ПОӘК 042. 18-24. 1. 56/02-2013
|
№ 1 басылым 18.09.2013ж.
|
барлығы11 бет
|
ҚАЗАҚСТАН РЕСПУБЛИКАСЫНЫҢ БІЛІМ ЖӘНЕ ҒЫЛЫМ
МИНИСТІРЛІГІ
СЕМЕЙ ҚАЛАСЫНЫҢ ШӘКӘРІМ АТЫНДАҒЫ МЕМЛЕКЕТТІК УНИВЕРСИТЕТІ
|
3 деңгейлі СМЖ құжаты
|
ПОӘК
|
ПОӘК 042. 18-24. 1. 56/02-2013
|
«Терісі бағалы аңдардың, құстардың және балықтың арнайы патологиясы мен емі» пәнінің магистранттарға арналған оқу әдістемелік бағдарлама кешені
|
№1 басылым
18.09.2013ж
|
6МВМ120100 «Терісі бағалы аңдардың, құстардың және балықтың
арнайы патологиясы мен емі» пәнінен
ОҚУ-ӘДІСТЕМЕЛІК КЕШЕН
МАГИСТРАНТТАР ҮШІН ПӘННІҢ БАҒДАРЛАМАСЫ
Семей
2013
Алғы сөз
1 ӘЗІРЛЕНДІ
Құрастырғандар: Тойкина Г.Н., ветеринария ғылымдарының кандидаты, Семей қаласының Шәкәрім атындағы мемлекеттік университетінің «Ветеринариялық медицина» кафедрасының профессоры м. а.
Билялов Е.Е., ветеринария ғылымдарының кандидаты, Семей қаласының Шәкәрім атындағы мемлекеттік университетінің «Ветеринариялық медицина» кафедрасының аға оқытушысы
28.08. 2013 ж.
2 ТАЛҚЫЛАНДЫ
2.1 Семей қаласының Шәкәрім атындағы мемлекеттік университетінің «Ветеринариялық медицина» кафедрасының отырысында
03.09. 2013жыл, № 1 хаттама.
Кафедра меңгерушісі, профессор м.а. Г.Тойкина
2.2Аграрлық факультетінің оқу-әдістемелік бюросының отырысында
« 09 » 09 2013 жыл, № 1 хаттама
Төрайымы А. Тлеубаева
3 БЕКІТІЛДІ
Университеттің оқу-әдістемелік кеңесінің отырысында шығаруға мақұлданған және ұсынылған.
« 18 » 09 2013 жыл, № 1хаттама
ОӘК төрайымы, ОӘЖ проректоры Г. Искакова
4 АЛҒАШҚЫ ЕНГІЗІЛУІ
Мазмұны
1 Жалпы ереже
2 Пәннің мазмұны және сабақ тақырыптарына сәйкес бөлінген сағат
3 Пәнді оқуға арналған оқу-әдістемелік нұсқаулар
4 Курс форматы
5 Курс саясаты
6 Бағалау саясаты
7 Әдебиеттер
1 ЖАЛПЫ ЕРЕЖЕ
Оқытушы және пән туралы жалпы мәліметтер
Тойкина Г.Н., ветеринария ғылымдарының кандидаты, Семей қаласының Шәкәрім атындағы мемлекеттік университетінің «Ветеринариялық медицина» кафедрасының профессоры м. а.;
Билялов Е.Е., ветеринария ғылымдарының кандидаты, Семей қаласының Шәкәрім атындағы мемлекеттік университетінің «Ветеринариялық медицина» кафедрасының аға оқытушысы;
Байланыс ақпараты- тел. 53-19-20, № 6 оқу ғимараты, кабинет 3;
Сабақ өткізу орны: аудитория – 203 және Ветеринариялық медицина» кафедрасының – ғылыми биохимиялық зертханасы.
