660
Open access:
http://www.aesa.kz:8080/conference_proceedings/2017/
Тұжырымдамалық негіздемелердің міндеттері келісілген қаржылық есеп пен
есептілікті жасауға алып келуі мүмкін өзара байланысты мақсаттар мен түсініктер
жүйесін сипаттау болып табылады. Есептің тұжырымдамалық негіздемесі ескерілуі тиіс
жағдайларды басқаруға, осы жағдайларды өлшеуге, сондай-ақ оларды жалпылау
тәсілдерін және мүдделі пайдаланушылармен байланысты іздестіруге мүмкіндік береді.
Ақпараттың негізгі сапалық сипаттамалары: түсініктілік, орындылық, сенімділік
және салыстырмалылық және осы бөлімде егжей-тегжейлі сипатталатын қаржылық
есептіліктің сапалық сипаттамасының басқа да қағидалары болып табылады.
3 кесте – Бухгалтерлік есеп және қаржылық есептілік қағидалары
Негізгі (методологиялық)
қағидалар
Сапа қағидалары
Талап қағидалары
1. Екі жақты
2. Ақша өлшемі
3.
Автономдылық
және
мүліктік оқшаулық
4. Үздіксіздік
5. Өзіндік құны
6. Консерватизм
7. Материалдық
8. Сату және есептеу әдісі
9. Сәйкестігі
1. Түсініктілік
2. Орнықтылық
3. Сенімділік
4. Салыстырмалылық
1. Толықтығы
2. Маңыздылығы
3. Дұрыс ұсынылуы
4. Нысан түрінде мәннен
артықшылығы
5. Бейтараптылық
6. Сақтық
7. Уақытылы
8. Пайдалар мен шығындар
арасындағы баланс
9.
Сапалық
сипаттамалар
арасындағы баланс
10. Нақты және объективті
ұсыну
Тұжырымдамалық негіздеме бухгалтерлік есеп жүйесін жасауға арналған, яғни:
- мүдделі мамандарды бухгалтерлік есептерді жүргізу тәсілдері туралы ақпаратпен
қамтамасыз етуге;
- бухгалтерлік есеп бойынша жаңа нормативтік құқықтық актілерді әзірлеу және
қолданыстағы нормативтік актілерді қайта қарау үшін негіздеме болуға;
- нормативтік құқықтық актілермен реттелмеген мәселелер бойынша шешімдер
қабылдау үшін негіз болуға;
- бухгалтерлік есеп мазмұнындағы деректерді бухгалтерлік ақпарат
тұтынушыларына түсіндіруге бағытталған.
Қазақстан Республикасында жоғарыда айтылған міндеттерді шешу мақсатында
Қаржы министрлігінің бұйрығымен«Қаржылық есептілікті дайындау мен ұсыну үшін
тұжырымдамалық негіздеме» жарияланды.
Осы Тұжырымдаманың кіріспе бөлімінде қаржылық есептіліктің жалпы
мәселелері, мақсатымен мәртебесі, қолдану саласы, сондай-ақ қаржылық ақпаратты
пайдаланушылардың орны мен рөлі және олардың мүдделері ашылады.
Қолданылған дереккөздер тізімі
1. Сейдахметова Ф.С. Современный бухгалтерский учет. Учебноепособие.
-Алматы, 2005.
2. Кеулімжаев Қ.К.,Әжібаева З.Н.,Құдайбергенов Н.А., Жантаева А.Э. Қаржылық
есеп. Оқу құралы. - Алматы: Экономика, 2007.
3. Қаржылық есеп берудің халықаралық стандарттары – Алматы: Раритет, 2003.
4. Дүйсембаев
К.Ш.
Қаржы
есептілігін
талдау.Оқу
құралы.-
Алматы:Экономика,2011.
661
Open access:
http://www.aesa.kz:8080/conference_proceedings/2017/
Практика организации бухгалтерского учета на предприятиях малого бизнеса
жилищно-коммунальной сферы
Аширбеков Н.Б.
Международного университета Кыргызстан
г.Бишкек, Кыргызская Республика
Малый и средний бизнес – основа стабильного гражданского общества и при учете
производственных ресурсов, затрат на производство продукции и калькулировании
себестоимости продукции малые предприятия руководствуются отраслевыми указаниями,
разработанными министерствами и ведомствами на основе типовых по согласованию с
Минфином Кыргызской Республики для предприятий подведомственных отраслей.
Для организации учета по упрощенной форме учета малым предприятиям
рекомендуется составить на основе типового Плана счетов рабочий план счетов. В связи с
переходом на сокращенный план счетов малым предприятиям рекомендуется внести ряд
изменений в общепринятый порядок учета производственных ресурсов, затрат на
производство продукции и финансовых результатов.
На счете 2100 “Основные средства” рекомендуется обособленно учитывать
нематериальные активы. Амортизация нематериальных активов учитывается обособленно
на счете 2150 “Амортизация основных средств”.
Выбывающие основные средства списываются со счета 2100 “Основные средства”
в дебет счета 2150 “Амортизация основных средств”. Расходы, связанные с выбытием
основных средств, а также недоамортизированная часть основных средств списываются в
дебет счета 6100 “Выручка”. В случае продажи основных средств их остаточная
стоимость и расходы по продаже списываются в дебет счета 6100. Выручка от продажи
учитывается по кредиту счета 6100.
Все производственные запасы на малых предприятиях рекомендуется учитывать на
одном синтетическом счете 1620 “Материалы”.
Все затраты на производство продукции, выполнение работ и оказание услуг на
малых предприятиях рекомендуется учитывать на счете 1630 “Основное производство”.
При этом затраты на проведение всех видов ремонтов основных производственных
средств включаются в себестоимость продукции (работ, услуг) по соответствующим
статьям затрат (материалы, заработная плата и др.).
Если ремонтные работы выполняются подрядным способом, то затраты на ремонт
рекомендуется включать в состав общехозяйственных расходов.
При кассовом методе учета доходов и расходов затраты, связанные с
производством и реализацией продукции (работ, услуг), отражаются на счете 1630
“Основное производство” только в части оплаченных материальных ценностей, услуг,
выплаченной оплаты труда, начисленных амортизационных отчислений и других
оплаченных затрат. Фактическая себестоимость отгруженных (проданных) ценностей (ра-
бот, услуг) отражается обособленно на дебете счета 1640 “Товары” до момента
поступления денежных средств.
При поступлении денежных средств дебетуют счета учета денежных средств и
кредитуют счет 6100 “Выручка”, после этого списывают себестоимость проданной
продукции (работ, услуг) с кредита счета 1640 в дебет счета 6100.
В случае выполнения своих обязательств покупателем иным способом (по
договору мены, зачету взаимной задолженности и т.п.) кредитовая запись по счету 6100
“Выручка” корреспондируется с дебетом счета 1400 “Счета к получению”.
Малые предприятия, имеющие значительное количество объектов учета,
недлительный цикл производственного процесса и учитывающие общехозяйственные
расходы обособленно от прямых, могут списывать общехозяйственные расходы на
затраты по продаже продукции (счет 6100 “Выручка”). При таком списании
