Қазақстан Республикасында Білім және ғылым министрлігінің 2011-2015 жылдарға арналған стратегиялық жоспары

2005 жылмен салыстырғанда жастар ұйымдарының саны 2 есеге ұлғайды және 2009 жылы 743-тен асты. Жастар ұйымдарының қызметіне қатысатын жастардың үлесі олардың жалпы санының 25 %-ын құрайды.

Жастар ұйымдары санының серпіні

2009 жылы Министрлік мемлекеттік әлеуметтік тапсырысты іске асыруға 248 625 мың теңге, оның ішінде жастарға арналған әлеуметтік қызметтердің жұмыс істеуін қамтамасыз етуге – 90 млн. теңге. Облыстарда, Астана және Алматы қалаларында әлеуметтік маңызы бар жобалардың тақырыптарын жасау үшін мемлекеттік әлеуметтік тапсырыс шеңберінде зерттеулер, сұрау және фокус-топтарды өткізу арқылы жастардан және жастардың көшбасшыларынан ұсыныстарды жинақтау жүргізіледі.

Өткен жылдармен салыстырғанда іске асырылған жобалар саны ұлғайғаны байқалады. 2007 жылы іске асырылған әлеуметтік маңызы бар жобалар саны 31-ді, 2008 жылы – 22-ні, 2009 жылы – 26, 2010 жылы - 32-ны құрады. Жастарға арналған ресурстық орталықтардың саны ұлғайды. 2007 жылы олардың саны 8 болса, 2008 жылы – 12-ні, 2009 жылы 17-ні құрады.

Жастар саясаты бағдарламасын іске асыру мақсатында Министрлік республикалық, өңірлік жастар қоғамдық ұйымдарымен және облыстық жастардың үкіметтік емес ұйымдарымен өзара іс-қимыл жасайды.

Әр өңірде Жастар және студенттік еңбек жасақтарының штабтары жұмыс істейді. Олар 30 мыңнан астам оқушы жастарды маусымдық жұмыспен, оның ішінде «Жасыл ел» бағдарламасы бойынша аумақты көгалдандыру мен абаттандыруды ұйымдастыру кезінде қамтамасыз етеді.

Республикалық және өңірлік деңгейде патриоттық тәрбие беру жүйесі құрылды. 2006 – 2008 жылдары 800-ден астам патриоттық іс-шара өткізілді. Қазақстан Республикасының білім беру ұйымдарында тәрбие берудің 2006 – 2011 жылдарға арналған кешенді бағдарламасы іске асырылуда. Жастардың патриоттық тәрбиесіне қатысты мәселелер бойынша жүргізілген әлеуметтік зерттеулер азаматтардың патриоттық козғалыстарға қатысуға ұмтылысы 35,5 %-дан (2006 жылы) 69,7 %-ға (2009 жылы) көтерілгенін көрсетті. Әлеуметтік сауалдардың деректері бойынша патриотизм деңгейі 2006 жылы 53,4 %-ды, 2007 жылы – 55,9 %-ды, 2008 жылы – 68,2 %-ды, 2009 жылы – 75 %-ды құрады.

Қазақстандағы мемлекеттік жастар саясатын жаңғырту барысында Орталық және Солтүстік Еуропа елдерінде тиімді қолданылатын жастар саясаты моделін іске асырудың оң тәрижибесі қолданылады. Аталған модельдің сипаттық ерекшілігі қоғамдағы барлық жастардың бірлесуіне мемлекеттің жауапкершілігі болып табылады. Оның ішінде – әлеуметтік қызметтердің, жастарға арналған ресурстық орталықтардың жүйесін ұлғайту, әлеуметтік қызметтердің бірыңғай стандарттарын, білім, денсаулық сақтау, жұмыспен және тұрғын үймен қамтамасыз ету салаларында әлеуметтік кепілдіктердің ең төменгі нормативтерін енгізу.

3.3.2. Негізгі проблемаларды талдау

Мемлекеттік жастар саясатын іске асыруды басқару жүйесі толық қалыптаспаған.

Жастар саясаты бойынша барлық бағдарламалық құжаттар 2008 жылы аяқталды. Жастардың қоғамға, экономикалық өзара қарым-қатынастар жүйесіне, олардың құқықтары мен заңды мүдделерін қорғау, көмек пен әлеуметтік қызметтерді көрсету мақсатында мемлекеттік жастар саясатының нәтижелі жұмыс істеу үшін ұйымдастырушылық-құқықтық механизмдерді жетілдіруіне бағытталған «Қазақстан Республикасының кейбір заңнамалық актілеріне мемлекеттік жастар саясаты мәселелері жөнінде өзгерістер мен толықтырулар енгізу туралы» Қазақстан Республикасының Заңы жобасын қабылдайтын кезең келді.

Күшті жақтары: Мемлекеттік әлеуметтік тапсырыстың іске асырылуы, базалық әлеуметтік инфрақұрылымның болуы, қоғамдық-саяси саладағы «әлеуметтік лифт» алаңдарының құрылуы, жастармен жұмыс істеудің сынақтан өткен әдістемелерін қолдану, жастарға арналған брендтік іс-шаралардың тұрақты өткізілуі.

Әлсіз жақтары:

- «Қазақстан Республикасындағы мемлекеттік жастар саясаты туралы» Қазақстан Республикасы Заңының, жастар құрылымдары туралы статистикалық базаның жетілдірілмеуі;

- жастардың мақсаттық топтарының толық қамтылмауы, жастар саясаты саласындағы медиаресурстардың аз қолданылуы;

- «жас маман» түсінігінің жоқтығы, жастар үшін үй мәселесін шешуге жеңілдіктердің жоқтығы (мысалы, Батыс Қазақстан облысында жастардың тұрғын үй мәселесін жеңілдіктермен шешу мақсатында «Жастар үйі» салынған), спорттық және демалыс мекемелеріне қол жетімділіктің жеткіліксіздігі, жастардың мәдениет, білімділік деңгейінің төмендеуі, жастардың экономикалық және әлеуметтік әлеуетін қолдау тетіктерінің жоқтығы.

3.3.3. Негізгі сыртқы және ішкі факторларды бағалау:

Сыртқы факторлар:

Ішкі саяси тұрақтылық, тұрақты әлеуметтік-экономикалық даму және елдің қаржылық тұрақтылығы сияқты факторлар мемлекеттік жастар саясатының табысты іске асуына ықпал етеді.

Ішкі факторлар:

Сапалы білім алу үшін қолайлы жағдай жасау жалпы жастар саясатының, сондай-ақ білім алу құқығының іске асуына ықпал етеді.

3.1. Стратегиялық бағыттар, мақсаттар, міндеттер, нысаналы индикаторлар, іс-шаралар және нәтижелер көрсеткіштері

1-стратегиялық бағыт. Сапалы білімге қол жеткізуді қамтамасыз ету

1.1-мақсат. Мектепке дейінгі тәрбие мен оқытуға қол жеткізуді қамтамасыз ету