ҚазаҚстан Республикасының білім және ғылым министРлігі а и. артемьев, с.Қ. мырзалы ғылым таРиХы және ФилОсОФиЯсы

көреміз. Ақыр соңында, бұл эманация біздің Ай астындағы 

әлеміміздің  құрылуымен  аяқталады.  Оның  айырмашылығы  –  бұл 

көптік әлемі. Оның негізінде жер, су, ауа мен от жатыр. Ал өмірге кел-

сек,  Әл-Фараби  оны:  өсімдіктер,  жан-жануарлар  және  ақылды  жан-

жануарлар, яғни адамдар деп бөледі.

 Алғашқы мән – белсенді ақыл-парасат 

өзі тудырған болмысқа төрт парасат қосады:

әлеует  парасаты

  –  бұл  адам  жанының  заттардың  табиғатын, 

олардың пішім-бітімін тану мүмкіндігі.

маңызды  (өзекті)  парасат 

–  бұл  заттардың  табиғатын  тану  және 

олардың пішіндерінің өздерінің материалдық негіздерінен оқшаулану 

мүмкіндігі.  Таным  барысында  адамның  дерексіз,  жалпылама  ойлау 

белсенділігі арқылы заттардың пішіндері ойлау қызметінің нысанына 

айнала отырып, дербес болмысқа ие болады.