бірнеше рет қайталап оқиды, әрбір қайталап оқыған сайын тақырыптың
немесе пәннің күрделілігі арта түседі, жаңа тақырыпты өту алдыңғы
тақырыптармен тығыз байланысты және алдыңғы алынған ақпараттың
мазмұны аясында қарастырылады.
Бұнда пәнаралық кіріктіру ықпалдасқан тақырыптар арқылы оқытуға
бағытталған. Ықпалдасқан тақырыптар пәнішілік және пәнаралық
байланыста көптеген оқу пәндерінің бір арнаға ықпалдасуына және білім
мен біліктілік, құндылыққа бағыттауға жағдай жасайды.
Сонымен қатар, оқушылардың белсенді жұмысқа тартылуын көздейтін
оқыту және оқудың белсенді әдіс-тәсілдері ұсынылған. Қызметтің мұндай
түрлері оқушылардан өздері тапқан ақпаратты талдау және түсіндіру үшін
зерттеу және жоспарлау дағдыларын қолдануды талап етеді, болашақта өз
дағдыларын жақсарту мақсатында басқа нәтижелерді бақылауды және
талдауды қажет етеді. Орыс тілінде оқытатын мектептердегі қазақ тілінің
белсенді оқу стратегиялары:
•
жаңа лексика мен идеяларды қоса алғанда, драмалық шығармалардағы
бейнелер мен мәтіндерді зерделеу және бағалау;
•
мәтіндерді бағалау және өзінің ойын білдіру үшін графикалық
органайзерлерді қолдану;
•
мәтіннің сюжетін, құрылымын, лексикасын және сөйлемдердің
құрылымын талқылау мақсатында әңгімені бірігіп оқу;
•
ойлануды қажет ететін мәселелерді ортаға салу және талқылау (Aronson,
E., & Bridgeman, D, 1979) [4].
Мұғалімдер осы белсенді білім алу стратегиясының қайда және қалай,
қандай жағдайларда қолданылатыны туралы ойлана отырып, тілдік
дағдыларды үйрету барысында пайдалана алады.
Ал енді осы және басқа да оқу үдерісіндегі оқушының іс-әрекеті қалай
бағаланады деген сауалға тоқталсақ.
Оқушылардың оқу жетістіктерін бағалау критериалды бағалау негізінде
жүзеге асады. Бұл - оқушылардың жоспарланған оқу мақсаттары мен
шынайы нәтижелерінің арасындағы сәйкестік деңгейлерін орнату.
Критериалды бағалау алдын-ала белгіленген критерийлерге сәйкес
оқушының жеке оқуын түзеуге, дағдыларын дамыту деңгейін бағалауға
мүмкіндік береді.
Оқу жылы бойында оқушылардың оқудағы прогресі және үлгерімі
туралы деректерді жинау үшін бағалаудың 2 түрі жүргізіледі: 1)
қалыптастырушы бағалау; 2) жиынтық бағалау. Қалыптастырушы бағалау
оқушы іс-әрекетіне кері байланыс беру, іс-әрекетіне талдау жасау арқылы
көрініс табады. Жиынтық бағалау өзара үш түрге бөлінеді: бөлім бойынша,
тоқсандық, жылдық жиынтық бағалау. Осы орайда жаңартылған білім беру
мазмұны бойынша оқытатын мұғалімдер мынадай құжаттарды басшылыққа
алады: 1) пән бойынша оқу бағдарламасы; 2) критериалды бағалау
нұсқаулығы. Бұл құжаттар тілдік дағдылар, оқу мақсаттары және жетістік
критерийлері өзара тығыз байланыстылығын қамтамасыз етеді [5].
136
Жалпы білім беретін орта мектептегі оқушыны жеке тұлға ретінде және
оның ұлттық сана-сезімін, өзіндік, дүниетанымын, азаматтық ұстанымын,
рухани құндылықтарын қалыптастыруға негіз болатын әлемдегі аса бай,
мазмұнды, көркемдік деңгейі жоғары қазақ тілі пәнін оқыту осындай өзіндік
жаңаруымен ерекшеленеді.
«
Мақсатыңыз қолжетімсіз екеніне көзіңіз жеткен кезде мақсатыңызды
емес, әдісіңізді ауыстырыңыз» - деген екен белгілі шығыс ойшылы
Конфуций. Олай болса, білім беру мазмұнын жаңарту жағдайында қазақ тілін
оқыту алдыңғы орынға қойсақ, мектеп оқушыларының қазақ тілін еркін
меңгеріп, қолданыс аясы артар еді.
Пайдаланылған әдебиеттер тізімі:
1.
ҚР Президенті Н.Ә. Назарбаевтың Қазақстан халқына жолдауы
«Әлеуметтік - экономикалық жаңғырту - Қазақстан дамуының басты
бағыты», 2012 жыл 27 қаңтар.
2.
Мұғалімдердің біліктілігін арттыру бағдарламасы. «Назарбаев
Зияткерлік мектептері» ДББҰ Педагогикалық шеберлік орталығы, 2016.
3.
«
Қазақ тілі» пәнінен оқу бағдарламасы, жалпы орта білім беру (10-11-
сыныптар). ҚР білім және ғылым министрлігі Ы. Алтынсарин атындағы
Ұлттық ғылым академия. «НЗМ» ДББҰ, 2014.
4.
Мұғалімге арналған нұсқаулық. «Назарбаев Зияткерлік мектептері»
ДББҰ Педагогикалық шеберлік орталығы, 2016.
5.
Оқушылардың оқу жетістіктерін критериалды бағалау. Мұғалімге
арналған әдістемелік құрал. ҚР білім және ғылым министрлігі Ы.
Алтынсарин атындағы Ұлттық ғылым академия. «НЗМ» ДББҰ, 2015.
БІЛІМ БЕРУ МАЗМҰНЫНЫҢ ЖАҢАРТУ ШЕҢБЕРІНДЕ
МЕМЛЕКЕТТІК ТІЛДІ ОҚЫТУДЫҢ ӨЗЕКТІ МӘСЕЛЕЛЕРІ
Мусатаева И.О.
Алматы облысы,Алакөл ауданы Ушинский атындағы орта мектебінің
қазақ тілі мен әдебиеті пәні мұғалімі
Елбасы Н.А.Назарбаев атап көрсеткендей, «Бiлiм беру саласын
модернизациялау білімнің базалық құрамдылығын сақтауға бағытталуы тиіс
және оларды үздіксіз жаңартып, толықтырып отыру қажет. Ең тәуір білім
беру жүйесі жақсы оқитын оқушы мен нашар оқитын оқушының арасындағы
айырмашылықтың жоққа таяулығы болып саналады».
Қазақстан өз тарихында жаңару мен жаңғыру кезеңдерін бастан өткеріп
жатыр. Елбасы өзінің Қазақстан халқына Жолдауларында ел дамуындағы
маңызды мәселелерге тоқтала отырып, білім берудің бәсекеге қабілетті
болуына ерекше басымдық береді.Күнде өзгеріп жатқан ғаламда уақыт
талабынан қалмай, бәсекеге қабілетті болу үшін бүгінгі білім беру жүйесіне
түбегейлі өзгерістер керек. Білім саласындағы басты өзгерістердің бірі
ретінде білім мазмұнының жаңаруын айтуға болады. Бұл - уақыт талабынан
137
Достарыңызбен бөлісу: |
