589
Open access:
http://www.aesa.kz:8080/conference_proceedings/2017/
выкуп у банков кредитов, классифицированных как сомнительные кредиты 5-й категории
и безнадежные, за исключением кредитов, связанных с недвижимым имуществом и
потребительских кредитов. При этом для усиления эффекта от деятельности ФПК за счет
увеличения объема приобретаемых проблемных активов Национальным Банком РК было
принято решение о повышении уставного капитала ФПК.
[5]
В рамках разработанной нормативной правовой базы для функционирования ФПК
и ОУСА уже началась работа по реализации пилотного проекта выкупа пула проблемных
активов ФПК. Со своей стороны, банки, заинтересованные в создании ОУСА, также
представляют проекты соответствующих бизнес-планов на согласование в Комитет по
контролю и надзору финансового рынка и финансовых организаций Национального
Банка.
Вторая существенная мера заключается в том, что в качестве еще одной опции
очистки балансов банков Национальным Банком был внедрен специальный механизм,
облегчающий порядок прощения безнадежной задолженности. В рамках данного
механизма установлены максимальный размер соотношения общей суммы прощенной
безнадежной задолженности по кредитам к агрегированному показателю и условия
прощения безнадежной задолженности. При этом в результате прощения безнадежной
задолженности по кредиту провизии, ранее отнесенные на вычеты, не признаются
доходом от снижения размеров провизий за налоговый период.
Успешная реализация перечисленных мер позволила не только ускорить процессы
санации банковских балансов от неработающих активов, но и создаст необходимые
предпосылки для наращивания банками «качественного» кредитного портфеля, т.е.
оживления кредитной активности.
Надо отметить, что деятельность Национального Банка сконцентрирована на
создании условий, необходимых для преодоления финансовым сектором структурных
проблем и недостатков, а также на реализацию задач его посткризисного развития в целях
возобновления качественного и последовательного роста, а также стабильности и
прозрачности финансового рынка.
Принятые и принимаемые меры позволили стабилизировать ситуацию на
финансовом рынке Казахстана. Так, активы банков за 2015 год увеличились на 6,5 % (за
2010 год – рост 4,1 %) и составили 14,8 трлн. тенге.
Объем депозитов резидентов в депозитных организациях за 2015 год повысился на
12,3 % до 8385,4 млрд. тенге. Дальнейшей положительной динамике данного показателя
будет способствовать сохранение на постоянной основе суммы гарантированного
возмещения по депозитам физических лиц в размере 5 миллионов тенге.
Общий объем кредитования банками экономики за 2015 год вырос на 12,7 %,
составив 8781,4 млрд. тенге, что свидетельствует о восстановлении кредитной активности
банков, снижавшейся на протяжении трех предыдущих лет.
Национальным Банком РК ведется работа по изучению рекомендаций Базельского
комитета по банковскому надзору, предусматривающих повышение достаточности
собственного капитала и смещение акцента в сторону акционерного капитала, введение
новых инструментов ликвидности и подходов формирования резервов банков второго
уровня.
Список использованных источников
1 Гиблова Н.М. Влияние денежно-кредитной политики на экономический рост в
условиях нестабильности. // Банковское дело. №2, 2015г., с. 15
2 БертаеваК.Ж.Казахстанский валютный рынок: этапы формирования и тенденции
развития в условиях глобализации мирового валютного рынка. Алматы, Ценные бумаги,
2005, с. 85
3 Основные направления денежно-кредитной политики на период 2015 и 2016 г.г.
4 www.Statistics portal: www. Statista. Com/ statistics
5 www.Statistics portal: www. Inflation.eu
590
Open access:
http://www.aesa.kz:8080/conference_proceedings/2017/
Екінші деңгейлі банктердің несиелік тәуекел-менеджментін саралау тәсілдері
Сакеш Е.Д.
Алматы экономика және статистика академиясы
E-mail: Sakesh_e
@mail.ru
Соңғы уақытта түрлі елдердің банкілерінде несие тәуекелін басқару проблемасы жиі
байқалып жүр. Бұл мәселе отандық банкілер үшін тіпті де маңызды, себебі соңғы 5-7 жыл
көлемінде мерзімі өткен несие қарыздарының тұрақты өсуі байқалуда. Салынған
қаржының пайдалылығы көрсеткіштері бойынша, банк қоржынындағы проблемалы
несиелер деңгейі және басқа да критерилер бойынша бағаланатын несие мәмілесінің
тиімділігі сыртқы ортаның факторларына да, несие тәуекелін басқару әдісінің
жиынтығына да қатысты. Сыртқы факторлардың ықпалынан құтылу практика жүзінде
мүмкін емес болуы себепті банкілердің бірінші кезектегі міндеті ретінде ішкі
мүмкіндіктерді ескере отырып әлеуетті несие тәуекелділігіне баламалы басқару әдісі
жүйесін әзірлеуі қажет.
Соңғы жылдарда баспасөз материалдарында несие тәуекелін басқарудың
қолданбалы аспектісіне назар аударылуда. Мәселенің теориялық жағы әңгіме де
болмайды. Бірақ тәуекелді басқару теориясы қазір жай теория ретінде емес, одан да кең
ауқымда қарастырылуда. Оның шектеулілігін мойындай отырып, көптеген банк
мамандары бұл тәуекелді сандық жағынан өлшеуге ықпал етеді, оның дәрежесін анықтау
мүмкіндігіне, дұрыс шешім қабылдауға ықпал етеді.
«Тәуекелді басқару» деген ұғымның анықтамасын бергенде, банк несие тәуекелін
басқару дегеніміз - қатаң нысандандырылған дәйекті кезеңдері, механизмдері, басқару
әдісі бар процесс екенін естен шығармаған жөн. Сондай-ақ тәуекелді басқару - нақты сол
кезеңдегі басқарудағы мақсатқа сай келетін, сол деңгейді ұстап тұруға бағытталған әрекет
жасау деген пікір де ақылға қонымды. Тәуекелді басқару - процесс ретінде тәуекел
саласында стратегияны жоспарлау, жиынтық тактикалық әдістердің көмегімен банктің
стратегиялық бағдарын жүзеге асыру, тәуекел факторын анықтау және талдау, ескерту
бағытындағы шараларды әзірлеп, жүзеге асыру, өлшеу, бағалау, болжау, тәуекелділік
болған жағдайда оның салдарын барынша азайту, төмендету, салдарын болдырмау тәрізді
кезеңдерден тұрады [1, 165 б.].
Сондықтан оны бағалау, өлшеу, болжау әдістері банктің несие тәуекелін басқару
әдістері жүйесінің ажырамас элементі болып табылады. Басқа сөзбен айтқанда, егер
басқару процесі қатарына несие тәуекелін талдау кезеңін жатқызатын болсақ, оны іске
асырудың әдістері банк несие тәуекелін басқарудың жиынтық әдісіне жатқызылады.
Несие тәуекелін басқару әдісі деп әдетте банктің алға қойған мақсатына жету үшін
басқарып отырған объектіге (несие тәуекелдігі) әсер ету жолдары мен тәсілдерінің
жиынтығын айтады.
Банктің несие тәуекелін басқаруда үш негізгі мақсат бар.
1.Тәуекелді ескерту. Бұл мақсатқа болашақтағы несие тәуекелінің пайда болуының
алғы шарттарын жою арқылы жетеді.
2.Тәуекелді белгілі бір деңгейде ұстап тұру.
Бұл мақсат орталық банк белгілеген банктің тәуекел деңгейіне лайықты талапты
сақтауын көздейді, талапты банк өзінің тәуекел стратегиясына сәйкестендіріп те айқындай
алады.
3. Несие тәуекеліне тікелей әсер ететін кешенді шараларды қамтыған кейбір
тапсырысты жағдайда тәуекелді азайту.
Банктің несие тәуекелін басқару әдістерін сипаттағанда олардың бағыттарын,
мазмұнын, ұйымдық формасын ашып көрсету қажет.
Басқарудың бағытталған әдісі - басқару объектісіне несие тәуекелінің қандай да бір
