А. Б. Медешова қыркүйек 2010ж

Әдістемелік нұсқаулар: Контур картаға Тынық, Атлант, Үнді және Солтүстік мұхит шекараларын түсіріп, мұхиттардың морфометриялық сипаттамалары кесте түрінде дәптерге жазылады

жүктеу 1,47 Mb.

бет	27/30
Дата	19.11.2018
өлшемі	1,47 Mb.
	#20826

1 ... 22 23 24 25 26 27 28 29 30

Практикалық сабақ мазмұны
Әдістемелік нұсқаулар: Контур картаға жердің басты су айрықтарын түсіріп, тапсырмаларда берілген морфометриялық жұмыстар жүргізеді.

Әдістемелік нұсқаулар: Контур картаға Тынық, Атлант, Үнді және Солтүстік мұхит шекараларын түсіріп, мұхиттардың морфометриялық сипаттамалары кесте түрінде дәптерге жазылады.

2-тапсырма:Контур картаға дүние жүзі мұхит суында тұздылықтың таралуын түсір.(Мұхиттар атласы)

а)экватор, тропик, қоңыржай және поляр маңында тұздылық мөлшері қандай?

ә)тұздылықтың таралу картасын жауын-шашын және булану мөлшері картасымен салыстыр.

б)дүние жүзі мұхит беті суының ең жоғарғы және ең төмен тұздылық тараған аудандарын анықта.

Ескерту. А және Б пункты жауаптарын кесте түрінде беруге болады.

Ендіктер	Беткі судың орташа тұздылығы, ‰	Жауын-шашынның жылдық мөлшері, мм	Жылдық булану, мм	Тұщы су балансы, мм

Әдістемелік нұсқаулар:Мұхиттар атласын пайдаланып контур картаға дүние жүзілік мұхит тұздылығын шартты белгі бойынша ақпан және тамыз айларының тұздылығы қызыл және қара түспен түсіріледі, сұрақтарға жазбаша жауап беріледі, кесте толтырылады.

3-тапсырма:Контур картаға тамыз және ақпан айларындағы дүние жүзі мұхит беті суының температурасының таралуын түсір.Картаға талдау жаса.(Мұхиттар атласы)

а)экватор,тропик,қоңыржай, поляр маңы ендіктерінің мұхит беті суының температурасының өзгерісін анықта.

ә)дүние жүзі мұхит беті суының ең жоғарғы және ең төмен температурасының

аудандарын анықта, заңдылықты түсіндір.

б)меридиан бойынша беткі су теммпературасының шұғыл өзгерісі қандай ендіктерден байқауға болады?

Әдістемелік нұсқаулар: Мұхиттар атласын пайдаланып контур картаға дүние жүзілік мұхит температурасын шартты белгі бойынша ақпан және тамыз айларының температурасы қызыл және қара түспен түсіріледі, сұрақтарға жазбаша жауап беріледі.

Әдебиет:

Абдушева Г.Ж. Жертану практикумы Орал, 2004 25 бет.

Михайлов В.Н. Общая гидрология М,1990

Мұхиттар атласы.

Географиялық атлас.М.,1982

№ 9 практикалық сабақ

Тақырып: Өзендер морфометриясы және бассейндері.

Мақсаты:Өзендер морфометриясы және бассейндерімен танысу.

Практикалық сабақ мазмұны

1-тапсырма: Дүние жүзі контур картасына жердің басты су айрықтарына және Тынық, Атлант, Үнді, Солтүстік Мұзды мұхит бассейндеріне бөлінуін көрсетіп сал. Ағынсыз облыстарды анықта. Мұхит бассейндерін, ағынсыз облыстарды түрлі түсті бояумен көрсет.

2-тапсырма:Географиялық карта бойынша кез келген өзен және оның саласының ұзындығын анықта. Ұзындық өлшеудің 3 тәсілі бар: 1.циркуль-өлшегіш,2.сулы жіп, 3.курвиметр.

3-тапсырма:Өзеннің және оның саласының иректілік коэффициентін анықта.

Иректілік коэффициенті--- өзен бастауымен сағасын қосатын түзу сызық ұзындығына тең.Мына формуламен анықтылыды.

K- иректілік коэффициенті

К= L/l L- өзен ұзындығы

l- өзен бастауымен сағасы арасындағы тік қашықтық

4-тапсырма: Өзен бассейні ауданын есепте.

Өзен бассейні ауданы палетка көмегі арқылы есептеледі. Палетка өлшемі өзен бассейні өлшемімен анықталады.Өзен бассейні ауданы алдымен картадан калькаға түсіріледі де, кейін палетка дайындалады.Бассейн шекарасы болып су айрық алынады.

5-тапсырма:Өзен бассейнінің өзен торы тығыздығын анықта.

Өзен торының тығыздығы-- өзен торының барлық өзендерінің жиынтық ұзындығының оның алып жатқан ауданына қатынасы.Мына формуламен есептеледі.
D- өзен торы тығыздығы

D =L/F L- бассейндегі барлық өзендердің ұзындығы

F- бассейн ауданы

6-тапсырма:Енисей өзенінің көлденең қимасын тұрғыз.

7-тапсырма: Амударья өзенінің құламасы мен еңістігін есептеп шығар.

Әдістемелік нұсқаулар:Контур картаға жердің басты су айрықтарын түсіріп, тапсырмаларда берілген морфометриялық жұмыстар жүргізеді.

Әдебиет:

Абдушева Г.Ж. Жертану практикумы Орал, 2004 29 бет.

Н.П.Неклюкова Практикум по общему землеведению М., 1977.101-102 бет,117-118 тапсырмалар.

№10 практикалық сабақ

Тақырып: Жер беті рельефі.

Мақсаты:Жер беті рельефінің таралу ерекшелігін білу.

Практикалық сабақ мазмұны:

1-тапсырма:Контур картаға әр бір материк үстіне көп тараған геотектура және морфоқұрлымның типтерінің арақатынасын бағаналы диаграмма арқылы белгіле.54 кестеге талдау жаса.

Әдістемелік нұсқау:Практикумды пайдаланып 54 кестеде берілген мәліметтерді есептеп, контур картаға әр бір материк үстіне көп тараған геотектура және морфоқұрлымның типтерінің арақатынасын бағаналы диаграмма арқылы белгілейді.

Әдебиеттер:

1.К.В.Пашканг Практикум по общему землеведению. М, 1982. 133-134 б; (2 тапсырма)

2.Н.П.Неклюкова Практикум по общему землеведению. М,1977.113-114б;

№11 практикалық сабақ

Тақырып:Жер бетіне жалпы сипаттама.

Мақсаты:Жер беті бойынша материк ауданымен биіктіктері арасындағы арақатынасты білу.

Практикалық сабақ мазмұны:

1-тапсырма: 4- кестені пайдаланып материктердің ауданы, олардың орташа және максимальды биіктіктерінің бағаналы диаграммасын сыз.

Әдістемелік нұсқау:

Әрбір 3 диаграмма 1 вертикальды сызық бойында бірінің астына бірі орналасуы қажет. Әрбір диаграмманың аты, өлшем бірлігі жазылады.

Масштабы:а)материктер ауданы диаграммасы үшін:1см—6млн.км²; ә)материктердің орташа биіктіктері диаграммасы үшін:1см—200м.;б)материктердің максимальды биіктіктері диаграммасы үшін:1см—1000м.

Материктер ауданы, орташа және максимальды биіктіктер диаграммасын салыстыру үшін түрлі- түспен боялады. Ауданы , орташа және максимальды биіктігі үлкен бағана--- бір түспен, ауданы, орташа биіктігі, максимальды биіктігі жөнінен 2-ші орын алатын бағана келесі түспен т.с.с. боялады.

4-кесте.Материктер ауданы, олардың орташа және максимальды биіктіктері.

Материктер атауы.

Ауданы,млн.км²

Орташа биіктігі,м

Максимальды биіктігі, м.

Азия

Африка

Солтүстік Америка

Оңтүстік Америка

Антарктида

Европа

Австралия- мұхит

43,4

30,3

24,3

18,3

14,1

300

350

950

750

700

580

2040

300

350

8848,Джомолунгма шыңы

5895,Килиманджаро вулк.

6193,Мак-Кинли шыңы

6960,Аконкагуа шыңы

5140,Винсон шыңы

4807,Монблан шыңы

2230,Косцюшко шыңы

Әдебиеттер:

Г.Ж. Абдушева Жертану практикумы. Орал,2004. 9 бет

К.В. Пашканг Практикум по общему землеведению. М, 1982. 16-17 б;

№12 практикалық сабақ

Тақырып: Мұхит түбі бедері.

