4-бөлім. Ағаш ағызу
35. Ағашты судан алушы
Параграф 1. Ағашты судан алушы, 3- разряд
138. Жұмыстар сипаттамасы:
механикаландырылған түсіру кезінде ағашты судан дайындау, будаларды, бөренелер мен солқылдақ шыбықтарды түсіруге дайындау;
будалар мен борткомплектілерді алу;
ағашты қатарға жинау және көлденең және бойлай ағаш транспортеріне беру;
ағашты ағаш транспортерінен бассейндерге қою немесе қатарға жинау;
қысқасын түсіру, оны текшеленген отынға салу;
от жағатын қағазды өзеннің түбінен көтеру, оны плашкоутқа немесе жағалауға қатарлап қолмен және механизмдерді пайдаланумен салу;
мұзды қардан тазалау, қатарға аратөсемді салумен ағашты мұзға салу және қатар қалыптастыру;
аратөсемдерді шабу және қатардың бастиегін салу.
139. Білуге тиіс:
түсіре механизмдерінің, аспаптардың, қолданылатын аспаптың құрылысы;
судан ағаш түсіру кезінде және от жағатын қағазды көтеру кезінде жұмыс тәсілдері;
ағашты қатарға жинау ережесі, ағаш сортименттері және оларға мемлекеттік стандарттар.
36. Ағаш ағызудағы жүкшығыршы жұмысшы
Параграф 1. Ағаш ағызудағы жүкшығыршы жұмысшы, 4- разряд
140. Жұмыстар сипаттамасы:
суда ағаш шоғырлау, жағалық м шоғырлау, суға салу, судан түсіру және штабельге салу, салдарды қалыптастыру және тиеу- түсіру жұмыстары кезінде жүкшығырды басқару;
жүкшығырды, қозғалтқышты және арқан- блоктық жүйеге күтім жасау және оларды жұмы күйінде ұстау;
жүкшығыр мен арқан- блоктық жүйеге профилактикалық және ағымдағы жөндеу жүргізу;
жүкшығыр мен арқан- блоктық жүйені монтаждау мен жинақтауға қатысу, арқандар мен ілмектерді біріктіру.
141. Білуге тиіс:
суда ағаш шоғырлау, жағалық м шоғырлау, суға салу, судан түсіру және штабельге салу, салдарды қалыптастыру және тиеу- түсіру жұмыстары кезінде жүкшығырды пайдалану басқару ережесі;
құрылысы, жүкшығырды жұмыс орнында ауыстыру және бекіту тәсілдері;
бағыттаушы блоктардың конструкциясы;
арқандар мен блоктардың жүк көтерімділігі;
жүкшығырдың жұмысында ақаулықтарды табу әдістері мен оларды жою ережесі;
арқандар мен ілмектерді біріктіру тәсілдері.
37. Шоғырлау (сұрыптау) машинасының машинисті
Параграф 1. Шоғырлау (сұрыптау) машинасының машинисті, 4-разряд
142. Жұмыстар сипаттамасы:
ағашты шоғырлау (сұрыптау) кезінде шоғырлау (сұрыптау) машинасын басқару;
шоғырлау (сұрыптау) машинасының үздіксіз жұмысын қамтамасыз ету, қарау, майлау, профилактикалық және ағымдағы жөндеу жүргізу;
шоғырлау (сұрыптау) машинасының күрделі жөндеу жүргізу үшін ақау тізімдемелерін құрастыру.
143. Білуге тиіс:
ағаш материалдарын сұрыптау, будаларды шоғырлау ережесі және оларға техникалық шарттар;
шоғырлау (сұрыптау) машинасының құрылысы және техникалық пайдалану ережесі;
тозған бөлшектерді ауыстыру тәртібі, майлау материалдары мен отынның түрлері, қасиеттері.
Шоғырлау (сұрыптау) машинасын орта және күрделі жөндеуге қатысу кезінде - 5- разряд.
38. Суды ағашты сұрыптаушы
Параграф 1. Суды ағашты сұрыптаушы, 2-разряд
144. Жұмыстар сипаттамасы:
ағашты негізгі сұрыптау дәлізімен, сұрыптау аулаларымен, әкелетін дәліздер, бассейн аулалары бойынша жылжыту.
145. Білуге тиіс:
ағаш материалдарын суда жылжыту тәсілдері мен әдістері.
Параграф 2. Суды ағашты сұрыптаушы, 3- разряд
146. Жұмыстар сипаттамасы:
ағашты қақпаларға беру (жақындату) және олардан өткізу;
ағашты сұрыптау аулалар бойынша ірікту;
будаларды ұсақтау станогының дәлізіне жақындату және дайындау;
ағашты сумен тиеу механизмдеріне беру;
аралауға беру кезінде екі аралық диаметрлері бойынша бассейнде бөренелерді сұрыптау.
147. Білуге тиіс:
ағаш материалдардың орнын ауыстыру тәсілдері мен әдістері;
ағаш сортименттері және оларға мемлекеттік стандарттар;
ағаш материалдарын маркалау, ұсақтау жабдықтары мен құрлдың әрекет ету қағидасы;
ағашты түсіру механизмдеріне беру ережесі.
39. Ағызушы
Параграф 1. Ағызушы, 3-ші разряд
148. Жұмыстар сипаттамасы:
жаға еңістері мен тайыз жерлерден ағаштарды ығыстырып тастау, өзен бойынша ағаштардың жүзіп кетуін қамтамасыздандыру; бөгеттер және кедергілер арқылы ағаштардың өтуі; өзендерді суару және ағаштардың жүзуі кезеңінде суару құралдарын қамтамасыздандыру бойынша жұмыстарды орындау; ағашты ағызу кезеңінде бондардың қызмет көрсетуі; салдың дұрыстығын қадағалау; ағаштарды және такелаждарды сақтау, ағызатын орындарды жөндеу және салдың қозғалу уақытында ақаулықтарды және сынықтарды жою, жолда салдарды басқару, тұрақтандыру үшін салдарды жағаға тарту, кошельдарды толтыру және тарту; жылжытқыштардағы бөгеттердің құрылғысы және қондырғысы; тұрған орнынан салдарды өзен магимстральдарына шығару, салдардың аялдамаларға тарту және нығайту және олардың соңғы пункттерін қондыру;
екі қатарға дейінгі әртүрлі конструкциялар мен басқа жүзуші құралдардың тірелген плиткаларды салу және жөндеу; щиттерді, рейлерді дайындау, ырғақтарды әзірлеу; қалашықтарға төсей отыра кергілерді қондыру; каөпіршіктерді төсеу (қаптау); басқыштарды қою; запаньдар және құралдар үшін жағалық тіреуіштерді қондырғылар; еңістіктерді жинау және қою, штабельдерді өңдеу, әртүрлі конструкциялы дарбазаларды қондыру және жөндеу, жатақты тазалау, бас дәлізді өңдеу, жүзуші құралдарыдың сүйретітілуі; ағызушы машиналарды тазалау, қара күйені ұстағыштарды қою.
149. Білуге тиіс:
мольдық ағаш ағызудың, салдарды ағызудың, ағаштарды суға қолмен және механизациялық тастаудың әдістері мен жолдары;
жүзуші жабдықтарды қондыру және орындарын ауыстыру әдістері;
заторлардың пайда болуы және ескерту шаралары;
салдардың жүзуі үшін қажетті арнайы құралдардың типтерінің қондарығылары;
тағайындалуы, жағаларды және өзендердің еңістерін нығайту бойынша жұмыстарды өндіру ережесі;
ағашты ағызуда қолданылатын бондардың, рейлердің және тіректерінің типтері;
запаньдар және басқа да жүзуші құралдар үшінжағалық тіреуіштердің конструкциясы оларды дайындау әдістері;
жүзуші құралдарды нығайту үшін қолданатын такелаждардың түрлері және олармен жұмыс жасау әдістері.
Параграф 2. Ағызушы, 4-ші разряд
150. Жұмыстар сипаттамасы:
ағызудағы апаттарды қолмен және механизацияланған әдіспен жою; заторларды, заломдарды өңдеу және қолмен және механизацияланған әдіспен басты, қолдаушы және қабылдаушыларда күш салуы; лоттарды, шынжырларды, зікірлерді қолдана отырып тартымдылықпен және өз бетінше жүзу барысында жүргізуші бірлікті басқару; тіреуші плиткаларды, конструктивті бондарды және екі қатадан жоғары басқа да жүзуші құралдарды салу және жөндеу; басты дәліздің, сұрыптаушы және формалық торшалардың, шығарушалылардың, бас дәліздің бойымен және оны кесетін бонданды қою;
зәкірмен штоктарды дайындау және өңдеу, зәкірлерде және өтектерде шеймаларды өңдеу; бондарда анкерлік құлыптарды қондыру, құлыптарға бекіте отырып, бондар бойынша жатақтарды төсеу; ағызушы машиналарды қою; бондарды, сұрыптаушы және құралдарды қалыптастырушыларды жинау.
