерін ұсыну қажет. (11 қосымша).

Диплом алды тәжірибенің нәтижелері дипломдық жобаны (жұмысты) алдын ала қорғауда жүргізіледі, тәртібі мен ұйымдастырылу мерзімі түлектенуші кафедрамен анықталады. Диплом алды тәжірибенің нәтижелері бойынша оқушылар тәжірибе жетекшісімен тексерілетін есепті сәйкес кафедраға ұсынады.

Диплом алды тәжірибе бойынша есеп белгілі бір теориялық және тәжірибелік мәнін ұсынатын және дипломдық жобаға кірістірілген қосымшалардан тұруы тиіс. Диплом алды тәжірибе бойынша есептің титулды бетін ресімдеудің үлгісі 12 қосымшада көрсетілген.

Диплом алды тәжірибенің жетекшісі қорғауға кіру рұқсаты туралы қорытындысы мен жұмысты объективті бағалаудан тұратын студенттің дипломдық жұмысы туралы сипаттаманы дайындайды.

Есеп кафедра меңгерушісімен тағайындалып құрылған комиссия алдында студентпен қорғалады. Есепті қорғау нәтижелері бағалардың орнатылған балды-рейтингті әріптік жүйе бойынша бағаланады.

5.1 Диплом алды тәжірибенің мақсаттары мен тапсырмалары
Оқу барысындағы қажетті мүмкіндіктерді, алған білімдерді тереңдетіп қатайту,сондай-ақ дипломдық жұмыстың тақырыбымен қажет мағлұматтарын анықтау, маман иелерімен анықталған ақпараттық жүйе осы дипломдық жұмыстың шешімдері болып, сонымен қатар дипломдық жұмыстың қажет шамада сәтті орындалуы мен қорғалуы барысындағы теориялық және практикалық нәтижелер дипломалды практиканың мақсаты болып табылады. Дипломалды практиканың өткізілуі, дипломдық жұмыстың дайындығы мықты негіздесәтті өтіп қорғалуын қамтамасыз етуі қажет.

Дипломалды практиканың негізгі мақсатты жетістіктерге толы болуы үшін мынадай зерттеушілік мақсаттар менинженерлік – практикалық мінездемелердің шешімдерін табу қажет:

• 
  ипломдықжәнедипломалды практиканыңталаптарыментанысу ;
  
• 
  Ақпараттыбарлықмүмкінәдебиеттерденіздеп,зерттеу (әдебиет, конференциялар , Интернет );
  
• 
  жанжақтыжинақталғанмағлұматтардыалдағыуақыттаәртүрліжұмыстардышешу мақсатындақолдану;
  
• 
  дипломдық жәнедипломалдыпрактиканы тапсырмаларын меңгерушіментереңдетіпзерттеу;
  
• 
  дипломдық жұмыстыңорындалуымен қорғалуымақсатындатеориялықмағлұматтарды толықмеңгеру;
  
• 
  дипломдықжұмыстыңалдағыуақытта орындалуын,алынғаншешімдердің толықаяқталуынқамтамасызету.
  

Дипломалдыжұмыстыңаяқталуымерзіміндестудентпрактикамеңгерушісінедипломдықжұмыстыңнұсқасын есептүріндеұсынады.

Жұмыстың теориялық базасынмынадайалынғантәртіпережелерінзерттеу кезеңіқұрайды,«Ақпаратықтехнология », «ИСберілгенбазасы», «Экономикалық ақпараттықжүйедегіжаңатехнологиялар », «Ақпаратықжүйеніңқұрылымы», «Ақпараттықжүйенің ақпараттық бөлшектері»т.б.

5.2Дипломалдыпрактиканыңобъектіліері

Мамандықбазасыбойынша мақсатқасәйкес практикаөтетінөндірісті еркінтаңдау:өндірістер ;қаржылық қызметкөрсетулер ; банктер;құндықағаздарбиржасы;фондтар ; коммерциялықфирмалар;мемлкеттікқызметоргандарыжәне т.б.

Білімдікжоспарбойыншадипломалдыпрактиканыңбасқармасыкафедрамеңгерушісінің мұғалімдерарасынантаңдапалынған дипломдықжұмыстың ғылымимеңгерушісімен іске асырылады.