Қазақстан Республикасы білім және ғылым министрлігі М. Х. Дулати атындағы

110 
 
қыздырып,  сосын  ыстық  күйінде  алғашқы  сүзгішпен  колбаға  сүзеді.  Тұнбаны 
ыстық  судың  біраз  бөлігімен  (20  мл)  жуады,  колбадағы  қышқыл 
концентрациясы  1  %
-
ке  азаяды.  Пайда  болған  хлорлы  қорғасын  ыстық  суда 
жақсы еріп, сүзілген сұйыққа айналады. Егер, ерітінді сілтілендірілгеннен кейін 
де  сілтілі  болса,  онда  оны  10  %  HCI  ерітіндісімен  метилоранж  баяу  қышқыл 
реакциясы  бойынша  қышқылдандырады  да  күкіртті  сутегімен  40
-
45  минут 
немесе күкіртті натрий ерітіндісімен қышқыл ортада өңдейді. Соңғы жағдайда 
ерітіндіге  10  %  HCI  10  мл  ерітіндіге  0,4  мл  мөлшерінде  және  10  %  күкіртті 
натрийді  тамшылап  қосып,  әр  тамшыдан  кейін  араластырып  отырады. 
Қалдықта  сульфидті  металдардың  4
-
5  тобы,  соның  ішінде  қорғасын,  қалайы, 
күкірт қалады.
 
Бөлінген тұнбаны центрифугалау арқылы бөледі, 10 % ащы натрийдің баяу 
қыздырылған  3
-
4  тамшы  ерітіндісімен  эндепсул  Сульфасоль  түрінде  қалайы 
араластырады. 
 
 
                                            S
' 
SnS
2 
+ 2NaOH + H
2
S = S
2                        
SNa +         2H
2
O  
                                           S     
Na
 
 
Тұнбада
  4 
топтағы
 
металл
 
сульфидтер
, 
т
.
б
. 
және
 
күкірт
 
қалады
. 
Центрифугаланғаннан
 
кейін
 
сілтімен
 
өңдеуді
 
бірден
 
қолға
 
алу
 
керек
. 
Қышқылдандырылған
 
кезде
 
пайда
 
болған
 
қорғасын
 
сульфиді
, 
оның
 
сульфаты
 
сілтіде
 
ериді
. 
Сульфидтің  тұнбасын  азот  және  күкірт  қышқылдарының  бірдей 
көлемде  алынған  күшті  қоспасының  5
-
10  тамшысымен  өңдейді  және 
пробиркада ыстық құмда қыздырып, біреуін, бір жарымын, яғни оттегі тотығын 
толықтай  кетіргенге  дейін  қыздырады,  бұл  кезде  сульфидтер  сульфатқа 
айналады.
 
 
PbS+2HNO
3 
+H
2 
SO
4 
=PbSO
4
+S+2NO
2
+2H
2
O 
 
Бұл
 
реакциямен
 
шектеліп
 
қалуға
 
болмайды
. 
Азот
 
қышқылы
 
мен
 
қорғасын
 
сульфидінің
 
көрінуін
 
бүркемелейтін
 
күкірттің
 
пайда
 
болуымен
 
қатарласа
 
жүреді
. 
Жоғары
 
концентрациялы
 
күкірт
 
қышқылының
 
диссоцияциялануының
 
себебінен
, 
негізінен
 
бірінші
 
сатыға
 
дейін
 
ерігіш
, 
қышқыл
 
күкірт
 
қышқылды
 
қорғасын
 
тұзы
 
пайда
 
болады
, 
ол
 
концентрациялы
 
азот
 
қышқылында
 
ериді
 
және
 
қыздырғанда
 
түгелдей
 
ериді
. 
Сондықтан
, 
тұнбаны
  1 
мл
 
натрийдің
 
қанық
 
сірке
 
қышқылды
 
ерітіндісімен
 
өңдеп
, 
күшті
 
сірке
 
қышқылымен
 
сәл
 
қышқылдап
, 
оған
 
1 
мл
 
су
 
қосып
, 
баяу
 
қыздырып
, 
центрифугалап
 
бөліп
 
алады
. 
Сондықтан, 
тұнбаны  1  мл  натрийдің  қанық  сірке  қышқылды  қышқылдандырылған  күшті 
сірке  қышқылымен  өңдейді,  оны  жөн  жылытылған  1  мл  суға  араластырып, 
центрифугалау  арқылы  бөледі.  Қорғасын  сульфаты  сірке  қышқылдығына 
айналады
. 
 
PbSO
4
(CH
3
COO)
2
+K
2
CrO
4
=Pb CrO
4
+2CH
3
COOK 

111 
 
Сұйықты
 
центрифугалап
, 
құйылған
 
мөлдір
 
ерітіндіге
  0,5-1
мл
  1% 
калий
 
дихроматын
 
қосады
. 
Құрамында  қорғасын  бар  болғандықтан  лай  тұнба  (муть) 
пайда болады.
 

жүктеу 1,65 Mb.

Достарыңызбен бөлісу: