Ќазаќстан республикасы бiлiм жғне єылым министрлiгi



жүктеу 1,64 Mb.
бет7/10
Дата16.02.2018
өлшемі1,64 Mb.
#9978
1   2   3   4   5   6   7   8   9   10
    Навигация по данной странице:
  • 7-дәріс.
Бақылау тапсырмасы

 1. Демультиплексордың қай шығысында А сигналы қайталанады?

2. Дұрыс көрсетілмеген триггерлік құрылғының функционалдық сұлбасын көрсетіңіз.



3. Жарық диоды жану үшін, программалық ажыратып қосқыштың лимбасында қандай санды теру керек?





7-дәріс.

Тақырып. Жады және қозғау регистрі.

Дәріс сабағының құрылымы:

  1. Регистрдің негізгі анықтамасы.

  2. Регистрдің жіктелуі.

  3. Жады реггистрі.

  4. Қозғау регистрі.

Регисторлардың екі түрі, сандық ақпаратты сақтауға арналған жады регистрі және сақтаумен бірге ақпаратты оңға немесе солға қозғай алатын, бірнеше тактіге кешіктіре алатын, сатылы екілік кодты параллельдіге және керсінше түрлендіре алатын қоғау регистірі болып жіктеледі.

Жады регистрі көбінесе D-триггерінде, олардың тактілерін біріктіре отырып құрады. Мысалға, сегізразрядты жады регистрінің микросұлбасы тұрақты деңгеймен (К580ИР82) тактіленеді және тактілі импульстің (К555ИР27) фронтмен (сур.9.1). Бірінші микросұлба шығысынан сақталған мәліметтер ОЕ кірісінің логикалық нөлде оқылады.Әйтпесе микросұлба тұйықталмаған шығыс күйінде болады. Ақпаратты оң жақ микросұлбаға жазу тек L кірісінің логикалық нөлінде С тұрақты фронтында болады.



Рис 9.1


Қозғау регистрі динамикалық кірісті D-триггерінде құрылады. Мысалға, сегізразрядты жады регистрінің микросұлбасы тұрақты деңгеймен (К580ИР82) тактіленеді және тактілі импульстің (К555ИР27) фронтмен (сур.9.1). Ақпаратты оң жақ микросұлбаға жазу тек L кірісінің логикалық нөлінде С тұрақты фронтында болады.

Рис.9.2


Қозғау регистрінің микросұлбасының ішінде(сур.9.3), мысалға К155ИР13 әмбебап регистр болып табылады. Жады регистрі көбінесе D-триггерінде, олардың тактілерін біріктіре отырып құрады. Мысалға, сегізразрядты жады регистрінің микросұлбасы тұрақты деңгеймен (К580ИР82) тактіленеді және тактілі импульстің (К555ИР27) фронтмен (сур.9.1). Бірінші микросұлба шығысынан сақталған мәліметтер ОЕ кірісінің логикалық нөлде оқылады.


Рис. 9.3

8-дәріс.

Тақырып. Санауыштар, импульс таратқыштары, жиілік бөлгіштері.

Дәріс сабағының құрылымы:

  1. Санауыштардың негізгі анықтамасы.

  2. Жилік бөлгіштер.

  3. Импульсті таратқыштар.

Сандық құрылғы бір уақыттан келесіге ауысқанда оның кірісіндегі дабылы бір кіріске беріліді оларды санауыштар деп атайды. Кіріс дабалындағы сандар санауыштың кірісіне беру керек, ал оларды қайта келтіру үшін өз қалпына келтіру керек. Оларды қайта есептеу коэффициенті деп атайды (Ксч). Санауыштар триггерден құралады. Тактілік кіріс бірінші триггер және санауыштың кірісі болып табылады. Егер периодты кіріс дабылы және жилігі мынаған тең болады fвх, ал шығысындағы триггер, санауыш, жилік (Ксч) аз болады. Барлық санауыштар жиліктің бөлгіштері болып саналады. Жиліктің бөлгішінде бір кіріс және бір шығыс, ал санауышта бір кіріс және бірнеше шығыс.

Қайта есептеу коэффициенті келесіге жіктеледі екілік санауыш (Ксч=2к), екілік – ондық (Ксч=10к), немесе тұрақты, айнымалы. Есептеу бағыты бойынша санауыштар қосынды, алушы, реверсивті. Ішкі байланыс ұйымдастыру тәсілі бойынша тригерлер мен санауыштар арасында синхронды (параллель көшірумен) және асинхронды (реті көшірумен). Синхронды санауыштар тез әрекеттімен есептейді.



