Алматы экономика және статистика академиясы Алматы қаласы Қазақстан халқы Ассамблеясы

809 

Open  access: 

http://www.aesa.kz:8080/conference_proceedings/2017/

  

 

бастағаны  туралы  айтқан  орынды.  Осы  тұрғыдан  келгенде,  Елбасы  Нұрсұлтан 

Назарбаевтың  тікелей  қатысуымен  өтетін  алғашқы  интернет-конференция  мемлекеттің 

интернеттің тұтастай алғанда елімізде дамуына ерекше назарының ғана емес, сондай-ақ әр 

қазақстандықтың  жеке  сұранысын  қанағаттандыруға  деген  ұмтылысының  да  нақты 

көрінісі  болып  табылады.  Президенттің  қатысуымен болатын интернет-конференция 

сұрақтарының статистикасы қазірдің өзінде қазақстандықтарды түрлі бағыттағы сауалдар 

қызықтыратынын көрсетіп беріп отыр. Олардың көпшілігінің нақты бір адамға ғана емес, 

ел  тұрғындарының  басым  бөлігіне  қатысы  бар.  Қойылған  сұрақтар  саны  жағынан 

көшбасшы білім және ғылым саласы болып табылады. Екінші орында тұрғын үй саясаты 

саласы тұр. Үшінші орын бәсекеге қабілетті экономика мен өнеркәсіптің үлесінде[1].  

 

Қазақстан  халқы  әзірше  соншалықты  көп  емес,  17  миллион  шамасында  ғана.  Ал 

бұл  интернетті  барынша  дамыған  елдерде  пайдаланатындай  деңгейге  ұмтылуға 

итермелейтін тағы бір ұтымды себеп болып табылмақ. Мысал үшін айтсақ, Скандинавия 

елдерінде  тұрғындардың  90%-ға  жуығы  Интернетті  пайдаланады.  Мұндай  мақсатқа 

жетуге алғышарттар Қазақ елінде де жоқ емес. Елбасының ақпарат алмасу үшін интернет 

секілді  заманауи  тәсілді  кеңінен  пайдаланатын  уақыттың  келгеніне  өзі  бас  болып  үлгі 

көрсетуі өзгелерді де осынау прогрессивті жолды таңдауға қадам бастыратыны анық. 

 

Кез-келген шығармашылық мамандық сізден қазіргі заманға сәйкес компьютерлік 

технологияларды  меңгеруге  талап  етеді.  Шығармашылық  жұмыстың  қортындысы  әр 

қашан жаңа білім, жаңа ақпарат, ал осы ақпаратты таратудың ең жеңіл әдісі – интернетте 

жариялау.  Интеренетте  материалды  жариялау  тиімді  болу  үшін  ол  web-дизайн 

ережелеріне сәйкес болу керек. Демек, web-дизайн негіздерін білу кез-келген мамандықта 

қажет болады, өйткені web-бет дизайны – бұл ақпараттық дизайн.    

 

 

Web-сайт  бұл  дүниенің  кішкентай  моделі.  Бұрынғы  кезде  web-сайтты бір адам - 

web-шебер жасаған болса, қазіргі кезде Web-сайттарды бірнеше адам жасайды. Олар web-

дизайнер, программист, бизнес-кеңесші, маркетинг бойынша басқарушы, менеджер, т.с.с.

 

Интернетке қарап, біз интернет-провайдерлердің қызметтерін пайдаланамыз және 

ISP(Internet Service Provider -  Интернет  қызметін  жеткізуші).  Көбіне  ISP  -  бұл  өзіндік 

желісі  бар  арнайы  ұйым  (магистральды  деп  аталады),  оған  клиенттердің  көптеген  саны 

қосылады. Провайдердің желісі ғаламның кез келген нүктесімен байланысуды қамтамасыз 

ететін жер жүзінің басқа да желілерімен байланысуы мүмкін. 1980 жылдарға қарай 1200 

бит/с  жылдамдықпен  мәліметтерді  жіберетін  модемдер  пайда  болды.  1990  жылдардың 

басында жылдамдық 9,6 Кбит/с дейін жетіп, өсе бастады: 19,2; 28,8; 33,6 Кбит. 1998 жылы 