151. Білуге тиіс:
ағызуда апаттарды ескерту немесе жою барысында механизмдердің көмиегі арқылы және қолмен жұмыстарды орындау әдістері;
күш салушыны қамтамасыздандыру қондырғылардың конструкциясы және оларды арнада қондыру кестесі;
заторларды, заломдарды және күш салушыларды өңдеу әдістері;
запаньдарды кесіп өту;
конструктивті бондар және екі қатар жабдықтардан жоғары басқа да жүзуші жабдықтар үшін плиток қондырғылар;
жүзуші жабдықтарды қоюдың және жинаудың кестесі мен әдістері;
салда такелаждың және құралдардыңі белгіленуі, жабдықтармен, арқанмен нығайтудың әдістері және стандық такелажбен жұмыстардың жолдары (лоттар, зәкірлер).
40. Шоғырлаушы
Параграф 1. Шоғырлаушы, 3-разряд
152. Жұмыстар сипаттамасы:
навигациялық шоғырлау кезінде – қылды жинау және тегістеу, сигнал беру, ағашты суда механикаландырылған топтастыру кезінде дайын шоқтарды бұру;
бір - және көп қатарлы шрғырлау бірліктерін жинау:
жағалаулық шоғырлау кезінде ағашты штабельдерден домалату, буда жинау, чокерлермен ілу, арқандармен және ауыр арқанмен жұмыс.
153. Білуге тиіс:
шоғырлау бірліктерінің түрлері мен құрылымдары;
суда ағашты шоғырлау ережесі;
ағаш материалдарының сортименттері, буда байлау ережесі және байлау материалына қойылатын талаптар;
шоғырлау және байлау такелажы мен арқандардың, ағаш материалдарының жарамдылық нормалары;
шоғырлау жұмыстары кезінде ақаудың түрлері мен себептері;
оның алдын алу және жою бойынша шаралар.
Параграф 2. Шоғырлаушы, 4- разряд
154. Жұмыстар сипаттамасы:
суда және жағалық шоғырлауда механикаландырылған топтастыру кезінде будаларды байлау;
қысқартулар, бітеулер жасау;
байлау сымын дайындау, шетін түзеткішпен буданың шеттерін тегістеу.
155. Білуге тиіс:
будалардың байлау технологиясы мен құрылғылар;
байлау материалына қойылатын техникалық талаптар.
41. Салдарды қалыптастырушы
Параграф 1. Салдарды қалыптастырушы, 2- разряд
156. Жұмыстар сипаттамасы:
шоғырлау машиналарына шоқтарды әкету, шоқтарды сортименттер бойынша сорттау;
будаларды салдарды құру учаскелеріне қою;
құру пунктілерінде шоқтарды бекіту.
157. Білуге тиіс:
будаларды орнынан ауыстыру тәсілдері мен әдістері,
ағаш материалдарын маркалау.
Параграф 2. Салдарды қалыптастырушы, 3- разряд
158. Жұмыстар сипаттамасы:
такелажды салдарды қалыптастыру аудандарына жақынджату және әкелу;
тіректі беру;
ағаш қоятын жерге жіберу үшін тіректі бұрғылау және шынжырлармен және сыммен қосу;
түсіру жерлерінде орнатумен салдарды жинау.
159. Білуге тиіс:
балқытуда қолданылатын такелаждың түрлері мен оларды ұстай білу ережесі;
садарды қабылдау ережесі мен қалыптастыру тәсілдері.
Параграф 3. Салдарды қалыптастырушы, 4- разряд
160. Жұмыстар сипаттамасы:
жинақтаушы машиналармен сызықтарға және секцияларға қалыптастырумен будаларды және басқа қосу және сорттау;
салды дайындау, салдарды және бастаушы бірліктерді құру, қалыптастырушы аулаларда салдарды қалыптастыру, зәкірлерді құру және салдарды толық жабдықтау бойынша басқа жұмыстар;
салдардың үстіңгі жабдығын дайындау;
ағашты бітеуге, торларға, киіздерге, шоқтарға тиеу;
қорытпаның транзиттік жолдарында және ағашты түсіру пункттерінде салдарды қайта қалыптастыру және тарату.