Мақсаты:Мұхит бедерінің орналасу заңдылығын ашу.

Практикалық сабақ мазмұны:

1-тапсырма:Орографиялық картаны және атласты пайдаланып, дүние жүзі контур картасына төменде берілген номенклатура бойынша дүние жүзі мұхит түбінің бедер формаларын шартты белгімен сал.

Атлант мұхиты.

Жоталар Қазан шұңқырлар Шұңғымалар

Африкандық- Антарктикалық Ангола Пуэрто-Рико

Кит Аргентина Романш

Рейкъянес Африкандық-Антарктикалық Солтүстік-Сандвичев

Солтүстік-Атлант Бразилия

Оңтүстік –Атлант Гвиана Үстірттер

Оңтүстік- Антиль Кап Бермуд

Солтүстік-Американдық Гвиней

Солтүстік-Африкандық Риу-Гранди

Үнді мұхиты.

Жоталар ,көтерілу Қазан шұңқырлар Үстірт

Араб- Үнді Австралия-Антарктикалық Крозе

Шығыс-Үнді Батыс-Австралия Шұңғыма

Батыс-Үнді Корозе Ява

Кергелен Мадагаскар

Орталық Үнді Сомали

Автралия-Антарктика Орталық Үнді

көтерілуі

Тынық мұхиты.

Жоталар,көтерілулер Қазан шұңқырлар Шұңғымалар

Шығыс-Тынық мұхиты Беллинсгаузен Алеут

көтерілуі Перуан Бугенвиль

Гавай Солтүстік-Шығыс Кермадек

Император таулары Солтүстік-Батыс Курил-Камчатка

Лайн Филиппин Мариан

Туамоту Орталық Перуан-Чили

Оңтүстік- Тынық мұхит Чили Тонга

көтерілуі Оңтүстік Филиппин

Жапон

Солтүстік Мұзды мұхиты.

Жоталар Үстірт Шұңғымалар

Гаккель Норвег Бофорт

Ломоносов Макаров

Менделеев Нансен.

Әдістемелік нұсқау: Орографиялық картаны және атласты пайдаланып, дүние жүзі контур картасына берілген номенклатура бойынша дүние жүзі мұхит түбінің бедер формаларын шартты белгімен салынады.

Әдебиеттер:

Г.Ж. Абдушева Жертану практикумы. Орал,2004. 38 бет

К.В. Пашканг Практикум по общему землеведению. М, 1982.182-184 б;

№13 практикалық сабақ

Тақырып: Биосфера

Мақсаты:Биосфера ұғымын анықтау.

Практикалық сабақ мазмұны:

1-тапсырма:Тірі зат құрамын атмосфера, гидросфера, литосфера құрамымен салыстыр, проценттік қатынасын анықта. Қорытынды жаса.

2-тапсырма:Дәптерге биосфераның горизонталь структурасын сал.

Әдістемелік нұсқау:Дәптерге тірі зат құрамын атмосфера, гидросфера, литосфера құрамымен салыстырып, проценттік қатынасын анықтайды, биосфераның горизонталь структурасын салады.

Әдебиеттер:

1.Н.П.Неклюкова Практикум по общему землеведению. Москва, 1977.132 б;(187 тап)

2.Ж.Н.Мұқашева Жалпы жертану. Алматы, 2002жыл. 196-213 бет;

3.К.И. Геренчук, В.А. Боков, И.Г.Черванов Общее землеведение. Москва ,1984. 66-74 б;

№14 практикалық сабақ

Тақырып: Биосфера

Мақсаты:Биосфераның географиялық қабықпен байланысын анықтау.

Практикалық сабақ мазмұны:

1-тапсырма.Алғашқы органикалық заттардың пайда болу уақытымен пайда болған аймақтарына сипаттама бер.

2- тапсырма. Тірі және өлі заттардың байланысын анықтау.

Әдістемелік нұсқау:Дәптерге алғашқы органикалық заттардың пайда болу уақытымен пайда болған аймақтарына сипаттама беріледі, тірі және өлі заттардың байланысын анықталады.

Әдебиеттер:

1.Ж.Н.Мұқашева Жалпы жертану. Алматы, 2002жыл.

2.К.И. Геренчук, В.А. Боков, И.Г.Черванов Общее землеведение. Москва ,1984.

3.Ф.Н.Мильков Общее землеведение. М, 1990.

4.Н.П.Неклюкова Общее землеведение М, 1975.

№15 практикалық сабақ

Тақырып:Жер беті рельефінің жалпы заңдылықтары.

Мақсаты: Жер беті рельефінің жалпы заңдылықтарын білу.

Практикалық сабақ мазмұны:

1-тапсырма:Дүние жүзі контур картасына шартты белгімен морфоклиматтық зонаның таралу шекарасын түсір. Әрбір морфоклиматтық зонаға әсер етуші экзогенді күштерді анықтап, қысқаша сипаттама бер.

Әдістемелік нұсқау:Оқулықты және географиялық атласты пайдаланып, дүние жүзі контур картасына шартты белгімен морфоклиматтық зонаның таралу шекарасын түсіріледі. Әрбір морфоклиматтық зонаға әсер етуші экзогенді күштерді анықтап, қысқаша сипаттама беріледі.

Әдебиеттер:

К.В. Пашканг Практикум по общему землеведению. М, 1982.184-185 б;
8.Типтік есептеу, графиктік жұмыс, лабораториялық, курстық жұмыстарды

орындау бойынша әдістемелік нұсқаулар-жоспарланбаған.
9. Студенттердің өзіндік жұмысына арналған материалдар.

№ 1. ОЖСӨЖ

Тақырыбы:Жертану курсы бойынша әдебиеттермен жұмыстану

Мақсаты:Жертану курсы бойынша әдебиет қорымен танысу.

Түрі:практикалық, өзіндік ізденіс

Тапсырма:

1. Жалпы жертану пәні бойынша әдебиеттер тізімін жасау.

2. Оқулықтар каталогын жасау.

Әдістемелік нұсқау:Дәптерге кітапханада тіркелген жалпы жертану курсы бойынша әдебиеттер тізімін жасап, қатырма қағаздан оқулықтар каталогын жасайды.

Әдебиеттер:

1. Н.П. Неклюкова “Практикум по общему землеведению” 3 бет, 1-2 тапсырма.

СӨЖ мазмұны:

Физикалық географияны зерттеу әдістері.

№2. ОЖСӨЖ

Тақырыбы: Әлем дүниесі.

Мақсаты:Әлем дүниесі бөліктері ұғымын кеңейту.

Түрі:жазбаша, дәрістік материалды толықтыру

Тапсырма:

1.Галактика, метагалактика, біздің галактика.

Әдістемелік нұсқау:Дәптерге галактика, метагалактика, біздің галактика ұғымдарына қысқаша сипаттама беріледі.

Әдебиеттер:

1 Н.П. Неклюкова Жалпы жертану Алматы, 1980.

СӨЖ мазмұны:

1.Күн системасының пайда болуы туралы қазіргі түсінік.

№3 ОЖСӨЖ мазмұны:

Тақырыбы: Күн

Мақсаты: Күн бетіндегі процестерді білу.

Түрі:жазбаша, дәрістік материалды толықтыру

Тақырыбы:

1.Күн желі, күн дақтары, протуберанецтер, корпускулдар ұғымдарына сипаттама беру.

Әдістемелік нұсқау:Дәптерге күн желі, күн дақтары, протуберанецтер, корпускулдар ұғымдарына сипаттама беріледі.

Әдебиеттер:

1.Ж.Н.Мұқашева Жалпы жертану. Алматы, 2002жыл 44-51 б;

2..Н.П. Неклюкова Жалпы жертану Алматы, 1980. 21-30;

СӨЖ мазмұны:

1.Күн активтігі және оның географиялық қабыққа әсері.

№4 ОЖСӨЖ мазмұны:

Тақырыбы: Географиялық номенклатураны оқыту.

Мақсаты:Мүйістерді картадан жатқа көрсету

Түрі: практикалық

Тапсырма:Мүйістер номенклатурасымен танысу.

Әдістемелік нұсқау:Географиялық атластан объектілердің орналасу орнын тауып, оны контур картаға түсіріп және жарға арналған мылқау картадан жатқа көрсету.

Әдебиеттер: