ҚазаҚстан Республикасының білім және ғылым министРлігі а и. артемьев, с.Қ. мырзалы ғылым таРиХы және ФилОсОФиЯсы

Міне,  сондықтан  феноменоло-

гия санада мағыналардың пайда болуын зерттейді. Ал ол үшін сананың 

өзінің түпнегізінде жатқан таза формаларына жету керек.

Бұл  мақсаттарға  жету  үшін,  Э.Гуссерль 

құбылыстық  редукция 

(қысқарту,  салыстыру)  әдісі  – 

  пайдаланады.  Ол  заттардың 

«эйдосы»,  яғни  санаға  ашылатын  таза  мағыналары  айқындалғанға 

дейін  олардың  бір-бірлерімен  кеңістіктік-уақыттық  байланыстарын 

ескермеуді жорамалдайды. 

Демек,  феноменологияның  ұраны  – 

  Ал  оның  өзі  –  фактілер 

жайындағы емес, мән-мағыналар туралы ғылым.

Феноменологияның екі: 

 және 

 тармағы бар.

Біріншісін Гуссерль ұсынған, өйткені заттарға қайта орала отырып, 

ол, ақырында, жалғыз нақтылық – сананы тапты: трансценденттік сана 

заттардың, іс-әрекеттердің, институттардың мағыналарын түзеді.

Екінші  –  реалистік  тармақты  М.Шелер  ұсынды.  Ол  иерархиялық 

269

тұрғыда ретке келтірілген заттардың: жарық – көз үшін, дыбыс – құлақ 

және сезімдік түйсік үшін деген сияқты нақтылығына бағытталған.

макс  Шелер

  (1875-1928)  жай  ғана  данышпан  емес,  данышпан-

«жанартау»  болды.  Феноменологиямен  оны  дерексіз  құрылымдарға 

сенімсіздік  көзқарасы  және  мәнге  жетудің  түйсіктік  дарыны  байла-

ныстырады.  Феноменологияны  өзінің  «пайыммен  қарауға  келтіру» 

деп түсінуін, құбылыс фактілерінің табылуы мен ашылуын М.Шелер 

тартымдылық пен сүйіспеншілік, этикалық ерік беру феноменология-

сын  әзірлеу  үшін  қолданды.  Ізденістерінің  нәтижесінде  адам,  тұлға, 

адам бойындағы «мәңгілік» феноменологиясы түпқазық болып шықты.

жүктеу 2,22 Mb.

Достарыңызбен бөлісу: