человек, свобода, верховенство закона, справедливость,
солидарность, устремленность в будущее, семья и традиции,
также
пристальное
внимание
уделяется
развитию
государственного языка, сохранению культуры и духовности,
объединяющих наше общество. Это и есть те священные
основы, которые следует сохранять и приумножать. На 15
съезде партии Н. А. Назарбаев сказал: «…Задача по
вхождению в 30- самых развитых стран – вектор работы « НҰР
ОТАН». Это наша великая цель. И новая политическая
доктрина тоже нацелена на это. Мы сумели превратить
особенности нашего общества в преимущества. Наша
многонациональность стала нашим богатством, единство –
успехом…» [9,с.3].
Все это говорит об Отеческой заботе лидера нации о
своем народе, что подтверждает то, что он в Стратегии-2050
предметно выделяет 10 глобальных вызовов XXI века,
указывая на мехнизмы их преодоления, на миссию партии по
лидерству в XXI веке.
Казахстанская стратегия политических реформ является
адекватной объективным условиям и текущим политическим
вызовам,
что
доказывается
успехами
страны
в
посткоммунистической трансформации.
Общей парадигмой казахстанской стратегии политических
реформ является эволюционное развитие от тоталитаризма
через «либеральный авторитаризм» к консолидирующей
демократии.
Основное
достоинство
казахстанской
стратегии
политических реформ состоит в следовании принципам
подготовленности реформ, планомерности и поэтапности их
реализации,
ненасильственном
характере
политической
модернизации. Успех реформ во многом зависит от их
легитимности в сознании населения и его поддержки (учет
сформировавшихся
в
обществе
ценностных
норм,
вызывающих обратную связь между управляющими и
управляемыми).
На среднесрочную перспективу казахстанская стратегия
политических реформ должна сосредоточиться на решении
задач
перехода
от
президентской
к
парламентско-
президентской
форме
правления,
о
чем
и
говорит
Н.А.Назарбаев.
Казахстан состоялся как суверенное и независимое
государство, как влиятельный и авторитетный участник
мировой политики, как страна, играющая важную роль в
336
глобальных мирохозяйственных связях. Успешная реализация
модернизационных преобразований в сложнейших кризисных
условиях глобальной эпохи, создание сильного и динамично
развивающегося государства ставит Н.Назарбаева в один ряд
с такими выдающимися реформаторами, как Мустафа Кемаль
Ататюрк, Ли Куан Ю, Дэн Сяопин, Махатхир Мохамад,
Рузвельтом и другими.
Использованная литература:
Время выбрало нас: Выступление Президента РК –
Лидера нации Нурсултана Назарбаева на торжественном
собрании, посвященном 20-летию независимости Республики
Казахстан// Мысль – 2012. - №1.- с. 7-15.
Новое время – новая экономика /Мысль -2005 №1,
с.14.
А.Абдакимов.
Казахстан
–
страна
религиозной
толерантности/ Абдакимов А.//Мысль.2008.№12, с.48-53.
Калиханов У. Лидер мирового уровня / Казахстанская
правда -2011-28 января.-с.11-12.
5. Симтиков Ж. эпоха созидания (анализ Послания
Президента РК Н.А.Назарбаева) / Симтиков Ж//Мысль.20011.-
№6.с.2-5.
6. Девиз казахстанского председательства в ОБСЕ:
доверие,
традиции,
транспарентность,
толерантность:
Обращение Президента Н.Назарбаева по случаю вступления
Республики
Казахстан
на
пост
председателя
ОБСЕ//Мысль.2001/№2. - с.2-4.
7. Н.Назарбаев. Социальная модернизация: Двадцать
шагов к обществу Всеобщего труда/Мысль.-2012.-№8.-с.2-18.
8. Казахстанская правда. 15 декабря.- 2012 года. Суббота
№ 437-438 (27256-27257).
9. Казахстанская правда. 19 октября..- 2013 года. Суббота
№ 297 (27571).
МҰСТАФА ШОҚАЙДЫҢ ҚОҒАМДЫҚ-САЯСИ ҚЫЗМЕТІ
Бексеитова Ақбота Тастанбекқызы
Ш. Уәлиханов атындағы Көкшетау мемлекеттік университеті
bekseit.at@mail.ru
337
Мұстафа Шоқай-бүкіл саналы ғұмырын қазақ халқының,
жалпы түркі халықтарының бостандығы мен тәуелсіздігіне
арнаған тұңғыш эмигрант күрескер, саяси қайраткер. Өзімізге
белгілі Кеңес үкіметінің тұсында Мұстафа Шоқай туралы
айтылмады. Ұзақ жылдар бойы кешегі мемлекет билеушілері
оның есімін «Түркістан ұлттык Комитеті, «Түркістан легионы»
атты ұйымдармен байланыстырып, «Отанын сатқан опасыз»
деп атады. Мұстафа Шоқайдың елінің бостандығы үшін
күрескенін, Кеңес үкіметінің екі жүзді саясатын әшкерелегенін
дүние жүзі білгенімен, өз Отандастары білмеді. Оның
еңбектеріне қатаң тыйым салынғанын былай койғанда,
туысқандары ОГПУ, НКВД үкімімен аяусыз жазаланды. Тек
тәуелсіздікке қол жеткізгеннен кейін ғана туған халқы біртұтас
ел, тәуелсіз мемлекет болу идеяларын арман мұратына
айналдырған, сол үшін бар жан-тәнімен күрескен Мұстафа
Шоқайдың ерлік пен қаһармандыққа толы саналы өмірімен
танысуға мүмкіндік алды.
Кез келген этностың жер үстінде орын теуіп, халықаралық
қатынастар жүйесінде өзіне тиесілі орын табуы оның
мемлекеттік дербестік қажеттілігін жалпыұлттық көлемде
ұғынып, ол үшін мақсатты әрекетке көше алу деңгейіне
көтерілуіне тәуелді. Басқаша айтқанда, мемлекеттік дербестік
сол этностың ұрпақтан-ұрпаққа ұласқан үзіліссіз рухани
ізденісінің, жасампаз игілікті еңбегінің логикалық нәтижесі
есебінде келмек. Қазақ топырағында қаншама ғасырлардан
бері мемлекеттілік туралы айтылып, ол үшін қаншама қанды
арпалыстар болып өткенімен, бұл әрекетке мақсаттылық,
теориялық негіз беру Алаш зиялыларының қызметіне тұс
келеді. Алаш қозғалысы халқымыздың өз зиялылары арқылы
мемлекеттік дербестік, тәуелсіздік туралы тұңғыш рет саналы
түрде мәселе қойып, сол үшін мақсатты әрекетке көшуі
болатын.
Мұстафа Шоқай ХХ ғасыр басындағы ұлт-азаттық және
әлеуметтік қайта жаңғыру үшін басталған қозғалыстың көш
бастаушыларының бірі болды. Кез келген ірі қоғамдық-саяси
қозғалыс басшыларының әрқайсысының мүмкіншіліктеріне сай,
атқарған міндетіне байланысты қозғалыс тарихында алатын
орны болмақ. Мысалы, Ә. Бөкейханов, А. Байтұрсынов, М.
Дулатовтардың
ХХ
ғ.
бас
кезіндегі
ұлт-азаттық
қозғалыстардағы, оның жиынтық көрінісі болған Алаш
қозғалысын теориялық және ұйымдық тұрғыдан даярлаудағы
ролі ерекше және оларды бұл қозғалысқа атсалысқан басқа
қайраткерлердің орнымен шатастыру қиын. Сол сияқты
338
