Ес­те­рі­ңе­тү­сі­рің­дер

187
ай дау ға жі бе ре ді. Пуш кин нің аса да рын ды лы ғы на көз 
жет кіз ген пат ша оны са рай ақы ны ету ді көз дей ді. Бі рақ 
қа шан да ақи қат ты бә рі нен жо ға ры ба ға ла ған ақын өз 
жү рек қа ла уын да ғы дү ние лер ді ға на жа за ды.
1837 жыл дың қы сын да ақын ға тіл ти гіз ген дер дің 
бі рі, орыс әс ке рін де қыз мет ету ші Дан тес де ген фран цуз 
бен Пуш кин ара сын да дуэль бол ды. Бұл дуэль де ақын 
қат ты жа ра қат та нып, 10 ақ пан кү ні қай тыс бо ла ды.
А.С.Пуш кин шы ғар ма шы лы ғы орыс әде бие тінің 
дү ниежү зі не та ны мал болуына өз әсерін тигізді. 
Ар­тық­бол­мас­біл­ге­нің
Е.Пу­га­чев­кө­те­рі­лі­сі­ту­ра­лы­кө­лем­ді­шы­ғар­ма­жа­зу­ды­ой­ла­ған­А.С.Пуш­кин­ша­руа­лар­
қоз­ға­лы­сы­ның­өр­ті­шар­пы­ған­ай­мақ­тар­ды­ара­лау­үшін­Пе­тер­бург­тен­1833­жыл­дың­17­та­мы­
зын­да­са­пар­ға­ат­та­на­ды.­Моск­ва,­Ниж­ний­Нов­го­род,­Қа­зан,­Сибирск­қа­ла­ла­ры­ар­қы­лы­бір­
ай­дай­жү­ріп,­18­қыр­гүй­ек­кү­ні­Орын­бор­ға­ке­ле­ді.­Мұн­да­екі­тәу­лік­бо­ла­ды.­Орын­бор­дан­­
20­қыр­гүй­ек­кү­ні­шы­ғып,­ер­те­ңін­де­Орал­қа­ла­сы­на­ке­ле­ді,­он­да­үш­күн­бо­лып,­23­қыр­гү­
й­ек­те­Бол­ди­но­ға­жү­ріп­ке­те­ді.­Бү­гін­де­ақын­­осы­са­па­рын­да­аял­да­ған­үй­дің­қа­быр­ға­сын­а­
сол­та­ри­хи­күн­дер­ді­көз­ге­елес­те­те­тін­ме­мо­ри­ал­тақ­та­қой­ыл­ған.­А.Пуш­кин­Орал­да­бол­ған­
са­па­рын­да­Жай­ық­бой­ын­жа­ға­лап,­оның­тө­ңі­ре­гін­ара­ла­ған.­Ол­сол­жер­де­қы­ру­ар­та­ри­хи­
де­рек­тер­ жи­нап,­ мұ­ра­ғат­ ма­те­ри­ал­да­рын­ зерт­теп,­ кө­те­рі­ліс­ бол­ған­ жер­лер­ді­ ара­ла­ды.­
Кө­те­рі­ліс­ті­кө­зі­мен­көр­ген­адам­дар­дың­ес­те­лік­те­рін,­ел­ара­сын­да­сақ­тал­ған­жыр,­әң­гі­ме­
аңыз­дар­ды­жаз­ды­рып­ал­ған.­Мұ­ның­бә­рі­Пуш­кин­ге­ша­руа­лар­кө­те­рі­лі­сін,­оның­бас­шы­сы­
Пу­га­чев­тің­ бей­не­сін­ су­рет­те­ген­де­ та­ри­хи­ шын­дық­ты­ ай­ныт­пай­ дәл­ көр­се­ту­ге­ мүм­кін­дік­
бер­ді.­Ол­Пу­га­чев­бас­та­ған­кө­те­рі­ліс­ке­орыс­ша­руа­ла­ры­мен­бір­ге­бас­қа­ха­лық­тар­өкіл­де­
рі­нің­–­баш­құрт,­қа­зақ­ке­дей­ле­рі­нің­де­қа­тыс­қа­нын­су­рет­тей­ді.­А.С.Пуш­кин­ха­тын­да:­«…
Орал­ қа­ла­сы­на­ кел­дім.­ Мұн­да­ғы­ ха­лық­ біз­дер­ді­ қу­ана­ қар­сы­ ал­ды.­ Елі­ қо­нақ­жай­ екен.­
Ме­нің­құр­ме­ті­ме­түс­те­екі­дүр­кін­дас­тар­қан­жай­ыл­ды»,­–­деп­ри­за­бол­ған.
«А.С.Пуш кин жә не қа зақ елі»
Қа­зақ­та­ри­хын­да­Пуш­кин­нің­мұ­ра­сы­на­ал­ғаш­ай­рық­ша­зер­
са­лып,­ өне­ге­ ет­кен­ –­ Абай­ Құ­нан­бай­ұлы.­ Ол­ Пуш­кин­нің­
ең­таң­дау­лы­ту­ын­ды­сы­«Ев­ге­ний­Оне­гин­ді»­жо­ға­ры­ба­ға­
ла­п,­ оның­ же­ке­ үзін­ді­ле­рін­ ас­қан­ көр­кем­дік­ ше­бер­лік­пен­
қа­зақ­ша­лап­ бер­ді.­ Абай­ қа­зақ­ ті­лі­не­ ау­да­рып,­ ар­найы­ ән­
шы­ғар­ған­«Татьяна­ха­ты»­ха­лық­ара­сын­да­ХІХ­ға­сыр­дың­
аяқ­ке­зін­де­өте­кең­та­рап,­ең­сүй­ік­ті­өлең­дер­дің­бі­рі­не­ай­
на­луы­–­орыс­ақы­ны­ның­қа­зақ­хал­қы­на­ете­не­жа­қын­бо­лып­
кет­ке­ні­нің­ай­қын­дә­ле­лі.
«Абай» журналынан

жүктеу 7,01 Mb.

Достарыңызбен бөлісу: