Асхат әлімов интербелсенді әдістерді жоғАРҒы оқу орындарында қолдану оқу құралы Алматы

жүктеу 1,86 Mb. бет 28/197 Дата 02.12.2022 өлшемі 1,86 Mb. #40412

АСХАТ ӘЛІМОВ-интербелсенди адистер (2)

Ой-толғаныстық (рефлексивтік)

- Мұғалімнің сабақ кезінде және сабақтан кейін міндетті түрде ой толғайды. - Оқушылардың сабақ барысында және сабақтан кейін, көркем әдебиетті оқып шыққанан кейін ой толғаныс жасауы үшін қажетті уақыт және орын беріледі. - Бағалау және мониторинг оқу барысында мұғалімнің сабақты ұйымдастыруы мен оқушылардың іс-әрекеттерін бақылауы, оқушылардың өз жұмыстарын презентациялауы, олардың портфолиоларының мазмұны арқылы жасалады. - Оқушылар мен мұғалімдер өз әрекеттерін зерттейді. - Тәжірибемен алмасу.

көзқарасы, дүниетанымы, пікірі, сұрақтары мен жауаптары, дәлелдері, ұстанымдары, уәждері мен ұстанған құндылықтары деп түсініледі. Ал мұның бәрін де үйренушілердің өздері әрекеттер мен ойлану арқылы құрастырады, «жасайды». Мұндай жағдайда ұстаз үйретпейді, ол тек шәкірт тарапынан білімді өздігімен игерудің жағдайларын ғана жасайды.
Құрастырылған білім ұзақ уақыт есте сақталып, өмірде кең қолданыс табады, өйткені олардың мазмұны үйренушілердің өз мүдделері мен қызығушылығынан туындайды. Құрастырылған білім мен дәстүрлі білімнің айырмашылықтары Дж.Дьюидің «Өмірлік тәжірибе және білім беру» кітабы бойынша №4 кестеде көрсетіледі.
Конструктивтік білім «Үйренушілердің өздері мағына мен түсінікті құрастыруда олардың белсенді әрекеттері үйрену/үйрету процесінің негізі» деген идеяны ұстанғандықтан, мұндай білім үйренушіцентристік мазмұнда болады. Мұнда басты назар үйренушінің қандай да бір ұжым ішіндегі әрекеттеріне ауысады, өйткені мағына мен түсінік тек әлеуметтік ортада және өзара әрекеттесу нәтижесінде ғана қалыптасуы мүмкін. Л.Выготский «Жоғарғы психикалық функциялардың дамуының тарихы» атты еңбегінде бұл туралы былай деп жазады: «Баланың мәдени дамуының жалпылама реттілігі келесідей екендігі бізге белгілі: алдымен басқа адамдар балаға әрекеттер арқылы ықпал жасайды, одан кейін бала басқаларға ықпал жасайды, тек аяғында ғана бала өзіне қарасты әрекеттерді атқарады. Сөйлеу,
ойлау қабілеттері және мінез-құлықтың басқа да жоғарғы процестері дәл осылайша өтеді» (Выготский Л.С., 678).
Конструктивтік білімнің негізгі идеяларын жан-жақты сараптай және қорытындылай келе, С.Мирсейітова жаңадан «Мұғалімнің гуманистік философиясы» деген ұғымды ұсынады. Ғалым бұл ұғымды терең тұжырымдап, оның функционалды моделін анықтаған соң, өз ұстанымдарын келесідей кестеде (Кесте №5) ықшамдап көрсеткен (С.Мирсеитова, 2008, 83).


ҚОСЫМША
БІЛІМ ТҮРЛЕРІ

1. 
   Атаулар мен есімдерді білу.
   

Сократ кезінде былай деген екен: «Кім есімдерді игерсе, бұл есімдер не нәрсеге тиеселі екендігін де игереді».
Ал белгілі философ Дж.Остин зат пен құбылысты білу олардың аттарын, дәлірек айтсақ, дұрыс атауларын білгенімізбен анықталады деп есептейді (Austin J.L. Other Minds. In Austin J.P. Philosophical Papers. 2 ed. Oxford, 1970).
К.Маркс: «Адам барлық нәрсе ол үшін бар болуы үшін, Адам Ата секілді, барлығына да атау беруі қажет» (К.М., Ф.Э., Соч.,т.18, С.18).
«Заттар да, қасиеттер, оқиғалар қалай аталса, солай жалпы қабылданады» (Сепир Э. Избранные труды по языкознанию и культурологии.- М.: Прогресс, 1993.- С.227).
Ф.Энгельс: «Белгілі заттың атауын өзгертсек, сол затты өзгерте аламыз деп ойлау қате» (К.М.,Ф.Э., Соч.,т.18, С.304).
2. Атаулар мен есімдердің мәнін білу.
Адамдар өз түсініктері бойынша әрекет жасайды.
Мәселен, кеңес дәуірінің адамдарының санасы «бостандық», «билік», «демократия», «мемлекет», «халық», «қоғам» секілді абстракциялардың әртүрлі мәнін ажырата алмай, оларды айтпай-ақ түсінікті деп санады.
Бұл жәйт олардың өмірлік салтының жойылуына әкелген себептердің бірі болды (Афанасьев Ю.Н., Строганов А.С., Шеховцев С.Г. Об универсальном знании и новой образовательной среде.- М., Изд. РГГУ, 1999. – 55 С.).
3. Фактілерді білу.
Фактілерді (жәйттерді) білу өзіңнің және өзгелердің қатесін қайталамауға мүмкіндік беріп, білімнің дәлелдемелік негізін нығайта түседі.
Бұл білім жиі ғылыми мәтіндер, бақылау нәтижелері, қауіпсіздік техникасы сияқты ұсыныстар, нақыл, мақал-мәтел, біреудің айтқан сөзі түрінде келтіріледі.
Мәселен, көне Қытайдан ойшыл Джу Сидің келесі сөздері бізге жеткен: «Құмды пісіріп, ботқа жасаймын деп үміттенбеңіздер».
4. Анықтамаларды білу
Білім берудің ең осал жері, өйткені анықтамалар арқылы үйрету мүмкін емес; оларды түсініп, игеру өзіндік және бағытталған ұмтылыстардың нәтижесі болуы мүмкін.
Анықтамалар жүйесін білу тек теориялық дайындықтың куәсі ретінде танылады.

жүктеу 1,86 Mb.

Достарыңызбен бөлісу: