Аннотация

54 

 

қайта  реттеу    автоматты  түрде  орындалады.  Индекс  құрылған  өрістерді 

сорттауға  болады.  Бірнеше  өрістер  бойынша  сорттау  үшін  осы  өрістерден 

тұратын  индекс құру керек. 

Сорттау бағытын ағымдағы индекстің параметрі анықтайды, үнсіз келісім 

бойынша, реттеу әрекеті мәндердің өсуі ретібойынша атқарылады. 

 

 

2.7Жүйені құру барысында орындалатын жұмыстардың 

 құрамы мен мазмұны 

Автоматтандырылған жүйені құру кезеңдері: 

-  автоматтандырылған  жүйеге  қойылатын  талаптарды  тұжырымдау 

(объектіні 

зерттеу  және  АЖО  құру  қажеттілігін  негіздеу,  АЖО 

пайдаланушыға  қойылатын  талаптарды  тұжырымдау,  орындалған  жұмыс 

жөнінде басылымды рәсімдеу); 

-  автоматтандырылған  жүйенің  концепцияларын  құрастыру  (концепция 

нұсқаларын құрастыру, орындалған жұмыс жөнінде басылымды рәсімдеу); 

техникалық тапсырма (техникалық тапсырманы құрастыру, техникалық 

тапсырманы бекіту); 

-  эскизді  жоба  (алдын  ала  қабылданатын  шешімдерді  құрастыру 

құжаттарды жинақтау); 

-  техникалық  жоба  (жүйе  бойынша  жобалық  шешімдерді  құрастыру, 

АЖО арналған құжаттарды құру); 

-  жұмыс  құжаттамалары  (АЖО  арналған  жұмыс  құжаттамаларын 

құрастыру, программалық құралдарды адаптациялау); 

-  іске  қосу  (объектіні  автоматтандыруға,  АЖО  іске  қосуға  дайындау, 

мамандарды  дайындау,  іске  қосу-жөндеу  әрекеттері,  алдын-ала  тексеру 

жұмыстары, тәжірибелік эксплуатация жұмыстары); 

-  автоматтандырылған  жүйені  сүйемелдеу  (кепілдік  арқылы  қызмет 

көрсетуге  сәйкес  жұмыстарды  орындау,  кепілдік  уақыты  өткеннен  кейінгі 

қызмет көрсету). 

АЖО  құру  бойынша  сәйкес  кезең  аяқталғаннан  көрсетілетін 

құжаттардың тізімі кесте 3 көрсетілген. 

Кесте 3 

АЖО құру бойынша сәйкес кезең аяқталғаннан көрсетілетін құжаттардың 

тізімі

 

Кезең 

Құжаттың атауы 

АЖО 

қойылатын 

талап-тарды 

тұжырымдау. 

Зерттеу бойынша есеп 

АЖО 

концепциясын 

құрас-тыру 

Орындалған жұмыс жөнінде есеп 

Техникалық тапсырма 

Техникалық тапсырмаға түсініктеме жазба 

 

55 

 

Кесте 3 жалғасы 

 

Эскиздік жоба 

Эскиздік  жобаның  ведомосы,  эскиздік  жобаға  

түсініктеме жазба 

Техникалық жоба 

Ұйымдастыру 

құрылымының 

схемасы, 

функционалдық  құрылым  схемасы,  техникалық  жоба 

ведомосы, сатып алынатын бұйымдар ведомосы, кіріс 

мәліметтер  тізімі,  Шығыс  құжаттардың  тізімі, 

техникалық 

жобаға 

түсініктеме 

жазба, 

автоматтандырылған 

қызметтердің 

сипаттамасы, 

есептің 

 

(есептер 

кешенінің) 

қойылымының 

сипаттамасы,  АЖО  ақпараттық  қамтамасыз  етудің 

сипаттамасы, 

ДҚ 

сипаттамасы 

программалық 

жабдықтың  сипаттамасы,  жабдықтардың  ведомосы, 

локалды  сметалық  есеп,  құжаттар  формаларының 

сызбалары 

Жұмыс құжаттамасы 

Түпнұсқаларды ұстау ведомосттары, эксплаутациялық 

құжаттар  ведомосы,  жабдықтардың  спецификасы, 

ақпаратты  машиналық  тасымалдау  ведомосы,  кіріс 

мәліметтер  массиві,    деректер  қорының  каталогы, 

шығыс  мәліметтер  құрамы  пайдаланушыға  арналған 

нұсқаулық,  деректер  базасын  құру  және  қлыптасыру 

бойынша  нұсқаулық,  жүйенің  жалпы  сипаттамсы 

сынақ  программасы  ,  сынақтан  өту  әдістемесі, 

формуляр және паспорт 

АЖО іске қосу 

АЖО  құрастыру  бойынша  жұмысты  аяқтау  туралы 

акт,  қабылдау  комиссиясының  құрамы  жөнінде 

бұйрық, сынаққа қабылдау, өндіріске жіберу жөнінде 

акт 

АЖО сүйемелдеу 

Кепілдік  уақытына  сәйкес  жұмыстардың  орындалу 

жөнінде  келісім  шарт,  кепілдік  уақыты  бойынша 

қызмет көрсету құжаттары, кепілдік уақыты өткеннен 

кейінгі қызмет көрсету келісім шарты 

Жоғарыда  көрсетілген  құжаттарды  эксперименттен  өткізу  тапсырыс 

беруші  мен  тапсырысты  орындаушы  арасындағы  өзара  бірлескен  келісімі 

бойынша  әрбір  құжаттар  ГОСТ  құжаттарына  қойылатын  талаптарға  сәйкес 

орындалуы керек.  

2.8 Деректер базасын құруда макростар мен VBA кодын қолдану 

Office  Access    ортасында  программалау  дегеніміз    макростары  немесе 

VBA  (Программалар  үшін  Visual  Basic)  коды  арқылы  дерекқорға 

функционалдықты қосу үрдісі. Мысалы, пішін мен есеп құрып және команда 

батырмасы арқылы есепті ашатын пішінге қосу қажет болсын. Мұндай кезде 

бағдарламалау макрос немесе VBA іс рәсімін жасау және батырманың Басқан 

кезде  оқиға  сипатын  (оқиға  сипаты:  Байланысты  оқиғаға  жауап  беруге 

қолданылатын басқару элементінің, пішіннің, есепхаттың, деректерді қолдану 

56 

 

бетінің  немесе  бөлімнің  атаулы  төлбелгісі.  Қатысты  оқиға  сипатын  белгілеу 

арқылы  оқиға  орын  алғанда,  сізге  процедураны  немесе  құрамды  командаді 

іске  қосуға  болады.)  орнату  үрдісі  болып  табылады,  сонда  батырманы  басу 

макростарды  немесе  іс  рәсімін  іске  қосады.  Есепті  ашу  сияқты  қарапайым 

әрекет  үшін  барлық  жұмысты  атқаруға  Түймешік  шеберін  пайдалануыңызға 

болады немесе шеберді өшіріп, бағдарламалауды өзіңіз орындай аласыз. 

Көп  Microsoft  Office  бағдарламалары  «макрос»  терминін  VBA  кодына 

қатысты пайдаланады. VBA кодында қатынаулы командадердің ішкі жиынын 

ғана  көрсетеді.  Макрос  құрастырғыш  Visual  Basic  өңдеушісіне  қарағанда 

жоғары  құрылымданған  тілдесумен  қамтамасыз  етіп,  VBA  кодын  үйренбей 

басқару  элементтері  нысандарының  бағдарламаларын  қосуыңызға  мүмкіндік 

береді. Керісінше, VBA кодына VBA, коды, функция немесе іс рәсімі түрінде 

сілтеме  жасалады.  VBA  коды  сынып  модульдерде  (жеке  пішіндердің  немесе 

есептердің  бір  бөлігі  болып  табылатын  және  осы  нысандарға  ғана  арналған 

кодты  қамтитын)  және  (арнайы  нысандарға  байланыстырылмаған  және 

дерекқор  арқылы  пайдаланылатын  «жаһандық»  коды  бар)  модульдерде 

болады. 

Нысандар  (пішіндер  мен  есептер  сияқты)  мен  басқару  элементтерінің 

(команда  түймешіктері  мен  мәтін  жолақтары  сияқты)  макростар  немесе  іс 

рәсімдер  тіркелетін  көптеген  оқиға  сипаттары  болады.  Әрбір  оқиға  сипаты 

тінтуірді басу, пішінді ашу немесе мәтін ұясындағы деректерді өзгерту сияқты 

арнайы оқиғамен байланысты. Сондай-ақ, оқиғаларды жүйе оқиғалары сияқты 

Access бағдарламасының сыртындағы факторлармен немесе басқа оқиғаларға 

тіркелген  макростар  немесе  іс  рәсімдер  арқылы  іске  асады.  Егер  көптеген 

макростарды  немесе  іс  рәсімдерді  көп  нысандардың  бірнеше  оқиға 

сипаттарына  қоссаңыз,  дерекқорыңыз  күрделене  түседі,  бірақ  көп  жағдайда 

қажетті  нәтижелерді  өте  кішкентай  бағдарламалауды  пайдалану  арқылы 

мұрағаттауыңызға болады. 

Макростарды  немесе  VBA  кодын  пайдалану  үшін  шешімі  екі  мәселеге 

негіздеу  керек:  қажетті  қауіпсіздік  және  функционалдық.  Қауіпсіздік  мәселе 

болып  табылады,  себебі  VBA  кодын  деректердің  қауіпсіздігін  рұқсатсыз 

ашатын немесе компьютеріңіздегі файлдарды зақымдауы мүмкін кодты жасау 

үшін  пайдалануға  болады.  Өзге  адам  жасаған  дерекқорды  пайдаланғанда, 

дерекқордың сенімді көзден келгенін білген жағдайда VBA кодын қосу керек. 

Басқалар  пайдаланатын  дерекқорды  жасағанда,  пайдаланушының  дерекқорға 

сенімді күйді арнайы түрде беруін талап ететін бағдарламалау құралдарынан 

аулақ болуға тырысу керек. 

Деректер  базасының  қауіпсіздігін  қамтамасыз  етуге  көмектесу  үшін, 

мүмкін  болған  кезінде  макростарды  пайдаланып,  макрос  әрекеттері  арқылы 

жүзеге аспайтын әрекеттер үшін ғана VBA бағдарламалауына қайта сұрыптау 

керек.  Одан  кейін,  іске  қосу  үшін  дерекқорға  сенімді  күй  беруді  талап 

етпейтін  макрос  әрекеттерін  ғана  пайдаланып  көру  керек.  Осылайша  макрос 

әрекеттерін 

пайдалануды 

шектеу 

пайдаланушылардың 

дерекқорда