196
өндірістік жəне өзге де жұмыстар процесінде əдістемелік көмек
көрсету;
- ашық басылымдарда жариялау үшін, конференцияларда,
көрмелерде,
жарнама
қызметінде
пайдалану
мақсатымен
материалдар əзірлеу кезінде жəне тапсырыс берушілерге арналған
құжаттарды ресімдеу үстінде коммерциялық құпияның жария
болмауын қамтамасыз ететін шараларды мамандармен бірлесе
отырып дайындау жəне оны жүзеге асыру;
- сынау, сақтау, тасымалдау кезінде орындаушылар мен
кəсіпорын мамандарының қатысуы бойынша коммерциялық құпиясы
бар өнімдерді қорғау шараларын ұйымдастыру;
- жабық мəжілістер өткізудің тəртібі мен бақылау ережесін жасау;
- өзге фирмалар өкілдерін, іссапармен келген кісілерді, бақылау
органдары өкілдерін қабылдаудың режімдік шараларын белгілеу;
- кəсіпорын мамандарымен бірігіп ақпарат тарататын техникалық
құралдарды,
сондай-ақ
есептеу
техникалары
құралдарын
(электрондық есептеу машиналары тетіктерін), есептеу құрылғыларын,
өндірістік шпионаждың техникалық құралдарына қарсы əрекет ететін
жүйелерді қолдану кезінде қауіпсіздікті қамтамасыз ету шараларын
əзірлеуге қатысу;
- кəсіпорынды, қорғалатын (бөлінген) орындарды, қоймаларды
күзету ісін ұйымдастыру, рұқсаттамалық тəртіпті жəне объект ішінде
жүріп-тұру ережесін ендіру;
- күзеттің техникалық құралдарын орнатуға ұсыныстар беру,
оларды монтаждау, пайдалануға беру, жөндеу жұмыстарын
ұйымдастыру;
- коммерциялық құпияға қол жеткізуге құқы бар қызметкерлерді
іріктеу жəне орналастыру ісіне қатысу шартты міндеттер.
Қорғау шараларының бірі, сөз жоқ, кадрлар ауысуын азайту
бағытында жүргізілетін жұмыстар болып табылады.
Ұйымдық жəне профилактикалық жұмыстар кезінде нақты
жағдайларды есепке ала отырып, бөлімше басшыларымен бірге
қызметкерлердің ақпаратты қорғауға деген сындарлы көзқарасын
қалыптастыру қажет.
Бүгінгі күні ақпарат негіздерін, соның ішінде электронды есептеу
машиналары аспаптарын санкциясыз жоюға (сақтау, өңдеу жəне
ақпарат тарату кезінде) қарсы алдын алу шаралары бірінші кезекке
шығып тұр.
Режимдік талаптардың орындалуын бақылау: комерциялық
құпияларды қорғау жөнінде қабылданған шаралардың сенімділігін
бағалауға байланысты аналитикалық зерттеу жүргізу жəне бұл
шаралардың тиімділігін арттыру бағытында ұсыныстар əзірлеу қажет.
Коммерциялық құпиясы бар ақпараттармен жұмыс жүргізу
режімінің бұзылу фактісі бойынша қызметтік тексеру жүргізу;
197
Қылмысты істерге əрекеттену фактілерін дер кезінде аңғарып
отыру үшін қызметкерді кабинетке, автомашинаға, автотұраққа,
пəтерге
санкциясыз
кіруден
қорғайтын
(магнитофондар,
кинокамералар орнату), басшыны кəсіпорын күзетімен жасырын
байланыстыратын техникалық құралдармен қамтамасыз ету;
Өзгелерге жария етуге болмайтын (коммерциялық құпия
санатына енбейтін) ақпараттар тізімдемесін жасау;
Қызметкерге төніп тұрған қауіптің нақты түрлеріне сəйкес белгі,
сипаттары бар ақпараттарды жинау;
Кəсіпорында өзге жақтан келіп жөндеу, профилактика бағытында
іс жүргізіп жатқан ұйымдардың жұмысына бақылау жасап отыру (қажет
болған
жағдайда
жұмыс
біткеннен
кейін
ол
орындарға,
автомашиналарға, қондырғыларға, аспаптарға арнаулы тексерулер
жүргізіледі) керек.
Ақпараттың қорғалуын қамтамасыз ету мақсатында жіктелген
(құпияланған, қол жеткізілуі шектелген) ақпараттар салынатын
негіздердің (жеткізгіштердің) категориялары белгіленеді, сондай-ақ,
қызметкер, құжаттар, бұйымдар мен материалдар; сақайтын, өңдейтін
жəне ақпарат беретін техникалық құралдар нақтыланады, физикалық
сəулелену жағдайы айқындалады. Ең соңында қорғау жүйесі схема
түрінде
белгіленіп,
онда
коммерциялық
құпияны
білетін
қызметкерлердің нақты аты-жөні, жіктелген, яғни құпияланған құжаттар
мен бұйымдардың аттары (санаттары) жазылады. Схемада осымен
қатар жұмыс кезеңдері, коммерциялық құпияның ақпараттық негізге
түсірілген уақыты, кəсіпорынның өз ішінде жəне сыртта оны
пайдаланған жұмыс орындары мен мерзімдері көрсетіледі. Мысалы,
конструкторлық-тəжірибелік,
ғылыми-зерттеу
жұмыстарын
орындаушылардың қызмет орнындағы есепті мəліметтерінде;
бұйымды сынақ орындарында сынау нəтижелері жазылатын
журналда; шет елдерде қол қойылатын келісім-шарттарда; нақты
кабинеттерде өтетін есепті мəжілістерге қатысушылардың мəліметтік
хабарламаларында; көбейткіштер учаскесінде жіктелген құжаттарды
көбейту кезінде; көрмелерге қойылатын бұйымдардың үлгілерін
жасауда жіктелген құжаттар негіздері пайдаланылуы мүмкін.
Негізге түсірілген нақты мəліметтер бойынша кəсіпорын
(фирмадан) аумағында жəне одан тыс жерлерде жүргізілетін
жұмыстардың схемасы жасалып, сол негіздің қолданылуы мүмкін
орындар бағдары белгіленеді.
Ақпараттың шетке шығып кетуімен күрес елеулі проблемалардың
бірі болып қалып отыр. Кəсіпорынның санкциясыз орын ауыстыруы
бəсекелестер үшін коммерциялық құпияны біліп алуға қолайлы жағдай
жасауы мүмкін екендігін естен шығармау керек. Сондықтан мұндай
жағдайларда мұқият болу шарт.
Коммерциялық құпиясы бар мəліметтерге рұқсат беру мен қол
жеткізу жүйелерін нақты мəліметтер бойынша рұқсаттамалық қосымша
Достарыңызбен бөлісу: |
