Delphi де қолданылатын файлдар

DOS та немесе Pascal да программа құрған қолданушылар, қарапайым программаны бір файлда сақтауға үйренген.

Delphi - да, егер сіз проекті жаңа ғана құрсаңыз және кодты жасаңыз, программада бірнеше файлдар болады. Проектке жаңа форма қоссаңыз файлдардың саны үлкейе түседі. Сіз құрған барлық программа файлдарын, екі бөлікке бөлуге болады: проектің файлы және форманың файлдары.

Проектің файлы проекті құрған кезде ең басында құрылады. Осындай файлдар проектің атымен сәйкес келеді, ал кеңейтілуі мынандай болады:

DPR (Delphi Project) – проектіңбастыфайлы. Мұнын құрамында программаның текстісі бар – инструкция, онда басқа модульдерді қосады.

DOF (Delphi Option File) және CFG (project ConFiGuration file) – проектіңконфигурациялықфайлы. Мұнынқұрамындапроектіңпараметрлері, компиляторжәнекомпоновщикбар. Файлдыңпараметрлерінөзгертуүшін, Project Options терезесінашукерек.

RES версия туралы мәліметтерді сақтайды және программаның белгішелерін сақтайды. Сіз модуль құрған кезде, бастапқы файлдар өте көбейет үседі. Әдетте жаңа проекті құру кезде форма құрылады. Сондықтан проекте форманың файлдары болады.

Оларды қарастырайық:

DCU (Delphi Compiled Unit) – модулдің компиляцияланған кодын құрайды, ол проектің компиляциясын жылдамдатады, егер онда бірнеше модуль болса, біреуін ғана редактрлейді.

DFM (Delphi Form File) – формаға байланысты мәліметтерді сақтайды: онда компоненттерді және оның қасиеттерін құрайды.

PAS – Object Pascal тіліндегі программа, ол файл модулі (Unit) текстісімен беріледі. Сіз жазатын программа тексті, осында сақталады.

Басқа кеңейтулері бар файлдар сирек кездеседі, оларды қысқаша атап шығайық:

BPG (Borland Project Group) – жинақтаушыфайл

BPL (Borland Package Library) – бұл DLL олөзінде VCLкомпонеттерін қосады.

DCP (Delphi Component Package) – файлдың бастапқы компоненті. Компиляциядан кейін BPL кеңейтулері мен файлқұрылады.

DDP (Delphi Diagram Portfolio) – мұнда диаграмма сақталады.

DPK (Delphi Package) – проектің файлының пакеті

DSK(Desktop) – бұ лфайлда Delphi жұмысортасын құрау сақталады.

OBJ – объектік файл, онда С және С++ қолданылады.

Файл құрылымы: Программаның құрылымын жазбас бұрын, проект дегеніміз не екенін еске түсіріп алуымыз керек. Delphi де жаңа программа құру үшін сіз жаңа проект құрасыз. Проектің файлы DPR кеңейтуін алады. Проектте бірнеше форма болуы мүмкін. Әр форманын коды (программа текстісі) PAS кеңейтілуімен файлда сақталады.

Енді бізге PAS файлын қалай орналасқанын қарауға болады. Delphi де жазылған әрбір программа бір DPR файлынан және бірнеше PAS файлынан тұрады [3].
3.4 Проект құрылымы

Delphi проекті өзін программалық бірліктер жиынтығы модульдер ретінде ұсынады. Модульдердің біреуі – негізгісі программаның орындалуы басталатын инструкцияларды кірістіреді. Негізгі модуль толық Delphi-да кірістірілген. Негізгі модуль толық Delphi да кірістірілген. Негізгі модуль кеңейтілуі .dpr типті файл. Негізгі модульді көру үшін мына команданы таңдау қажет Project →View Sourse.