Мысал ретімен көшірілетін санауыштар микросұлбада мыналар болып табылады К155ИЕ5 (сур.10.1).

Сур.10.1


Шығысында логикалық бір болу үшін 2 және 3 тақ триггерлер нол жағдайын қарастырады. Шығысында 12 және 1 беретін ішкі жағдайын қолданып бірінші триггер және үшразрядты екілік санауыш. Шығысында ақау болса 1 және 12 аламыз төрт разрядты екілік санауыш. Әрбір триггер шығысындағы дабылын қарама – қарсы жағдайын өзгертеді де келесі тригерге ауысады. Ретімен есптелетін санауышта импулсті дабыл 16 жағдайдан өтіп (0-ден 15-ке), әрбір төрт разрядты код шығысында салмақты коэффициенттермен 8, 4, 2, 1. Бұл режимде санауыш жилігінің импульсі екі рет әрбір тригер ретімен бөлінеді.

Микросұлбада К155ИЕ2 санауыш тригері мынадан турады (кіріс - С1, шығыс - Q1) және қайта есептеу санауышы (Ксч)=5 (кіріс - С2, шыгысы - Q2, Q3, Q4). Егер оларды бір – бірімен біріктірсе, онда мына суретте көрсетілген сур.10.2,а, онда екілік – ондық санауыш алынады, уақыт диаграммасы мына суретте көрсетілген сур.10.2,б. Ондық импульс түскен кезде кодтың комбинациясы 1001 мына комбинацияға ауысады 0000 және әрі цикл оннан (0-ден 9-ға) қайталанып отырады. Логикалық бір шығысында R санауыш нол жағдайын орнатады “0”, шығысында логикалық бір S9 - “9” жағдайын орнатады.



Сур.10.2


14 рет жилік бөлгішінің жұмысын қарастырамыз (сур.10.3). Бірлік деңгейін формалау моментінде санауыштың шығыс дабылын нол және одан басқаға лақтырады, импульс жилігін есептейді f, журілген жол жағдайы 0-ден 13-ке дейін. 14-ті есептеу үшін импульс санауышы уақытша 14 жағдайы (логикалық 1 ал шығысында үшкірісті элемент И-НЕ) және RS-триггерде орнатылады, екі элементен орындалатын И-НЕ, шығысында бірлік жағдайы f/14, жұмыс құрылғысында қарастырылады. Бірлік деңгейі келесі импульс санауышында RS-триггерін ноль жағдайына ауыстырады.

сур.10.3


Микросұлба көмегімен екілік және екілік – ондық санауышта қайта есептеу коэффициентімен еркін санауышпен орындалады (Ксч). Мысал, қайта есептеу коэффициент санауышын қарастырамыз Ксч=147 (сур.10.4). Ең алдымен сегіз разрядты екілік санауыш (Ксч=256), содан кейін нол жағдайына лақтыру цепін қосамыз, егер санауыш 147 жағдайына аусады. Соның нәтижесінде санауыштың жол жағдайы 0-ден 146-га, . Ксч=147.

Сур.10.4


Синхронды екілік санауышында санауыш импульсі барлық тригерге әрекет етеді (сур.10.5). Бірінші триггер тақпен жұмыс істейді. Әрбір келесі өзінің жағдайын қарама -қарсыға ауыстырады, егер алдындағы барлық бірлік жағдайда болады.

Сур.10.5


Синхронды реверсивті санауыштар әмбебап мүмкіндігімен айналысады К155ИЕ6 (екілік - ондық) және К155ИЕ7 (екілік). Көп разрядты санауышты құру үшін шығысын ауыстыру және бір микросұлбамен біріктіріп қосу және алу кірісін басқаға ауыстыру (сур.10.6). Шығысында логикалық нол деңгейін L санауышта төрт разрядты екілік сан кірісіне жазылады, кірісінде логикалық бір деңгейі R санауышта нол жағдайын лақтырады. Кірісінде R шығысында L болады. Импульсті беру үшін санауыштың бір кірісінде логикалық бір деңгейін басқада береді.

Сур.10.6


Уақыт диаграммасында дабыл, микросұлба жұмысында К155ИЕ6 (сур.10.7), көрсетілген, егер одан кейін лақтыру және санауышта алдын – ала 7 санын беріп бес импульсін кірісіне қосады, содан кейін төрт импульсін алады.

Кірісінде программалауды (Ксч) және жилік бөлігін құру бөлу коэффициентімен қарастырамыз (сур.10.8). Қайта есептеу режимін қолданамыз. Нол жағдайынан санауыш N жағдайына ауысады оң фронты кіріс дабылын fвх. Шығысында логикалық нол D-триггер периоды мынаған тең fвх, ал жилік fвых кірісінде мынадан аз N+1. Берілген жилік бөлігі бөлу коэффициентін құру 1-ден 16-ты диапазонында және микросұлба К155ИЕ7, және микросұлба К155ИЕ6.



