12
Қарағанды облысының кəсіпорындары мен ұйымдары əлемнің шамамен 100
мемлекетімен өздерінің сыртқы экономикалық байланыстарын ұстанды, оның ішінде 56
мемлекетке өнім экспортталып, шамамен 101 мемлекеттен импортталып отырды.
2014 жылы экспорт АҚШ-тың 3 201,4 млн.долл. (2013 жылы 89,1%), 2015 жылы – АҚШ-
тың 2676,3 млн.долл. (2014 жылы 83,6%), 2016 жылы – АҚШ-тың 2552,5 млн.долл., 2017
жылдың қаңтар-тамыз айларында АҚШ-тың 1 911,4 млн.долларын (сəйкесінше 2016 жылдың
осы мезгілінде 114,7%) құрады.
Кесте 1.
Қарағанды облысы экспортының құрылымындағы тауарлық топтардың үлес салмағы
Тауарлы топтың атауы
2014 ж.
2015 ж.
2016 ж.
2017 ж. қаңтар-
тамыз
Металлдар мен олардан жасалатын
бұйымдар
68,0
80,8
83,0
82,8
Минералдық өнімдер
23,5
7,9
6,3
7,9
Басқа тауарлар
5,2
7,3
7,4
6,4
Азық – түрлік тауарлары
2,5
1,8
1,6
1,3
Химиялық өнеркəсіп тауарлары
0,6
0,7
1,5
1,3
Дəстүрлі түрде 2014-2016 жылдар бойы облыстың экспорты мөлшеріндегі əлдеқайда
жоғары шекті салмаққа металлдар мен олардан жасалатын бұйымдар ие, олардан кейін
минералдық тауарлар мен басқа тауарлар бар. Тізімді азық-түлік өнімдері мен химиялық
өнеркəсіп тауарлары аяқтайды.
2016 жылы экспорттық операциялар бойынша негізгі серіктес-мемлекеттерге Қытай
(экспорттың жалпы мөлшеріндегі 30,5%), Иран (15,5%), Біріккен королдік (13,8%), БАƏ
(10,3%), Мальта (7,4%), Өзбекстан (5,1%) жатады.
Сыртқы сауда айналымының жағымды айырмасы 2016 жылы экспорттың есебінен
қамтамасыз етілді: жез катодтары жəне балқымалы жез, темірді жұқа илеу жəне қоспасыз
болат, қатты қоспалы болатты жұқа илеу, тас көмір, күміс.
2014 жылы импорттың мөлшері АҚШ-тың 955,6 млн.долларын (2013 жылы 82,0%), 2015
жылы – АҚШ-тың 678,3 млн.долл. (2014 жылы 71,0%), 2016 жылы – АҚШ-тың 523,7
млн.долл. (2015 жылы 77,2 %), 2017 жылдың қаңтар-тамызында – АҚШ-тың 391,0 мдн.долл.
(сəйкесінше 2016 жылдың осы мезгілінде 117,9%) құрады.
Кесте 2.
Қарағанды облысы импортының құрылымындағы тауарлық топтардың үлес салмағы
Тауарлы топтың атауы
2014 ж.
2015 ж.
2016 ж. 2017 ж. қаңтар-
тамыз
Машиналар мен жабдықтау
37,2
40,8
40,4
36,5
Химиялық өнеркəсіп өнімі
22,6
20,2
24,8
22,0
Металлдар
мен
олардан
жасалатын бұйымдар
14,2
13,9
13,0
17,1
Азық – түлік өнімдері
10,1
11,5
11,3
14,8
Минералдық тауарлар
4,9
4,1
0,8
0,9
Облыстағы импорттың негізгі үлесі 2016 жылы Қытайға (импорттың жалпы мөлшерінде
25%), Германияға (10,9%), Украинаға (9,3%), Чех мемлекетіне (6,0%), АҚШ (5,1%),
Үндістанға (4,0%) тиесілі.
2016 жылы импорттағы əлдеқайда жоғары шекті салмаққа ие: машиналар жəне
жабдықтар (40,4%), химиялық өндірістің өнімдері (24,8%), металдар жəне одан жасалатын
бұйымдар (13,0%), азық-түлік тауарлары (11,53%), минералды өнімдер (0,8%).
13
2.1.1.1.3.
Бағалардың тұрақтылық сипаттамалары
2014-2016 жж. инфляцияның негізгі тəуекелдеріне келесідегідей факторлар əсер етті:
дүниежүзілік нарықтың азық-түлік жəне шикізат өнімдеріне тұрақсыздығы, ішкі
бəсекелестіктің даму деңгейінің жеткіліксіздігі жəне тауарлар мен қызметтердің жекелеген
нарығына жоғары монополияландыру, сонымен қатар валютаның құнсыздануы.
2014 жылы инфляция 108% құрады, оның ішінде: азық-түлік тауарларына – 108,2%
немесе өткен жылдың көрсеткішінен 3,5 пайыз төмен, азық – түлік емес тауарларына –
108,1%, ақылы қызметтерге – 107,8%. 2014 жылы инфляцияның қалыптасуында шешуші рөлді
ақылы қызметтерге бағаның өсуі болды.
2015 жылы тұтыну бағасының индексі 111,6% құрады. Тамақ өнімдерінің бағасы 12,5%
артты, азық-түліктік емес өнім көлемі 8,5%, ақылы қызмет 4,8% артты. Бұл ұлттық валютаның
жоспарсыз құнсыздануымен байланысты.
2016 жылы тұтыну бағасының индексі – 108,2 % құрады, соның ішінде: азық-түлік
өнімдеріне – 109,4 % немесе алдыңғы жыл көрсеткішімен салыстырғанда 3,1 пайыздық
пунктке төмен, азық-түліктік емес өнімдер – 109,5%, ақылы қызметтер – 103%.
Облыстағы тауарлар мен қызметтерге тұтынушылық бағалар индексі 2017 жылдың
қазан айында 2016 жылдың желтоқсанымен салыстырғанда 105,2% құрады, соның ішінде:
азық-түлік тауарларына - 105%, азық-түлік емес тауарларға – 107,7%, ақылы қызметтерге -
103%.
Облыста бағаның негізсіз өсуіне жол бермеу жəне бағаны тұрақтандыру мақсатында
жүйелі жұмыстар жүргізілуде.
Қаланың негізгі сауда нүктелерінде əлеуметтік маңызы бар азық-түлік тауарлардың
бағаларының жəне өндірушілерінің беретін бағаларының мониторингі жүргізілуде.
Мерзім аралық кезеңде нарықтың бағадан 15-20%-ға төмен бағамен сату үшін жеміс-
көкөніс өнімдерінің қорларын құру бойынша жұмыс жасалуда.
Облыстың 35 ірі ауыл шаруашылық тауарларын өндірушілерімен 2500 тонна
көкөністерді, соның ішінде – 2050 тонна картоп, 300 тонна сəбіз, 100 тонна капуста жəне 50
тонна қызылша, отырғызу бойынша меморандумдар бекітілген.
Облыстың тұрақтандыру қорында 1354 тонна өнімдер сақталған, соның ішінде: 228
тонна қант, 68 тонна күріш, өсімдік майының 48 мың литрі, қарақұмықтың 68 тоннасы,
картоптың 742 тоннасы, 100 тонна сəбіз, 100 тонна пияз.
Қарағанды
қаласының
əлеуметтік
павильондарына
əлеуметтік
кəсіпкерлік
корпорациялармен (ƏКК) картоптың бірінші рет жеткізілуі жүзеге асырылды.
2017 жылдың 10 айында 424 жəрмеңке өткізілді, оларда 2,8 млрд теңге құрайтын 4098,7
тонна өнім сатылды.
Достарыңызбен бөлісу: |
