Қазақстан республикасы білім жəне ғылым

жүктеу 0,6 Mb. Pdf просмотр бет 54/236 Дата 22.01.2022 өлшемі 0,6 Mb. #34563

Навигация по данной странице:

• Ант ішкен адам (присяжный), төреші, сот, қолхат

мазмұндаңыздар. Қазіргі іс қағаздары құрылымының негізгі бөліктері XV-XVII ғасырлардан бастау алады   Қазіргі  іс  қағаздары  құрылымының  негізгі  бөліктері XV-XVII ғасырларда-ақ  қалыптасқандығына XV-XVII  ғасырларда  жазылған  армян жазулы  қыпшақ  тіліндегі  құжат  мəтіндері  дəлел  бола  алады.  Құжаттарда  іс қағаздары  стиліне  тəн  стандарт  тілдік  бірліктер  қолданылып, əр  құжаттың датасы мен билердің аты-жөндері көрсетілген. Ант ішкен адам (присяжный), төреші, сот, қолхат сөздерінің  қолданылуы  жəне  іс  қағаздарын  жүргізу мəдениетінің сол дəуірдің өзінде қалыптаса бастағандығын көрсетеді.   Армян  жазулы  қыпшақ  ескерткіштеріне  жататын  құжаттар  тілін  Алтын Орда  дəуірінде  қолданыста  болған  əдеби  тілдің, зерттеушілер  еңбегінде  хан жарлықтарының тілі деген атпен беріліп жүрген іс қағаздары  тілінің  жалғасы деп  тануға  болады. Сондықтан  да  бұл  құжаттар  бір  ғасыр  бойы  хатқа  түсіп, ресми іс қағаздарына тəн өзіндік стилі қалыптасқан қыпшақ тілінің іс қағаздары үлгісі ретінде бағалау керек.   Қазақ іс  қағаздары  тілінің негізі – XVIII ғасырда  жазылған іс  қағаздары. Бұл дəуірде жазылған іс қағаздарының, атап айтқанда Ресеймен арадағы қарым- қатынасқа  байланысты  жазылған  құжаттардың  көпшілігінің  Ресей  архивінде сақталып, кейіннен  жинақ  болып  баспадан  шығуы  сол  кездегі  іс  қағаздары тілінің қандай сипатта болғандығын анықтауға мүмкіндік береді.   Бұл  кезеңдегі  ресми  іс  қағаздарына  қазақ  хандарының, сұлтандардың, батырлардың, старшиналардың  патшаға  жəне  орыс  əкімшілік  орындарына жазған  хаттары  жатады. Бұлардың  бірқатары  сол  кезеңдегі  саяси-құрылыс туралы жəне т.б. жинақтарда жарияланды. Бұл ресми іс қағаздары сол кезеңдегі қазақ  даласының  саяси, əлеуметтік, экономикалық  жағын  бейнелеумен  қатар, XVIII ғасырда қазақ іс қағаздары тілі қандай болғанын да  көрсете алады. жүктеу 0,6 Mb. Достарыңызбен бөлісу:

©g.engime.org 2024
әкімшілігінің қараңыз