161. Білуге тиіс:
салдардың және бастаушы бірліктердің түрлері мен конструкциялары;
әр түрлі салдарды қалыптастыру және тарату технологиясы;
оларды жабдықтау бойынша жұмыс тәсілдері;
ағаш сортименттері мен түрлері бойынша сал бірліктерін сорттау ережесі;
қалыптастыру және тарату жұмыстарын ұйымдастыру;
салдарды ережесі;
салдарды қалыптастыру мен жабдықтауға техникалық шарттар.
Параграф 4. Салдарды қалыптастырушы, 5- разряд
162. Жұмыстар сипаттамасы:
көл салдарын және сигаралардан салдарды қалыптастыру;
бастаушы бірліктердің, маткалардың, Зайцев плиткаларының құрылысы;
ағашты сигараға тиеу, көл салдарын және сигаралардан салдарды тарту мен шынжырлау.
163. Білуге тиіс:
бастаушы бірліктердің, көл салдарының және сигаралардан салдардың түрлері мен құрылымдары;
салдарды қалыптастыру технологиясы және оларды жабдықтау бойынша жұмыс тәсілдері;
қолданылатын жабдық пен такелаждың түрлері;
мүмкін жарамдылық нормалары.
5-бөлім. Ағаштың шырынын ағызу
42. Ағаш химиялық қондырғының аппаратшысы
Параграф 1. Ағаш химиялық қондырғының аппаратшысы, 3- разряд
164. Жұмыстар сипаттамасы:
ағаш химиялық қондырғының анағұрлым жоғары білікті аппаратшының басшылығымен осмолды, берестті, технологиялық шикізатты термиялық ыдырату, оттықты көсеу процесін жүргізу;
барлық аппараттарда шикізатты алу және түсіру;
сургуч өндірісі кезінде борды ұсақтау және кептіру;
хлорофил-каротиндік паста өндірісінде кылқанды кішкентай табанды ұсақту;
тоңазытқыштардың ваннасына су беру;
аппараттарды тазалау және оларды өндірістік циклге дайындау.
165. Білуге тиіс:
ағаш химиялық қондырғыда технологиялық процесс жүргізу сызбасы және жұмыстарды орындау технологиясы;
температура режимі, алынатын өнімнің негізгі қасиеттері.
Параграф 2. Ағаш химиялық қондырғының аппаратшысы, 4-разряд
166. Жұмыстар сипаттамасы:
осмолды, берестті, технологиялық шикізатты термиялық ыдырату, оттықты көсеу процесін жүргізу;
қылтабанды экстракциялау;
канифолды лакты қайнату және басқа ағаш химиялық өнімдерді өндіру;
қызмет көрсететін аппаратураны, пештерді, оттықтарды ағаш химиялық қондырғының түтінағарларын ақаусыз күйде ұстау;
алынған ағаш химиялық өнімді есепке алу.
167. Білуге тиіс:
өндірістерде қолданылатын аппаратураның құрылысы:
смолоскипидарлық спирт - ұнтақ хлорофилл – каротин пастасы, самырсын майы;
берест қара майының және ағаш химиясының басқа өнімдері (екіншілерден басқа);
бұл өндірістердің технологиялық процесінің сызбасы;
қызмет көрсетілетін аппаратураның технологиялық көрсеткіштері және қысыммен аппаратурамен жұмыс істеу ережесі;
алынатын ағаш химиялық өнімнің қасиеттері,
43. Көтеруші
Параграф 1. Көтеруші, 3- разряд
168. Жұмыстар сипаттамасы:
қабылдағыштан тірілткіш сұрыптау;
науашаларды және крампондарды тірілткіштен тазалау;
баррасты және шырша серкасын жинау;
каррды санап шығу және карржабдығын орнату;
тірілткішті ылғал мен сордан босату;
қабылдау пунктілеріне тірілткішті жеткізу және оны бөшкелерге тиеу;
құрастырылатын аспапты ұштау.
169. Білуге тиіс:
әр түрлі қабылдағыштардан тірілткіш пен баррас жинау технологиясы;
тірілткішті бір жолғы және разрядталған жинау;
тірілткішті жинау кестесін құру ережесі;
тірілткіш пен баррас жинауға арналған құралдың құрылысы;
тірілткішпен бөшкелерді маркалау және тығындау ережесі;
тірілткішке мемлекеттік стандарттар;
қысқы кезеңде сақтау тәртібі.
Параграф 2. Көтеруші, 4- разряд
170. Жұмыстар сипаттамасы:
каррларды белгілеу және қызарту;
науашаларды желілеу;
әдеттегі шырынын ағызу кезінде жаңартудар жағу;
кесетін құралды және шырынын ағызуға арналған жинақтау құрылғыларын қайрау, түзеу, реттеу.
171. Білуге тиіс:
ағаштың шырынын ағызу технологиясы;
ағаш жүргізу;
метерологиялық және технологиялық факторлардың тірілткіштің шығымына әсері;
ағаштың шырынын ағызудың ағаштың тіршілік әрекетіне ықпал жасау;
тірілткіштің құрамы;
тірілткіштің сапасын жақсару тәсілдері;
кесетін құралды және шырынын ағызуға арналған жинақтау құрылғыларының құрылысы;
қайрау ережесі.
Параграф 3. Көтеруші, 5- разряд
172. Жұмыстар сипаттамасы:
мотосүргіні пайдаланумен каррды қызарту: күкірт қышқылмен, хлорлы ізбес таспен, сульфитті - спирттен жасалған қойыртпақпен, сульфитті - ашытқы ашымақпен, азық ашытқымен, олардың экстрактілермен және шайыр бөлетін басқа ұқсас стимуляторлармен;
мотсүргіге, химиялық заттарға арналған резервуарға, мөлшерлегішкеі және басқа жабдықтарға техникалық қызмет ету және ағымдағы жөндеу.
173. Білуге тиіс:
күкірт қышқылмен, хлорлы ізбес таспен, сульфитті - спирттен жасалған қойыртпақпен;
сульфитті - ашытқы ашымақпен, азық ашытқымен, олардың экстрактілермен және шайыр бөлетін басқа ұқсас стимуляторлармен ағаштың шырынын ағызу технологиясы;
химиялық реагенттердің рецептурасы, олардың дайындау және оларды ұстау білу тәсілдері;
жаңартуға енгізу мөлшері;
шырынын ағызу құралы мен жабдықтың түрлері мен құрылысы;
шырынын ағызу құралын ұстау ережесі және оған техникалық күтім жасау.
44. Ағаш жұмыстарын жарушы
Параграф 1. Ағаш жұмыстарын жарушы, 4- разряд
174. Жұмыстар сипаттамасы:
жаруды оттық және элктрлік тәсілдерімен түбірлі осмолды дайындау;
жарылғыш материалдарды шығыс қоймасынан алу және жұмыс орындарына жеткізу;
түбірлердің тамырымен жұлып алу кезінде қажетті әскери патрондарды даярлау және өңдірулерді дайындау;
шпурлардың мөлшерін және орналасуын, олардың тереңдіктерін және бағытын тексеру;
зарядтардың қажетті мөлшерін және жарылғыш заттардың қолдануға, түбірлердің тамырымен жұлып алу кезінде шпурларды зарядтауға жарамдылығын анықтау;
қауіпсіз аймақ шекараларын және посттарды қою жерлерін анықтау;
жарылу желісін анықтау және оның ақаусыздығы мен кедергісі тексеру;
сигналдарды беру;
забойды қарау және жарылмаған зарядтарды жою;
ірі түбірлерді сыртқы зарядтармен ұсату;
жарылғыш материалдардың шығынын есептеу және қалдықтарын қоймаға тапсыру.
175. Білуге тиіс:
жарғыш машиналардың және электр өлшеу аспаптарының құрылысы және жұмыс істеу қағидасы;
шпурларды зарядтау және жару тәртібі;
жарыыс жұмыстарының қауіпсіздік ережесі және жасау тәсілдері;
жарылғыш заттар мен жару құралдарының қасиеттері;
жарылғыш заттарды шығындау нормалары және байқау тәсілдері;
жаратын жұмыстарды жүргізудің негізгі әдістері;
электржару кезінде қосу схемалары;
жарылғыш материалдардың сақтау;
есептеу және тасу ережелері;
болмаған зарядтарды жою ережелері және тәсілдері;
жаратын жұмыстарды дайындау және жүргізу реттілігі;
жарылғыш материалдарды алу және тасу ережелері;
геологиялық және техникалық жағдайларға байланысты шпурларды бұрғылау тәсілдері және орналастырулары.
