58
Аталған жиналыста «Отандық өнімдерді дамыту бойынша ұлттық агенттік «NADLoC»
АҚ, Қарағанды облысы мен Республика облыстарының жүйе құраушы кəсіпорындары,
сонымен қатар елуден астам аймақ тауар өндірушілері қатысты.
Қазіргі таңда, жүйе құраушы кəсіпорындардың шығыс материалдарының реестрлері
Республиканың жəне Қарағанды облысының өндірістік кəсіпорындарының мекен-жайларына
жаңа өндіріс орындарын құру немесе жұмыс жасап тұрған орындарды модернизациялау
арқылы импортты алмастырушы инвестициялық жобаларды жүзеге асыру мүмкіндігін
қарастыру үшін бағытталды.
2017 жылдың 12-13 қазанында Ақтөбе қаласында «Казахмыс Корпорациясы» ЖШС
қатысқан Халықаралық «Aktobe Invest -2017» инвестициялық форумы өтті.
2.1.1.8.1. Өңіраралық ынтымақтастықтың өзекті мəселелері
• Кейбір жергілікті өнімдердің импорттық өнімдермен салыстырғандағы бəсекеге
қабілеттілігінің төмендігі;
• Еңбек ресурстарының мобильділігінің төмендігі.
2.1.1.9. Инвестициялар жəне инновациялық даму
2.1.1.9.1. Инвестициялар
2014-2016 жылдары Қарағанды облысы республикада негізгі капиталға инвестиция тарту
орташа үлесі бойынша 5,0% (8 орын) құрайды, 2017 жылдың 9 айында– 3,6% (10 орын)
құрады.
2014 жылы негізгі капиталды инвестициялау көлемі 411,8 млрд. теңге немесе 2013 жылы
«Жезқазған-Сексеуіл», «Арқалық-Шұбаркөл» темір жолы, трубопровода «Атасу-Алашанькоу»
құбыры құрылысы жобасы бойынша үлкен инвестициялар есебінен 2013 жылы 96,6%
төмендеді.
2015 жылы негізгі капиталды инвестициялау көлемі 343,4 млрд. теңге немесе
«Қазақмыс» Корпорациясы» ЖШС, «АрселорМиттал Теміртау» АҚ, «Жайрем ГОК» АҚ,
сонымен қатар «Қазақстан темір жолы» ҰК» АҚ жəне «Қазақстан-Қытай құбыры» ЖШС
жүйе құраушы кəсіпорындар көлемі есебінен 2014 жылы 81,1% төмендеді.
2016 жылы негізгі капиталға инвестиция көлемі 317,6 млрд теңге құрады немесе 2015
жылдың кезеңіне қатысты 89,9%. Көлемдердің төмендеуі жүйе құрушы кəсіпорындардың
есебінен - «АрселорМиттал Теміртау» АҚ, «АК Алтын Алмас» АҚ, «ҚТЖ»ҰК» АҚ филиалы,
«Шұбаркөл көмір» АҚ, «Қазавтожол» ҰК» АҚ Қарағанды облыстық филиалы.
20167жыл қаңтар-қыркүйектерде негізгі капиталды инвестициялау көлемі 204,7 млрд.
теңге немесе 2016 жыл деңгейі 92,6% құрады.
Кесте 29.
Негізгі капиталға инвестициялау көздері
Инвестиция
көздері
2014 ж.
2015 ж.
2016 ж.
Қаңтар –
қыркүйек
2017 жыл
млрд.
теңге
%
млрд.
теңге
%
млрд.
теңге
%
млрд.
теңге
%
Мемлекетік
қаржы
89,1
21,6
65,8
19,2
89,1
21,6
65,8
19,2
Жеке қаржы
264,5
64,2
246,7
72
264,5
64,2
246,7
72
Қарызға алған
қаржы
58,2
14,2
30,9
8,8
58,2
14,2
30,9
8,8
Барлығы
411,8
100,0
343,4
100
411,8
100
343,4
100
59
Дереккөз: Қазақстан Республикасы Ұлттық экономика министрлігінің статистика
бойынша Комитетінің Қарағанды облыстық Статистика департаменті
2014 жылдан 2017 жылдың 9 айы бойынша барлық инвестицияның көпшілік бөлігі
өндіріске келеді – 723,4 млрд.теңге, сонымен қатар үштен бірі өңдеу өндірісне келеді – 350,4
млрд.теңге, жəне төрттен бір бөлігі – 247,3 млрд.теңге – көлік пен қоймалауға. Ғылыми жəне
техникалық қызметке – 5,5 млрд.теңге, өнер, демалыс пен ойын-сауыққа – 5,3 млрд.теңге,
қаржылық жəне сақтандыру қызметіне – 4 млрд.теңге.
2014-2016 жылдары негізгі капиталдың орташа сыртқы инвестиция үлесі 34,6% немесе
123,7 млрд. теңгені құрайды, 2017 жыл 9 айында – 35,5% немесе 72,7 млрд. теңге.
Кесте 30.
Инвестициялық қызмет көрсеткіші
Атауы /жылдар
2014 ж.
2015 ж.
2016 ж.
2017 ж. 9
айы
Негізгі капитал инвестициясы,
млрд. теңге
411,8
343,4
317,6
204,7
ҚР
бойынша
көрсеткіштің
инвестициялық үлес салмағы , %
6,2
4,9
4,1
3,6
Негізгі
капиталға
инвестициялаудың
жалпы
көлеміндегі сыртқы инвестиция
үлесі , %
34,3
34,1
35,5
35,5
Өңірлік жалпы өнімдегі негізгі
капиталдың инвестиция көлемі, %
13,6
10,0
8,6
7,2*
*мəлімет қаңтар –маусым 2017 жыл бойынша
Облыс бойынша 2014-2016 жылдар аралығында негізгі капиталға инвестициялардың ең
көп бөлігі Қарағанды қаласында 266,24 млрд теңге көлемінде игерілген немесе жалпы
облыстық көлемнен 24,8% құрайды, Теміртау қаласында – 172,6 млрд.теңге немесе 16,1%,
Улытау ауданында – 106,4 млрд.теңге немесе 9,9%.
2017 жылдың қаңтар-қыркүйегі үшін облыс аймақтарының меншікті салмағында негізгі
капиталға инвестициялар көлемінде көшбасшылық орындарды Қарағанды жəне Теміртау
қалалары иеленген – 27,6% жəне 12,2 % сəйкесінше.
60
Сурет 15. Орталық Шығыс макроаймақ бойынша инвестицияны салыстыра сараптау
Өндіріске инвестициялау
Аймақты дамыту көбінесе оған инвестициялық ағысты тарту үшін қолайлы орта құруға
байланысты болады. Ондай ортаны құру нарықта тиімділігі жоғары инфрақұрылым құрушы
компаниялардың болуына тəуелді, оны дамытуға ықпал етуші мемлекеттік ұйымдардың
өнімді жұмысына сонымен қатар бизнесті жүзеге асыру үшін жаңа ресурстар іздеуші
жергілікті компаниялар мен кəсіпорындардың белсенділігіне тəуелді болады.
Кесте 31.
Негізгі капиталға инвестициялау, млрд. теңге
Көрсеткіш
2014 ж.
2015 ж.
2016 ж.
2017
ж. 9
айы
Негізгі капиталға инвестициялау
411,8
343,4
317,6
204,7
Оның ішінде сыртқы инвестициялар
141,3
117,1
112,6
72,7
Өндіріске нвестициялау
216,1
194,3
192,0
120,8
Оның ішінде өңдеу өндірісіне
инвестициялау
108,3
99,1
86,4
56,5
Инвестициялар көзі
Республикалық бюджеттен
78,3
59,0
57,7
24,6
Жергілікті бюджеттен
10,9
6,7
6,1
13,3
Жеке қаржыдан
264,5
246,7
217,9
152,3
Банк кредиті
15,4
20,7
16,2
9,0
Шетелдік банктер
-
-
-
-
Басқа да қарыз ақшалар
42,8
9,5
19,7
5,4
Оның ішінде резиденттер емес
8,0
4,1
15,5
1,8
2014 жылдан 2017 жылдың 9 айы бойынша Қарағанды облысына 1277,5 млрд теңге
инвестиция жасалынды, сонымен қатар өндіріске 723,4 млрд. теңге, өңдеуші өндіріске 350,4
млрд. теңге инвестицияланды.
Көрсетілген кезеңде (2014 жыл-2017 жыл 9 айы) негізгі қаржыландыру көзі
кəсіпорындардың меншікті қаражаты болды (69,0%). Бюджеттік қаражат үлесі 20,0%, қарызға
алу – 10,9% құрады.
2.1.1.9.2. Инновациялар
Мемлекеттік инновациялық саясаттың негізгі міндеттері дəстүрлі салаларының
технологиялық алшақтықты азайту үшін, сондай-экономикалық инновациялар жаңа
бағыттарын іргетасы қаланды.
2014-2016 жылдары кезеңінде инновациялық өнімнің көлемі əрекеттегі баға көлемі 71,3
млрд. теңгені құрайды.
2014 жылмен салыстырғанда 2015 жылы инновациялық өнім көлемі 44,9% -ға
жоғарылап, (2014 жылы - 21,6 млрд теңге) 31,3 млрд теңгені құрады. 32,4 млрд. теңгеге өнім
сатып алынды, 2014 жылы қарағанда (2014 - 22,2 млрд. теңге) 45,9% -ға жоғары.
2014 жылғы қорытынды бойынша Қарағанды облысының 1902 кəсіпорынына
инновациялық қызметіне статистикалық бақылау жүргізілді. 2014 жылы инновацияның бар
екенін 159 кəсіпорын көрсетті (2013 жылы – 148 кəсіпорын).
Барлық инновациялық түрлер бойынша инновациялық белсенділік 8,4% құрады,
технологиялық инновация бойынша инновациялық белсенділік (тамақ жəне процестік) 4,0%.
Инновация барлық түрлерін ең жоғарғы белсенділігі ірі кəсіпорындар арасында
байқалды - 25,1%. 2014 жылы есеп берген ірі 179 компаниялар ішінен – 45 инновациялар
болды.
Достарыңызбен бөлісу: |
