ҚазаҚстан Республикасының білім және ғылым министРлігі а и. артемьев, с.Қ. мырзалы ғылым таРиХы және ФилОсОФиЯсы

 келсек, олардың негізгі 

әрекеттері,  негізінен,  «Ұлы  елес  –  Маяны»,  яғни  біздің  көз  алдымыз-

да жатқан өтпелі, жетілмеген материалдық әлемді еңсеру қажеттігіне 

байланысты  болды.  XX  ғасырдың  ұлы  үнді  ойшылы  С.Вивекананда 

айтқандай,  «шығыс  данасы  бұл  дүниеден 

,  әлдебір 

  дүниені  көрмек  және  ол  ешқашан  ал-

дына  қойған  бұл  мұрат-мақсатынан  таймайды».  Бұл  ізденістің  нақты 

көрінісін джайнизм және бұдда діні ілімдерінен көруге болады:

а) 

Джайнизм

 – («Джина» – «Жеңімпаз» деген сөзден шыққан) ежелгі 

философиялық ілім. Оның негізін 

Джина махавира

 (б.з.д. VI ғасыр) 

қария салған. Оның негізгі ұғымдары: «джива» – тірі, жанды, «аджи-

ва»  –  жансыз,  өлі,  «ашрава»  –  жанның  бүлінуі,  «самвара»  –  жанның 

тазаруы, «нирджара» – карманың бұзылуы және т.б. Джайнизмнің