Параграф 2. Ағаш жұмыстарын жарушы, 5- разряд
176. Жұмыстар сипаттамасы:
таулы жағдайларда жарудың оттық және электрлік тәсілдермен электр жеткізу желілерінің және гидротехникалық құрылыстардың жақын маңында, тоғайларда және ойлы-қырлы жерлерде, жолдардың құрылысы жанында және соқпақтардың таулыларды шарттарда жолдар салу кезінде түбірлі осмолд дайындау;
ағашты құлату, мұздан қатқан ағашты алу, ағаштың шырынын ағызумен тежеулерін жою;
«Контурлық» жару әдісімен жару жұмыстарын орындау;
жарылыстардың саны мен мөлшерін тіркеу бойынша қондырғыларға қызмет көрсету;
сейсмикалық қауіпті аймақты анықтау;
жарылыс жұмыстарын техникалық басқару құқықтары болған кезде жару жұмыстарын басқару.
177. Білуге тиіс:
электр жеткізу желілерінің және гидротехникалық құрылыстардың жақын маңында;
тоғайларда және таулы жағдайларда жару жұмыстарын қауіпсіз жүргізу ережесі мен ерекшеліктері;
апатты жағдайлардың салдарын жою бойынша жұмыстарды орындау кезінде ағаштың шырынын ағызумен тежеулерді болдырмау;
жарылыс жұмыстары үшін зарядтардың массасын есептеу әдістері.
45. Ағаш көмір күйдіруші
Параграф 1. Ағаш көмір күйдіруші, 2- разряд
178. Жұмыстар сипаттамасы:
үймелерде көмірді күйдіру;
қақпақтар және тосқауылдарды дайынжау;
үймеге ағаш тасу;
ағаш салу, алауды тұтату;
қақпаны бөлшектеумен түзетумен үймені толтыру;
отты сөндіру;
үймені бұзу;
көмірдің ірі кесектерін стандартты мөлшерлі кесектерге ұсату;
сусымалы көміржі, қалдықтарды, қоқымды, қабықты жинау;
тарсылда көмір қоқысын себу;
көмір күйдіру пештерінде күйікті қаққылау;
пештің түбігн тазалау;
бірнеше сөндіргіштерден көмірмен технологиялық вагондарды арнайы алаңға аудару.
179. Білуге тиіс:
көмірді салу ережесіжәне күйдіру процесі;
тарсылдың әрекет ету қағидасы;
жұмыстарды орындау кезінде қолданылатын құрал мен құрылғылар және оларды пайдалану ережесі;
ағаш көмірге техникалық шарттар.
Параграф 2. Ағаш көмір күйдіруші, 3- разряд
180. Жұмыстар сипаттамасы:
анағұрлым жоғары білікті ағаш көмір күйдірушісінің басшылығымен көмір күйдіру пештерінде ағаш көмір күйдіру;
пешті жағу және өшіру;
көмір күйдіру пештерінде ағаш көмір алғаннан кейін оны сөндіру;
пештің оттықтарын көсеу;
ағаш көмірді қолмен фракцияларға сорттау;
көмір күйдіру пештеріне қызмет көрсету;
қызмет көрсететін пештерді, қолданылатын құрал мен аспаптарды ақаусыз күйде ұстау;
көмірді орау және тасу;
көміртегінің, күлділіктің, көмірдің дымқылдығын бақылау.
181. Білуге тиіс:
көмір күйдіру пештерінің жұмыс істеу қағидасы және оларды пайдалану ережесі;
пеште көмір күйдіру процесі;
сөндіргіштер мен басқа қызмет көрсететін жабдықтың құрылысы;
ыстық көмірді сөндіру және сөндіргіштерді герметизациялау тәсілдері;
көмірге қойылатын талаптар.