Пәннің атауы «Терісі бағалы аңдардың, құстардың және балықтың арнайы патологиясы мен емі»
Кредиттің саны – 3;
Пәннің қысқаша мазмұны:
«Терісі бағалы аңдардың, құстардың және балықтың арнайы патологиясы мен емі» пәні – пәннің атауының мазмұнында көрсетілген тіршілік иелерінің адамзат өміріндегі маңыздылығына байланысты арнайы шаруашылықтарда өсіру және белгілі бір мақсатпен оларды өздеріне тиесілі табиғи ортасынан ажыратып, қолда асырау немесе шектеулі (қоршаған аумақта) үй және аула жағдайындағы жаңа ортаға бейімделуі барысында туындайтын биологиялық қажеттіліктердің орнын толтыру мақсатында көрсетілетін ветеринариялық іс шаралардың маңыздылығын, жеке мәселелердің шешімін табу қабілеттілігін жетілдіру және тұжырымдамалық, аналитикалық, логикалық ойлау дағдыларын оқытып үйретеді.
Сонымен қатар, жануарлар әлемі мен жоғарыда көрсетілген тіршілік иелерінің бір-бірінен биологиялық, анатомо-физиологиялық ерекшелігіне байланысты Қазақстан Республикасының Заңы, нормативтік құқықтық актілерімен реттеліп отыруындағы қағидалар талаптарына сай олар өз тіршілік ортасы мен табиғи аумақтарындағы қорғалу және оны алуды таныстырады. Мысалы – асыл тұқымды бал аралары шаруашылығының төңірегінде 7 шақырым радиуста қорғау учаскелері белгіленеді, олардың аумағына басқа тұқымды бал аралар мен аналық бал араларын, сондай-ақ шығу тегі белгісіз бал аралар мен аналық араларын әкелуге тиым салынады.
Тіршілік иелеріне сыртқы ортаның био және абиотикалық факторлар әсерінен туындайтын дербес организмдегі патологиялық процессті ғылыми негізде түсінуді оқытады. Себебі көптеген жұқпалы емес аурулар негізінен өмір сүру ортасының өзгеруі және азық түрі баланысының сақталмауынан, күйзеліс жағдайы нәтижесінде дамитыны заңдылық. Бұл аурулардың клиникалық белгілері жасырын өтеді.
Осы себепті диагностика барысында – байқалатын белгілер мен патологоанатомиялық тексеру, лабораториялық зерттеу, биологиялық субстраттарды, азық, су және қосымша азықты да тексеру, зерттеу нәтижелерін салыстырып, ауруды ажыратып, диагнозды нақты қоюға көмектеседі. Сонымен қатар оларды тексеру техникасымен емдеу және сақтандыру технологиясын меңгере білуді үйретеді. Мысалы, диспансеризацияны өткізу барысында линейлік, гибридтік тұқымдық бағыты тексеріледі. Себебі бұл жануарлар әлеміндегі тіршілік иелерінің өзі де тіршілік ортасы да өте күрделі деп айтуға болады.
Осыған орай клиникалық зерттеудің мақсатымен - түрлі әдістерді қолдануда бұл ерекшеліктер ескеріліп табиғи орта, экологиялық, ихтиологиялық және гидробиологиялық гидрорежимдік, гидрохимиялық факторлардың әсер ету мүмкіндіктері қарастырылады. Сонымен қатар, мамандық этикасы мен деонтологиялық қағиданы сақтауға тәрбиелейді.
Пәнді оқудың мақсаты:
Терісі бағалы аңдар, құстар, балықтар және аралардың ауруларын анықтап жетістіктегі тиімді ветеринариялық іс шараларды көрсетуді үйрену және оның алдын алу барысында қазіргі кездегі клиникалық, лабораториялық және арнайы зерттеу әдістерін меңгеруіне, лайықталған мәліметтерді жинақтап және талқылап, әсер етуші факторларға организмнің анатомиялық-физиологиялық ерекшеліктерін бағалау және қажетті көмек шараларын қарастыруды үйрену. Сондай-ақ, ғылыми деректемелер, анықтама мен сілтемелер мәліметтері бойынша өзіндік ғылыми ой тұжырымдамасы тұрғысындағы ой пікірді жасай алуды үйрену болып табылады.
Пәнді оқытудың негізгі мақсаты:
Аң, құс, балық және аралардың халық игілігіндегі және қоршаған ортадағы биологиялық, экологиялық, эстетикалық т.б. маңыздылығына байланысты олардың сақталуына, көбеюіне кедергі келтіретін әртүрлі аурулардан сақтау, емдеу шараларын іске асырудың методологиясын және теориялық тәжірибелік негізін меңгерту. Сонымен қатар, дербес мамандандырылған шаруашылықтар құрып және дамыту арқылы еліміздің әлеуметтік-экономикалық жағдайларына үлес қосуға дайын болуды үйретеді.
1.5 Пәнді оқу нәтижесінде магистрант білу керек:
- Жануарлар әлемін тану және организмінің дербес жүйелерінің қызметін зерттеу барысында анықталатын көрсеткіштерді тану, олардың табиғатпен және тіршілік ортасының өз ара үйлесімділігін түсіну методологиясын;
- Ветеринария ғылымының заманауи ғылыми-техникалық жетістіктеріне сәйкес қалыптасқан әртүрлі клиникалық және зертханалық /диагностикалық/ әдістемеліктерді қолдана білуді;
- Морфобиохимиялық зерттеу әдістерін жүргізе алуды;
- Сынамаларды алу, тасымалдау, сақтау тәсілдерін үйрену;
- Қанның морфологиялық, сары суы құрамының иммунобиологиялық көрсеткіштерін анықтай алуды;
-Лабораториялық диагностикумдармен жұмыс істеу;
- Организмнің дербес жүйелер қызметін тексеру қажетіне қарай алынатын биосынамлар қажеттілігін таңдай алуды;
-Электрокардиография, фонокардиография, ультра дыбыстық аппараттарын және басқа да клиникалық тексеру барысында қолданылатын техникалармен жұмыс істей отырып, зерттеу нәтижелерін, тұжырымдарын шығаруды білу.
1.6 Курстың пререквизиттері:
1.6.1Жұқпалы емес ішкі аурулар, клиникалық балау рентгенологиясымен;
1.6.2 Паразитология және инвазиялық аурулар;
1.6.3 Жануарлар патологиясы;
1.6.4 Індеттану және індеттік аурулар
1.7 Курстың постреквизиттері:
Жоқ.
2 ПӘННІҢ МАЗМҰНЫ ЖӘНЕ САБАҚ ТАҚЫРЫПТАРЫНА СӘЙКЕС БӨЛІНГЕН САҒАТ
Кесте 1
№
р/с
|
Тақырыптың аталуы
|
Сағаты
|
Әдебиет-тер
|
Дәріс
|
Зерт
|
МОӨЖ
|
МӨЖ
|
1
|
2
|
3
|
4
|
5
|
6
|
7
|
Модуль 1 Терісі бағалы аңдарға ветеринариялық-биологиялық таным
|
1
|
Кіріспе: Аң, шаруашылғы мен кәсіпшілігінің маңыздылығы
|
1
|
|
|
|
оқу-әдістемеліктің 7-ші тарауда көрсетілген әдебиеттер
|
Терісі бағалы аңдармен жұмыс істеу барысындағы техника қауіпсіздігі.
|
|
1
|
|
|
Аң, шаруашылығы мен кәсіпшілігінің маңыздылығы және терісі бағалы аңдарға сипаттама
|
|
|
0,5
|
0,5
|
2
|
Терісі бағалы аңдардың тыныс жолдарының аурулары
|
1
|
|
|
|
Табиғи ортадағы және асыранды аңдарда кездесетін тыныс жолдарының ауруларын тексерудің зертханалық негізі.