Негізгі модуль program сөзінен басталады және қасына проект атымен сәйкес келетін аты жазылады. Бұл ат проектіні сақтау барысында беріледі. Ол компилятор мен жасалатын орындалатын файлдың атын анықтайды. Содан соң uses сөзінен кейін қолданылатын модульдер аттары жазылады: Forms кітапханасы Project1 .pas форма модулі [19].

{$R^*.res}жолы – бұл файлдық ресурстарды қосу үшін компиляторға деректива. Ресурстық файл қосымшалар ресурстарын қосады (кірістіреді) : пиктограммалар, курсорлар, биттік бейнелер және т.с.с.

Мұндағы ^* - ресурс файл аты проект атымен сәйкес келетіндігін бірақ кеңейтілуі .res болатындығын білдіреді.

Ресурстық файл текстік файл емес. Сондықтан оны текстік редактор арқылы көру мүмкін емес. Олар мен жұмыс істеу үшін арнайы бағдарламалар қолданылады. Мысалы, Resourse Work Shop. Сонымен қатар Delphi утилитасына кіретін Image editor (Tools →Image Editor) командасын таңдау арқылы көруге болады [2].

Негізгі модульдің орындалатын бөлімі begin және end сөздері арасында орналасады. Оның арасында біздің мысалда 4 оператор тұр. Жиі ол 3 болады. Олардың әрқайсысы Application объектісінің бір әдісін шақырады.

МұндағыInitializeәдісі арқылы Windows операциялық жүйенің басқарылуымен жұмыс істеу үшін керек бірнеше көмекші функцияларды іске асырады.

CreateForm экранда негізгі форма терезесін әзірлейді және көрсетеді.

Run әдісі Windows-та қолданушының қимылдары туралы хабарламаларды алудың және өңдеудің көптеген циклдарын орындайды. Сонымен қатар программа (проект) негізгі модульден басқа кем дегенде бір форма модулін кірістіреді. Delphi-да әр формаға өз модулі сәйкес келеді.

Модуль аты unit сөзінен басталады. Одан кейін оның аты жазылады. Дәл осы ат алдыңғы қосымшаның негізгі модулінің uses бөлімінде жазылған. Кез келген модульдің жалпы құрылымы былайшы жазылады.

Unit <аты>

interface

implementation

unitialization

finalization

end.

Мұндағы uses сөзінен соң осы модульмен қолдануға болатын барлық кітапханалық модульдер хабарланады. Сонымен қатар мұнда type сөзінен соң Delphi мен құрастырылған форма сипатталады.

{$R^*..dfm}дерективасынан кейін форманы және оның компоненттерінің жағдайларын өңдеу процедуралары жазылады. Мұнда программист өзінің функцияларын және процедураларын кірістіре алады.

Инициализация және аяқталу бөлімдерініңжиі және оның басталуы unitialization және funalization сөздері мен қоса болмайды. Инициализация бөлімінде негізгі программаға басқарылуы әлі берілмеген кезде орындалатын операторлар орналастырылады және оның жұмысы дайындалады. Мысалы, онда жұмыс алдында керек файлдар ашылады, айнымалылар инициализацияланады және т.с.с.

Аяқталу бөлімінденегізгі программа аяқталған соң орындалатын операторлар жазылады. Егер бірнеше модульдерде инициализация бөлімдері болса, онда олар негізгі модульдің uses бөлімінде хабарланған ретімен орындалады. Егер бірнеше модульдерде аяқталатын бөлімдері болса, онда олар негізгі модульдің uses бөлімінде хабарланған ретінде кері ретпен орындалады [22].

Дипломдық жұмыстың жобасының алғашқы беті «Қолданушыны таңдау терезесінен» бастап ашылады.Мысалы: Сурет 11 Жоба Visual Basic программалау тілін студенттің немесе оқушының өз бетімен меңгеру үшін жасалған оқытушыларға көмекші құрал ретінде жасалған электрондық оқулық. Электрондық оқулық тармақталған алгоритм бойынша оқыту әдісі негізінде құралған.

Сурет 11. Қолданушыны таңдау терезесі