Параграф 3. Ағаш көмір күйдіруші, 4- разряд
182. Жұмыстар сипаттамасы:
шикізат қабылдау;
көмір күйдіру пештерінде ағаш пен ағаш тамырларынан көмір, сондай-ақ қандыағаш, тал және қайын тектес бұтадан шикі – көмір күйдіру процесін жүргізу және дайындау;
ағаш көмірді, шикі- көмірді сорттайтын агрегатта фракцияларға сорттау;
сапасын бақылауға арналған сынамаларды сұрыптау; нәтижелері бойынша және көзбен қараумен көміртегінің, күлділіктің, көмірдің дымқылдығын бақылау;
көмір күйдіру пештерінің жұмыс режимін реттеу, олардың ақаусыздығын қадағалау және ағымдағы жөндеу жүргізу;
ағаш көмірді орау, маркалау және тасу.
183. Білуге тиіс:
көмір күйдіру пештерінің және сорттайтын агрегаттың құрылысы;
пешті көмір күйдіру процесі;
ағаш көмірдің физикалық –химиялық қасиеттері және оның сапасына қойылатын талаптар;
сынамалар алу әдістері;
ағаш көмірді маркалау ережесі.
.
6-бөлім. Қамыс даярлау және өңдеу
46. Қамыс даярлаушы
Параграф 1. Қамыс даярлаушы, 3-разряд
184. Жұмыстар сипаттамасы:
қамысты, қоғаны кескішпен, шөп шапқыш машинамен, орақпен шабу;
бауларға байлау, бауларды және байланбаған қамысты әкету және шөмелеге, шашаққа қатарларға жинау;
баулуды байлауға арналған қоға мен брауды дайындау.
185. Білуге тиіс:
қамыстың пісу белгілері;
қамысты, қоғаны қолмен шабу ережесі мен тәсілдері;
баулурды байлау мөлшерлері мен тәсілдері;
арқандарды және бауларды және байланбаған қамысты әкету және шөмелеге;
шашаққа қатарларға жинау ережесі.
47. Қамыс даярлау машинасының машинисті
Параграф 1. Қамыс даярлау машинасының машинисті, 4-разряд
186. Жұмыстар сипаттамасы:
аспалы қарулардың, механизмдермен құрылғылардың көмегімен қамысты дайындау бойынша әр-түрлі жұмыстарды орындау, тіркеме арбалармен шаналарда қамысты бумамен, тюктармен және баумен тасу кезінде тракторларды және тягачтарды басқару;
баулардан бумаларды және болат арқанның және тартатын қондырғылардың көмегімен шаналарда, арнайы алаңдарда немесе далада сыммен байланбаған қамыстың жекелеген үлестерін қалыптастыру және байлау;
тасымалданатын қамысты тиеуді, бекітудәі және түсіруді қадағалау;
тракторлармен тягачтарға техникалық қызмет көрсету, оларды профилактикалық және ағымдағыжөндеу, жанатын, майлайтын материалдар құю.
187. Білуге тиіс:
қызмет көрсететін тракторлар мен тягачтардың құрылысы;
көше қозғалысы және жүргізу ережесі, техникалық қызмет көрсету және жөндеу ережесі;
тіркеме және аспалы қарулардың, механизмдердің, тарту құрылғылары мен құралдардың көмегімен жұмыстар жүргізу ережесі;
бумаларды байлау сенімділігі мен тарту тығыздылығына қойылатын талаптар;
қамысты тиеу, жинау, тарту, байлау және түсіру ережесінің, жүргізу ережесі.
Параграф 2. Қамыс даярлау машинасының машинисті, 5-разряд
188. Жұмыстар сипаттамасы:
қамысты шабуда тіркеме және өзі жүретін қамыс жинайтын машиналарды басқару;
жергіліктк жағдайға байланысты сабақтарды кесу биіктігін, кесетін аппаратты және машинаны басқа механизмдерін реттеу;
белгіленген салмақты қамыс пен қоғаның бауларын немесе үлестерін жинау және көлік құралыеа лақтыру;
бау байлайтын ақпараттың жұмысын реттеу және оны шпагатпен жөндеу;
шабу мен қалыптастыруда тракторларды және тягачтарды басқару;
қамыстан бауларды, бумалар мен бұйымдарды көлік құрылына тиеу мен жинау кезінде тракторда, тягачта немесе мінетін базада жиналған грейферлік тегіштерді және шошақ сыпырғыштарды басқару;
грейферлік тегіштер мен мінетін базаны жүргізу;
арқан контейнерлермен бумаларға байлаумен грейферлік тегішпен қамысты тую камерасына жүктеу;
тристелетін құрылғыдан бумаларды көлік құралдарына түсіру;
қызмет көрсетілетін машиналардың ақаулықтарын анықтау және жою;
қамыс жинау машиналарына, шошақ сыпырғыштарға, байлағыштарға, гренферлік тегіштерге және мінетін базаларға техникалық қызмет көрсету.