|
|
1
|
|
|
Терісі бағалы аңдардың тыныс жолдарының ауруларына қатысты клиникалық-физиологиялық ерекшелік. Кейбір терісі бағалы аңдар санының азаю себептері.
|
|
|
2
|
|
3
|
Терісі бағалы аңдардың ас қорыту жолдарының ауруларының дамуы, емдеу және алдын алу.
|
1
|
|
|
|
Табиғи ортадағы және асыранды аңдарда кездесетін ас қорыту жолдары ауруларын тексерудің зертханалық негізі. Қорытынды бақылау.
|
|
1
|
|
|
Терісі бағалы аңдардың ас қорыту жолдарының ауруларының дамуы, емдеу және алдын алу. Лактациялық арықтау; (этиотропты патогенетикалық)
|
|
|
|
3,75
|
4
|
Жабайы және қолда асырайтын аңдардың ас қорыту аурулары.
|
1
|
|
|
|
оқу-әдістемеліктің 7-ші тарауда көрсетілген әдебиеттер
|
Ас қорыту жүйесін клиникалық тексерудің зертханалық негізі. Қорытынды сабақ.
|
|
1
|
|
|
Жабайы және қолда асырайтын аңдардың ас қорыту аурулары. Терісі бағалы андарға арналған дәрілік заттар
|
|
|
2,5
|
3,75
|
5
|
Терісі бағалы аңдардың зат алмасу аурулары
|
1
|
|
|
|
Зат алмасу ауруларын зертханалық тексеру
|
|
1
|
|
|
Терісі бағалы аңдардың зат алмасу аурулары. Күшіктердің гипотрофиясы. Фиброзды остеодистрофия. Терісі бағалы аңдардың қанының морфологиялық көрсеткіштер. Аңдарды диспансерлеу
|
|
|
|
3,75
|
6.
|
Терісі бағалы аңдардың жүйке жүйесі аурулары.
|
1
|
|
|
|
Жүйке жүйесі ауруларын зертханалық тексерудің маңызы.
|
|
1
|
|
|
Терісі бағалы аңдардың жүйке жүйесі аурулары. Орталық жүйке жүйесінің аурулары. Өзін-өзі жеу. (аутомутиляция, аутоагрессия) Ас тұзымен, ХОС, минералды улармен улану
|
|
|
2,5
|
3,75
|
Модуль 2 Құс ауруларына ветеринариялық-биологиялық таным
|
7.
|
Құстардың тыныс алу жүйесінің аурулары
|
1
|
|
|
|
|
Құстың тыныс алу жүйесін клиникалық тексерудің зертханалық негізі. Аралық бақылау
|
|
1
|
|
|
Құстардың тыныс алу жүйесінің аурулары
|
|
|
|
3,75
|
8
|
Құстардың ас қорыту жүйесі және зат алмасу аурулары.
|
1
|
|
|
|
Осы оқу-әдістеме-лік кешенінің 7-ші тарауында көрсетілген әдебиеттер
|
Құстардағы жиі кездесетін зат алмасу және ас қорыту ауруларын зертханалық жағдайда анықтау
|
|
1
|
|
|
Құстардың ас қорыту жүйесі және зат алмасу аурулары. Құстардың қанының морфологиялық көрсеткіштері және ерекшелігі
|
|
|
|
|
Модуль 3 Балық ауруларына ветеринариялық-биологиялық таным
|
9
|
Балықтардың анатомиялық физиологиялық ерекшеліктеріне байланысты ветеринариялық тексеру жұмысы
|
1
|
|
|
|
|
Балық ауруларын клиникалық белгілеріне қарай ажыратудың зертханалық негізі.
