парадигма  – нақты ғылыми қауымдастықта ғылымның белгілі бір  саласында жалпыға бірдей қабылданған функционалдық теория. парағылым

 – нақты ғылыми қауымдастықта ғылымның белгілі бір 

саласында жалпыға бірдей қабылданған функционалдық теория.

парағылым

  –  ғалымдардың  тиісті  қауымдастығы  мүшелері  ара-

сында  ғылыми  таным  жүйесінің  толық  құқылы  элменттері  деп  тану-

да  оларға  қатысты  мығым  консенсус  (пәтуа)  болмайтын  идеялар  мен 

тұжырымдамалар (мысалы, парапсихология, евгеника және т.б.).

принцип (қағида, ұстаным)

 – танымдық, іс жүзіндегі және руха-

ни қызметті жүзеге асыруға қойылатын белгілі бір талаптан тұратын 

нормативтік  жалпы  пікір  (салыстырмалылық  қағидасы,  сәйкестік 

қағидасы, тиімділік қағидасы, моральдық қағидалар және т.б.).

пролиферация

  –  П.Фейерабендтің  ғылым  философиясындағы: 

өзара  бір-бірін  теріске  шығаратын  әртүрлі  ғылыми  болжамдар  мен 

теориялардың  көбеюін,  мейлінше  ұлғаюын  ғылымның  табысты 

өркендеуінің қажетті шарты деп санайтын негізгі ұғымдардың бірі.

Редукционизм

 – ғылыми білім синтезін қамтамасыз ету жөніндегі 

жалпы зерттеу стратегияларының бірі. Таным теориясында редукцио-

низм түсіндірудің тиісті қағидасы ретінде қолданылады.

  –  білімнің  объективтік  мазмұнын  терістейтін  адам 

танымының  салыстырмалылығы,  шарттылығы  және  субъективтілігі 

туралы ілім; этикалық релятивизм – міндетті адамгершілік нормалар-

ды және адамгершіліктіктің объективті әлеуметтік белгісін терістеу.