189. Білуге тиіс:
қамыс жинау машиналардың;
мінетін базалардың құрылысы;
жүргізу ережесі;
байлағыштардың, грейферлік тиегіштердің, шошақ сыпырғыштардың құрылысы;
қамыс жинау машиналарының кесетін аппараттарын қайрау ережесі;
жанатын-майлайтын материалдардың қасиеттері мен нормалары, және оларды сақтау тәсілдер;
қамыс жинау машиналарына;
шошақ сыпырғыштарға, байлағыштарға, гренферлік тегіштерге және мінетін базаларға техникалық қызмет көрсету ережесі;
тіркеме және аспалы қарулардың;
механизмдер мен құрылғылардың шекті мүмкін жүктемесі.
48. Күзетші
Параграф 1. Күзетші, 2-разряд
190. Жұмыстар сипаттамасы:
мотокөлік құралдарында және аттарда өрттен сақтау, малмен өңдеу үшін бөлінген қамыстың өскіндерін қарап өту;
өндірістік алаңдар мен питомниктарда гүлдерді, қамыстың өсуін қадағалау.
191. Білуге тиіс:
қамыс дайындауға арналған учаскелердің шекарасы;
мотокөлік құралдарының құрылысы;
аттарға күтім жасау ережесі;
өртке қарсы қауіпсіздік және күзету қызметін атқару ережесі;
карта мен компос бойынша бағдарлану тәсілдері.
49. Қамыстан плиталар престеуші
Параграф 1. Қамыстан плиталар престеуші, 2-разряд
192. Жұмыстар сипаттамасы:
анағұрлым жоғары білікті қамыстан тақтайларды престеушінің басшылығымен қамыстан плиталарды престеу;
қамысты кесетін станокқа тасу және кесу немесе қысқартып кесу;
берілген молшер бойыеша престелген плиталарды кесу;
сымның, шпагаттың және плита борттарының кесілген ұштарын бітеу;
қамысты престің қабылдау құрылғысына жүктеу;
автоматты тігу механизмдырімен жабдықталмаған престерде жұмыс істеген кезде плиталарды тігу;
плиталарды тазалау, жинау және оларды қоймаға тасу;
сымның, престе шпагаттың үзілулерін жою;
прес пен механизмдердің ақауларын жоюға қатысу.
193. Білуге тиіс:
қамыстың қоғаның сапасына және плиталарға қойылатын талаптар;
кесетін станокта жұмыс істеу ережесі;
престің жұмыс қағидасы;
плиталарды кесу;
тазалау, көмкеру және жинау ережесі;
қамысты престерге жинау ережесі;
тігу механизмдерінің құрылысы.
Параграф 2. Қамыстан плиталар престеуші, 3-разряд
194. Жұмыстар сипаттамасы:
қолдық престерде қамыстан плиталар престеу;
престе шпагат пен сымды созу;
мөлшерлері бойынша қамыс пен қоғаны іріктеу;
қамыстың бумаларын шпагатпен байлау және тігу, оларды престен алу, орамға орау, байлау және тасу.
195. Білуге тиіс:
қолдық престердің құрылысы;
плиталардың өндірісіне техникалық шарттар;
қамыстың, шпагаттың сыммен плиталардың сапасына қойылатын талаптар;
ақау түрлері және оны жою тәсілдері.
Параграф 3. Қамыстан плиталар престеуші, 4-разряд
196. Жұмыстар сипаттамасы:
механикалық престерде және агрегаттарда қамыстан плиталарды престеу, жабыстыру және кесу, оларды іске қосу, тоқтату, реттеу және жөндеу;
механикалық перстер мен агрегаттардың ақаулықтарын анықтау және жою.
197. Білуге тиіс:
механикалық перстер мен агрегаттардың құрылысы;
механикалық агрегат жұмысының жылулық режимі;
қамыстан плиталарға мемлекеттік стандарттар
Жұмысшылардың жұмыстары мен
кәсіптерінің бірыңғай тарифтік-біліктілік
анықтамалығының (37-шығарылым) 1-қосымшасы
Достарыңызбен бөлісу: |