Қазақ тілі біліміне үлес қосқан ғалымдар. Қысқарған сөздер

Мәтінмен жұмыс (ой – қозғау)

• Жер бетіне сары ала жапырақтарын төгіп, қоңыр күзде келіп жетті. Тамыздан кейін сыңғырлаған қоңырауын соғып, балаларды оқу білімге шақырып, қыркүйек есікті қақты. Қыркүйек – бұл молшылықтың айы, береке бастауы. Бұл айда жаз бойы тыныштық құшағында тербеліп жатқан дала гүрілдеген мотор даусынан оянып, еңбек әуеніне бөленеді. Қыркүйекте дала төсін ән тербейді. Ол астық әні.

Сөздікпен жұмыс ( берілген сөздерден сөз тікестерін құрастыру )

• Зерттеуші – исследователь
• Негізін салушы – основоположник
• Көрнекті өкілі – видный представитель
• Мұра – наследие
• Жетекшілік етті – руководил
• Ғылыми – зерттеу – научное исследование
• Саяси - әлеуметтік – социально – политическое
• Зерттеуші ғалым, шығыстану ғылымы, негізін салушы, түркологияның көрнекті өкілі, мұра қалдырды, жұмысына жетекшілік етті, ғылыми – зерттеу жұмыстары, саяси - әлеуметтік мәселелер.

Сөйлемге синтаксистік талдау жасау

• 1884 Ресей Ғылым академиясына мүшелікке сайланды да, түркі тілдерінің аса көрнекті маманы, білімпазы атанды.
• Бартольд – ірі ғалым, ол шығыс халықтарының мәдениеті мен тарихын зерттеген.
• 1932 жылдан бастап ол жоғарғы оқу орындарында сабақ берді, оқулықтар жазды, студенттер мен аспиранттардың ғылыми – зерттеу жұмыстарына жетекшілік етті.
• Ғалым Ғ. Айдаровтың 250 – ден астам еңбектерін жазып, оны түркі жазба ескерткіштеріне арнаған.

Фонетикалық талдау:

• түркі,
• ғалым,
• сабақ,
• еңбек.

Тест сұрақтарына жауап беру

• 1. Сызбаны толықтырындар
• Құрмалас сөйлем
• / | \
• ? ? ?
• 2. Н. Сауранбаев нешінші жастан бастап жоғарғы оқу орындарында сабақ берген ?
• А) 1938 Ә) 1932 Б) 1928
• 3. « Қазақ тілінің жасалуы туралы » дейтін еңбектің авторы кім ?
• А) В.В. Бартольд Ә) Ғ. Айдаров Б) Н. Сауранбаев
• 4. Сөйлемді дұрыс құраңдар
• 1 2 3 4
• Бар, еңбегі 250 – ден астам Ғ. Айдаровтың
• 5. В.В. Радлов нешінші жылы туған ?
• А) 1837 Ә) 1840 Б) 1910
• 6. Он бір томдық « Түркі тайпалы халықтардың әдебиет үлгілері » еңбегінің авторы.
• А) В.В. Бартольд Ә) Н. Сауранбаев Б) В.В. Радлов
• 7. В.В. Бартольд қай жердің тарихын зерттеген ?
• А) Алтай Ә) Орталық Азия мен Орта Азия Б) Қырым
• 8. Н. Т. Сауранбаев кім ?
• А) Шығысты зерттеуші ғалым
• Ә) Әйгілі тарихшы академик
• Б) Қазақ тіл білімінің негізін салушылардың бірі, түрколог, филология ғылымдарының докторы, профессор
• 9. 250 – ден астам ғылыми – зерттеу еңбек жазған ғалым ?
• А) Ғ. Айдаров Ә) Н.Т. Сауранбаев Б) В.В. Радлов
• 10. Мақал – мәтелдің жалғасын тап
• Ғылым - …, білім - …, Сызбаны толықтырындар

Қорыту сәті

• Адам өз өмірінің суретшісі. Ол өмірді сырлап бояуға, ажарлауға, әшекейлеп өрнектеуге еңбек етеді. Осы жолда ол өзінің ойын, күшін, қуатын сары етеді де, өмірді өз тағынан құлатпайды. Дүниеде нені арман етсең де, іздемей қолыңа түспейді. Керегіңді іздеу жолында жалықпа да тарықпа. Сондықтан да балалар келешекте азамат, азаматша болып, өмірдегі қоғамда өз орныңды табуға талпын. Жетістіктерге жет, жас ұрпақ.

Үйге тапсырма: « Қазақ тілін зерттеген ғалымдар » ой толғау жазу

• Үйге тапсырма: « Қазақ тілін зерттеген ғалымдар » ой толғау жазу