Алматы экономика және статистика академиясы

45 
 
uses 
  Windows, Messages, SysUtils, Variants, Classes, Graphics, Controls, Forms, 
  Dialogs, StdCtrls, Buttons; 
type 
  TForm1 = class(TForm) 
    Edit1: TEdit; 
    Edit2: TEdit; 
    Edit3: TEdit; 
    Label1: TLabel; 
    Label2: TLabel; 
    Label3: TLabel; 
    Label4: TLabel; 
    BitBtn2: TBitBtn; 
    BitBtn1: TBitBtn; 
    Label5: TLabel; 
    procedure Edit1KeyPress(Sender: TObject; var Key: Char); 
    procedure Edit3KeyPress(Sender: TObject; var Key: Char); 
    procedure Edit2KeyPress(Sender: TObject; var Key: Char); 
    procedure BitBtn1Click(Sender: TObject); 
    procedure BitBtn2Click(Sender: TObject); 
  private 
    { Private declarations } 
  public 
    { Public declarations } 
  end; 
var 
  Form1: TForm1; 
implementation 
{$R *.dfm} 
procedure TForm1.Edit1KeyPress(Sender: TObject; var Key: Char); 
begin 
case key of 
'0'..'9':; 
#8:; 
#13:form1.Edit2.SetFocus 
else key:=chr(0); 
end; 
end; 
 
procedure TForm1.Edit3KeyPress(Sender: TObject; var Key: Char); 
begin 
case key of 
'0'..'9':; 
#8:; 
#13:form1.BitBtn1.Click 
else key:=chr(0); 
end; 
end; 
procedure TForm1.Edit2KeyPress(Sender: TObject; var Key: Char); 
begin 
case key of 
'0'..'9':; 

46 
 
#8:; 
#13:form1.Edit3.SetFocus 
else key:=chr(0); 
end; 
end; 
procedure TForm1.BitBtn1Click(Sender: TObject); 
var d,d1,d2,a,b,c:real; 
begin 
a:=strtofloat(form1.Edit1.Text); 
b:=strtofloat(form1.Edit2.Text); 
c:=strtofloat(form1.Edit3.Text); 
d:=(a*b)/100; //ïðîöåíò ãîäîâûõ; 
d1:=d/365; //ïðîöåíò îäíîãî äíÿ; 
d2:=d1*c; //êîíå÷íûé ïðîöåíò; 
form1.Label5.Caption:='Âàø äîõîä ñîòàâëÿåò -> '+ floattostrf(d2,fffixed,8,0); 
end; 
procedure TForm1.BitBtn2Click(Sender: TObject); 
begin 
form1.Close; 
end;
                             
Есептеу нәтижелері шығарылған жоба формасы
 
 
end
.                                 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
Консольдық қосымша құру 
Консольдық қосымша 
келсі жолме құрылады. Delphi-ді іске қосқаннан кейін немесе 
File 
менюінен команды New Application таңдағаннан кейін керек емес терезелердің бәрін 
жабу  керек:  алғашқы  форма  терезесін  (Forml)  және  қосымш  модулінің  терезесін 
(Unitl.pas). 
Қосымша  модулінің  терезесін  жапқаннан  кейін  Delphi  келесідей  сұрақ 
шығарады:  Save  changes  to  Unitl.pas? 
(Unitl.pas-
тағы  өзгерістерді  саұқтау  керек  пе?),
 
ол 
сұраққа "жоқ" - деп жауап беру керек (No батырмасын басу керек). Нәтижесінде экранда 
тек Delphi-дің бас терезесі мен жауып тастауға болатын Object Inspector терезесі қалады. 
Одан кейін  Project менюінен View Source командасын таңдау керек. Нәтижесінде 
Delphi мен құрылған қосымшаның бас процедурасының шаблоны орналасқан 
Projectl.dpr 
терезесі ашылады. 
<
Консольдық режимді> орнату үшін: 
 
менюден: file ► new application-ді таңдау керек. 
  Forml, Unitl.pas, Object Inspector - 
терезелерін жабу керек. 
 
на запрос: (Unitl.pas-тағы өзгерістерді саұқтау керек пе?), - деген сұраққа, No - деп жауап 
беру керек.  
Одан кейін  <Консольдық терезені> ашу үшін: 
 
менюден: Project ► View Source таңдау керек.  
 
бас процедурасының шаблоны орналасқан Projectl.dpr терезесі ашылады. 

47 
 
 
Керек емес қатарларды алып тастап, мысал түрінде берілген программаның мәтінін теру 
керек.  
Қосымшаның бас процедурасының терезесінде (1 сурет) программаның нұсқауын ере 
беруе болады.  
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
Консольдық  қосымшада  хабарлама  орыс  тілінде  шығу  проблемасын  ANSI  қатарын 
ASCII  қатарына  қайта  кодтау  функциясын  құрастыру  арқылы  шешуге  болады.  Егер  бұл 
функцияны  Rus,  деп  атаса,  онда    хабарламаны  орыс  тілінде  шығару  нұсқауы,  мысалы, 
мына түрде  болуы мүмкін: write line (Rus ('У лукоморья дуб зеленый')). 
Листинг 1-де пайдаланушыдан салмақтың фунт түрінде берілген шамасын сұрап, оны 
килограммға ауыстырып қайта есептеп, нәтижені экран бетіне шығаратын программаның 
листингісі берілген. Хабарламаны өңдеп шығару үшін Rus функциясы пайдаланылады. 
 
Листинг  1.  Салмақты  футтан  килограммға  қайта  есептеп,  ауыстыру    (консольдық 
қосымша)  
 
Program funt2kg;  
 
{$APPTYPE CONSOLE} 
 
// Rus функциясы ANSI-қатарды  ASCII-қатарға қайта өңдейді 
 function Rus(mes:   string):string; 
// ANSI 
де орыс әріптері 192 ден 255-ге дейінгі сандамен кодталады, 
 //    
в ASCII - от 128 до  175   (А..Яа..п)  и от 224 239   (р..я). 
 var 
i:   integer;   // 
өңделетін символдың нөмірі 
 begin 
for  i:=l  to length(mes)   do 
      case mes[i]   of 
'A'..'n'   :  mes[i]  := Chr(Ord(mes[i])  -  64);  
'
р'..'я'   :   mes[i]  := Chr(Ord(mes[i])   - 16);  
      end; 
                  rus   := mes; 
1 
сурет. 
қосымшаның бас процедурасының терезесі