56  Кбит/с  жылдамдықпен  жұмыс  істейтін  модемдер  шықты.  Индекс  арқылы  іздеу 

мынадан  құралады,  яғни  пайдаланушы  сұраныс  құрастырып  оны  іздеу  машинасына 

береді.  Бірнеше  кілттік  сөздерді  қолдануда  сұраныс  тілін  пайдаланған  пайдалы,  оның 

негізін  буль  операторлары  құрайды.  Мультимедияның  пайда  болуына  байланысты 

динамикалық  (аудио,  видео,  анимация)  және  статикалық  (текст,  графикалар,  суреттер) 

құрамы  бар  кмпьютерлік  интеграция  мүмкіндігі  туды.  Түйіндер  мен  байланыстар 

комбинациясы  гипертекстік  жүйе  мультимедиасында  жаңа  ортаны  құруға  мүмкіндік 

берді. Пайдаланушы іздеу жүйесіне сұраныс жібергеннен кейін, ол сұраныс синтаксисін 

өңдейді, кілттік сөздерді индекстегі сөздермен салыстырады[2].  

 

 

 

 

Содан  кейін  сұранысқа  жауап  беретін  сайттар  тізімі  релеванттылығына  қарай 

рангіленіп,  пайдаланушыға  берілетіндей  іздеу  нәтижесі  құрастырылады.  Тапсырма 

берілген Web-парақтарда  ақпарат  жиналғаннан  кейін  алынған  мәліметтерді  индекстеу 

жүреді.  Робот-өрмекшілер  Web-парақтардың  ақпараттарын  қарастырып,  кілттік  сөздер 

арқылы индекстенген іздеу базасын құрады, содан кейін пайдаланушы сұранысы арқылы 

жүйе  дұрыстығына  (релевантты)  қарай  сайттар  тізімін  береді.  Айқын,  егер  сіз  сайтты 

“гүл” деген кілттік сөзбен іздесеңіз, онда іздеу машинасы сол сөз бар парақтарды тауып 

қана қоймай, бұл сөздің қай жерде сайт тақырыбына қатыстылығын анықтай алуы керек. 

Қолданушы модем арқылы телефондық желіге ортақ қолданумен қосылып, aл ISP, басқа 

810 

Open  access: 

http://www.aesa.kz:8080/conference_proceedings/2017/

  

 

модеммен, цифрлық сигнал арқылы Интернетпен қосылады.   

 

 

 

Веб-технологиялар  –  Интернет  желісін  қолданып  пайдаланушылармен  бірге 

жұмыс  істеуді  ұйымдастыру  есептерін  шешудің  техникалық,  коммуникациялық, 

программалық әдістер кешені. 

 

 

 

 

 

 

 

 

Web-технологиялардың  өзін  ақпаратпен  жұмыс  істеу  концепциясы  деп  алуға 

болады. Оның мынадай ерекшеліктерін бөліп қарастыруға болады:   

 

- Web-технологиялардың техникалық негізі – локальды және глобальды желілер.   

- Артықшылықтары  

 

 

 

 

 

 

 

 

Web-технологиялар  ақпаратты  жеткізу  құралы  ретінде  адам  мен  компьютер 

арасындағы  әмбебап  интерфейс  болып  табылады.  Әр  адамға  жазбалар,  тақырыпшалар, 

сілтемелер  мен  суреттер  ұғынықты.  Веб-интерфейс  ақпаратты  алу  құралы  ретінде 

түсінікті.  Интернеттің  коммуникациялық  арна  ретінде  кең  ауқымды  пайдаланылуы  веб 

интерфейстің  қарапайым  екендігін  көрсететіні  даусыз.  Браузер  –  веб-беттерді  көруге 

арналған  программа.  Браузерлер  –  казіргі  компьютерлер  жабдықталған  проограммалар. 

Кең  тараған  браузерлер:  Internet  Explorer,  Firefox,  Opera,  Safari,  Chrome.Сайттың 

логикалық және физикалық құрылымы. Интернеттің әр ресурсы әуесқой үй бетінен үлкен 

ақпараттық  порталға  дейін  өзара  гипербайланыстармен  байланысқан  бірнеше 

тақырыптық  айдарларды  қамтиды.  Заңдылыққа  сәйкес  сайттың  барлық  бөлімдеріндегі 

сілтемелер  қысқа  андатпаларымен  бастапқы  бетте  орналастырылады,  ол  бет  index.htm 

(.html) деп аталады.  Егер  тақырыптық  айдарлардың  өздерінің  ішкі  бөлімшелері  болса, 

олардың әрқайсысысында index.html деген атқа ие стартты беті болады. Осындай аттарды 

сайттың  бастапқы  құжаттарына  қойған  дұрыс,  себебі  қысқа  URL  құралы  (мысалы, 

http://www.mysite.ru/photos/  орнына  http://www.mysite.ru/photos/startpage.html)  арқылы 

белгілі бір бөлімге барған кезде браузер сол web-бетті емес, ондағы құжаттар тізбегін ғана 

көрсетуі  мүмкін.   Осындай  тақырыптық  айдарлардың  құжат  бөлімдерімен  және  барлық 

беттердің  алдын-ала гипербайланыстармен  байланыстырылған  бөлімдерінің  жобалануы 

сайттың  логикалық  құрылымы  деп  аталады.  Физикалық  құрылым  керісінше  сіздің 

сайтыңыз жарияланған бума директориялары бойынша физикалық файлдардың орналасу 

алгоритмін сипаттайды.   Логикалық  және  физикалық  құрылымдар  сәйкес  болмауы  да 

мүмкін,  өйткені  ресурстың  физикалық  құрылымы  файлдардың  орналасу  жағдайларына 

байланысты  болады.  Логикалық  бөлімдердің  сайттың  физикалық  құрылымында  дұрыс 

сақталуы  материалдарды  жаңарту  және  толықтыру  кезінде  қателесулер  мен  қарама-

қайшылықтарды  туындатпайды.  Жоба  элементтері  болып  саналатын  графикалық 

суреттерді  сайттың  түпкі  директориясында  Images  деп  аталатын  бумада  сақтаған  жөн. 

Осындай тәсіл арқылы HTML құжаттың басқа тақырыптық бөлімдерінде сақталғандарды 

графиктердің орын ауыстыруынсыз жаңартып, қажет болғанда керексіз файлдарды жоюға 

мүмкіндік береді.  Үй беті мен Web-сайтта барлық гиперсілтемелер дұрыс жұмыс жасауы, 

барлық құжаттар дұрыс ашылуы және броузер ресурстың бөлімдерін қарағанда қателерде 

шығармау  үшін   оның  физикалық  құрылымын  жасау  барысында  бірнеше  қарапайым 

ережелерді  сақтау  керек.  Директориялардың  аттарын,  HTML  құжаттар  мен  кеңейтілуін 

және  графикалық  файлдардың  аттарын  тек  латын  әліпбиі  бойынша  тек  қана  жолдық 

регистрмен  сақтау  қажет.  Сізбен  құралған  директориялар  мен  файлдардың  аттары  сегіз 

символдан аспауы керек. Web-бетердің  жаңару  үрдісін  жеңілдету,  беттер  бөлімдерін 

толықтыру  үшін  жобаны  құжаттау  құралының,  Microsoft  Excel-де  құралған  кез-келген 

электронды  кестенің  болғаны  дұрыс.  Осыдан  қорытынды  шығады:  сайттың  физикалық 

құрылымы  сіздің  ресурсыңыздың  пайдаланушыларынан  жасырынып  тұрады,  олар 

навигация  арқылы  тек  логикалық  құрылымын  бақылай  алады.  Навигация  жүйесінің 

құрылымы сайттың логикалық құрылымына сәйкес болуы шарт[4].   

 

 

 

Әр алуан web-сайттарды екі негізгі категорияларға бөлуге болады: бұл басқы беттің 

(splash)  болуы  немесе  оның  болмауы.  Басқы  бет  html-құжат  түрінде  болады  және  оның 

құрамында  белгілі  бір  мазмұндық  ақпараттық  мәтіндер  мен  навигация  элементтері