Құрылғы, периодты рет импульсін берілген сан каналымен тарату, оларды тарату импульсі деп атайды. Берілген генератор құрамына: санауыш және демультиплексор. 15-каналдыны импульсті таратуды қарастырамыз (сур.10.9). Оң фронты әрбір импульсті санауыш Yi шығыс канал адресін өлшейді, импульс генераторына келіп туседі (активті деңгей - логикалық 0). Санауышта 15 жағдайына ауысады, лақтыру дабылын құрайды, және Y0-Y14 каналдарына жаңа цикл импульсті тарату басталады. Дешифратордың жұмысы тұрақты, құрылғыда 15 каналдан логикалық бір деңгейін таратуға айналады.


Сур.10.9

Тарату деңгейін құруға болады және регистрдің қозғалту шенбердің тұйык негізі, алдын – ала тригерге логикалық 1 жазады. Жұмыстың ақау кезінде мынандай құрылғы сенімді болады (орнатылған бірлік кодтар жоғалуы мүмкін немесе қосымша пайда болады). Сақиналы санауыштың сұлбасы, бірлік кодтардың құрылғыда талап етілмейді, сур.10.10 келтірілген. Бірінші тригер логикалық бірлік жазуда логикалық цепьте болады, қалғандары нол жағдайда болады. Мынандай санауыш бесканалды функцияны логикалық бірлік деңгейін орындайды (шығысы 1-5).



Рис.10.10



Басқа санауыштың жұмысын анализдеу (сур.10.11) регистрде қозғалту (вариант Джонсон санауышы), 1-4 шығысында кестені толтыру Т тактілі дабылын кезекті фронта береді. Регистрде жаңаланады.

.

Бірінші тригер регистрінде DR шығысында бір такт дабылда кешігіп қайталанады, ал басқа келесі тригерлер – шығысы алдынғысы. Таблицадағы анализдың жағдайы көрсетіледі, санауыштың қайта есептеу коэффициенті Ксч=7. Жетіден үш такт шығысында әрбіреуінде логикалық бірді алады. Каналдың шығыс дабылы бірдей формада 1-4, фазасында қозғалтылады. Бастапқы орнатуда цикл жағдайын қарастырады, санауыштың тәртібін тексеру үшін басқа кезкелген жағдайын ауыстыру (мысал, төрт тригерлі сұлбада қорек қөзін қосуқаннан кейін кезкелген 16 жағдайда болады). Жазылған таблицада, кезкелген жағдайдан кейін бірнеше тактілі импульс құрылғысы автоматты жұмыс режиміне шығады.



Оңканалды логикалық 1 деңгейін тарату К561ИЕ8 микросұлбада орындалады, дешифратордың Джонсан санауыш құрамында (сур.10.12). Егер G1=0 тактінде оң фронты G2, G2=1 – теріс фронті G1.

сур.10.12




жүктеу 1,64 Mb.

Достарыңызбен бөлісу:
1   2   3   4   5   6   7   8   9   10




©g.engime.org 2024
әкімшілігінің қараңыз

    Басты бет
рсетілетін қызмет
халықаралық қаржы
Астана халықаралық
қызмет регламенті
бекіту туралы
туралы ережені
орталығы туралы
субсидиялау мемлекеттік
кеңес туралы
ніндегі кеңес
орталығын басқару
қаржы орталығын
қаржы орталығы
құрамын бекіту
неркәсіптік кешен
міндетті құпия
болуына ерікті
тексерілу мемлекеттік
медициналық тексерілу
құпия медициналық
ерікті анонимді
Бастауыш тәлім
қатысуға жолдамалар
қызметшілері арасындағы
академиялық демалыс
алушыларға академиялық
білім алушыларға
ұйымдарында білім
туралы хабарландыру
конкурс туралы
мемлекеттік қызметшілері
мемлекеттік әкімшілік
органдардың мемлекеттік
мемлекеттік органдардың
барлық мемлекеттік
арналған барлық
орналасуға арналған
лауазымына орналасуға
әкімшілік лауазымына
инфекцияның болуына
жәрдемдесудің белсенді
шараларына қатысуға
саласындағы дайындаушы
ленген қосылған
шегінде бюджетке
салығы шегінде
есептелген қосылған
ұйымдарға есептелген
дайындаушы ұйымдарға
кешен саласындағы
сомасын субсидиялау