|
|
1
|
|
|
Балықтардың анатомиялық физиологиялық ерекшеліктеріне байланысты ветеринариялық тексеру жұмысы. Аквариумдық балықтардың аурулары және оның емі
|
|
|
|
3,75
|
10
|
Балық аурулары
|
1
|
|
|
|
Балықтар ауруларын тексерудің зертханалық негізі.
|
|
1
|
|
|
Балық аурулары
|
|
|
2,5
|
3,75
|
11
|
Балықтың табиғи ортасында кездесетін аурулары
|
1
|
|
|
|
Осы оқу-әдістеме-лік кешенінің 7-ші тарауында көрсетілген әдебиеттер
|
Балық ауруларын клиникалық белгілеріне қарай ажыратудың зертханалық негізі.
|
|
1
|
|
|
Балықтың табиғи ортасында кездесетін аурулары
|
|
|
|
3,75
|
12
|
Қолда өсіру – тоған, бөгет, қоршаулы (садок) және аквариумдық жағдайындағы ветеринариялық іс шаралар және аурулардың даму себептері
|
1
|
|
|
|
Қолда өсірген жағдайдағы балықтар ауруларының дамуын анықтау, емдеу алдын алу шараларына зертханалық дәйектемелерді алуды меңгеру
|
|
1
|
|
|
Қолда өсіру – тоған, бөгет, қоршаулы (садок) және аквариумдық жағдайындағы ветеринариялық іс шаралар және аурулардың даму себептері
|
|
|
2,5
|
3,75
|
Модуль 4 Бал аралары ауруларына ветеринариялық-биологиялық таным
|
13
|
Ара өсіру және омарташылықтың халық шаруашылығындағы маңызы және міндетті ветеринариялық шаралар
|
1
|
|
|
|
| Ара өсіру кәсіпшілігіндегі ветеринариялық іс шаралардың зертханалық негізі. |
|
1
|
|
| Ара өсіру және омарташылықтың халық шаруашылығындағы маңызы және міндетті ветеринариялық шаралар |
|
|
|
3,75
|
14
| Ара өсірудегі ветеринариялық-санитариялық шаралар. |
1
|
|
|
| Табиғи орта жағдайында кездесетін аурулардың зертханалық негізі. |
|
1
|
|
|
Жаңа ара аурулары
|
|
|
2,5
|
3,75
|
15
|
Ара аурулары
|
1
|
|
|
|
Ара өсіру кәсіпшілігіндегі ветеринариялық іс шаралар. Аралық бақылау
|
|
1
|
|
| Бал араларының ауруға бейімділігіндегі ерекшеліктер |
|
|
|
3,75
|
|
БАРЛЫҒЫ:
|
15
|
15
|
22,5
|
67,5
|
135
|
3 ПӘНДІ ОҚУҒА АРНАЛҒАН ӘДІСТЕМЕЛІК НҰСҚАУЛАР
«Терісі бағалы аңдардың, құстардың және балықтың арнайы патологиясы мен емі» пәнінің оқытылуы негізінен ветеринария мамандығына арналған пәндер мен ғылыми зерттеу жұмыстарын игеруге арналған ғылыми-зерттеу әдістемеліктерінің қағидаларының тұжырымдарына сәйкес бұл жануарлар әлемін биологиялық-ветеринариялық және клиникалық-физиологиялық тұрғыда түсінудің іске асуын оқытуға лайықталған нұсқауларға негізделеді.
Сонымен қатар заман талабына сай жаңа әдістемелік нұсқаулар және әдебиеттермен толықтырылып отырылады. Оқу-әдістемелік кешенінің бағдарламасында ұсынылған негізгі және қосымша әдебиеттер білім алушының өз бетімен пәнді игеруіне жұмыс істеуіне бағыт-бағдар беретін негізгі және басты оқу-әдістемелік нұсқау болып табылады. Сондай-ақ, магистранттың өзіне қатысты ғылыми-зерттеу жұмысының тақырыбы мен онда қарастылылатын өзекті мәселені шешу үшін осы пәнді меңгеру барысындағы қажетті әдістемелік нұсқаулар іздестіріліп және ғылыми жетекші мен басқа да кеңесшілердің бірлесуімен көздеген мақсатты игеру үшін оқу-әдістемеліктің тармақшалары қажетіне қарай толықтырылып отырылады.
КУРС ФОРМАТЫ
Аудиториялық сабаққа кіретіндер: дәріс және зертханалық сабақта оқылатын материалдармен пікір алмасу, әртүрлі материалдарды және ғылыми-зерттеу жұмысына қатысты өзекті мәселе талданады. Әрбір сабаққа магистрант оқу-әдістемелік кешеніндегі негізгі және қосымша әдебиеттерге сүйеніп дайындалады.
Дәріс сабақтарында пәнді игеру бағдарламасына сәйкес, өзекті мәселелелер қарастырылып жалпы түсінік беріледі.
Зертханалық сабақтарда дәріс барысында берілген теориялық түсініктер тереңдетіліп жан-жақты түсіндіріледі. Сонымен қатар, оқытушының көмегімен атқарылатын жұмыстарда зертханалық, дәріс және ғылыми-зерттеу жұмысына қатысты туындаған өзекті мәселе талқыланып, магистрантқа тақырыптың толық игерілуіне мүмкіндік жасалады.
КУРС САЯСАТЫ
Сабақтарға қатысу және негізгі ұғымдарды, анықтамаларымен, түсініктерімен жазу магистранттың міндеті. Егер магистрант белгілі бір себептермен сабаққа қатыспаған жағдайда да ол сабақтарды меңгеруге тиісті. Магистранттың білімін бағалау емтихан бойынша өткізіледі. Емтиханға пәннің бағдарламасынаа сәйкес курстық тақырыптардың сұрақтары енгізіледі.
Негізгі талап – «Терісі бағалы аңдардың, құстардың және балықтың арнайы патологиясы мен емі» пәнінің оқу әдістемелік кешені бағдарламасына сәйкес пәнді толық игеру үшін, ұсынылған талаптарды магистранттар түсініп және жауапкершілікпен қарау болып табылады.
МОӨЖ – оқу сабағын өткізу сұхбаттасу түрінде, бірлесіп орындау, пікірталас, іскерлік және топтық жобаларды жасау меңгеру барысында айтылған пікірді кеңейтуге, іскерлікті көрсете білу, талдау дағдысын меңгеру, кеңес алу, оқу материалдарын тереңірек түсіну мақсатында жүргізіледі.
МӨЖ тапсырмаларын әр магистрант жазбаша және тиісті уақытында тапсыруға міндетті. МӨЖ жұмысын бағалау оқу әдістемелік кешен бағдарламасының қағидасында көрсетілген бағалау парағының жобалық ұсынымына сәйкес бағаланады. Сонымен қатар МӨЖ-ді орындауда әр магистрант өзінің ғылыми-зерттеу жұмысына қатысты өзекті мәселелерге арнауға және тақырыбын таңдауға болады.
Міндетті түрде орындау және тапсыру – Сіз аудиторлық сабақ тапсырмалардың барлық түрлерін және аралық пен қорытынды бақылауды тапсыруға міндеттісіз.
6 БАҒАЛАУ САЯСАТЫ
«Терісі бағалы аңдардың, құстардың және балықтың арнайы патологиясы мен емі» пәнінен әр аптаға және аралық бақылау түрлеріне сәйкес бағалық меженің бөлінуі (кестеде көрсетілгендей).
Кесте 3
Апта
|
Бақылау түрі
|
Бағалаудың толық межесі
|
Ескеру
|
1
|
2
|
3
|
4
|
|
1-7 аптада барлық аудиториялық сабаққа қатысу
|
30
|
|
1
|
Зертханалық
|
0
|
|
2
|
Зерт 20 + МОӨЖ 10
|
30
|
|
3
|
Зерт 20+МӨЖ 14
|
34
|
|
4
|
Зерт 20+МОӨЖ10+МӨЖ 14
|
44
|
|
5
|
Зерт 20+МӨЖ 14
|
34
|
|
6
|
Зерт 20+МОӨЖ 10+МӨЖ 14
|
44
|
|
7
|
Аралық бақылау № 1. 70+МӨЖ 14
|
84
|
|
|
1-7 апта бойынша барлығы:
|
300
|
|
|
8-15 аптада барлық аудиториялық сабаққа қатысу
|
30
|
|
8
|
Зертханалық
|
|
|
9
|
Зерт 10+МӨЖ 10
|
20
|
|
10
|
Зерт 18+МОӨЖ10+МӨЖ 10
|
38
|
|
11
|
Зерт 18+МӨЖ 10
|
28
|
|
12
|
Зерт 18+МОӨЖ10+МӨЖ 10
|
38
|
|
13
|
Зерт 18+МӨЖ 10
|
28
|
|
14
|
Зерт 18+МОӨЖ 10+МӨЖ 10
|
38
|
|
15
|
Аралық бақылау №2. 70+МӨЖ 10
|
80
|
|
|
8-15 апта бойынша барлығы:
|
300
|
|
Емтихандық баға межесі
|
400
|
|
Академиялық мерзімдегі баға межесі
|
1000
|
|
7 ӘДЕБИЕТТЕР
7.1 Негізгі әдебиеттер.
7.1.1 М.А. Молдағулов, А.Н. Ермаханов, Ө.К. Есқожаев, А.З. Дюсембаева т.б. Жануарлар ауруларының клиникалық диагностикасы. оқу құрал – Алматы, 2007.
7.1.2 К.Н. Қожанов Малдың ішкі жұқпалы емес аурулары /қосымша оқу құралы/, Семей, 2005 ж.
7.1.3 Х.С. Горегляд. «Болезни диких животных». – М., 2008.
7.1.4 В.А. Берестов. «Звероводство». – М., 2006.
7.2 Қосымша әдебиеттер
7.2.1 Внутренние незаразные болезни сельскохозяйственных животных/ Б.М. Анохин, В.М.Данилевский , Л.Г.Замарин и др.; Под редакцией В.М.Данилевского- М.; Агропромиздат , 1991
7.2.2 Антонов В.И. и др. Лабораторные исследования в ветеринарии: биохимические и микологические. Справочник. М., «Агропромиздат», 1991, с. 287.
7.2.3 П.С. Ионов, И.М. Беляков, Б.В. Уша. М.Х. Шайхаманов, И.П.
Шаптала. Диагностическая и терапевтическая техника в ветеринарии.- М.: Колос, 1979
7.2.4 Олжабекова К.Б., Есжанов Б.К. Омыртқалылар зоологиясы. 1- бөлім – Алматы. 2007 ж. – 400 бет.
7.2.5 Олжабекова К.Б., Есжанов Б.К. Омыртқалылар зоологиясы. 2- бөлім. – Алматы. 2007 ж. – 368 бет.
7.2.6 Митрофанов В.П., Дукравец Г.М., и др. Рыбы Казахстана в 4 томах. – Алма-Ата: Наука, 1989. – 312с.
7.2.7 Сабанеев Л.П., Рыбы России / Жизнь и ловля (уженье) наших пресноводных рыб/ Издание 2-е, в 2 томах. М.: Физкультура и спорт, 1984.
7.3 Интернет көздері:
7.3.1 do.gendocs.ru
7.3.2love-pet.ru/ohotnichi-sobaki/tip-visshey-nervnoy-deyatelnosti.html
7.3.3j-asymmetry.com/2011/12/levkin
7.3.4 www.salmo.ru/fish/illness.php
Достарыңызбен бөлісу: |